10 Ocak 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

SAYIFA 4 Ginbta Hd hareketleri PANAMA YARIM ADASINDA BİR BİYOLOJİ ENSTİTÜSÜ Amerikalıların Panama yarramdasın ga kurdukları büyük biyoloji enstitüsü Bakkında “Revvue des Deux Mondes,, Ye mühim bir makale neşreden fransız Ven abademisi azasından M. Caullery, Panama yarımadasite kanalı ve orada İşlemekte olan bu büyük enstitüden Üöyle bahsediyor: Panama kanalı ve kanal mıntakası — Fransız kanal şirketinin iş başın- ayrıldığı 1888 senesi ile amerika- kanalı açmakta devam etmeğe ladıkları 1905 senesi arasında mü - mdislik işleriyle hiç bir münasebetl gı halde kanalın süretle açılması da yardım etmiş olan bir &mil çıkarıldı ki o da sivrisinek- =—nmı ile sarı bummanın — bulaş- ve yayılmasinda oynadıkları rolün şfidir. Bu iki hastalık, vaktile fran Wz amelesini mahvetmişti. Biyolojide dan terakkiler sayesindedir ki ea« hummanm ve ertmanın yeni kurban c vermesine mani olundu. O zaman- pek yeni olan bu keşiflerin tatbiki we bu süretle mühendislerle — isçilerin #hhatini korumak imkdinı general Gor- pes'ın himmetile temin edildi. “Atlaa denizi tarafında bulunan Obha- gres vadisi büyük bir baraj yapılmak 425 kilometre murabbamda Büyük bir göl haline getirilmiş. Ba « Yafın inşa edildiği esnada Chagres de- desinin suları açılan gölü, tayin edi- Çan seviyeye kadar doldurmuştu. Ka- Balın bher iki tarafındaki ormanlar su- Planaltında bırakıldı; öyle ki ilk sa- Manlar suyun sathından bir kaç kas #y yükeelen ağaçların verdiği çiçek - Kati sandalla toplamağa — gitmek, ora imin en gok hoşlandığı eğlence- biri olmuş. Panama cümhuriyetinin birleşik dev ketlerine uzun bir müddet için terk Metiği ve kanal mıntakası iemini alan beveli kanalın her iki tarafından usa- Ban ön altı kilemetrelik topraklardır. Bu mıntakada amerikalılar, sıyasal ve Boysal göze çarpan şeyler vilcuda ge- HMemişlerdir. Generel Görgas'ın tatbik getiği ucullere devam eylemek suretile geyet sihbit şartlar temin — olunmuş, #rtma ve sarı humma hastalıkları or- Padanı kalkmıştır. Esasen Rokfeller Meücesesesinin yirmi otuz senedenberi garfettiği gayret ve himmet saycsinde garı bumma yalnız kanal havalisinden Meğil, orta Amerika ve hattâ cenubi “Amerikadan bile kaldırılmıştır. Aha- M topluluklarında sivrisineklere karşı - Biddetli bir mücadele açılmış olup bu- pön sivrisineğe tesadüf etmek imkân- Sızdır. Kırlarda sıtmanın ortadan kal. dırılamsı mevzuubahs olamazdı. Ora- İarda alnacak en iyi tedbir, en mühim r:ış:ıu âmili olan ':lnnn_ r asgari de indirmekten İbaretti. Binaena « İseyh kanal havalisinde, yanl mmtaka- de dağınık bir halde yaşıyan ahalinin Bealları istimlâk suretile kırlardan u- saklaştırılmasına ve toplu bir balde paşamalarını temine teşebblis edilmiş- Hir. Şimdi bu kırlarda yaşıyanlar yal Haa kanal ve demiryolu işlerinde kul- fanrları kimselerden İbaret olup bun. İar da muntazam sürette muayeneye Mbl tutulurlar, Bu suretle tamamile #rtadan kaldırılamıryan sıtma, mütema- G bir kontrol altında bulundurulmak. Hadır ve asgari hadde indirilmiştir. Panama ve Balbos şehirleri — Nü- Kusu 1880 senesinde on beş bin iken Bugün altmış bini buları Parlsma şeh- mi, anlaşılması kolay aryasal sebebler- Gden dolayı mıntaka dışında bulunmak- gadır. Böyle olduğu balde