21 Haziran 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kiitübhaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lazımdır. Cnbirinci yıl s a y ı : 3 9 3 6 umhuri ramf ve matbaa tasmlle Matbaacüıfc ve r Ansiklo] nci cüzü cıktî 82 * mektnp tdred: cumhunyeü istanbuı. posta kütoraî fataBbni. NO. 248 Cuma 2 1 Haziran 1 9 3 5 Neşrlyat Şirketı 24299 24290. Teıelon: Başnıuharrir ve evl: 22366. Tahrtr heycö: 24298, Idare Büyük Onder, beynelmilel vaziyeti nasıl görüyor ? Amerikalı kadın gazeteci Gladİs Bakerin Atatürkle mülâkatı Atatürk, Boğazlar hakkında «Türkiye muhtemel sulh bozguncularımn birbirlerile harbetmek için Boğazlardan geçmesine mâni olmağa mecburdur. Buna asla müsaade etmiyecektir» demişlerdir Ankara 20 (A.A.) Gladys Ba kerin Atatürkle mülâkatına dair ıntişar edrn yazısının elimize geçen bir aslından tercüme ediyoruz: Almanya Habeşle Ingiliz Alman konuşmalarından sonra re zehirli gaz mi gönderiyor? Almanlar Fransızlarla da görüşmeğe karar verdiler Fransız Somalisinden si lâh geçirilmesi yasak İngiliz Bakanı M. Eden dün gece Parise gitti, edildi Almanlar yeni donanma inşaatına başlıyorlar Habeşistanda yeni hâdiseler Harb tehlikesi Yakm bir atide harbin çıkması muhtemel olduğunu zannediyor musu nuz? Son zamanlarda kendisine Atatürk ismi verilen Mustafa Kemal, asker inkılâbcının Türkiye Cumhuriyeti Reisi ol madan evvel sultanların ikametgâhı olan Dolmabahçe isimli beyaz mermer saraydaki yemek masasının altın sofra takı mından dürüst mavi gözlerini kaldırdı ve nazarları, Şam işi perdeli yüksek pencerelerden karanlık ve asude Boğaziçini geçerek Anadolu sahilinin yanıp sönen ziyalanna gitti. Ağır ve ciddî bir sesle «Yakın atiden bahselmemeliyiz. dedi. ^.merikalt kadın gazetczi Harb iehlikesi bulunduğumuz zaman da Gladis Baker vardır.» Avrupadaki vaziyetin bir kaç ay ev apartıman, sakinlerinden bazılan tarafınvelisine nazaran daha gergin olup olma dan ateşe verilirse diğerlerinin yangının dığı sorulunca, «Daha fenadır, daha çok tesırınden kurtulmasına ımkân yoktur. fenadır dedır. Harbin ciddiyetmi nazarı Harb için de ayni şey varittir. Birleşık dikkale almıyan bazı gayrisamimı önder Amerıka cumhurıyetlerinın bundan uzak ler, taarruzun vasüalan agent lan ol kalması gayri kabildir. Iftyşlardır. Kontıollan aUındafd millct Atatürk şu sözleri ilâve etti: leri, milliyetçiliği ve ananeyi yanlış bir §ekılde gbstererek ve suiisümal ederck «Bundan başka, Amerika bilyük Ve aldatmışlardır. Bu buhranh saallerde her kuüüelli ve dünyamn her yerinde alâkası cümerce mâni olmak için kütlelerin ken o l a n bir devlel olduğundan kendisinin dilennin karar vermeleri ve mesuliyet siyaset ye Jktısadiyat cihetinden ikinci derecede bir mevkie düşmesine asla mümevkiini yüksek karaklerli ve yüksek moralli, vicdanh insanlann eline tevdi et saade edemez.» meleri zamanı gelmiştir. Bu, gecikme âen yapılmahdır.» Berlin 20 (Telsizle) Maten gazetesinin Cıbutı muhabırı Almanyadan Habeşistana mühim miktarda boğucu gaz ile bunlara karsı askeri hımaye eden maskeler göndenldi^ini haber vermektedir. İki hâdise Adisababa 20 (A.A.) Deylı Te«Fikrinizce Amerika adalet divanına legraf aytarının bıldırdığıne göre, buraıltihak etmeli mi idi?» sualıni sordum. daki Italya elçilıği işyarlarından biri geDedi ki: çen hafta bir hâdiseye karışmıştır. Bu «Adalet divanına illihak etmekle Bir hususta pek zıyade ketum davranılıyorleşik