14 Eylül 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

ğ SAYIFA 2 Yoldan: Dışarda Türkiyenin kredisi (Başı 1 inci sayfada) tersi, âdeta gıbta okuyorum. Ro- manyanın en küçük şehirlerinde bile, ilerlemelerimizi dikkatle ta- kib eden ve Atatürk'ten daima hayrarlıkla bahseden insanlara rastladım. Beni Kişinav'a götüren trenin kompartimanında, komisyonlar- Ia İstanbul'a da gelmiş ve memle- ketimizi yakından tanıyan bir Ru- man saylaviyle yaptığımız konuş- ma ulusal hislerimi çok okşıyacak bir zeminde geçti. Yol arkadaşım Atatürk'ün devrimlerinden ve şah- sından ne büyük bir heyecanla ba- na uzun boylu bahsetti. Adeta u- Ja önderin ve eserinin büyüklüğü- ne beni inandırmak istiyormuş gibi. “Siz türkler, dedi, en sıkıntı- drlen tehlikeli zamanınızda ta- rihin en büyük lütfüne uğradınız. Başınıza bugün dünyayı idare e den adamların en büyüğü geçti.., Bu en büyük sıfatı üzerinde 1s- rarla durdu. Başka devrimleri ve onları yapmış olan devlet adam- larını birer birer sayarak türk dev- riminin neden hepsinden üstün ve geniş olduğunu anlattı ve de- di ki; “Bugün dünya birçok idare sistemleriyle bir insanlık ve idare Taburatuvarına döndü. Fakat bir- çok araştırmalar arasında, sizin bBütün aşkınlıklardan — kendinizi koruyarak sentezi elde etmek yo- Tuna buldunuz, Yarın sizindir.,, Sonra söz türk göçmenleri bah- sine geçti. Arkadaşım türkleri git- meye mecbur bırakmış olmak Ro- men hükümetinin en büyük hata- & oldüğunu söyliyerek dedi ki: “— Bizim topraklarımızda yaşı- yan türkleri yakından tanıdım. Size riyasız olarak söyliyebilirim ki Bunlar bizim en namuslu, merd, sözüne inanılır ve çalışkan yurd- daşlarımızdı. Onları fena idare ettik, Yoksul düşürdük. Ve bu du- rumdan — bulgarlar — faydalandı. Halbuki biz bulgarların toprakla- sını türk azlıklarına satın aldıra- cak bir sıyasa güdmeliydik. Çok, DAĞINIK HABERLER: Litvanyadaki seçim Londra, 13 (A.A) — Resmi ingiliz gevenleri, dün Fransa, İngiltere ve İtal ya tarafından seçimin düzgün bir su - rette ve tarafsızca yapılması için Lit - vanya nezdinde bir girişimde bulunul> muş olduğunu bildirmektedir. Bir patlamada ölenler Londra, 13 (A.A.) — Yorekhire'de, Barnesley yöresinde Applewell kömlür madenindeki patlama ve bunu takib e - den yangın yüzünden 15 kişi ölmüş, 9 kişi yaralanmıştır. —. Patlama srrasında, —madenin 135 metre derinliğinde 160 işçi çalışmakta idi. Yarallardan birkaçına, elbiseleri henüz alevler içinde iken, imdad yetiş - tirilmiştir. Polonyada süel manevralar Varşova, 13 (A.A.) — Lodz yakı « mında yapıları manevralar bitmiş ve kı « talar, silâhlit kuvvetler genel enspektörü Gencral Ridz Smigli'nin önünde bir ge- git alayı yapmıslardır. ödevle yükümlüdürler: NE BİR EKSİK, NE BİR FAZLA 20 İLKTEŞRİN- PAZAR Sayım memurları, sayım kontrol memurları, bu işle ilgili resmi orunlar, büyük ve küçük işyarlar, sayıma gire- cek bütün yurtdaşlar ve yurtda oturan yabancılar bir tek çak yânlış hareket ettik. Ve şim- di bu hatamızın cezasını çekiyo- ruz, Bu çok değerli unsurları biz kaybediyoruz, ve siz kazanıyorsu- nuz.,, Bununla beraber, Romanyada aşkın bir ulusçuluğa ve türk düş- manlığına