12 Mart 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

SAYIFA 4 Lehistan Almanya ile * — birlikte Avrupa'yı paylaşacakmış Doğu paktının Avrupa sıyasasının güihverini teşkil ettiği bu sıralarda, Kehistanın Almanya — ile birleştikten Bonra bu bakımdan güttüğü amaçları gösteren dikkate değer bir kitab çık » Buştır. Leh hükümetine yarı resmi #u. Bette bağlı bulunan bir kitabevi tarafın- dan çıkarılmış olan bu kitab, “Avrupa» Min sıyasal sistemi ve Lehistan,, adını taşımaktadır. Mareşal Pilsudski gibi gosyalist fırkasından olan ve ticaret, Hışarıişler bakanlıklarında - çalıştıktan sonra Vilna ticaret enetitüsünde pro- İevörlük eden tanınmış muharrir Stud. ziki'nin eseri olan bu kitabta, Lehista. Bun coğrafi durumu içabı Almanyaya yakınlaşarak onunla mutabık — olduğu halde bir Orta Avrupa bloku teşkil et- mesi düşüncesi İleri sürülmektedir, B. Studniki, Sovyetler Birliğinden de bahsederek bu ülkenin Lehistana düş- man olmasının, onunla müttefik olma. sından daha hayırlı olduğunu söyledik- ten sonra, ÂAvrupanın güvenliği bakr « mından Rusyadan batı, cenub ve doğu taraflarından toprak alınması gerekti- ğini ileri sürmekte, bilhassa petrol ve manganez kaynağı olan Kafkasya ile pamuk yetiştiren bir mıntaka olan Tür- kistanın Rusyadan ayrılmasının ehem- miyetine işaret etmektedir. Bu arada leh — rus sınırlarının da değiştirilmesi gerekliğini anlatan B. Studniki tıpkı Berlinin rasist profesör- derl gibi leh smurlarınımn “mongol ve fin kanlarına karışmamış halis aryen kanın bulunduğu yerlere kadar uzan » ması İcab ettiğini,, söylemekte, Ukraye manın ruslardan kurtarılması ve 1772 deki sınırların tekrar - çizilmesi için yaptığı plânı anlatmaktadır. Acunun bu yeni paylaşılmasında Japonyayı da unutmayan B. Studniki “Uzak doğu » mun, Baykal gölüne kadar Japonyaya aid olması, gerek olduğunu söylemek- tedir. B. Studniki'ye göre, Avrupanın he. gemonyasını ele geçirmek İçin çarpışan Fransa ile Almanya arasında bir tercih yapmak için düşünmeğe bile hacet yok- tur, Nüfusu bir türlü çoğalamıyan ve teknik kuvvetleri zayıf olan Fransa Av. rupa blokunu kendi etrafında toplrya - cak bir “tebellür noktası,, olamaz. Bu tol sanayii kuvyetli ve teşkilatçılık ka- biliyeti büyüli olan Almanyaya layık- tır, t Lehistanın selameti. Avusturya, Ma- caristan, Çekoslovakya, Romasya, Yu- nanistan, Yugoslavya, Türkiye, Finlan- diya, Letonya, Litvanya ve Estonyanın da girecekleri bir Cermen blokumun te- şekkülüne bağlıdır. Bublok, yuvarlak Saâyr ile 200 milyon nüfus demektir ve Böyle bir birlik, birinci derecede aske rİ ve ökonomik bir kudret olur, Tabil bu bulokta birinci yeri işgal edecek o- JTan, Almanyadır, Lehistan Sovyet Rusya ile birleş- tiği takdirde bu birleşme onün bolge - vik nüfuzu altında kalarak aihayet Rus- ya tarafından ilhakını intaç edeceğin « den, böyle bir şey muvafık — olamaz. Fransa ise Almanyanın — istediklerini reddettili için bu iki ulusun birleşme « deri mümkün değildir. Pransa, Lehis- *tan ve küçük anlaşmaya dayanarak Al- manyvaya istediklerini kabul