28 Temmuz 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

SAYIFA 4 Ekonomi !:slu'xk Sovyetler biri ekonomik ilerleyiş!er Ekonomi Bakanımız B, Celal Bayar we yanındaki zatlar şu anda Sövyetler Birliğinde bulunmakta ve bu dost mem- leketin ekonomi alanındaki çok tiz ve bütün acun için önemli olan ekonamik ilerleyişlerini yakımdan incelemekte- dirler , Türkiye ve Sovyetler Birliği, bü- tün cihanı sarsan ekonamüik buhran içinde, bu buhranm bütün ağırlıkları- a rağmen İlerlemekte ve kendi ulusal ekonomilerini yeniden kurmakta olan iki dost memlekettir. Bu İlerleyiş ve kurtuluş işinde ive, tarihf sryasal dost- huğun, ekonomik anlaşmalara ve bir ekonomik yakın çalışmıya varması her iki Ülkenin asığlarına uygun çok önemli bir baldir. Ekonomi Bakan- mız B. Celal Bayarla yanındaki türk sal- gitmin dost Sovyetler Birliğinde gör- düğü çok eyi ve dostça kabul, bu an- laşınaları ve çalışmaları — pekiştirecek yeni bir sebeb olacaktır. Dost Sovyetler Birliğinin ekano- mik alandaki tiz ve önemli ilerleyişini anlayabilmek için önce dünyanm cn önemli iki endüstriyel ülkesinde eko- nomik buhranın ana çiegilerle gidişini görmek faydalıdıı DÜNYA BUHRANININ GİDİŞİ (1) Endüstri ürünlerinin Ham mâl #tokunun ço valışt 95 Yıllar: 1929 1930 1981 1932 1933 1934 3 Artıulustal tecimin da © İşsizlerin artışı 100 BSA 73.5 624 Tı2 757 338 MW7 Yukarıdaki rakamlar dünya eko- nomik bahranının gidişini göstermek- nomik ilerleyiş ve yeniden kuruluaş, en gok dünyanın bu bubranlı — devresine >etlamaktadır. Sovyetler Birliğinde 1917 de bap a devrim, 1920 ye kadar iç ve dış aşlarla geçmiş ve 1921 de NEP de- sen bir yeni ekonomi eryasasına ge- çilmiş, 1927 den sonra ise tam manasile plânlı bir sosyalist ekonomisi kuruluşu- na başlanmıştır. Bu kuruluş, her biri 5 yılirk plân devrelerine bölünmüştür. Birinci beş yıllık plân 1928 — 29 da başlıyarak 4 senede bitirilmiş, 1933 ten sonra ikinci beş yıllık plâna geçilmiştir. Bu plânların hedefi bir taraftan Sovyetler Birliği ekonomisinin bütün 470 (1) Bu endeksler Berlin Konyonktar idaresi taralından — toplanmış ve plânlı ekonomi mecrmasından buraya aİrranış- tır. cümleyle bitiriyor: “Fraasa yalırz birleştirici değil Takat aynı va- manda bir vuzullayıcı - bekliyor. Beklenen sentezi, tarif ettiğim iki ruhtan biri günün birinde — mey- dana getirecektir; ya bir Lenin fransız yurduna işçi rulmunu vere- cek; ya da bir Musolini halkla ve halk için devrim yapacaktır.., Bugünkü şekliyle parlarnenta- Fsizmin Fransa'yı gitgide daha faz la kargaşaya ve çıkmaza götürdü- ğünü görerek, bu buhranın eninde sönunda, sol veya sağ, bir otori- teli ve disiplinci tejimle sonucla- nacağını düşünen fransızların sa- yısı her gün çoğalmaktadır. Herhalde Laval kabinesi Fran- sa'daki sıyasal buhramı ancak kısa bir müddet için uyuşturmuş- tur, Parlamentonun yeniden çalış: maya başlaması ve buyrultular ü- zerinde hüküm vermeye çağrıl- masiyle buhranın yeniden başla- yacağım sanmak fazla karamsar- lık göstermek sayılamaz. Yaşar NABİ .U. iğinde alanlarında tam bir sosyalizmi