rtastlamadığımı kendi- sine söyledim, “Doğrudur, dedi. İslav uluslardan başlıca bizi ayı- ran nokta da burasıdır, dedi. Uzun asırlar türk idaresi altın- da yaşadık ve bu arada, belki zu- lümlerinize de uğradık. Fakat şu- râsını unutmamalıyız — ve unuta- mayız ki sağdan soldan bizi teh- did eden islav, leh, macar, alman tehdidlerine karşı bizim birliği- mizi, dilimizi, varlığımız! — koru- muş olan türk ordularıdır. Bugün bir romen devleti varsa biz bunu türklerin buralara kadar gelmiş ve memleketimizi istila etmiş ol- masına borçluyuz. Her ne de olsa artık o tarih devresi kapanmış, ve kanların izi silinmiştir. Şimdi kin ve düşmanlık hislerini yaşat- maya çalışmak neye yarar. Her şeyden çok barışa ihtiyacı olan küçük uluslarız, bu gerekliği gör- meli ve ona uymaya çalışmalıyız. Türkler, eskiden boş buldukları toprakları istila ederken vazilele- rini yapıyorlardı, buğünkü şartlar ise bize ancak biribirimizle dost olmayı en iyi şartlar içinde yaşa- mayı emrediyor. Tecim bağları- mız pek ileri ve sıkı olmasa bile kalb ve his bağlılığımız tam ve bütün olmalıdır.,, Birçok romenlerle tanıştım. Yu- karıya yazdığım sözlerle, iddia e- debilirim ki, hemen hepsinin - fi- kirlerine dilmaç olmaktadır. Ne açık ve samimi konuşuyorlar. Bir yabancı, ve hususiyle bir yaban- cr gazeteciye karşı kendi —hükü- metlerini ve idarelerini bile ten- kid etmekten çekinmiyen bu açık sözlülük biraz hayretle beraber, insanda büyük bir sempati uyan- dırmaktan geri kalmıyor. Yaşar NABİ Amerikada telsizcilerin &revi Nevyork, 13 (A.A.) — Telsizcilerin grevi yüzünden 10 yolcu ve bir vük va- puru kalkamamıştır. xxx Nevyork, 13 (A.A.) — Grev yapan telsizciler, federasyonlarının tanmması- na, ücretlerinin artırılmasını ve çalışma şartlarının düzeltilmesini istemektedir - ler. Grevcilerin yerine yeni işyarlar Nevyork, 13 (A.A.) — Telsiz telgraf işyarlarının grevi yüzünden dün sabah hareket edemiyen 11 gemi, telsizciler birliği ile anlaşma imza etineden, akşam üstü yola çıkmışlardır. Bu gemilerden Birkaçı, yeni telsiz işyarları almışlardır. Şako barışı konuşmaları Bucnos Ayres, 13 ÇALA.) — Delege, lerin çoğunun hareket etmiş olmaların. dan ötürü, Şako barış konferansı toplan. tıları geri brrakılmıştır. Bolivya cumur haşkanının, “Harb henüz bitmemiştir.,, dediği söylenmek- tedir. Paraguay cumur başkanı, harbın tek. rar başlamasından korktuğunu aracılara bildirmiştir. İstatistik Umum Müdürlüğü Va 2 W eRU D Yü e ——— BN © 5 S SS Ud K DIŞ HABERLER - İtalyan - habeş anlaşmazlığında son durum| — B. Lavalin söyle- (Başı 1. inci sayrfada) kâr etmek kendi idealimizi inkâr etmek olur, B. Samuel Hor'un söylevi “İngil- terenin kayt ve şartsız olarak köllektif güvenlik sistemine katışmak arzusunda bulunduğunu,, gösterir. Hiç bir memle- ket böyle teahhildün önemini Fransa kadar takdir edemez ve onun kadar 81- çemez, Gelecekte zamanı ve yeri ne olur- sa olsun her türlü soravlarda birlik isti. yen bu diyevim uluslar sosyetesinin ha- yatında bir tarih olacaktır. 