ettirmek Hatemiş, Almanya da bu tahakkümden kurtulmak için Lehistanla bicleşmiştir. Almanya, Avusturya gibi tabif bir müt- tefikini de kaybettiğinden, Lebistanın d3 rut — framgız blokuna girmesi, Al . manyanın her taraftan çevrilmesi de- mek olurdu. Onun için Almanya Le- histanla diğer orta Avrupa uluslarını Kkendine müttefik yapmağa çalışmakta- dir. Bu programı tahakkuk ettirmeğe ge- Tince, B. Studniki Avrupanın alım ya- zısının Japonya ile Rusya arasındaki garpışmanın sonucuna bağlı olduğunu düşünmekte, 1904 de japonlarım rusla- — ra galib gelmesi nasıl Lehistanın yeni- den doğmasma sebeb olduysa, yeni ja- pon galibiyetinin de Lehistanı kuvvet- dend'receğini söylemektedir. Onun için Lehistan bir rus — japon savaşına, an- Cak <İmau kara ve hava kuvvetlerine k diği zamnan katılabilecektir. 1" v Mtoğu pakte: bakkında bit Mükdonald kabinesi bu yıl kara, ha- va ve deniz ordularının büdeelerine ne için aşağı yukarı bir ilâve yapılması gerektiğini anla » tan bir “beyaz kitab,, neşretmiştir. U - mumiyetle ingiliz gıı'euleri tarafından İiyi karşılanan ve hükümetin noktai na- zarını gösteren bu kitab, önümüzdeki pazartesi günü (11 mart) Avam kama- rasında yapılacak olan müzakerelere mevzu teşkil edecektir. Bu kitab hak « kında düşüncelerini yazan başlıca mu« hafazakâr gazeteler, eskiden İngiltere- nia güttüğü “barışı korumak için si « lahsızlanmak gerektir,, tezini bırakarak muhtemel mütecavizleri korkutmak için bir dereceye kadar silahlanımak ge- tektiğini söylemektedirler. Güvenin korunmasına ve mütecaviz. leri korkutmağa yarayan silahlanma « "dan şimdiki durum içinde büsbütün 4 milyon Sterlinlik vazgeçmenin imkânsızlığına İşaret e «* den Taymis gazetesi, acunun bugünkü karışık haline rağmen, ingiliz hüküme- tinin barışcı metodların galib geleceği. ne inandığını yazmaktadır. Mubafazakâr Deyli Telgraf gazete- el de Almanyanın bugüakü fikir hale- tinin katiyetle ne olduğunu sorduktan sonra, Führer'in bir yandan her tarafta iyi karşılanan söylevler verirken, öte- yandan başbakanın, Almanyanın ve bil- hassa alman gencliğinin fikir haletinin umumt bir güvensizlik duygusu doğur duğu yolundaki sözlerine işaret etmek. çok sayıfalar bulunduğu gibi, “Litvi » nof ile Bartu'nun çocuğu olan Doğu andlaşmasının,, gömülmesine sebeb ol- duğundan dolayt Bartunun ölümünün Avrupa için mutlu bir hödise olduğu da yazılıdır. .«* Öte taraftan, nazi partisinin resm? organı olan Fölkişer Beobahter gaza « tesi de son sayılarından birinde Avru- padaki durumu ve Lehistanın istekleri- ni gözden geçirmektedir. — * Avrupa doğusundaki sıyasal hareket- lerin üç yıl önceye göre mihver değiş- tirdiğini, henüz bitmediği için sonumu şimdiden kestirmek kabil olmıyan bu hareketin, Baltık deniziyle Karadenize kadar olan yerlerin çehresini değiştire- bileceğini anlatan bu gazete, eskiden doğudan batıya doğru olan bu hareket- lerin şimdi batıdan doğuya dönmekle beraber şimal ve cenuba doğru yayıldı- ğına ve bunlarım başlanıgıç toktasının Lehistan olduğuna işaret etmekte, Le- histanm Rusyaya