21 Eylül 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

a 21 EYLÜL 1935 CUMARTESİ Yarı - sıyasal Ölçüler büyüyor Habes - İtalya — anlaşmazlığı gibi baş.$8n mesele, çok geçme. Gen, İtalya « İngiltere anlaşmazlı- ğt ölçüsünü aldı. Şimdi ise, İtalya ©< İngiltere anlaşmazlığı, bütün Avrupa sıyasal düzeninin , ve o- Bunla beraber dünya sıyasal du- #umunun değişmesine yol açaca- Ça benziyor. Bit damlanın dolu ta- &ı taşırması yahud “bir dokun bin ah dinle..,, hikâyesi gibi. Genel sa- * vaş biteli çeyrek yüzyılı bile geç- dmediği halde memleketten mem- lekete, davadan davaya ve rejim- den rejime doğru o kadar mentaat ayrılıkları olmuş, o kadar düş- manlıklar birikmiştir ki, daha Ne- güs'ün yurdunda bir tek tülek pat- famadığı halde, barut kokusu dün- yayı kaplamıştır. Bunun sebebi ne olabilir? Kimileri-diyecektir ki, bu, em- peryalizmler arasındaki çarpış- manın ve emperyalizmin birer bi- rer kendi içerlerindeki tezadların sonucudur. Başkaları diyecektir ki, bu, u- lusların her birine denk muamele yapılmamasının açtığı çıbandır. Ve gene bir takımları diyecek- tir ki, bu, liberal avrupalılık ile faşist avrupalılık ve sömürgecilik işinin Jiberalce yahud faşistçe ele alınmalarını ayrı ayrı güden iki görüş arasındaki bir çarpışma- dır. Ve bir tilozofa sorarsanız, çatık kaşlariyle derinleşen gözleri ara- sına toplryacağı bütün zekâsını zorliyarak diyecektir ki, -bu, in- sanlığın — yaşayışındaki dönüm “moktalarından biridir. Ve bu türlü sözler, daha bir çok varyantlar üzerinden söylenin durmaktadır. Bunların her birinin değişik nisbetlerle, bir gerçek ta- tatı vardır, Habeş - İtalya anlaşmazlığı gi- bi başlayan dava, inanamıyaı garz kadar kısa bir zaman mesalesi içinde ölçüsünü büyülterek dün- ya durumunun kanlı bit değişimi - te yol açabilir. Fakat böyle bit şimdilik olmasa bile, ileride, ir başka vesile ile olabilir, Çün- kü menlaat tezadları o kadar çok ve © kadar derindir. Eğer büyle olmasaydı, hareket ve varış nok- tası sömürgecilik olan habeş me- selesi hiç de o kadar gürültüleri peşinden sürüklemez ve Somali'- lerin bir vakitki taksimi gibi kan- çılaryalar arasında sessizce kora- cılırdı. Gerçekten, bugünkü insanlık, birçok bakımlardaz: hastadır. Ba- zen, içinden çürümüş bir adam doktora gider <'e, doktor tedaviye bangi hastalıktan başlıyacağını şaşırır ve kendi içinden en doğru teşhis olarak adamcağızın yakm- da öleceğine karar verir. İşte on dokuzuncu yüzyılın medeniyeti ve bu medeniyeti inadına benim- &emiş olan insanlık da biraz bu 1- çinden çürümüş adam gibidir. Ve çok tuhaftır ki, bu kanaat genel olduğu halde ileri sürülen çareler bep ayrı ayrıdır. Düzsrya ve bilkassa Avrupa böy- fe ikon bunlara kuşbakışı bir göz atmak faydalr olacaktır. Avrüpa- am bugünkü düzeni değişeceğe benziyorsa, bu değişimi sürükle yip getirecek olan kuvvetleri bir kero dâha gözden geçirmek yerin- de bit iştir. Bir kere daha diyo- tuz, çünkü bunu zaman zaman yapmışızdır. Bu seferki makale serimizi şu bölümlere ayırmak isteriz: 1.