2 şubat tarihinde İngiltere ile, birge bir tahakkuk programr yaptık. Bubenim için güzel bir bulya idi, Acaba tahakkuk etmek Üzere midir Memleketimiz harb. tan perva etmez, ancak nefret eder, Memleketimiz, toşkun bir barış arzu. su ile mutehassistir, Roma'da 7 şubatta B. Mussolini ve ben, aramızı açabilecek olan bütün me- seleleri hallettik. Stresa'da ingiliz de. Jegeleri ile B. Musolini de barış da. vasına hizmet etmek kaygusunun ay. nına şahit olduk. Roma anlaşmalarını dmraladıktan sonra asamblenin Ürerine ağır bir surette çöken anlaşmazlığı ha: tıtlarken heyecana kapılmaktan — ken. dimi alamam, Ben uzlaşma gayretini harcamaktan çekinmedim ve konseyin son yapacağı girişimde de uluslar sos. yetesinin üyesi ve İtalya'nın dostu &ı. fatile ödevimi yapmaya azmetmiş bu- Tunuyarum. Bu ödev çetindir, fakat u. mutsuz olduğunu sanmryorum Beşler komitesinde uluslar soayete. sinin üyesinden olan diğer bir devle. tin egemenlik hakları ile bağdaşabilir olması nisbetinde Ttalyanın meştü hak- Tarını tatmin edecek mahiyetteki bütün önergeleri inceliyoruz. Barışçıl bir hal suretini filen aramak bususunda Pran. sa ile İngiltere arasında hiç bir anlaş. mazlık olmadığı bilinmelidir... B. Laval, sözlerini yöşle bitirmiştir . * Dün başarmıştık. Yarın da başara- bilecek miyiz? Bu takdirde yeni bir du- rTumu incelememiz lüzumu hasıl olacak - tır, Hepimiz, anlaşma ile bağlıyız. Fran. sa, kendi yükenlerini yerine getirmek - ten kaçınmıyacaktır.., Sonradan Hindistan delegesi Ağahan, uluslar soseytesinin Avrupa asığmı ter - €ih etmekte olmasından dolayı memn'ı- niyetsizliğini söylemiştir. Güney Afrika birliği delegesi B. Ce- vater, B. Hor tarafından anlatılmış olan sıyasaya tamamiyle yardımcı olduğunu söylemiştir . Şili delegesi B. Rivcasvicuna, ulusla. sosyetesi prensiplerini kabul etmekte ol- duğunu bildirmiştir. Başkan, celseyi kapamıştır. Asamble öğleden sonra toplanmıyacaktır. Beşlerin toplantısı Cenevre, 13 (A.A.) — Beşler komi, tesi, pazartesinden evvel — toplanmıya- caktır. Habeşistanda durum Paris, 13 (A.At) — Eko dö Pari ga. zetesinin Londra aytarı, B. Samuel Hor. un söylevinin, habeş imparatoru ile im- paratorluk çevenlerine büyük bir rahat. lik verdiğini bildirmektedir. Habeş hükümeti, ingiliz hükümetine karşı duyduğu minneti İngilir - elçisine bildirmiştir. Tmparator, küvvet öntünde baş ei.' memeğe kesin olarak dölendiğini ve ül . kesinin korunması için devletlerin ya: , dımmna güvendiğini söylemiştir. Harb ilân edilmeden savaş başlarsa, imparatorun şu şekilde hareket edeceği söylenmektedir: İtalyan elçisi Kont Vinci Hle elç”” işyarlarına derhal pasaportları verile - cek, ve Habeşistan'da bulunan İtalyan. lar harb esiri olarak hapsedileceklerdir. Belçika elçiliğinin öğrendiğine göre, Cibuti'deki italyan konsolosu, İtalya'ya karşı hatb eden herhangi bir avrupalı - nın İtalyanlar tarafından derhal kurşu- Negüsün radyoda söylevi Londre, 13 ÇALA.) — Addısanaba. dan Royter ajansına bildiriliyor : Habeş imparatoru bu akşam radyo. da Avrupa için fransızca olarak bir söy. lev vermiş ve bu söylevde Ual-Ual ha. disesi yargıç komisyonunun hükmünü hatırlattıktan sonra italyan andıçındaki suçlanmaları protesto ederek bunun ya. lan olduğunu söylemiştir. Negüs, Habeşistanın bü andıça