taktik bakımdan gay- tı müsaid olan durumdan istifade edip ftansız hegemonyasiyle Çekotlovakya- nın nüfuzlarından kurtularak — Vistül üzerinde Avrupanın bütün doğu kısmı- ma hâkim olacak yeni bir sryasal mer - kez kurmak isteğinde olduğunu söyle- mektedir, Gazete, bunlarr kaydettikten sonta Lehistanım bugünkü şartlar içinde bü- yük bir devlet olarak doğu Avrupasın- da idareyi alıp aynı zamanda slav u- nlik güt- kavrayabilmesi te ve; “Almanyanın, ulusal güvi bakımından İngiltere hükümetlini: tüğü politikay: iyice için bu sözlerin Sir Con Saymen'in Berline gitmesinden önce söylenmesi « nin daha iyi olduğunu, yazmaktadır. Buna mukabil, “Beyaz kitab,, hâk- kında ingiliz salcenah elemanları tara- fından izhar edilen düşünceler açıkça gayri müsaiddir. Lord Snovden $ mart tarihinde B. Makdonald'ın bu muhtıra« sınm “savastanberi çıkan belgelerin en aciklısı,, olduğunu söylemiştir. B. Lans- buri de B, Makdonald'ın, muhtırada kendi hükümetini “ulusal hükümet, di- ye tavsif etmeğe hakkı olmadığını ve muhtıranın garib ve endişe verici oldu. günu göylemiştir. Liberal Niyuz Kronikl gazetesi, B. Makdonaldın muhtirasının, Sir Con Saymenin Berlin yolculuğunu “torpil- lemek,, gibi bir tesir doğuracağını san- dığını yazmaktadır. Deyli Meyl ve Deyli Herald gazete- leti ise hükümete hücum etmektedir « ler. Deyli Meyl İngiltere ile Alman- ya arasında birhava anlaşması yapılma- sı gerekliğine İşaret ederek, Bismatk'ın talebeleri olan şimdiki realist almanla.» Tt methetmektedir. Deyli Herald İse bükümeti, askeri tahsisatı alabilmek için gerek olan yardımı elde etmek Üze- re efkârı umumiyede bir panik duygü- su doğurmakla itham etmekte, barışı luslarınr da ele geçirebilmesi mümkün elup olmadığını sormakta, Varşova'da bu sorguya “evet,, denildiğini de ilâve eçtikten sonra şöylece devam etmekte- dir: Lehistan uzun uzadıya düşünmiye - rek, Rusya uzak doğuda meşgül iken onu sıyasal bakımdan Avrupadan ayır« malıdır. Leh plinlarının tahakkuku imkânı, alman - leh birleşmesinden san ra çok artmıştır. Onun, bunun için ta- kib edeceği lki yol vardı: Ya Fransa ile, yahud Fransaya karşı olmak. Leh- liler önce İlk yolu takib etmek istedi- ler. Fakat Fransa leh harici sıyasası - nin dileklerini anlayamadı ve onun, Fransanın Avrupadaki hâkimiyetini za- yıllatmak istediğini sandı. Lehistan'ın büyük bir devlet olması için Romanya- nın Lehistanla birleşmesi ve Baltık dev» letlerinin de leh nüfuzu altında olması gerektir. Lehistan nihayet Fransanın yardı « miyle bu büyük devlet olma amacına varamıyacağını anladı, Frangız dışart işler bakanlığının Rusyaya karşı aldı- ği müsald durüm — ve Fransanın doğu paktı işindeki müsbet vaziyeti Lehista- min isteklerine uymadığı ve paktın ken- disince kabulü, projelerinden vazgeç - mesi demek olacağından, Lehistan du - rTumunu değiştirerek — Fransaya karşı Almanya ile birleşti. Rusya ise, doğu paktının yardımiyle durumunu — koru- mak umudundadır. silahla korumağa çalışmanın acunu ye- piden silahlanma yarışına — sürü'eye- ceğini yazmaktadır. ... 