kurmak, diğer taraftan Sovyetler Birliğini bü- tün dünyada ekonomik bakından en önde yürüyen ve bütün ekonomik işle- rini (hem tarımda, hem endüstride) en ziyade makinalaştırmış bir ülke haline getirmektir. Birinci beş yıllık plânın örü, esa sından geri ve devrimler içinde yıkıl- miş bir ülke olan Sovyetler Birliğini kendi kuvvetile kalkınabilecek bir hale koymak — ve bunun için de Sovyetler Birliğinde büyük bir ağır endüstri, ya ni makinalar ve üretim vasıtaları yapan endüstri şubelerini yaratmaktı. Bu plân tamamile başarılmış ve bu süret. le de ikinci beş yıllık plâna ber alanda hazır ve yeni esaslara göre kurulmuş bir ağır endüstri ve aynı derecede iler- letilmiş öteki ekonamik — kuvvetlerle Kirişilmiştir. Şimdi Sovyetler Birliğinde ikinci beş yıllık plâne üçüncü yılı yaşanı- maktadır. Bu üçüncü yılın (yani 1935) plânının ise bütün Sovyetler Birliği e- konomik ilerleyişi için çok tarihi bir önemi vardır. Çünkü Sovyetler Birli- ginde kapitalist elemanın, yani — kapi- talirm ekonamisinin ekonomik unsur- larının ortadan kaldırıdışı işi bu yalım plânile tamamlanacak ve bu suretle de Sovyetler Birliğinde — sosyalizm kurulmuş olarak plâ L okümnmlüka dik tarımın mali ınılnıtnılmııı gibi birçok alanlarda da bütün dömnyada ön plüna geçmiş, yani birinciliğe varmış — ola- caktır. ” Sonuçlar daha şimdiden sovyet V derlerine sosyalizme artık varıldığını ilân etmek kuüvvetini vermektedir “Kapitalist ekonomiden bizde aurtık bir şey kalmamıştır., — (Molotof'un nutku). Hakikaten daha 1935 plânının ba- pında bile bu sonuç kenditi — gösteri- yordu. 1934 plânmın başında bütün Sovyetler Birliği halkınm amele — ve kolhoz (2) cular yüzde T4 idi. 1935 başmda bunların sayısı yüzde sekseni aştı. Sovyetler Birliğinde bütün ürr- tim vasıtalarının yürde 96 sı sosyalist teşekküllerin elinde toplandı. Köylü- nün ve gehirlinin hayat şartları ve se- viyesi biribirine yaklaştı Ulusal büdcede gelir 1934 te 55 milyarken 1935 te 64.5 milyara yüksel tildi ve bunda sosyalist ekonominin verimi yüzde 97.5 tur. Bu da gösteri- yor ki Sovyetler Birliği ekonomisi ar- tık sosyalist sektöre dayatıldı. . 1935 plânman bir davası da köy ekt- nomisinin ve tarımın endüstriye bakı- rleyişini hızlaştır- maktır. n 1035 te endüstri verimi bir yıl önceye bakarak yüzde. 16 farlalaşacağı gibi. küy ve tarma veri- mi de yüzde 6.3 fazlalaşacaktır. Daneli ürünlerle endüstri nebatlarının artışı yük bir hrzirlık alacağı gibi hayvancı- lığın ilerleyiş temposu da hafilf endüs- tri ile yiyecek endüstrisinin tempotuna uyacaktır. Bundan başka yoğaltmanların alım kudretini iki üç defa arttırmak ve ruh- leyi stablire etmek iknie' beş yıllık plânm bir meselesidir Nakliyata konulacak kapital 1034 e göre 1935 te yüzde 21.6 artacak, mal değişimi bir yıl önceye göre yüzde 239 çoğalacak, yoğaltım eşyatr yapan en- düstride büyük artışlar olacaktır. Sovyetler Birliği ekonomisi — için bu kadar önemli olan 1935 — plânının 1934 yılına bakarak bu ülkenin ekene misinde yapacağı büyük değişiklikler ve ilerleyişler elimize gelen “plânlı ekonomi — Planovoe Hazyastvo, mec- muasının sön şayısında çok etraflı o- larak anlatılmaktadır. Mecmuanın bu sayısımın 1935 plânmı anlatan bü yazı- larının bir hulâsasını buraya almayı ve bu suretle okurlarımza bu dost ülkenin ekonomik ilerleyişini tanıtmayı fayda lit bulduk: ( Samnu var) (2) Yani sosyalist mülkiyet esasın- da çalışan köylüler. İtalya bir beyaz - siyah harbı olacaktır habeş harbı 21 temmuz tarihli Sunday Ti- mes gazetesi yazdığı bir başbet- kede diyor ki: Habeşistan meselesi, hâlâ, arsıulu- Sal durüm Üüzerinde etkiler yapmakta- dır. Büyük devletlerin gözü bu mesele- nin üzerindedir. Habeş imparatorunun kendi parla mentosunda söylemiş olduğu — söyleve bakılacak clursa habeşler, kendi mem- leketleri ürerine himaye — kurmak ko- nusu ürzerinde konuşmağa asla yanaşmı yacaklardır. İmparatora göre hııva. habeş top- zaklarını kendi topraklarına — katmak için kırk yıldanberi hazırlanmaktadır. Fakat habeşler buna meydan vermem:k için tek bir kişi kalmmcaya kadar çarpı şacaklardır. Bu sade, fakat kesin sözler, üzerinde çalışmakta olan komisyonun çalışmalarını durdurmüuş, yeni bir yar bu iş Zıç seçilmesinden — bir şey çıkacağı w madanu kökünden sarzmıştır. Kos şıldıktan sonra toplanacak olan uluslar gö gayet geniş ve kapsal ola- yonun bir iş göremiyece, sösyetesi konsey de meteleyi dar örüşecektir. İncelenecek olan me- sele, Uluslar Sösyetesinde üye olan bir ulusla birbaşkası arasında harb tehlike Si çıkması karşısında nası! tedbir alına- Cağıdır ve sösyetenin andlaşmasının buna dâir olan maddeye edilecektir. Konseyin ödevi, anlaşamazlığı — bir bütün olarak gözden geçirmek her iki tarafım söyliyeceğini dünlemektir. Eğer İtalya, kendi dileklerini kon- seye gelip söylemiyecek olursa, bu ha- reket, Habeşistan için bir karanç ola- caktır. göre hareket Belki de konsey, meselenin gerçinini tarafsız bir komisyona havale edecektir. Fakat bu komisyon, bugün — hiç bir iş yapamıyacağı anlaşılmış olan komisyon- dan farklı olacaktır. Bunun — ödevi sa- dece sınır. çarpışmalarını araştırmak değil, meseleyi geniş bir yetki ile ve bütün olarak inceleyecektir. Uluslar Sosyetesinin takib edeceği kestirme ve dür yel bu olmak gerektir, İngiltere hükümetinin Cenevrede bu nokta üzerinde ağır basmasını ve ayak diremesini bekleriz. Bu, bir takım diplomasi yollariyle meseleyi halletme- e çalışmaktan da kimseyi — alıkoymaz. Fakat iş, yalnırz onlara bırakılamaz. Mesele, artık Uluslar Sosyetesinin ele almasını gerektiren bir alana girmiştir. Bundan sonra Amerika ile değete Birişilebilir. Vaşington bükümeti, za- ten, Uluslar Sosyetesine maneviğ yar- dımlarda bulunacağını İtalyaya bildir- miş bulummaktadır. Bu yardımın alacağı şekil, genel dw. ruma büyük bir eti yapabilir. Afrika kıtasında bütün Awrupa devletlerinden daha faz'a toprağı ve tebaası olan bir devlet sıfatiyle bizim orada çok büyük asığlarımıı vardır. — Bir italya - habeş harbı siyahlarla beyazlar arasında bir harb demektir. Afrikanın bütün — renkli halkı, bu harba bu gözle bakacaktır. Eğer bu iş- te italyanlar okka attına gidecek olur” larsa o zaman bütün renkli halk arasın- da kalkınma dilekleri wyanacaktır. Sonra italyanların birçok kan döke- rek çabuk bir utku kazanması da gene afrikalı kütleler üzerinde fena etkiler yapar. Sonra çete harbları da uzun boylu sürecektir. Herhalde bu felaketlerin önüne geçi tebileceği umudunu elden bırakmama- hıyız. 