14 Eylül 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

SAYIFA 4 'Komşularımızda | neler oluyor? YUGOSLAVYA'DA: $ Ormanlar ve madenler baka- nı B. Yankoviç'in, STavonska Na- siça'da vermiş olduğu sıyasal bir söşylev bütün çevenlerde derin bir ilgi uyandırmıştır. Yugoslavyanın iç sıyasasmı anlatan bu söylevin- de B. Yankoviç: “1929 yılı 6 ilk- kânundan B. Stayadinoviç'in iş başına gelmesinc kadar geçen za- man iki devreye ayrılabilir. 6 ilk- kânun rejimi ile başlıyan ilk dev- vede bütün sıyasal partiler kaldı- rılmıştı ve bizler de, namuslu yu- goslav vatandaşları sıfatiyle, kıra- bmızın sıyasasına baş eğmiştik. Bundan sonra, sıyasal partilerin kurulmağına izin veren 1931 ana- sal kanununun yürümeğe başladığı devreye girdik. Bu devrede Yevtiç hükümetinin -yaptığı bir takım yanlışlıklardan sonra yapılar se- çim sıyasal hayat için tehlikeler doğurdu. Bu sırada kurulan Sto- yadinoviç kabinesi kamusal haya- tamızın normalleştirilmesini üzeri- ne aldı.,, dedikten sonra “kanun- a (tabiiyet) ihdas edilirse de (milliyet) ihdas edildiğini göste- ren tarihiğ misal yoktur. Sırbla- rın sırb, hırvatların hırvat, sloven lerin sloven olduklarını söyleme- lerine izin verilmeyip sadece yu- goslav adını laşımaları sıyasal bir yanlıştı. Bizler sırb, hırvat ve slo- veniz, fakat yugoslav ulusunu meydana getirmekteyiz. Bundan dolayı büyük sıyasal partilerimiz de olmahdır.,, demiş ve sözü ye- ni kurulan mdılul birliğine geti- rzerek bunun hükümet kombine- zonlarından doğma bir parti ol- mayıp iki buçuk yıldanberi üzerin- de görüşülmekte olan bir şey oldu- ğunu ve Yugoslavya sıyasal haya- tımda regülatör'lük — etmek üzere kurulduğunu bildirmiştir. B. Yankoviç bundan sonra bir- leşik karşıt partilere geçerek on- larm da 5 mayıs anasal kanunu- na göre kurulmuş olduğunu, an- cak programında birlik olmadığı mı, fakat yugoslav radikal birliği ile birleşik karşıt partilerin bir tek gayeleri ve bu gayenin de “ulu- san hakları için savaşmak,, oldu- ğgunu, söylemiştir. B. Yankoviç'in bu söylevi ve söylevin “uhusun hakları için sa- vaşmak,, gayesinden bahseden kısmı karşıt partiler çevenlerinde gok iyi bir iz bırakmıştır. $ Dubrovnik şehrinde “arsıulu- sal havacılık federasyonu,, nun o- tıı beşinci yıllık kongresi açılmış- Kongrede dört kıtanm 23 ıııınlelıuıılen gönderilme 65 de- lege bazır bulunmuştur. $ Göçen — yıl öldürülen Kwal Aleksandı'ın Lubliyana şehrinde güzel bir heykeli dikilmiştir. $ Köylü borclarınımn tasfiyesi için bir kararname projesi hazır. lamnkta olan komisyon çalışmala- rını bu ayın yirmisine doğru biti- recek ve projeyi bakanlar kurulu- na sunacaktır. İRAN D .: $ Tas'ın Tahran aytarının ha- berlerine göre: Ağustos 27 de Sov- yetlerin büyük elçisi Çarnih ile İran Dış İşleri Bakanı arasında yeni bir tecim anlaşması imzalan- mıştır. Bu anlaşmaya göre İran Sovyetlerden dokuma, şeker, kib- rit ve makina alacak ve buna kar- şı pamuk, sebze, hbububat, meyva verecektir. İran hükümeti Sovyet- Ter Birliğine pirinç, pamuk temiz- leme ve yün yıkama fabrikaları siparişi vermiştir. Ayrıca hayvan ve böceklerle savaş için de anlaşmalar imzalanmıştır. a