21 Haziran 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

SAYIFA 4 u:hı postası Bursa bayındırla çare bu Bursa, (özel aytarımısdan) — Bu- | rada koza mevsimi başladı. Satış gittik çe artıyor, Bu yil hava kurak gittiğin- den kozanın ziyana uırıyuıg.ndm korkuluyordu. Fakat birkaç gün esen sam yeline karşın böcek ziyanı çok az ve önemsiz olmuş; buna karşı ipekçi- Mük enstitüsünün yıllardanberi ürermen- der üzerinde yaptığı aydınlatmalar ile köylümlüz böcek besleme ve bakma yö- | nünden çok eyi yetişmiş bulunduğu | nıyor - Susuzluğa lundu raber haklı olarak tenkid edilecek ta- raflarımızı görürseniz onları da unut mamanızı rica ederim.,, Şarbayımız Cemil Öz'ün dediği gi- bi gerçekten Bursada birçok yeni işle- re başlanmıştır. Bu işlerden bu yıl için- de bitirilecek olanlar veya bitirilenler ganlardır: Önce: Parti kongrelerinin dilekle- rinde geçen bütün şehir kaldırımları bu yıl içinde yapılacaktır. Çoğunun ya- Modern kapıtomarı için ürün güzel ve randıman bakımın- dan yüksek olmuştur. Kendisiyle ko- nuştuğum borsta komiseri Mümtaz Şük- rü Bana bu yılki koza satışları hakkın- da şunları söyledi : *— 033 rekoltesinden 934 rekolte- | sine bir hayli koza stoku devredilmiş- | ti. 935 yılr içinde bu stoklar tam ola- | rak satıldı. H Bunun için yeni ürün satışlarında yük- sek bir istek görülmektedir. Bursa hin- terlandında bu yılki koza rekoltesi 1,5 milyon kiloya yakın oranlanmaktadır. 65 kuruş arasında açılan yaş ko- za piydsası bugün 83 kuruşa kadar çık- mıştır. Buna sebeb- elde stok bulunma- ması, ürünün eyi olması ve fabrikala- rın çalışmaya başlamak için kozaya kar- y olan fazla ihtiyaçlarıdır. Bu yılki koza fiatının ortalama olarak 75 kuruş- tan aşağı düşmiyeceği görülüyor. Hattâ mevsim sonlarına doğru kuru korzanın 250 ve 300 kuruş arasında satılması ih- timali vardır. Fistlarm gelecek hafta- lar içinde biraz daha artacağı — görül- mektedir. Bununla beraber önümüzdeki haftalarda büyük satışlar piyasayı sap- tayacaktır. Şimdiye kadar yedi sekiz gün içinde 6 bin kilo kadar koza gel- miş ve satılmıştır. Bu ürün ilk ağızdır ve ova Ürünüdür, henüz dağ ürünü gel- memiştir. Toplu olarak ürlün — haziran sonu İle temmuz ortası arasında gele- çektir.,, Borsa komiserinin bu izahlarından da anlaşıldığına göre bu yıl koza fiat- larının yüksek oluşu köylümüzün yü- rTmüştür. Yalnız ipeğin mal- olma fiatı yükseleceğinden gelecek yıl ipekli kumaşların fiatı artacak demek- ki şimdi stok yoktur. yaparak dağılmıştır. Şimdi şarbaylığı- mız programın bu yıl başarılacak işle- vini yapmaya başlamış bulunuyor. Bu işleri anlatmadan önce şarbayımız Ce- mil Öz bana dedi ki: “— Yapmaya — başladığımız — işleri şimdiden size “şunları yapıyoruz,, di ye saymaktansa yaptıktan sonra “bun- ları yaptık,, demeyi daha uygun bulu- yorum. Yalnız şunu - söyleyeyim ki: Pont Amosson su sosyetesiyle olan da- vamız bitmiş ve belediyeler bankasın- dan aldığımız 140 bin liradan 100 bin Artan para ile Çekirge yolunun şehirden ge- gen*“Altı parmak,, kısımının genişletil- mesi İçin bu yılki programa konari par- ça üzerinde satınalma işine devam et- mektedir. Yapılacak öteki işleri siz de benim kadar biliyorsunuz, Bundan ötü. tü ben söylemeyim de siz bildiklerini- zi ve gördüklerinizi yazın, bumunla be- tir. ** Şarbaylık kurulumuz şehrin bayin- dırlığı için beş yıllık