— Eski Avrupa konseri - ye- ni uluslar sosyetesi 2. — Avrupanın dışında kalan kuvvetler z 3. — İngiliz imparatorluğu (nuve Avrupa ile ilgisi imparator- luk ve dünya ile ilgisi), 4. — Avrupa (birkaç makalç tutacaktır.) - NS Fakat bölümleri böylece ayıt- dıktan sonra, bütün davayı dalha ULUS İÇ HABERLER İSTANBUL TELEFONLARI : Başbakan ruskuru - hunu kabul etti İstanbul, 20 — Dün Ekonomi Bakanı B. Celâl Bayar Heybelia- dada başbakan İsmet İnönüne Sovyet heyetini takdim etti, Ve Kayseri kombinası hakkında iza- hat verdi. Rüs heyeti öğle yeme- Ağinde başbakanın çağırılısı olarak bulundular, Heyet yarın müzeleri gezeçek ve pazar günü Çiçerin va- puruyla memleketlerine dönecek- lerdir. * Dün 1251 numaralı spor oto- mobili İstinye - Şişli arasında ha- zırlık koşusu yaparken bir virajda devrilmiş ve otomobili idare eden B. Nusrat yaralanmıştır. * Dün gece Kartaldaki elek- trik muhavvile merkezi yanmış ve adalar karanlıkta kalmıştır. ZONGULDAK TELEFONLARI: AA LELAALAAALARAARRİA A SraşAEARRAE, Bay Çetinkaya Zonguldak ilbayıla konuştu Zonguldak, 20 — Bayındırlık Bakanı B. Ali Çetinkaya valimiz B. Halid Aksoyla telefonla konuş- muştur. Bayındırlık bakanı sesin çok düzgün ve iyi geldiğini söyle- miş ve ilk fırsatta Zonguldağa ge- leceğini vâdetmişeir. — Valimiz zonguldaklıların değerli bakamı aralarında görmekle eşsiz bir zevk duyacaklarını bildirmiş, Zongul- dak - Ankara telefonunu yapmak gibi kömür iline yeni bir hayat ve hareket imkânı veren Bayın- dırlık bakanına ilimizin şükran duygularını sunmuştür. Bartında elektrik yapılıyor Zonguldak, 20 — On beş gün- denberi ilbayımız B. Halid Aksoy- la parti başkanı saylav B. Altıok ilçeleri teftiş etmekte idiler. Bu arada Bartında elektrik enstalas- yonu yapılmasını kararlaştırmış- lardır. * Gerek Bartın ve gerek Zal- ramboluda bütün kadınlar peçe ve çarşaflarını atmışlardır. Bay İsmail Hakkır iyileşti. Kültür Bakanlığı ilk okullar genel direktörü B. İsmail Hakkı birkaç gündenberi hastalığı dola- yıtiyle ödevi başına gelememek- tedir. Öğrendiğimize göre B. Is- mail Hakkının sıhht durumu dü- zelmek üzeredir. Bu hafta için ö- devine başlıyacağı umulmakta- dır. Değerli bir hükümenimizi kaybettik Yargutay tecim dayresi üye- sinden B. Ziya dün akşam ölmüş- tür. Cenazesi bugün öğleden son- ra Havuzbaşındaki B. Fazlı Berki apartımanından — kaldırılacaktır. Aylesine ve yakınlarına baş sa- ğisi dileriz, Doktor Baha Erkan Gazetemizde hekimlik hakkın- da vasılar yazan arkadaşımız Dr. Baha Erkan, iki aydanberi Avru- pada yapma'sta olduğu etüd gezi- sinden dün dönmüş ve işine baş- lamışstır. sistemli bir görüşle kucaklamak ve bazı. hükümlere vartmak - içizı em.peryalizm ile antiemperyalisı hureketlere, kapitalizm - ile anti- kapitalist hareketlere ve libera- Hizm ile antiliberal hareketlere ay- rıca birkaç yazı Ayırmak istetiz. z — Burhan BELGE Yurd dışındaki türkler Genel nüfus sayımı smır dısı yurddaş sa- yımızı da bildirecek Genel nüfus sayımından son- ra yabancı memleketlerde bulu - nan türk