sıtma mü- madelesine tâbi tutulmuş ve bu bakım- dan tamamen temizlenmiştir. Fakat bükümet merkezinden — biraz uzakla- gınca hastalık sahasına girilir, Dar sokaklı, evleri birbirine dayan anış bir ispanyol şehri olan Panama Ve yeni amerikan şehirleri arasındaki ferk ve tezcd çok büyüktür, Bu ame- * orkkam çit ilerinden biri o'an Balboa, Fot 9 A /"Acuı! gazetelerind; okudukları Madam Staviski Yeni ifşaatta bulunacakmış ânun tarihli Deyli Meyl gaze . okunduğı göre Fransa'da meşhur para rezaletine sebeb olan ve yakalanacağı sırada kendisini Staviski'nin karısı genc ve güzel Bayan Staviski bir yıla yakın bir xamandan beri suç ortağı olarak mevkuf tutul- maktadır. 8 80 tesinde vuran Bayan, son günlerde bu rezaletin şim- diye kadar ortaya çıkarılmamış olan safhalarını fransız saylavlarından mü- söyliyeceğini bildirmiştir. Bayan, bu malümatı yalnız bu komis. yona verebileceğini söylemiştir. Komlz- yonun yakınmda Bayanı dinlemek Üzere toplanacağı haber veriliyor. —— ——— ——— — kilmiş gayet geniş caddelerden mürek kebtir. Evleri — birbirinden — duvarlar değli, güzel bahçeler ayırır. Bu evler iklimin şartlarına göre yapılmış oldu- Bu İçin ercağa tahammll! etmok kolay Taşır, Bu şehirlerde ilmi ve fikrt hayat da moksan değildir. Hele Panamada işle- mekte olan Gorgas Laboratuârı sicak memleketlere mahsus hastalıkları ve bilkassa sıtmayı tetkikle meşguldür. Mücssese müdürü M. Clark, biyoloji bakımından gayet mühim bazı netlce- ler elde etmiş olup bunların en mü- himmi, maymunlarda hüküm eüren bir nevi n keşfedilmesidir. — M, Ciark, bu vesile ile yaptığı araştırma- larda maymunlarda ertmay; iİnsana bu- laştırma hassası mevecud olmadığı ka- maatine varmıştır. Sicak memleketler biyoloji entitüsü — Amerikalıların bundan on sene evel Barro - Colorado adasında kurdukla- rı sıcak ketler biyoloji enstitli. bliyat mütehasasları ik enstitü tarafından kabulüne müsaade olunan mi lere açıktır. Sıtmaya tu- tulmuş olması muhtemel bulunan her- hangi bir kimse buraya ginmekten me- nedilir. Binaenaleyh kesif ormanlarla kaplı olan bu adanın eivrisinekleri eet. ma mikrobu — taşımazlar. Ormanların ortasında bulunan enstitll laboratnarı bütün dünya ile alakasını kesmiş, an- sak haftada bir kere oraya — yiyecek, bur ve aklmülatörler getiren gemiler- Te temas eden bir mülessesedir. Müestesenin bulunduğu bu ada pek küçlik olmakla beraber hayvan ve nebat Tbariyle fevkalâde zengindir. Mesclâ orada yaşıyan Slimler bin türlü nebat ve e€lli türlü memeli hayvan tesbit etmiş . lerdir, Bunların arasında dört nevi may mun, ceylan, geyik ve İki yür otuz nevi kuş vardır. Binaenaleyh oranın gür or. manlarında gererken hertülrli! hayvana rastgelinir. Serbestçe ve uzunca tetkik edebildi. Yim hayvanlardan biri “uluyan, may . munlardır. Ba maymunlar diğerleri gibi dolaşmaz ve onbeş l8 otuz maymundan mürekkeb zümre halinde yaşarlar. Her zümrenin kendine mahsus bir ağacı var dır ve o ağac Üstünde geceler. Gündüzlün de civar ağaclarda gezinir, fakat çok uzak laşmazlar. Bu maymunların hususiyeti korkunc ulumalarıdır. Bilhassa sabaha karşı ulu- mağa başlıyarak güneşin çıkmasını ha- ber verirler. Ekseriya da blr yabancının kendilerine doğru ilerlediğini gördük. leri vakit o müthiş çığlığı: koparırlar, Ötedenberi fırtına veya şiddetli