bir iş programı Birası bu soşyeteye verilmiştir. pılmasına başlanmıştır. Atatürk anıtı- mr çevreleyen cümüriyet alanı düzelti- lecektir. Utku alanı denilen ve şehrin en güzel bir yeri olan harabe; anfiteatr biçiminde büyük bir park yaprlacaktır. Ruranın projeleri hazırlanmıştır. Bir- kaç güne kadar işe başlanacaktir. De veciler mezarlığında bir çocuk bahçesi yapılmıştır. Bahçe bitmişse de henüz çocuklara açılmamıştır. Şehir gazinosu da bugünlerde bitecek ve şarbaylık bah- Şe- hirde yeni kadastroya göre numarataj çesiyle birlikte halka açılacaktır. işi yapılmıştır. Atatürk stadyomunu belediye almış Artık bun- dan sonra stadyomun eksikleriyle ve ih- ve tapuca işi bitirilmiştir. tiyaçlariyle belediye — ilgili olacaktır. Yazın, şehrin en büyük bir derdi olan susuzluğa ve sıra ile su verilme usulü- nn kaldırılmasına çare bulmak — için Pont Amosson sosyetesinin Uludağdan getirdiği sulara yeni sular — katılması düşünülmüştür. Bunun için de bir koe- misyon çalışmaktadır. Kaplıkaya ile diğer bir iki su bu yola alınacak ve git- tikçe fazla harcanan sular çoğaltılarak su sıkıntiısmın önü alınacaktır. ... Burada banyo mevsimi başladı. —An- kara, İstanbul ve öteki şehirlerden ge- len banyocular gittikçe çoğalmaktadır. Bu yıl Bursadaki kükürtlü bahçesi de açılmıştır. Bu bahçede Ankaradaki Ka- vadeniz havuzu gibi bir de havuz var- dır. Banyolara gelen ayleler burada gü- zel vakit geçirmektedirler. Resim bu bahçeyi gösteriyor. Teşekkür Zevcim ve babamız istihkâm miralaylığından mütekait Bay Nu- rinin ölümü dolayısiyle gerek merhumun cenaze merasimine iş- tirak etmek ve gerek bizzat gerek yazı ile taziyede bulunmak sure- tiyle teessürümüzü — paylaşmak Kütfünde bulunan Askert? fabrika- lar Umum Müdürlüğü camiasına ve bütün dostlarımıza şükran his- lerimizin sunulmasına gazeteni- zin tavassutunu dileriz. Zevcesi kızı Güzide sulh hakimi Melâhat kızı Divanı Mu- hasebat mu- rakıp muavini Semahat oğlu Ümit B. C. Hüsnü, ekonomi ve endüstri sıya samızın temelini anlattı (Başı 1 inanmadıklarını söyledi. inei şayıfada) leri bir takım Endüstri- çarelet ileri üşlerdir. leşmiş memleketlerdeki işsizliğe k: ulusal çerçeve içinde rasyonal hiç bir şey yapılamaz. Şuna gibi memleketlerde alınan tedbirler u- inandım ki, bu lusal çerçeve — içinde kaldıkça bunların hiç bir sonuç vermediklerinden dolayı etkisiz oldukları ergeç anlaşılacaktır. Büyük hastalıklar için büyük ilâç. lar gerektir. Acundaki imkânlar araş- tırıldığı zaman görülür ki dünyada taz la üretim yoktur, az yoğaltım vardır: Geniş kıtalarda birçok nülus kendile- zinin yoğaltıcı olmalarına yol vermi- yen bir hayat yaşamaktadır. Buna kar- gı başka yerlerde de büyük kapitaller işlemez bir halde bulunmaktadır. Eğer yalrıız ekonomik ve sosyal bir erge ile arsıulusal bir anlaşma yapıla- rTak bu kapitaller halk yığınlarma ü- retim yolları ve insaniğ bir değeti ol- duğu kabul edilecek iş imkânları ver- mek için kullanılacak olursa milyon- larca insanın yaşayış düzeyini yükselt- mek ve onların satın alma kuvvetlerini artırmakla Üretim için gerek çıkıtlar a- çılması ve bir atılışta işsizlik belâema son verilmesi imkânlı olmaz mı? Dü- şündüğüme göre insanlık, bu güzeyde daha iyi dağıtılmış yeni varlıklar ka- zanacak ve tekniğin ve mekanisasyo- nun ilerlemesinden faydalanacaktır. Bunu böylece anlattıktan sonra