Amerika Cumhuriyetleri, şüphesiz muş. umumı sulhun idamesme ı/ardım etmış oDiğer taraftan, Deyli Ekspres ga7etelacaktı. A'ü/uzu ve insanî idealleri o kasmın haber aldığına göre, Habeş hava dar büyük olan bir milleiin, beynelmilel subaylarından biri, karısile beraber sine'htilâfların muslihane hallü faslmda aktif mada bulunan Italya elçilıği birinci sekbir hisse almağı reddeimesi doğru değilreteri M. Monbellinin, kapıda duran odir.» tomobılinin üzerindeki İtalyan bayrağını Milletler Cemiyeti tutup koparmıştır. Bundan sonra, gene «Öyle ise, Milletler Cemiyetinin, sul ayni subay sınemaya gırerek, Madam hun muhafazası için müessir bir vasıta ol Monbellinin vestiyerde duran mantosunu duğunu zannediyor musunuz?» dedım. da parçalamış ve bunun üzerine de yaka«Milletler Cemiyeti, henüz kat'î ve lanmıştır. Londra 20 (Telsizle) Adisababamüessir bir vasıta olduğunu isbat etme da italyan bayrağını yırtan Habeşın bir miştir.' dedi, diğer taraftan, Milletler Cemiyeti bugün, bütün milleilerin, müş zabit değil, bir sivil olduğu anlaşıimıştır. lerek gayenin tahakkuku için çahşabile Habeşistanın Roma elçisi İtalyan hüku(Arkan 7 nci sahifede) cekleri ueçâne teskilâtiır.» M. Eden Paristen Romaya gidecek Londra 20 (Telsizle) İngiliz Alman deniz konuşmalarına iştirak eden mütehassıslar bugün öğleden sonra yeni bir toplantı daha yapmışlardır. Alman murahhaslannm gelecek haftaya kadar Londrada kalacakları anlasılmaktadır. Londra 20 (A.A.) İngiliz ve Alman ekısperlerı, döyçland sıstemındeki gemılerin harb kruvazörleri arasına mı, yoksa sadece kruvazörler arasına mı gireceğini görüşmüşlerdir. Haber alındığına göre, birinci görüş kabul edilmiştir. Demek oluyor ki Almanya, yalnız iki parça harb kruva/hü yapacaktır. Zira, esasen elinde olan Döyçland sıstemindeki üç gemı ile, bu cins gemiler için kendisine izin verılen yi'^de 35 nisbetini tutmııs olacaktır. Almanyanın hazırlıkları Londra 20 (A.A.) Deyli Tel grafın verdiği malumata göre Alman Şimdiki Alman donanmasımn en büyük gemilerinden Döyçland (Arkatı 3 üncü sahifede) Bundan sonra realist Atatürk, dünyanın en kuvvetli diktatörlüğüne çıkmak için hiçbir maniaya müsamaha göster mıyen Çanakkalenin ve çok uzak olmıyan Türk İstiklâl Harbinin askerî kahramanı, dedi ki: «Eğer harb bir bomba infilâkı gibi birdenbire çıkarsa milletler, harbc mâni olmak icin, müseUâh mukavemetler'mi ve malı kudreilerini mütear rıza karşı birleştirmekie tereddüd etme melidirler. En serî ve en müessir ledbir, muhlemel bir müiearrıza, taarruzun yaBelgrad 20 (A.A.) Röyter ajanmna kâr kalmıuacağını açıkça anlatacak sından: Başbakan M. Yevtiç bugün öğbeynelT'lrl teskilât'rr kurulmasıdır.» leden sonra Kral Naıbine kabinenin istiMıntakavî misaklar fasını vermistir. Atatürk, mıntakavî misakların nihaî Kabine niçin istifa etti? kıymetinin, bütün milletlere samil olacak Belgrad 20 (Telefonla) Başba ümumî bir paktın ^ktinde olduğuna kakan M. Yevtiç bugün kabinenin istifa nidir. «Maamafih Jedi, hali hazırdc en müs~ smı Kral Naibi Prens Pola vermistir. tacel ihtiyac, komşu memleketlerin, bir Prens Pol istifayı kabul etmiştir. Kabi bırlerinin husuri ihtiyaclanm ve meselele ne, Pr^ns Polun umumı vaziyeti tetkik rini görüşmeltridir. Bundan başka mın edebilmesine imkân bırakmak maksadile takadi misaklar, sulhun muhafazası için istifa etmiştir. kıymetleriri şimdiden ispal elmişlerdir.» Yeni