uyrusu mikdarının da saptanması için istatistik genel di- rektörlüğü, yaahner istatistik dav- relerine gönderdiği bir genelge ile memleketin nüfus sayımı —somu - €unda saptanan türk uyrusu mik - darını sormustur. Bu suretle Tür - kiye dışmdaki türk uyrusu adedi de ASrenilmiş olacaktır. Diğer taraftan istatistik genel direktörlüğü memleketin belli bo- ht yazıcılarına nüfus — sayımının favda ve önemini anlatan betke- ler yazdırmıstır. Bu yazılar ilk - teşrin ayınım birinci gününden iti- baren her gün bütün gazetelerde çıkacaktır. Nüfus sayımı isleri için danı- man sıfatiyle süresis angale edi- len İsviere istatistik genel direk. törü B. Brüşvayler bu ayın yirmi- sine doğru memleketimize relerek ve genel direktör B. Celal Aybar- Ja memleketi dolaşarak — yapılan hazırlıkları inceleyecektir. Bav Brüşvayler sayımın sonu- na kadar memleketimizde kala - cak, sonuclar ve tasnif programı hakkındaki düşüncesini de bildi recektir. Varidat Genel Direktörlüğü Varidat genel direktörlüğüne İzmir defterdarı B. Kenanın a- tanması Cumur başkanlığınca o- naylanmıştır. B. Kenanım bugün- lerde şehrimize gelmesi bekleni- yor. Ilk okulların programları İlk okullar ders programlarım incelemekte ve yeniden sapta- makta olan komisyon Kültür ba- kanlığı yönetkeri B. Rıdvan Na- fiz'in başkanlığı altında sanatlar okulunda toplanmalarına devam etmektedir. Yeni saptanmakta ©- lan program bü ders yılına - bit- miş bulunacak vc_ilk okullardaki dersler de bu yeni ders programı üzerinde ve yeni kitaplarla yapı lacaktır Telefon için yeni bir kanun Posta telefon ve telgraf genel direktörlüğünde yeni bir telefon kanunüu projesi hazırlanmıştır. Şimdiye kadar yürürlükte bulu- nan gehir arası telefen kanunu, otomatik telefon kanunu ve diğer telefon kanunları bu yeni hazırla- nan kantın projesi içinde bulun- maktadır. Posta telefan - ve tel- graf genel direktörlüğü bu suret- le yürürlükte bulunan bu türlü telefon kanunlarını bir tek kanun halinde saptamış bulunuyor. Bu proje Kurultaya ilk devresin- de sunulacaktır. Finans Bakanlığında stenoğrafi sınacı Bundan altı ay önce Finans ba- kanlığı isş,varlarının bilgilerini ge- nişletmek üzere açılan stenografi kursunun sınaçı ertik okulunda Finans bakanlığı etüd bürosundan enspektör İsmail Hakkı, kanun- lar asdirektörlerinden B. Fevzi ve mütercim B. Esat Said, Kamutay zabıt direktörü B. Zeki ve Kamu- tay stenograflarından B. Ahmed Varol ve B, Kâmtran Tüzgiray bulunduğu halde yapılmıştır. Sı naca teoriden baslanmış, bundan sonra öğretmen B. İsmail Özgü- lün iki dakikada okuduğu 240 he- celik bir parça talebeler tarafın- dan on beş dakikada türkçeye çevrilerek sınaç bitmiştir. Sonuç, smaç evrakınım incelenmesinden sonra anlaşılacaktır. Orta okullara yerleştiri - lecek talebeler Şehrimizdeki orta okullardaki talebe çokluğunu önlemek - için bazı çareler düşünülmektedir. Bu arada orta okullarda günde iki bö- lüm olarak ders yapılması da l1w- nuşulmuştur. Ayarıca şehrimizde yeniden bir orta okul da açılması meselesi