K h ae W G p “ULUS Hubeş or(lusu h:mgi şurtlar içinde döğüşecek 3 * Habeşliler erkinliklerini Pek pahalıya satacaklardır. ,, Sıyasal durüm, Habeşistanda bir harb patlamasını yakınlaşmış gibi gösteriyor. Teknik ba- kımından mükemmel ve modern olan italyan ardusu hakkında birçok Harb tek taraflı olmuyacağı için öteki taraftaki ordunun ne halde olduğunu, şeyler — biliyoruz. harb edebil- mek için Habeşistanın hangi kaynaklardan asığlanabileceğini bilmek gerektir. İşte nşdıdubı yazı, Habeşistanda uzumn yıllar kalmış bir ingiliz tarafından yazılmış ve bu konuyu incelemiştir. Adissbsba'dan Mençester Gardiyen göeretesine yazılıyor: Mabeşistanda yağmurlar umumiyet. le baziran ayında başlar ve — eylülün son günlerine kadar sürer, Bu müddet içinde hükümet merkezi ile iller ve ilçeler arasında haber ahıp verme, öteberi gönderme hemen hemen imkânsız bir hal ahır. Düzgün yollar ol- madığından seller ve taşan ırmaklar her tarafı kaplar. Köprüler ve yolun- da taşıt araçları olmadığı için memle ket içinde yalnız develer ve katırlar gidip gelebilir. Bu yıl yağenurlar mayıs ayı içinde başlamıştır ve artık bitmek üzeredir. Kritre ve somalide 200 binden aşa (a olmiyan biT ardn toplayan — İtalya, herhalde gelecek yağmur mevsimi baş. lamadan bitirmek üzere burada chin. den geldiği zadar çabuk harekete ge- çecektir. Vereceğim haberler doğru ve elden geldiği kadar bitaraftır. Bu haberler, yıllardanberi habeşler arasında yaşamış olan yazarın elde et- tiği deneçlere göre yazılmıştır. Musolininin ordusu — tekmik bakı - mından çok mükemmel ve Afrikada harekete geçmiş olan Avrupa ordula rının en kalabalığıdır. Eğer italyan askerlerinin maneviya. t da techizatı kadar mükemmel ise ve Habeşistanın pususuz ve geçilmesi müş. kül yollarında karşılaşacakları her tür- lü güçlüklere ve engellere dayanıp o. nu yenebilirlerse habeşlerin — dehşetli ve tehlikeli bir istilaya uğramalarını bek. demek Tâzimgelir. Son altı aydanberi — Habeşistanın merkezini görmeğe geken birçok yaban- cılar buradaki sakinliği, durgunluğu den Adisababa'ya gelenler ne yol üze. rinde, ne de şehir içinde hiç bir ssker kampına, süel hareketlere ve memle- kette bir harb beyocanıma rastgelme. mektedirler. Burada sayıları ancak bir. kaç yüzü bulan silahsız insanların as- kerlik talimi yaptıkları görülür ve bun. lar bir yabancı için gülünç bile görüne bilir. Fakat Habeşistanın herbangi bir taldırıma son altı yıl içinde bir Belçike askerle karşı koymak umudunda oldu. ğunu sanmak yanlış olur. Yaya, topçu ve atlı almak üzere sa. yıları ancak on beş bine varan bu - kerler sadece imparatorun muhafızıdır. lar. Bunların elinde yüz dağ topu ile bim makinalı tüfekteni fazla silah da yoktur. Kullananlara tehlike verebile- ceği düşüncesiyle bunlara el bombala. rı da verilmiş değildir. Elde bir düzine kadar tecim uçak da vardır ki bunların uçup uçamıyaca. & şüphelidir. Bu askerlerin yeniden örgütlendi- rilen sağlık örgütlerinde de deneçleri dört beş tane yabancı doktorla mahdud birkaç yerli bastabakıcı bulunur. İşte imparatorun emri altında bu Tlunan biricik modern — habes ordusu bundan ibarettir. Bu ordunun da aavaş — boyuna mr gönderileceği, yoksa baysallığı koru- mek ve imparatoru muhafaza etmek ü. zere merkezde mi alıkonacağı henürz beli değildir. Eğer impâaratot ordusu. nun başında bulunmak üzere savaş bo- yuna gidecek olursa v zaman bunlar da beraber gideceklerdir. Bu asker bir Belçika süel) kurulu. nun kumandası altmdadırlar ki — bun darın de başıhinbaşı Dutce'dir. Kğer 'harb patlak - verecek —« urta v zeman Belçika söcl kurulu memleke vi Ygrakacak, ve iİhtimal ki. bu askorler gönüllü olarak hizmete girmek istiyen kidemli bir Avrupa zabitinin emr! al tına verilecektir. Bununla beraber süel hareketlerde imparatorun yeğeni olan habeş genera. li Decazmaç'ın kumandan olacağı süy lenmektedir. İmparatorun başlıca gü. vendiği kuvvet, pek eski zamanlardan beri, babeş topraklarırı istilaya gelem- leri yenmiş olan ulusal ordudur ki, bu ordu başıboruk savaşçılardan — taplan. mıştır. Bu ordunun hizmet müddeti yok. tur. Bunu on beşinden altmışına kadar hbirçok habeşliler teşkil ederler ki bun. dar, alış veriş yaparak kazandıkları para ile kılıç, cephane, mızrak, bel kayışı ve tüfoek alırtar. Bir seferberlik yapılmca bunlardan bepsinde ayrı ayrı silahlar bulunmak Üüzere 300.000 kişi çıkabilir. Bunlardan 100 bini cephanesiyle bir Ükte asei silaha sahihdir. Geriye kalan 200 bini gayet kıt cepbanesi bulunen italyan ve rus tü. foehleridir. Bu üç yüz bin kişiden hemen hemen yarısı kendi malları olan katırlara ve beygirlere binerler; fakat bir atlı kıta- sı disiplinine tübi değillerdir. Bir habeşli, çocukluğundanberi hay. vana binmeğe alışmış iyi bir binicidir. Galla, Vallo ve Arnssis illerinin at. Iıları ün kazanmışlardır. Uçak, ağır top, makinalı tüfek gibi moüdern silahlar, tabiiğ, bu uhusal erdu tarafından hiç bilinmez. Bu 300 bin ki. şinin arkasından yardımcı olmak üzc re kadın, çoluk, çocuk ve büyüklerden ibaret 200 bin kişi daba gidecektir. Bunların taşuna vasıtaları atlar, ka. tırlar ve eşeklerdir. Ve bunlardan bir- Çoğu, altmış, yetmiş kiloya kadar olan kendi yüklerini başlarında taşırlar. Yardımcıların — erkeklerinde silah ol. mak Üzere ucu kıvrik kılıçlar bulunur. Habeş ordusunun bu kısmında üni. forma denilen şey yoktur. Bunlarda beyaz ince pamuktan örülmüş bir köy. Kü gömleği ile bir pantalon vardır; W- zerine kayıştan bir kemer bağlanmıştır. Bunların gayet ax doktorları, pek kıt ilâçları vardır. Yaralar kizgin demirle dağlanır ve ilâç olarak çok defa bir ta. kam kocakarı ilâçları, bir takım — otlar kullanılır. Yiyecekleri çiğ et, un, buğday ve nohuttan yapılmış bir türlü — çörekler. dir, Kızlarla karılar yemek pişirir, ço. €uklar hizmet ederler. Uzun uzun orüç tetin bir takım to. fu habeşliler — vardır d bunlar bazen iki gün ne bir lokma ekmek yer, ne hir damla su içerler. Aslerler de, köylüler de bu çeşid yaşayıştan hoşmuddurlar. En çok hoş. landıkları ve süslü bir yemek diye ye- dikleri şey, berberi adıtı verdikleri, öğütülmüş bir nevi kırmazı biberdir. Son düzeltmelere göri Kılavuzdaki yeni kelimeleri Nasıl kullanmahvyı Bu edla çıkan kitapta (Ulus) daki (Kılavuz dersleri) - toplanmış ve en soa türkçe yazılardan örnek- ler kotumuştur. Kitabım