şu- nu da söylemek isterim ki, B. Direk- tör, acunun ekonomik durumu ve bu durumun, ulusların sosyal yaşayışı Ü- zerindeki etkileri hakkında olan rapo- runda, sayıları gittikçe artan bir çok memleketlerde gösterilmekte olan kal- kmmma savaşının temeli devletin güttü- Çü çalışma ve uğraşma olduğunu mey- dana koymuşlardır. Kemalist Türkiye, raporda kullanı!. mış olan sözlerle söyliyeyim. “ulusal yaşayışın düzeyi, ekonomik kararsızlrk- larmn isteğine bağlı brrakılacak yerde yönetimi devletin en büyük uğraşmala- rı olan,, memleketler arasında bulun- maktadır. İşte bundan dolayıdır ki, Tür- kiye saknı ile ve fakat büyük bir dölen- le ekonomi dirije yoluna girmiştir. Bana sör söylemek için verilmiş olan zaman, ber ne kadar bu hareketin eko. nomik ve sosyal yönlerini anlatmaya yetmezse de bu hareketin bazı karak- teristik çizgilerini kısaca belirtmeği enteresan buluyorum. Türkiye cumuriyetinin yapmaya uğ- raştığı değişinde, her şeyden önce en- düstrinin kurulması için girişilmiş o- lan kınav girişiti söylemek gerektir. Her taraftan ekonomik engellerin di- kilmekte olduğu bir devirde Türkiye, kendi sınırları içinde başladığı işin de. ğerinin düşürlülmesine izin veremezdi. Toprağının ve toprak altı ürünlerinin bolluğu ve çeşidi belli olan bir memle. kette halk yığınlarının yaşayış düzey- lerini yükseltmek, çalışma genişliğini ve halkm satın alma kapasitesini ar- tırmak suretiyle gerek memleket için. de ve gerek memleket dışmımda yeni de. Biş imkânları çıkarmak, esaslı bir en- düstri kurmak gerekiyordu. Görülüyor ki, endüstrileşme, — yal- nız eğgin bir tecim denkleşmesi sağla- mayı değil, ayni zamanda ve hele halk yığınlarımın işini değerkndirmeyi he- def tutuyordu. Tarim üretimi ile en- düstri üretimi arasında bir fiat denk. leşmesi sağlamak yolundaki — devamlı kaygu, girişimlere başat bulunmakta- dır. Hükümetin istek ve dileğinin he- defi iyice düşünülmüş bir plâna göre ve iyi çalışma şartları içinde ilke mad- deleri memlekette yetişen ve fakat şimdiki randımanları, yoğaltım — ihti- yaçlarını karşılamayan endüstri — işle- Ti yapmak ve bunları gelişitrmek, ve i. kinci derecede memleket içinde geniş ölçüde yoğatrları ve fakat memleket i- çinde yeter surette Üretilemeyen ilke imaddeler endüstrisini kurmak ve ge- lişime kavuşturmaktır. - ki, bu eregde ortaya çıkarılmak istenilen koyaçla ya- kın bir zamanda clde edilecektir. Fa- kat bütün bu endüstrileştirme — işinde özel bir şey vardır ki o da bunun dev. let halkın asığı için gerçekleştirme a- lanına götürülmüş olması ve özel kâr ve asığ Güşüncelerinin —bu İşte başat dır. Devletin kınavının ayzı G vastı şudur ılıyarak ve böylelikle sınıf ayr ni hafifleterek ilkel bulundurmak ve bunun için tekit şek- Hnde kurumlar çıkarmakdır ki eğer bunlar trüst veyahut kartel halini ah mıiş olsalardı ulusal yük olmaktan geri durmiyacaklardı. Bu devletçilik, aslın. da, tünk ulusal ekoenomisinin — esaslr vasfıdır. Kredinin — tevilenmesi, genel hizmetlerin yönetimini — ve taşıd işle- rinde. olduğu gibi bu hal kendisini göstermektedir. Bunun dışında özgür önürdeşmenin gerçekten ve tam olarak yapılabileceği bütün alanlarda — örel girgiye tam bir özgürlük bırakılmıştır. Ekonomi dirije sıyasasının öteki bir yönü, tarımsal örgüt hareketidir. Bu alanda tarımsal üretimi rasyo- nel bir tarzda kanalize etmek, bazı