'Tan gazetesi, B. Hitlerin rahatsız « Tığı dolayısiyle Sir Con Saymenin yol. culuğunun başka bir tarihe bırakılışı - nın, “Beyaz kitab,, in neşri sırasına te- sadüf etmesi dolayısile büyük bir alaka uyandırdığını yazdıktan sonra, Alman- ya ile konuşmalara başlanırken İngil - terenin aldığı tavrı gösteren bu kitabın çok mühim olduğunu söylemeki Kskiden barışın' korunması için si tahsızlanmanın gerek olduğuna inanan B. Makdonald'ın yaptığı yanlışı tanı« yarak büyük bir sıyasal cesaret göster- diğini söyliyen Tan, ingiliz başbaka » nınmm bu hareketiyle ülkesinin menfa- atini ve büyüklüğünü, şalısen tercih et- tiği bütün doktrin ve prensiplerden üe- tün tutmayı bilen, mesuliyetini müdrik bir adam olduğunu isbat ettiğini yaz - ma vtadır. Entransijan gazetesi bu kitabın neş- rinin, B. Makdonaldın Almanyaya: *“Frangsa ile Belçika hücuma uğrarlar - sa İngiltere de hilcuma uğramış demek- tir, demesi manasına geldiğini ve bu- nun da, B. Baldvin'in “İngilterenin sı- nırı Ren üzerindedir,, yolundaki sö2. lerin? tasdik — mahiyetinde olduğunu yazdırtan sonra yazısmı şöyle bitiri » yor: * İngiltere bizimle beraberdir. ve ——— Ancak, ne ökonomik, ne de sryasal kuvvetleriyle başarabileceğe benzeme- mektedir. Fakat Lehistan, bu projenin tahakkukiyle kendisi kadar alakadar ©- lan bir devletin, Almanyanın yardımı- ne temin ederse iş değişir. Almanya doğu Avrupasında tamamea Lehistanın kine uyan menfaatlere — malik olduğu için Lehistanla Almanyanın Kkuvvetleri pek İyi anlaşabilirler. İşte bu nokta- nm Lehistanda — berkeste anlaşıldığı gün, Lehistanın istediği şeyleri ele ge- çirmek için başladığı savaş iyi bir so- nuca varabilecektir. ..» Lehistan, Frunsaya karşı böyle bir vaziyet almakla beraber, onun mali yordımımı elde etmeğe uğraşmaktan da geri durmamaktadır. Nitekim geçen - lerdaşyeni bir ödünç işi için Fransaya müracant etmiştir. Bunun Üzerine ma- liye bakanı B. Jermen Marten: — Böyle şey olmaz. Bizden para a- Hıp bizim menfaatlerimize uymayan bir sıyasa gütmeniz için size para vereme- yiz, demiştir. Fakat bu teklifi yapan elçi yeni bir müracaat daha yapmuıştır. B. Jermen Marten bu teklifi geçen haziranda red- dettiğini hatırlatınca elçi en nazik te- bessümiyle: — Ekselans, bu taleble, Fransa arasında cart olan ananevt mü- nasebetlerde hiç bir değişiklik olmadı- gını anlatmak istedim, demiştir. ülkemizle 12 MART 193) bunu resmen bi de mevcud olup az daha ölüm getire © cek olan şüpkenin kalmasını İsteme © mektedir. Bundan böyle-Almanya, Frafit saya karşı yapılan bir taarruzum hemell İngiltere tarafından — cezatandırılaca © gından baberdar edilmiştir. Bu ise tat © arruzu İmkânsız birhale sokacaktır. DA d “Beyaz kitab,, ta Aldtanyanımı ve dit man gencliğinin şimdiki — zihniyetint — işaret alımarak — silahların artırılmasl — gerektiğinin yazılı oluşu, Almanyanıtk —| hassas bir noktasına dokunmuş ve gât zeteler bu işe uzun yazılar tahsis et & | mişlerdir. iyor. İngillere, Nazi'partisinin resmi organı olalk — Fölkişer Beobahter gazetesinin Loa dra bildirmeni, beyaz kitabın