sonunda 32 Bayfalık bir endeke vardır. Burada krlavtızdaki birçok yeni kelimelerin türkçeden osmanlıcaya ve osmanlı- cadan türkçeye kargılıkları gösteril. miş ve bunların örnek yazlarda hâangi sayfalarda kult- »' lıkları da işaret edilmiştir. Kitap 168 sayfa- İstanbolda Ahmet Halid ve An- kârade Alrba ritapevlerinde 50 ku- roşa satılmaktadır. Adisababa'dan Habeş askeri kendi yurdunda oldu. ğu için oranın dağlarına, ırmaklarına, geçidlerine alışıktır. Bu a&kerlerin büyük meziyeti çeta- retleri ve gerek hücumda, gerek orman. larda kendilerine yiyecek aramak hu susunda gayet atik ve çevik olmalarca. dadır. Harbta habeş askerinin en büyük sığımağı ve en ziyade güvendiği şey, memleketinin tabiiğ birer istihlim ©- lan kayaları, dağları ve geçidleridir. Bir tek demiryolu vardır ki o da sınırdan bir hayli uzaktadır. Memle. kette otoamobil yolu yoktür ve dar pa- tikalardan ancak kâatırlar ve develer gidip gelebilir. 13.000 ayak yükseekli. ginde olan dağların her tarafı korkunç uçurumlarla doludur. Ondan sonraki Ovaya varabilmek için gene uçurumlu dağları aşmak lâzımgelir. Ondan sonra da sık aralarla yatak. ları decin yrmaklar gelir ki, bunların üzerine köprü yapabilmek bayli güç. tür. Yüksok yaylalarında — Avrupanın muütedi! ikliminden gelmiş olan asker- ler, geceleri soğuktan donabilirler. Bundan başka malarya ve dizanteri de salgın halindedir. Sonra italyan uçaklarının burada yapabileceği pek az iş vardır. Bomba. lamak için ne aaker kışlaları, ne cep- hanelikler, ne endüstri merkezleri, ne fabrikalar, ne petrol depoları, ne pat. layıcı maddeler mağaraları vardır. Bom. balanabilecek biricik hedef, kböylünün derme çatma kulübeleridir. Bunlar da Ççamur, odua ve samandan yapılmıştır. ki tekrar kurulması için kırk sokiz sa. at bol bol kifayet eder. Habeşistan iki Fransa büyüklüğün: dedir ve Eritre ile Somali'deki iki sa. vaş boyunun uzunluğu 600 mil kadar tutar. Her ne kadar aınırda bir takım asker kampları kurulduğu haber alm- mışsa da imparator henüz bütün asker. lerini seferber etmiş değildir. İmparator, hâlâ barışçıl bir yatış. tırma ve kotarma yolu bulunacağını umud ettiğinden ve eylülden önce sa. vaş başlamıyacağını bildiğinden halkı nı boş yere yormak İstememektedir. Fakat Negüs, son günlerde — bütün ilbaylarma ve derebeylerine savaşa ha. 21t olmaları için emir verdiğinden ica- bında bütün kuvyetlerin on beş gün içinde Eritre ve Somali savaş boyunda hazır bulunabilecekleri bildirilmektr. dir.,, Bu yazıda babeş ordusuna kimlerin kwnanda edecekleri de adleriyle bildi. rildikten sanra deniliyor ki: “İşte habeş ordusu, örgütü ve ku. mandanları hakkında kısaca söyliye ceklerim bunlardır. Bir siper harbında bütün techizatı mükemmel modern bir orduya katşı habeşlilerin bir utku kazanmaları ihti. mali pek azdır. Fakat ne de olsa, yurdunu bir itak yan istilasma kargr korumak istiyen imparatorum —arkasından bütün ulus yürüyecektir. Herhalde harb bir pusu ve çete har. bi haline girecek ve bu da italyanların umduğundar çok daha tazlaemın süre - cektir Birinci sınıf bir sıyasa —adamı ve diplomat olduğunu ispat etmiş olan imparatorun büyük bir general