yağ- müurlarr ulamakla karşılayan bu hay- vanlar şimdi tayyarelere de uluyorlar. Barro - Colorado enstitlislintin Bi- yoloji ilmi bakımından faydası, en zen- gin ve en vahşi bir tablatin göbeğinde bulunmak ve gerek hayvanları, gerek nebatları en müsaid şartlar içinde tet. kik etmek İmkânınr vermekten ibaret- tir. Pek büyük bir eşer olan Panama ka- nalının, Panama yarımadasında en sıh- bi şartların temini suretiyle elde edi- len muvaffakıyetin ve sıcak memleket- ler ortasında en eyi yaşama şartları vü. cuda getirilmesinin yanında Barro- Colorado adasında böyle mükemmel bir “Mmücssese kurulması da amerikan mede- niyetindeki ülkücülüğün tı:ellğlerlş- mız | İtalya - Habeşistan sınır- larında son durum Son gelen haberler Habeş — İtalyan hududunda yeni bareketler vukua gel. diğini bildiriyordu. Yeni bir çıban ba- şr olacağı kanaati hasıl ola, le hakkıtıda ingilirce Deyli T zetesi, ikinci kânun tarihii şu daş maküleyi ü mese- lgraf ga- sayısında yazmıştır; dilimize çeviriyoruz: Habeş memleketi ile tlalyan Soma- nda vuku bulan ve henüz dü- #ilmü çözülemiyen bir mesele çıkaran li'si tehlikeli çarpışma Üzerine şöyle böyle bir ay geçti. Mesele, ubuslar birliğine götürülmüş bulunuyor. İki taraf anla. şamazlarsa, birlik könseyi, Habeş hü- kümetinin müracaatını, belki de iste- miyerek tetkike başlıyacaktır. İstemiyerek, diyoruz; çünkü habeş- Nilerle Jtalyanların aralarındaki davayı kendi kendine halletmeleri daha müna- sibtir. İki memleket 1928 de imzaladık- ları misak ile, aralarında çıkacak her. hangi meseleyi dostça halletmeği ka- rarlaştırmışlardı. Habeş hükümeti ih- tilafın hakeme havale edilmesini he- men İstemiş ve Cenevreye gönderdiği son notada, mesuliyeti kararlaştırdığı takdirde İtalya tarafından istenen tar- ziyeyi vermeğe hazır olduğunu söyle- miştir. Buna kargı İtalya'nın vaziyeti son derece sert ve şiddetli idi. İtaiya Başvekili, tahkikat yapılma. gdan tarziye verilmesini İstemiş ve ha- disenin İtalya tarafından telakki tarzı. nn kayıtsız ve şartsız kabulü üzerinde IsTaT etmiştir. Bununla beraber konsey meseleyi tetkik edecek olursa onun tayin edecc. Bi tehkik heyeti, her şeyden evel çar- pışma sahnesi olan Ual ual'ın Habeş arazisinde mi, yoksa Somali arasişin- de mi olduğunu tetkik edecektir. Hiç bir kimse bunun kime sid olduğunu bil. miyor, Çünkü aradaki hudud çizilme- miş, hadisede — (İngiliz —- Habeş) heyetinin bu — civardaki — kuyulara yakın bir yerde göründüğü sırada vu- ku bulmuş, fakat heyetin muhafırzları hadiselere iştirak etmemişlerdir. Zaten Habeşlstanın — her taraftaki hududü müphem bir mahiyettedir. Bu da kuy- vetli komşularla çevrilmiş küçük bir memleket için çok teblikeli bir şeydir. Ual ual mevkil habeşlilerin dediği gibi Habeş hududundan altınış mlil içe- ride olsa italyanların burada beş yıl. danberi bir karakol vücude getirdikleri ve bu hareketlerinin resmi bir İtiraz ile karşılanmadığı inkâr olunmuyor. Yeni İtalyanın “prenij, — kelimesine verdiği fazla ebemmiyet göz önüne yes tirilirse İtalyan askerlerinin buradan gçekilmelerinin çok güç olduğu anlaşı- lır. Bugün Habeş muhabirimizden aldı- Kırmız bir telgraf habeşlilerin son de- rece gergin bir vaziyette olduğunu göz- teriyor. Anlaşrlan bütün babeşliler 1. talya'nın memleketlerini tehdid