vardır. İtfaiye alanın- da yapılmakta olan Ankara erkek okulu binası bittikten sonra An- kara erkek orta okulunun lise ha- line getirilmesi de düşünülmek- tedir. Kültür bakanı B. Saffet A- rıken İstanbuldan döndüğü za- man bu noktalar üzerinde kesin karar verilecek ve bu ders yılı i- çinde şehrimizde okulsuz bir tale- he kalmıyacaktır. SAYIPA ? İstanbul - Londra tu- rizm yolu üzerinde - çalışmalar Budapeşte, 20 (ALA.) — arsı- ulusal yol konferansı üyeleri, Bu: dapeşte ile Köskernet arasındaki otomobil yolunu gezip gördükteti sonra, toplantılarına devam et- miştir. Bu toplantılarda, Belçika gümrükler direktörü B. Dubois'". nın sınır ve gümrük işleri hakkın: daki raporu ile ingiliz delegesi B. Allen'in genel olarak turizm hak- kındaki raporunu incelemiştir, Yapılması kararlaştırılmak ü- zere olan yenilikler ve kolaylıklar arasında şunlar vardır: surette kolaylaştırmak, Her sınır- la ilgili iki ülke arasında birsa gümrük ofisleri kurmak. Gümrük lerde çalışacak işyarların karşılık h iki memleket dilini de bilmele- rine gayret etmek. Radyolu oto- mobillerdeki radyolardan, otoma- bilin sahibinin lisansı yok ise de, hiç bir harç aldırmamak. Otomo- billi gezmenlerin döviz - işlerinin de gümrük ofislerinde kotarılma- sını sağlamak. İngiltere delegesi bu bakım - dan daha şimdiden Londra - İs- tanbul yolu üzerinde gidip geler- lere on ayrı memleket geçmekte oldukları duygusu gelmediğini belirtmiş ve bu işte Macaristanın yaptığı büyük hizmetleri övmüş- tür. Belçika delegesi, yollardaki i. şaretlerin her yerde bir olmasının önemini ileri sürmüş ve Lotdra - İstanbul yolu üzerindeki işaretle- rin birliğinden dolayı memnürü- yetini bildirmiştir. : Alman delegesi ise Balkan memleketlerinin bu işe verdil*eri önemi belirtmiş ve yeni yollar yapmak ve eskileri düzeltmek su- retiyle yaptıkları hizmetin büyük: lüğünü ileri sürmüştür. Bulgar delegesi, kendi mmele- ketindeki yol işaretlerinin çok ya- kında lâtin harfelrile yazılmaş ola- cağını bildirmiştir, Türk delegesi de Londra - İs- tanbul yolu üzerinde sağdan git- me kuralının konulmasını ve bu yol için kurulacak süel büronun Budapeştede bulunmasını iste- miştir, Bir taraftan arsmlusal yol kon- feransı işlerine devam edilirken, diğer taraftan arsrulusal — turizm birliğini de 1935 kurultayını gene Budapeştede toplamış ve önemli turizm işlerini konuşmuştur. ——T AAA İstanbul gazetelerinin başyazıları - Ş ce; “Küçük ve or. Cüm Ve Te ,-w. lerini dört açmalıdırlar., diye yazıtığı başyazıda, küçük ve orla — milletlerin habeş işinde uluslar sösyotesinin oldı. ğt durumu ilgi ile takib ettiklerini ya. zan B. Yunus Nadi diyor ki; “Habeşistan mislinde tutulan — bu hareket şeklinin bütün diğer memle - ketler için buna benzer durumlarda ay. nen ve belki daha büyük bir kuvvetle tek rar olunmamasına sebeb yoktur. İngiliz dış işleri bakanı Sir Samuel Hor'un dediği gibi şimdiye kadar bu alanda yanlış ve eksik işler görülebilmiş ol ması, bu meselede ve benzer meseleler. de doğru yolun alınmasına — engel ol maz. Bilakis.. Ve hakikaten bu işte ingiliz önayak lığı Milletler Cemiyetinin benzer - işle - rTinde evrensel bir. mahiyet almasını göz önünde — tutüyor. Bu hayırlı başlangıcı cemiyetin en kuvvetli pren. sibi haline geçirmek de artık bilhassı küçük ve orta milletlerin — üzerlerine düşen bir ödevdir. Küçük ve orta miülletler deyipte geç. miyelim. Onlar bir araya geldikleri za. man dünyanın bütün büyük devletleri gölgede kalabilir. Küçük ve orta mll. letler aslında işte böyle bir kuvvettir. ler, Bu kuvveti devamlı bir gerçeklik / haline koymak onlarm elindedir., HL SF ” n — A CK YK CN ST XU R U N da; “İtslya ne yar pacak2,, başlığı 2 tındaki yazısında B. Asım Us şunları yazıyor: “Bütün dünyanın gözleri Roma . Cenevre . Londra arasında dolüşıyor Bütün kulaklar buralardan gelen ses. leri duymaya çalışıyor. Cenevre'de beş- ler komitesinin kararı anlaşıldı. Bu ka rarı Habeşistan kabul etse bile Romt reddedecektir. Bürün telgraflar bütün tahminler bunu gösteriyor. Eğer İtalya Habeşistan işini mutla. ka kuvvetle halletmek kararında israt ederse taarruz emri en çok bu hatta içinde verilecektir. Çünkü bu emrin bir gün bile gecikmesi kendi aleyhine olacaktır. Taarruz geciktiği nisbette İtalyanın süel vaziyeti zayıflayacaktır. Bir yan. dat Habeşistan — gittükçe daha — fazla kuüvvet'en'cektir. Onun için önümüzde. ki hafta içinde İtalya ile Habeşistan arasında bir anlaşma formülü bulun. maz ve bununla beraber İtalya pene or. dusuna ileri emrini vermezse — ondan sonra artık bu memleketin bu cephede taarruz etmek niyetinde olmadığı anlaşı lacaktır. Bu tedbirler İtalyan . H meselesinin inkişafımı baska sahalarda aramak lüzimgelecekeir, Acaba bu ye. ni inkişaf şekli ve sahası ne olacaktır? İşte bunun en muammalı meselesi bu toktadır,, ZAMAN di; “Vaziyet çoak Büç. başlıklı ve Zaman imzalı yazrda da deniliyor bı: “İtalya başvekili M. Musolininin vaziyeti çok güçleşmiştir. Bu güçlüğün derecesini anlamak için Akvam Cemi. yetinin kararlarından bir mana çıkar. aya çalışmaktan ziyade M. Musolininin her gün her gazrtede çıkan beyanatına göz gezdirmek Vzımdır. Müuhterem italyan başvekilinin bu. günlerde gazetelere — verdiği beyanat ise, her vakitki beyanatını kat, kat geç. miştir. Avrupanın büyük gazetelerinin birinde hemen her gün M. Musolini ile bir konuşma çıkıyor. İngiltere nih:, 1 habeş işinde katf kararını vermiş gibl Börünüyor. Fakat bu karar çok geç kalmıştır. Ve işte M. Musolini de bun. dan dolayı çok sinirlenmektedir. Çünklü milyarlarla masraf edip habeş hudud. larıma 200 bin kişi yığdıktan, habesleri © kadar tehdid ettikten sonra, geri dön. mek hem İtalya için. hem de bizrat M Müsolininin sabsı - icin çok — vahim neticeler.verehilir. Geri dönmeyip der. bal harbe girisse İngilterenin katt mü. mencatı karşısında, bu da büyük hem :lıı pek büyük felaketleri mucib olabi. ir. z Çünkü B. Musolini ateşi hittt h. çılarma bu kadar yaklalaştırdıktan son. ta, © fıçıları tutuşturmamması Sncak bir barika göstermesine roütevakkıitır..