ce. vap vereceğini ve Cenevredeki habeş delegeler kurulu bir uluslar sosyetesi tahkikat komisyonunun kurulmasını is. temek için emir aldığını bildirmiştir, İmparator, memloketin Cenevrede hak ve tü uygun bir anlaşma te- menni ettiğini ve fakat gerekirse her türlü salıma karşı koyacağını söyliyevek gözlerini bitirmiştir. İtalyanın anlaşma şartları Roma, 13 (A.A.) — Beşler komite. tinin muvaffakiyeti imkânr hakkındaki tereddüd devamda görünüyor. Yeni ö netgelerin İtalyanın aşağıdaki arzula. Tına uyacağından şüphe edilmektedir. Sömürgelerin güvenliği, toprak, &. konami, ve nüfus bakımından genişle. mesi ve bu genişlemenin ordu eliyle ko runması, B. Hor'un dedikleri Londra, 13 (A.A) — B. Hor Londra. ya dönmüştür. Gazetecilere diyevinde demiştir ki: Cenevrede bu acı işin hallini kolay - laştırmak için elimden geleni yaptım. Ve, eğer denece baş vurma — bir kıymet ifade ederse, bir çok şeylere baş vur - duğumuzu söyliyebilirim. — Buhaftanın €en büyük zevklerinden biri benim için B. Lavali tanunak ve kendisiyle ber gün çalışmak olmuştur. B. Ruzvelte göre durum Nevyork, 13 (A.A) — B, Ruavelt, B. Hulun İtalya ile Habeşistandan Kellog paktına baş eğilmesini istiyen müraca - atını tamamen onadığımı söylemiş ve du. rumun kendisini kayguya — düşürmekte olduğunu ilave eylemiştir. İtalyaya yapılan önerge Paris, 13 (A.A) — 'Tan gazetesinin Romadan aldığı bir habere göve, bazı ö- mergeler arasında, İtalyaya Habeşistan. İda İngilterenin İraktaki durumuna ben- zer bir durum verilmesi hakkında olan önerge Romada en çok kabule değer gi- bi görünmektedir. Bununla beraber, İtal ya, tatbiki Habeşistanın — iyi niyetine bağlı kalacak her türlü anlaşmayı ved - dettiği için, İtalyanın Habeşistan Üze - rinde sryasal ve süel kontrolu zorağlı gö tülmektedir. Negüs bu takdirde de tacını muhafa ya edebilecektir. Dünya faşistlerinin kararı Montrö, 13 (A.A.) — Stefani ajansı bildiriyor: Evrensel faşizm kongresinin komisyonu, italyan saylavı - Kosclşi'nin başkanlığında yaptığı toplantıda — ital - yan - habeş anlaşmazlığı hakkında bir karar sureti kabul etmiştir. Komisyon, bu karar suretinde, Montrö kengresine giren 17 whus delegelerine terceman ola- Tak, sadece bir sömürge işi mahiyetinde olan italyan - habeş anlaşmazlığının ulus lar sosyetesi aracı ve suni bir tarzda bir Avrupa işi şekline sokulmuş olmasını. Avrupa barışını tehlikeye düşürcikle - cek olan zeeri tedbirler önergesini ve bunun ihtimal içinde olan tatbikini pro testo etmekte, faşist ve ulusal hareker- lerin yapter ev hayırlı eserini yıkmaya matuf olan hütün kuvvetlerin Musw -: Ttalyasıma karşır birleştiğini haber ver - mekte ve Avrupa uluslarınm bütün zia- de küvvetlerini barışı - kurtarmak * için birleşmeye ve medeniyeti — kurtarmak için olan savaşında devama çağırmak - tadır. İtalya moratoryom ilân etmiyor. Roma, 13 (A.A.) — İstefani ajansı bildiriyor: Havas ajansı, İtalya'nın te. cim borçları hakkımda moratöryom ilân edeceği hakkında Deyli Telgraftan al. na dizileceğini Adisababa'ya giden belçi- | dığı bir haberi neşretmiştir. Bu haber kalı subaylara bildirmiştir. Ç iüe İrx d tahrik edici ve esassızdır. Y