ettiği- ne inanryorlar, Hattâ habeşliler İtalya- mın kendi memleketlerinden bir parça ayırıp Eritre ile Somali'yi biribirine bağlamak fikrinde olduklarıma kanidir. Jer. Fransa — İtalya konuşmalarında 8. Ül'den bahsolunmaması korkuları artırmışsa da fransız — italyan hudu « dunun Ciyoti civarında ancak bir ta- dil geçirdiği anlaşılmaktadır. İtalyanın Afrikada genişlemek fikrinde olduğu malümdur. Fakat onun en çok - alâka gösterdiği nokta Libye ile Trablus'a aidtir. Fransa ile İtalyanın Habeşista. nt parçalarsak için plün harırladıkla- rını töylemek katiyen doğru değildir. Fakat Habeşistan endişeye düştüğü için askeri hazırlıklara başlamış bulu. nuyor. Fakat bu da İki tarâf İçin mu« hakkak muhasamat vuaku bulacağını ifade etmer. İtalyanın bu srrada en son İstiyeceği şey, yeryüzünün bu ta- Trafında vahim ihtilafların baş göster- mesidir. Onun için Düuçe'nin, bir ka. bahati varsa makul tarsiyeleri verme- we razı olan küçük bir devleti pek faz. la sıkmıyacağına emniyetle, güvenebi-. Hrir 4 Bi CaL Keeiğe İngiliz sosyalistlerinin protestosu İpadra'ılaki Sovyet STab tordlü gazetesi yazıyor: g 5 partisinin Rus; damları protesto etmeleri dolayısile tecssüflerini bildirmiştir. Elçi ingiliz sosyalistlerinin mese- lenin aşlını araştırmaksızın bu pr >ces- toyu yaptıklarını, bu hadiselere terör. ü beyaz teşkilatın yol açtığını ve bu- na karşı bütün namuslu insanların nef- retleri uyandığını söylemiştir. Elçinin beyanatında şu cümleler vardır: “Sovyetler birliğinde son zamanlar- da mahkeme kararile iydam - edilenle- rin terörcülük gerçek görülmüştür. Kirof'un öldürül- mesi üzerine bu terörcülerle esaslı su. rette bir mücadeleye girişilmesi lüzu- süçile suçlu — oldukları mu anlaşılmış ve muhakemeler netice- sinde bir takım lüzumlu iydam karar- ları verilmiştir. Bütün acun bilir ki bir takım Av- rupa memleketlerinde büyük bir misa- firperverlik gören beyaz ruslar, bu va. aiyete sığınarak Sovyetler Birliği mül. messillerinin hayatına kasdetmek lete- mektedirler, Onun için bu teröreülerin Iydam «. dilmesi kargısında yapılan bu protes- tolara hayret etmemek mümktn değil- diram Nazilikte tesanüld Betlinden 4 sonkânün tarikli Deyli KEkspros gazetesine yazılıyor: Bugün öğleden sonra Berlin opera binasında Bay Hitlerin başkanlığı al. tında bütün nazi büyükleri esrarengiz bir toplantı yaptılar. Bu osnada bina binlerce polle ve hücüm kıtası efradı tarafından sıkı bir muhafaza altına alınmıştı. Berlinliler, bu toplantdan — önce el yah muhafızlar ile hücüm — katalarının Ünter den Linden'de — toplanmasına şahid oldular. Binlerce siyah ve kahve renkli ceketler giymiş efrad sıra sıra oraya gidiyor, hiç bir otomobilin dur. masına müsande edilmiyor, yaya hâlk yürüyüşlerine devam ediyorlardı. Bir atalık biribiri ardınca birkaç ©otomobil İlerledi. Bunlar generaller, Amirallar, nazi büyükleri, hücüm kıta« ları kumandanları ile dolu idi. Bunla- rın hepsi, opera binasında indiler, Saat $ te opera, bütün Berlin'den teerid e- dilmişti. Sonra kapılar açıldı ve gelenler içe. riye girdi. Fakat hiç kimse neler olup Bittiğini bilmiyordu. Bu toplantının ne maksadla yapıldı- ğını Üğrenmek tâ saat on bire kadar mümkün olamamıştı. Ancak ©o zaman bir tebliğ neşredilerek, ortaya çıkarılan bir takım şayialara karşı nazilikte