28 TEMMUZ 1335 PAZAR iYabancı gazetelerde okuduklarımız » İtalyan - habeş anlaş mazlığı ve ingilizle- rin ödevi 20 temmuz Y33 Telegrat gazetesi “Habeşistan: bizim ödevimiz,, başlığı — altında yazdığı bir başbetkede diyor ki: İtalya ile Habeşistan arasındaki an- laşmazlık meselesinde ikinci bir adı- mın atılması zamanı, gün geçtikçe, yak laşıyor. Bu hususta resmiğ takvimin göster- diği sayılı günlerden birisi 25 temımuz- dur, Bugünde eğer bugünkü gerçin ko- misyonu işi kotarına yolunda bir başa- ti gösteremez ve anlaşamazsa © raman yeni bir yargıç seçilecektir. tarihli Deyli Bugünkü günde kemisyon çıkmaz yola girmiş ve hiç bir iş göremiyeceği anlaşılmış olduğandan artık — yeni bir yargıç seçilmesinin faydalı — olacağımı smmuyoruz. Olsa olsa bu işi yatıştır. mak için mevele ile ilgili olan devle'le Tin eiki.' bir tedbir almalarına ihtiyaç vardır. Damus, heti gün biraz daha tehliğe- ştiği için ancak bu suretle davran- mak “Lvaaı, olabilir. Bunun da olup olmıyacağı Ni değildir. bugün için | Öte taraftan Romanın, eğer üçler konferansı İtalyanın Habeşistan üzerin- de bir himaye kurması ve bunun şekli, kanum Üüzerinde konuşacak olursa bu- nn kabal bildirdiği söylenmektedir. Habeş imparatoru perşembe — günü kendi alusuna söylediği söylevde "bir saldırgana karşı birleşerek karşı — koy- mak,, tavsiye etmesindenberi durumda hiç bir İlerleme yoktur. Bugün için umulan ve beklenen şe- dur. Ağustosun 29 unda ve yahut biraz daha sonra uluslar sosyetesi konseyi toplandığı zaman, onun üyeleri italyan- habeş sınırındaki hadiselerin incelen mesi zamanıman çok geçtiğini görecek- le" ve ancak İtalyanın Habeşistan üze- edilebileceğini Uzun bir çalışmadan sonra (Başı 1. ci sayılada) için komisyonun verdiği raporun özetinden bazı kısımları alıyoruz: “1 — Mayi formüllü aşımız 138 günden sonra muafiyet hassasını muhafaza etmiştir. Ve daha da et- mek ihtimali vardır. (Ki son tec - rübeler aşının 7 ay dayandığını SöRermüğlir.) Âşım posavobi ve aerobi ekilmelerinde hiç bir — ser sume neşvünema bulmamıştır. 2 — Mayi aşının zerkiyle hay - vanların hareketlerinde müşkülât çıkaracak hic bir müvocca ve de - vamlı ödem hasıl olmamıştır. Ve bu ödemlerin büyüklüğü hası' t takdirde azami yumruk ka Türk — japon tecim anlaşması 26 temmuz 1934 de Ankara - da imzalanmış olan türk - japon tecimı anlaşmasının 1 ikinci ? * 1936 tarihine kadar yürürlük'e kal-cağı ekonomi bakanlığı tara- fından ilgili yerlere bildirilmiş tir. Halkevi meydanında parasız sınema Ankara Halkevi balk için ha - zırladığı açık hava sineması bu akşamdan başlıyarak dört gün sü - recek olan (İran Şahının memle ketimizi ziyareti) büyük filmi gös- terecektir. Rilmin gösterilmesin: saalt 8,30 da başlaancak ve bir sa- at sürecektir. Haftada halk için iki veya üç defa bu gibi filimleri halka parasız gösterecek ve sinema gösterecek günleri de gazete ile bir iki gün önce bildirecektir. Herkes çok gü zel çevrilmiş olan bu filmi gör melidir. rindeki dileklerini dinlemek yükümün de bulunacaklardır. Dış bakanı Sir Samuel Hor, dün # vam kamarasında temmuzun altısına Küt dar Süveş kanalından — 75,000 — italyafi askeri ile 29,000 işçinin geçmiş olduğu" mu söyledi. Bunlar italyan Eritre vE Somalisine gitmişlerdir. Vaşington'daki italyan elçisine Ame rikanın Uluslar Sosyetesine — maneviğ — yardımlarda butunmak kararını verdir çini, çünkü Afcikada kopacak bir haft bin, gittikçe, Amerikayı ilgilendirdiği: ni bildirmiştir. Dün Tokyo'da da aynı çeşid Fikir- der ortaya atıldı ve Japonyanmım — habeğ işlerinde tamamiyle ilgisi olduğu hab kında Roma'da yaşıyan kanağat, japatt dış bakanı tasafından resmiğ — surette tekzib edildi. Bu zorlu durum içinde bötün dünyâr yeni bir sryasaya önderlik edecek BİF — kuvveti gözliyor. Bu da ancak, büyülk Britanya olabilir. Kaybedilecek vakit kalmamıştır. Ta- ltere hükümeti, önümüzdeki haftâ içinde alacağı herhangi bir kararı, he men Roma'ya ve Paris'e bildirmelidir. Bugünlerde Fransanın önemli vt getin iç işleriyle uğraşmakta olan Bay Laval bir taraftan barışın korunmasi- ni özlediği kadar, bir taraftan da İtalk ya ilç olan dostluğunun bozulmamasınız ister, Ne olursa olsun, biribiri ardınca İf başına gelmiş olan birçok fransız kabir meleri, ana sıyasalarının uluslar sosyo” tesine dayandığını tekrar tekrar söyler mişlerdir. Bundan dolayı Paris'ten Ro> ma'ya gidecek herhangi bir tavsiyenifi B. Mutolini Üzerinde etki yapacağı W mulabilir. İmgilteremin konseye vereceği dilergt İtalya kabul etmese de, ulaslar sosyete- sinin yetkisini göstermesini sağlayabi- lecek bir mahiyette olmalıdır. dar olmuş ve azami birkaç gün olmuştur. içinde reşf 3 — Bu mayi aşıdan defaten €. €. 50 zerk oildıiı halde bile hayvanlarda ne mevzii, ne de u - mumi bir tegayyürat görüleme - miştir. 4 — Yaptığımız formüllü yi aşının bugüne kadar İitreatür - lerde görülen aşılardan en çok da- — yanmış aşı olduğunu gördük ve daha fazla dayanacağına ümidi - miz vardır...,, Sessiz ve içtem çalışmalarının verdiği bu müsbet sonuçlan ötürü değerli uzmanlarımızı kutlar ve oalarla övünürüz. Maraşta Hava Kuru - muna yardım Maraş, 26 (A.LA) — Hava tebh- Kkesine karşı veritler Maraşta har raretle devam etmektedir. Bugüp ilbaylıkta toplanan çiftçiler nün hamürütünün yüzde ikisi ve çeltiğin hamürütünün yüzde bi * rini hava kurumuna vermeği kar rarlaştırmıştır. Bu karar ilbaylık — sınırı içinde yeritilecek ve önem- li bir gelir verecektir. Burdurda Hava Ku- rumuna yardım Burdur, 26 (AsA.) — Bagüf halkevi salonunda hava tehlikesi — için ilbayın başkanlığı altında yâ” pılan toplantıda bu tehlike — ilbaf ve Antalya saylavı B. Rasih Kap” lan tarafından anlatılmış, Burd"' halkı büyük bir ilgi ile bu yönd çalışmağa hız almıştır. Her yur? daş üye ve yıNlıııı:ı üye tadır.