sa. düstriye yarar tarımı artırmak, besin ürünlerinin yapılmasına yardım ctmek, genç çiftçilerin uzman ve üretmen haline gelmelerine imkân verecek köy- lerdeki nüfus azlığını ortadan kaldır- mak ve bunun için ayni zamanda işleri tevilemek ve sosyal bakımdan bir un- sur almak bakımından köy endüstri. sini ilerletmektir. Türkiye halkının yüzde 70 i çiftçi olmasına göre devletin kınavı bu alan- da hele çiftçi unsurlara tüze ve ekit için de bir asığ sağlayarak insan değe- rinin düşmesine çare bulmak ve tdr za- man çalışmayı elde etmek şeklinde or. taya çıkmaktadır. Öte yandan Kamutaya verilmiş olan tarımsal yeğretilme projesi; tarım iş- çisini bir parçae toprak endüstrisi yap- maya yönetecektir. Ulusal hayatın dü- zenini yükseltmek — ve servetleri daha iyi bir şekilde dağrtabilmek amacını güden ve bütün bu çalışmayla beraber memlekette bir bayındırlık ve bir de. mokrasi uryasası güdülmektedir. Her türlü nlsbet gözetilmek şar- tiyle söylenebilir ki, Türkiye cumuri- yeti, bayındırlık işleri en çok geliş- mekte olan memleketlerden biridir. 12 yıllık bir süre içinde üç bin kilometre azunluğunda demiryolu, 9600 kilomet. ve şöse yapılmıştır. Yapılan köprüler, sulama işleri urayların — kanalizasyon işleri, koruma ve onarma işleri ise ay- rıca sayılacak bayındırlık — işlerinden- dir. Bütün bu işler, devletin ve İlle- rin bütçelerine konulmuş olup gelecek nesiller için hiç bir şekilde yük olmı. yacaktır. Eğer Türkiye bugün işsiz- likten öteki devletlerden daha az üzül- mekte ise bunun izahını üretimci ça. lışmanın böylelikle artmasında aramak gerektir. Demokrasi sıyasasına gelince, yeni rejimin kuruluşundanberi — Türkiyeye 700 öinden yani 160 bin ayleden fazla göçmen gelmiş olduğunu — ve bunların çoğunun Yunanistanla Türkiye arasın- daki yükümsel değiş sonucunda mem- leketimize gelmiş olduklarını söyle- mek yeter, Bu göçmenler - ki çoğun- dük bakımından çiftçi ve her smıftan işçidirler - Türkiyede yurtlandırılmış- lardır ve kendilerine iş verilmiştir. Şimdi bit az da sağlık ve sosyal ön- görücü alanlarında harcanmış olan bü. yük uğraştan bahsedeceğim. Tarımsal bölgelerde malarya ile zührevi hastalıklara karşı — yapılmış o- lan savaş, hasta yurtları, dispanserler, çocuk bakım evleri — kurulması, gerek genel okutma ve gerek teknik okutma bakımından genel kültür alanında ya- prlmiş olan yeğretim, bu bahsetmiş ol- duğumuz kınav, Türkiyenin değiş oy. lumunu artırmaktan geri durmamıştır. Türkiyenin beş yıl içinde tünk lirası- nn durluğunu — sağlamak - gibi bir so- muç vermiş olan bir para sıyasası, Tür- kiyenin bütün yükenlerini gözetmekle beraber dışardan her türlü cihaz yap- masına yarar her çeşit gereç almasına ve böylelikle öteki memleketlerin bazı endüstri kınavlarına önemli bir yar- dımda hulunmasına imkân vermiştir. Bütün bu ekonomi evrimi sosyal bir | meseleye bağlr bulunmaktadır: l olmama: özel kapital endüstriyi Bir iş rejiminin kurulması. Bu ereğle Kamutaya bir i$ kanunu 21 HAZIRAN 1935 CUMA Hava tehlikesini bilen üveler B. Öztürk Düzce sırbayı 20, B. Saim Orhan Düzce doktor 20, B. Nermi Ak- Kenan Be inhikarlar müdürü 20, B. Asaf $ Düzce Doktor 20, B. Salih N deniz Düzce 20, B. Düzce ce eczacı 20, B. Mehmet Tuzan Düzce ceza evi başkanı 2, B. Sadık Değirmene cloğlu Düzce Mahkeme Azası 20,B. İsx met Tülay Düzce mahkeme azatı 20, B, Mehmet Ali Öztaç Düzce mahkemr x- zası 24, B. Ali Kâhya Düzce tütün tüc- carı 20, B. Mustafa Nuri Düzce noter 24, B. İlhan Giray Düzce müstantik 20, R. Tahsin Sencer Düzce C- Müddet u. mumis! 