neşri hak kındaki düşüncelerini şöyle ifade et * — mektedir: "Bu muhtırada alaka uyandıran bİF — Şey varsa o da Almanyanın ve onülü tehlikeli savaş zibniyetinin bir kaç des — — fa zikredildiği, —halbuki daha büyüle — ölçüde silahlanan ve meselâ Sowyetlef — birliği gibi, savaş bakanlarına sarih harlf tehdidleri söyleten ulusların toplan öe — larak yalnız hir cümle ile zikrolundu « — ğudür. — Bu tabiatiyle bir taktiktir. İne giltere böylece, silahlarmdan tecrid & dilmiş bir ulusun aldığı korum tedbir * lezin. ileri gürerek, kendi silal gımnz mazlır göstermek istemektedir.,, *Muhtrada ikinci — bir taktik dahâ — kullanılmıştır: İlerhalde Sir Con Say« menin Betlin yolculuğundan önce, muhe tıranm Almanya hakkındaki fıkralari acuna bildirilmek istenilmiştir. Böyles ce de İngiltere ile Almanyanın kullane dığı taktikler arasındaki fark ortayak çıkar: İki Ülkeyi karşılıklı bir anlaş * nde birbirlerine yakınlaştıracak » an bu mühim konuşmalardan önce Ale manya İngiltereyi kızdıracak veya koe — — nuşmalara engel olabilecek her şeyden — sakınırken, İngiltere hükümeti bu kös — nuşmalardan önce durumunu böyle bit — manevra ile sağlamlaştıracağını um « maktadır., "İngilterenin amacı Almanyayı U « lTuslar Derneğine yeniden getirmektir. Almanyadan yana, Führer'le bütün Ak ulusların - da ma manya ulusunun, diğer aynı şekilde hareket etmeleri şartiyle; son mitralyöze kadar silahları brraka « cakları bir çok defalar söylenilmiştir. Ve bu suretle alman noktai nazarı a « damakılir tasrih edilmiştir. Almanyaâ ile konuşmalara girişmeden önce düşü « nülmesi gereken şeylerin henürz İngile terenin ber tarafında anlaşılmamış öle ması, teessüfe değer.., — ——— Radyo ile 15 dakikada neler işitilir? Patiste çıkan Vu mecmussı 22 şu » bat saat 18 ile 18,15 arasında sryasal neşriyat yapan Serasburg, Londra, Ro- ma ve Berlin radyolarının sâytedikleri sözleri zebtetmiştir. Böylece kaydedi. lem sözler, Avrupada bu sıralarda ne kadar birbirine uymaz cereyanlar oldu. ğunu orijinal bir tatzda göstermektediri STRASBURG — Avusturya başbas kânı B. Şuşnig, Avrupanın en genc ole duğu kadar en sempatik devlet adamın — dır. Savaşa iştirak etmiştit ve göğsümn deki eski savaşcı nişanı, harbta yaptığı — yararlıkları anlatmaktadır. 1919 da itale yanlar tarafından esir edilmiştir. LONDRA — Cezayirde vahim karte şıklıklar olmuş, yerclilerle askerler ara« sındaki çarpışmalar çok şiddetli bit hal almıştır. Pakat ti ti bu olan bitenleri büsbütün değiştire- tek anlatmaktadır. ROMA — Faşist hükümeti basiret ve bilgisi sayesinde bundan sonra ham maddeler bakımından sıkıntı çekmiyes cek, hammaddelerini kendisi yapacake tır. PRAG — Fransa, bilhassa şimdiye kadar Avusturyaya verdiği bir çok ö * dünçler yüzünden, bu hüzümete karşi büyük bir alaka göstermektedir. STRASBURG — Avusturya — ilâ Fransa arasında yaprlan konuşmalar « dan anlaşıldığma göre, bu iki hükümet arasında yapılacak tamimi ve derin i$ birliği müşterek meselelerin halline yardım edecektir. Bu konuçmalarım başlıca mevzau Roma anlaşması olmake -