kabinenin Maliye Nazırı tara Insanı teslim alıcı gözlerinde, Gazinin fından kurulması ihtimalinden bahsedilfevkatede önderlik kuvveti vardır. Kalın mektedir. Yeni kabinenin kimin tarafınkaşLsn sakin durmaz. Yüksek entellektstifa eden Yagoslavya Başvektti tü<l zirvelere kalkar ve şayanı hayret de dan ve ne şekilde kurulacağı bugün bell' M. Yevtiç olacaktır. Jecede geniş alnında derin çizgiler oyacak ınıııııııııııııııııııııniıııııııııııııiııiıııııııııııııtıııııııiM!Miııııııiııiiıııııuııııııııııııııııııııııııııı>ınııiıiııııııııııiıııiııııııiHiııııııııııııııınııııııııııııııı bir şekilde çatılır, derisi açık renkli ve çüneşten yanmıştır. Esmer değildir. Saçı «anmtırak kanve renginde ve gül rengindedir. Ağzırun temiz kesilmiş hattı ve çenesi kararlannm kat'iyetini gösterir. O tetiktir, cevVoı hazırdır, nazan dikkati celbedecek derecede zekidir. Yugoslavyada Yevtiç kabinesi dün öğleden sonra istifa etti Yeni kabineyi Maliye Nazırının kurması muhtemeldir, vaziyet bugün belli olacaktır On dö'rt milyon Türk tarafından va tanlarının kurtarıcısı olmakla tanınan ıdealist Atatürk devam etti: «$una da kaniim ki eğer devamlı sulh ıstenııjorsa kütlelerin Vaziyetlerini iuileşlirecek beunelmilel iedbirler alınmalıdır. Insanlığın heyeti umumiyesinin refahu açlık oe tazyikin uerine geçmelidir. Tanınmış Fransı. Dünua vatandaşlan, hasel, açgözlülük tayyarecile üe kinden uzaklaşacak şekilde terbiye erinden Dıeudonnı dilmelidir.» Atatürk bu sözlerini hassas ellerile ek Costes (Kost) dür çeriya yaptığı kuvvetli jestlerle tebarüz et sabah Er Frans şır ketinin posta uçağil< tırmıştı. İstanbula gelmiştir (Arkası 3 üncü »ahifede) Dün Tokatlıyan otelinde kendisile görüşen bir muharri rimize M. Kost şun ları söylemiştir: « Türkiyeye Fransız tayyaregezmek için geldım. cisi Kost Bir iki gün istanbulda kaldıktan sonra tayyareci dostlarımı görmek için pazar günü Eskişehire oradan da Ankaraya gideceğim. Beş altı gün oralarda kalarak İstanbula döneceğim. Dünyanın en çabuk giden uçağile burada bazı gösterişler yapacağınızı işittik, doğru mu? Geçen hafta bu uçakla Paristen Madride gıttim. Paristen Ispanya payi tahtına üç saatte yani saatte vasatî 330 kilometro süratle yolculuk yaptım. Bu tayyare iki motörlüdür. Motörler 825 şer (Arkası 7 nci sahifede) Kost İstanbulda. İSIeşhur tayyareci Ankaraya gidiypr Hâl müzayedesi ortaya bir mes'ele çıkardı Kabzîmallar, Belediyenin koyduğu şartları ağır »ayarak müzayedelere girmediler 1 temmuzda çalışmaga açılacak olan meyva ve sebze halindeki 35 büyük yazıhanenin dün müzayedeye konulması ortaya esasen bırkaç zamandır dedıkodusu yapılan, bir mesele çıkarmış ve büyük gürültülere sebebiyet vermistir. Bizim anladığımıza göre toptancı es naf iki partiye aynlmîştıs. Birinci kısım belediyenin hal yazıhanelerini kiralayıp orada ticaret yapmak için koyduğu şartları ağır bularak müzayedeye yanaşma mışlardır. Bunlann müzayedeye iştirak etmiyerek yazıhane ve dükânları boş bırakhrmak suretile halin bilfiil faaliyete geçmesine mâni oîmak ve şimdiki gibi haricde serbest ve kontrolsuz kazanca de vam etmek kararında oldukları söylenmektedır. Guya bunlar şu şekıldekı hareketlerile burasını da Kadıköy halıne döndüreceklermiş. Şehrin hayatı umumiye • sine kasd gibi bir mana çıkan bu rivayat (Arkası 4 üncü sahifede) siyasî buhran YENİ MÜSABAKAMIZ Kadına göre erkek, erkeğe göre kadın nedir? 