20, B. Nur! Şen Düsce Husust muhasebe memuru 20, B. Cetâl Dikmen Düzce Muallim 20, B. Seyfi Onay Düz. ce orta mektep direktörü 20, B. Şakir Ya'çın Düzce Tlçebay 20, B. Rırs Kar- düz Dürce Hava kurumu başkanı 20. B. Süleyman Düzce muallim 20, B. Rem- zi Kayahan Düzce ilk tedrisat müfetti- şi 20, B. Aptullah Arr Bolvadin ceza bükimi 20, B. Cemil Erdem Bolvadin jandarma kumandanı 20, İbrahim Musa oğlu Bolvadin 20, B. Mehmet Emin Az- gin Bolvadin karabağlı 20, B. Rüştü Ak- soy Bolvadin 50, B. Hakkr Pektaş Böl- vadin SÖ, B. Abdil Kantarcı Bolvadin S0, B. Hacı Hasan Gemici Bolvadin 30, B. Baari Köker Bolvadin 20, B. Kâzim Yüksel Bolvadin 20, B. İsmall Hakkı Bolvadin Hacr hafız oğlu 20, B. İsmail Edici Bolvadin SO, B. Necip Kandemir Bolvadin Tiçebayı 20, B. Mehmet Tosua Bolvadin 20, B. Yusuf Bolvadin Hacır dede oğlu 20, B. Şerefettin Bolvadin Kara Mehmet oğlu 20, B. Mustafa Bolvadin Hacıyunus oğlu 50, B. Ahmet 'Telli Bolvadin 20, B. Mehmet Bolva- din Muse oğlu 20, B. Ali Hacı Yunus oğlu Si, B. Lebip Kantar Bolvadiz 23, ——— — verilmiştir. Bu kanun, hizmete almaya - iş sözbağları, kontratın bozulması halinde bumu önceden haber vermeyc, deneç devreleri, sktıların ödenmesi tardkı ları servisler hakkında tüzük diplo- maları, patronlarla işçi arasındaki an. laşmazlıkların — kotarılması - işin düs seltilmesine iç süresi, Tahat zamanı, işçinin sağlığı, kadınlar ve çocuklar için özel bükümler, iş kazalarına ki- göottanın konması ve yeritilmesi, si. gortaların birleşmesi, kaza olduğunda haher vemme sistemi, tüzel gerçin ve kurallar, işçinin yerleştirilmesi, iş hakkında bkollaktif anlaşmazirklara ve bunların kotarma yollarına, kanunun yertilmesine Aşlerin teltiş ve kontro- lu, işyar olan orun ve işyarlıklara ve cezalar hakıkında bükümleri kapsamak- tadır. Daba şimdiden Türkiyenin yü- kümscl işin yasak edilmesine haftalık rahatmm yertilmesi hakkında birçok ka. nunları vardır. Daha geçenlerde yapıl- mış olan bir kanun, cuma azatı yerine cumartesi günü aaat 13 de başlıyan ve en az $5 saat devam eden ve ingiliz haftası denilen azadı kabul etmiştir. İş sözbağlarına, iş anlaşmazlıkları. na, sağlığa, endüstri güvene, kadın ve çocukların işleri hakkında bir çok ka » nun ve tüzükler yapılmıştır. Yeni iş Kanununa göre iş rejimi arsmmlusal ça - lışma konferansı tarafından yapılmış sözbağlarına uygun bulunmaktadır. Sistematik olarak güdülmekte olan bu galışma güzeyinde bir sosyal ilerle- me düşünüşü ile dolu olan, kadına iş a- Tanı da içinde olduğu halde her alan - da erkek için bütün hakları tanıyan, işe insanca bir değer veren Türkiye ; arsıulusal ayle içinde sosyal — barışm, ilerleme ve genliğin bir etkesi olmak döleninde bulunduğunu bildirir ve ça- lışmanın arsıulusal tevilenmesine açık- ça ve içten hazırlanmakta olduğunu berkitir. B. direktör, rapo: n büyük bir kısmını tazım iş - lerine ayırdığınızdan ve Türkiyedeki uğraş ve kınav ile arsıulusal bürotun ne derecede ilgili olduğunu göstermek ergesiyle son zamanlarda memleketime B. Mamette ve çalışma arkadaşı B. Ow mandan katınç bir salkur göndermiş ol duğunuzdan dolayı tezekkür ederim. #özüme son — verirken