LÖ T A e aK N aS vinin yankıları İTALYA'DA: Roma, 13 (A.A.) — B. Laval'in söy levi geniş bir anlayış hissi ve uygu bir zihniyetle karşılanmaktadır. B. La. val'in Fransa'nın uluslar tosyetesi an - laşmasına olan bağlılığı ile dostluklarına olan sadakatini birleştirmek için sarfet. mekte olduğu mesâi takdir olunmakta - dir. Bununla beraber bu söylevin italyan görüşünü değiştirmemekte — olduğu ve İtalya'nın kendisinin çizmiş olduğu yolu takib edeceği bildirilmektedir HABEŞİSTAN'DA : Adisababa, 13 (A A.) B. Hor ile B. Laval'in en akımsar urnudlar sınırını ge- çen söylevleri, resmi çevenlerde üsno « mal eyi bir intiba doğurmuştur İNGİLTERE'DE: Londra, 13 (AA.) — Resimi çeven- ker, B. Laval'in Fransa'nın uluslar 306- yetesi paktına bağlılığını yeni baştan berkitmesinden ve söylevinin fransız've iag'liz teeleri arasında tam bir anlaşma mevcud olduğunu göstermesinden do - layı meninuniyetini bildirmektedir. Her türlü uzlaştırma üumudunun B. Laval'in Cenevre'de gerçekleştirmiş ol « duğu beraberlik sayesinde daha ziyade kuvvetleneceği önemle kavdedilmekte - dir. CENEVRE'DE: Cenevre, 13 (AA.) — B. Laval'ın söylevi, asamble üzerinde çok iyi bir et. ki yapmıştır. Çünkü asamble, bu söyle. vi içtem bir çağrı saymaktadır. Uluslar sosyetesinin üyesi olarak bütün devlet - ler, B. Musolini'yi ânlaşmıya çağırmak için son bir gayret sarfetmiş olduğundan dolayr B. Laval'a karşı minnet ve şük « ran hissetmektedirler. Uzlaştırma giri < şimleri yarıda kalırga, Pransa'nın arsı - vılvsal dayanışma bakrmımdan — ödevini yapmayı vükenmesi kayda değer görül- mektrdir. AMERİKA'DA: Vaşington, 13 (A.A.) — B. Hul ga- zetecilere, “B. Laval'ın uluslar sosyete- si asamblesindeki söylevinin, bir barış için Cenevre'de ve bir çok memleketler. de belirmiş alan genel harekete tama - men uygün olduğunu,, söylemiştir. FRANSA'DA: Paris, 13 ÇAA.) — B. Pier Ler'nin, Jurnal Dedeba'da, B. Laval'ın asamble . deki söylevinin tam onamaya değer ol- duğumu söylemek sureiyle bütün Paris akşam gazetelerinin Fikirlerini özetmiş bulunmaktadır. Jurnal gazetesinin departmantal ta - bında, B. Sen Bris, B. Laval'ın söylevi. ni “halisce söz,, Hadetiyle tavsif ediyor. Tan gazetesi, söylevi buna benzer ifade ile onamaktadır. Entransijan gazetesi, söylevden son- ra da uzlaşma kapısının daima açık ol - duğunu söylüyor. BELÇİKA'DA : Brüksel, 13 (A.A.) Akgam gazetele- Ti, B. Laval'in söylevi hakkında henüz ar tefsiratta bulunmaktadırlar. Libr Beljik gazetesi, söylevin Pran. sanım uluslar sösyetesine mutlak bağlı. “Hığını gösterdiğini kaydediyor. Masyon Belj gazetesi, Fransanın yü. kenlerini italyan dostluğayta telif ümi- dinden vazgeçmediğini yazıyor. SOVYETLERDE: Moskova, 13 (A.A.) — Pravda yaze, | tesi yazıyor: B. Hor'un söylevi önemi azaltılma. mak gereken bir hâdisedir. Bu söyler özel bir dikkate değer. Çünkü B. Har, ingiltere hükümetinin uluslar sosyete- sini tutmaya hazır olduğunu ve ingil. teerenin barışı korumak — için en etgin vwesita olan birge güvenlik prensibinde ilgili bulunduğunu önemle kaydetmiş. tir. Sovyetler birliği yalnız barış da. vası İçin savaşan asığlardan esinlen. mektedir.