3ütün dünyaca tanınmış kadın, erkek muharrir ve şairlerden bu suallere en güzel ve en doğru cevab verenler hangileridir? «Tarihin meş hur simaları > mevzulu müsa bakamız bitti Bu müsabakaya gıren okuyu cularımızın ku • ponlarını bugün Jden itibaren ka )bule başlıyoruz. Okuyucuları arasında büyük bir alâka uyandıran bu fay}dalı müsabaka nın yerine ona benziyen bir baş ))ka müsabaka ter tibmi düşündük ve bunun için şu mevzuu seçtik: ıKadına göre erkek, erkeğe göre kandın nedir?» Müsabakamızın esaslan şunlardır: Her gün kadın hakkında en meşhur erkek muharrir ve şairlerin söyledikleri sözlerle, erkek hakkında en meşhur kadın muharrir ve şairlerin söz lerinden birkaçar tanesi neşredilecek, ayrıca bu sözlerin sahiblerinin kısa KENDİ KENDlMtZl TENKİÜ: Musiki devrimi? Bu. Atatürkün bir söylevinde ilân edılmekie kaldı. Uğrunda o kadar az eahşıhyor ki bu çahsmayı bir hiçle ifade etmek en doğru sözdür. Bereket versın radyoya. ki o sayede Avrupadan aksederek dünyamn fazasını dolduran usta eserlerinin harikalarını dinliyebiliyoruz. Ancak bu nimetten istifade edenler de tesadüjen bir radyo sahibi olan beş on bahtiyardan ibaret olup bunlar haricinde koca millet kütlesini musiki denilen ilâhî ahengin hazin veya şakrak binbir güzel ve derin tecellile rinin tekini dahi işitmemekte ve bina enaleyh adeta vücudünden de habersiz bulunmaktadır. Şurada burada dinlenilen incesazlara dair söz söyliyerek ne kendi dilgirliği mizi açığa vurmak, ne de kimseyi rencide etmek istemiyoruz. Yalnız bu ne hal ki faraza. İstanbul gibi bir şehirde, faraza Ankara ve İzmir gibi şehirleri mizde halka arsıulusal musiki dinletecek ne hukumet, ne de şar teşekkülle rimizde en ufak gayretin eseri bile görülemiyor. Ne bedbaht halk bu, ve güzel san'atlerin göklere kanad açan bu şubesinde nekadar fena gerilik bu?/ Tecimen odasmda üç komite çalışıyor Harb tehlikesi ve Amerika «Harb çıktığı takdirde Amerika bitalaflık «yasetini muhafaza edebilir mi?» , dedim. «Jmkâm yok, dedi. Imkânı yok. Eğet harb çıkarsa, Amerikanın milletleı mmıasında işgal eltiği yüksek mevkı her halde müteessir olacakür. Coğrafî Vaziydleri ne olursa olsun milletler biribirinv birçok rabıtalarla bağlıdırlr.» Atatürk dünyadaki milletleri bir aparHarb için de ayni şey varittir. Birleşik Amerika cumhuriyetleri bu apartımanın en lüks dairesinde oturmaktadır. Eğer Bundan sonra şehirlerde yeni yapılar, hava tehlikesi göz önüne alınarak yapılacak Tecimen ve Endüstri Odasında toplanan hava tehlikesini bilen üye komistesi üçe ayrılarak şu şekilde çahşmağa başlamıştır: Birinci sımf tecimen evlerine baş vuracak olan komitelerin birincisi Nemlizade Mithatm başkanlığmdadır. Komite üyeleri şunlardır: Suad Kara Osan, tütüncü Hüseyin Sabri, Adapazarı Bankası müdürü Fevzi, İstanbul saylavı Hamdi, Refi Celâl Bayar. İkinci komite Kasablar cemiyeti başkanı Ahmedin başkanlığmdadır. Üye leri şunlardır: Kundura fabrikası sahibi Osman Nuri, Endüstri müfettişi Daniş, İstanbul saylavı Sadettin Rıza, Fortunzade Murad ve Osman Şükrü. (Arkast 6 nci sahifede) I bir hal tercümeleri de ilâve oluna caktır. Okuyuculanmız bunlardan en çok beğendiklerini sıra ile rey varakalarına yazıp bize göndereceklerdir. Müsabaka sonunda en fazla rey toplıyan cevaba rey vermiş olan okuyucularımız çok kıymetli hediye ler kazanacaklardır. Yeni müsabakamız yarın başlıyor, yarınki vereceğimtz tafsilâtı bekleyiniz! sayımızda