olma. matı için sebeb yoktur. O, bütün ulusal beyecanlara — sahib olan cesur ve savaşçı bir ulusa önder- Tik etmektedir. Eğer barb başlıyacak olursa bütün dünya pek çetin bir çarpışma görecek. tir. Herhalde habeşliler erkinliklerini tek pahalrya satacaklardır. * 14 EYLUL 1935 CUMARTESİ I Biliyormusunuz HB Seo. $ Japonya'da ilk okulların be- şinci ve altıncı smıflarında bulu- nan çocuklar, memleketlerinin gö- rülmeğe değer en güzel taraflarını dolaşıp gezmek yükümündedirler. Bun!lar devlet demiryollarımda ve devlet gemilerinde pek az bir navlun — vererek - dolaşırlar. U - cuz otel ve hanlarda yatarlar. Bunların yâptikları bir gezi bir hafta on gün kadar sürer. Geziye çıkacak talebeyi ikiyüzer, üçyü - zer 'Ek groplara avırırlar ve iki, yahıd üç kisi bun'arla bera'ser bulunuür. Daha yüksek okullarda bulu - nan talebe daha uzun yolculuk va- par ve hemen bütün japon liman- larını dolaşırlar. Talebenin yaşı arttıkça kendilerine verilen öz - gürlük de artar. Bu çocuklar, ken- di başlarına memleket ve halk ha- yatı üzerinde araştırmalar, incele- meler yapabilirler $ Bir adamın şapkasının içi ne kadar sıcak olur? Bunu hiç dü- şündünüz mü? Bu, Amerika'da düşünülmüş ve bir adamın şapka- 31 içine termometre konularak sı « namalar yapılmıştır. Alınan sonuçlar şöyledir. Dışarda hararet derecesi 77 Fahrenayt iken şapkanın - içinde 90 derece görülmüstür. » Öğle vakti dışardaki hararet 90 Fahrenayt olmuş, şapka içeri - sindeki termometre 108 derece göstermiştir. Akşam üzeri dışar - da 68, içerde ise 88 derece sıcak- lek olduğu görülmüştür. Dışardaki hararet 78 iken bir moltör kapağının içindeki hararet de ancak 98 dir. Varın, kıyasla - yın. $ Japon dış işleri bakanı Hiro- ta Tokyo'daki Çin büyük elçisine yeni bir nota vermiştir. Üç mad.- deden ibaret olan bu notaya göre mzak doğuda barış için Çin ve Ja- ponya kuzay Çin'deki tarafsız böl- geleri karsılıklı tanımalı ve Man- çukoyu Çin onaylamalıdır. Japon- ya ve Çin işbirliği için gerekli v- lan bütün tedbirleri Nankân hü- kümeti hemen almalıdır. Nihavet Japon - Çin işbirliği diğer devlet- lerin karışmasına engel olunma- hıdır. Yani Japonya Çin'de serbest hareket hakkını taşrmalıdır. $ Ahıstasta Moskova'dan ha reket ederek kutup yolu ile hiç ye- re inmeden Sanfransisko'ya in - meok için hareket eden uçman Le- wanevski ile iki arkadaşı motürde- ki bir yağ arızası yüzünden 6 uğus tosta Behrenk denizinden Lenin - grad'a dönmüştü. Tas aytarının bir sorusu:... <<vab olarak Levar ki 1936 ilk baharma bırakmak yükümünde olduğunu ve şimdi © tün eksikleri tamamlamakla uğ - raştığını söylemiştir. Çünkü ağustos ayının ortala - rından başlıyarak kuzay kutbun - da havalar çok değişmekte - t rüzgârlar esmektedir. Bu itibarla şimdi bu mevsimde yeni bir dene- girismek tehliektidir. $ Mançuko dışişleri bakanlığı sıyasal işler — direktörü Kan-Ki same n el yi | ' nota ı h bonarleslakle; K RM AYA olduklarını bildirmiştir. Mongo - listan, baş elçisi Çen Çun şeh- rinde — ve konsoloslukları Kaylar ve — Mançurya istasyonlarında olacaktır. Bunların baş vazifeleri iki devlet arasındaki sınır kavga - Tarmı halletmektir. İ $ l