tam bir tesanüd mevcud olduğunu göster. mek maksadile bu toplantmım yapıldı- ği bildirildi. Bu tebliğde denilmektedir ki: “Burada, bu odada en büyük önde. rin başkanlığı altında toplanan önder. Tetin şahsında bütün bir ulus toplan. mış oldu. Bu toplantı nazi Almanya ve onun Hderleri aleyhinde söylenen ileri, geri dözlere karşılık vermiş olmak içindir. Sar plebisitinin yaklaşması ve dışar- da toplanmış olan sığıntıların uydür- dukları yalanlar dolayısile böyle bir gösteriş toplantısına lüzum vardı. Bu toplantı nazilik aleyhindeki tah- rikâta karşı ulusun nefretini Ifade et- miş, fena niyetle örülmüş örümcek ağ- larına bir darbe olmuştur. Bütün bunlara cevab olarak, AlL. manyanın şimdiye kadar görülmemiş bir şekilde mülesanid olduğunu göste- 10 SONKANUN 1935 PERÇ ”— YVurd Postası Samsunun ökoremili durumu 933 yılının birinci kânun ayındü, 340 bin lira olan ihracat, 934 yılımm aynı ayında 850 bin Hra okdu... Özel bildiricimizden — Tanınmuş mik özeği ve işlek bir yükleş lesi olan Samsunun bugünkü tısız ve korkusuzdur. durgunlük da or: ricilerimizi yap: kökel bir umuda bağlamış gibi.. akamlara dayanarak gösterebilmek için 1933 yalı ile bir karşılaştırma yapmak daha Uoğs ru olabilir.. Her iki yılın araştırmal» sızın ele alacağımız bir ; mesclâ sonteşrin ayını göz Önünde tutalım. Göreceğiz ki 1933 yılının bu ayında li manımızdan Avrupa limanlarına yüklek tilenlerin tutarı (340) bin lira iken, 1934 ün bu ayı içindeki ihracatımız, (8S0) bin lirayr geçmiştir. Görülüyor. ki: Samsun'un 1934 ökonomik durumu yalnız geçen yıllardan üstün d az da normale doğru ilerler ilerleyişte gşüphesiz ki takas, klerink ve kontenjan formüllerinin, ve kurul. duğu gündenberi piyasa işlerinde köke 1i bir silkiniş gösteren türkofisin bü- yük rolleri vardır... Türkofiş iç piyasa«s yı düzeltirken, dış elleri de göz önünde tutmuş ve alış verişçilerimize asığlı #ırsatlar anıklamıştır. Ofisin göze çamı pan eyi işlerinden biri de ticaret odalar rTını daha verimli bir amaca doğru sü, Tüklemesidir. Odalar kanalile ofisin günü gününe verdiği piyasa duy: , iş adamlarımızın daha anlıyarak, dabaâ bilerek çalışmalarını kolaylaştırmakı tadır, Samsun ihracatının başlıcası, th tün, yumurta ve ekin olduğuna göre bunların dış piyasalarda kazandığı e. teği ve tutumu gösterebilmek için yakı mız geçen ay içinde 660 bin Tiralık ti tün, 45 bin ilralık yumurta, 180 bin ilş ralık ekin yüklendiğini #söylemek yüs ter.. Ziraat bankasının bu çevreden #ba tin aldığı ön binlerce ton buğday, bu sayının içinde değildir. Yumurta nizamnamesi — çıkmazdaş önce Bamsun yumurtaları İlkin İstarp bula gönderilir, orada işlendikten sora va ancak Avrupaya yüklenirdi. Buglü Avrupa alıcıları doğrudan doğruyu Samsuna ramarlama yapıyorlarsa bu ni 1934 yılının kanuldanışını, zsamnamenin katf ve koruyucu hüküm, lerine borcludur. Yazılarımı bitirirken alışverişçile rimizin sızlandığı bir noktaya İlişece, gim: Bugünkü İşler için İskele resim Jeri ve hamallık tarifcleri ağırdır. YA leme ve indirme Hcretleri de günün ğe konomik kurallarına uygun değildir, Oktrova resminin alındığı çağlarda bes Tediyenin iskele ve oktruvayı birleştis rerek onayladığı tarife, oktruvanın kalkmasile değişecek yetde, kim bilir nasıl bir düşünce ile tarifede hiç bir de Bişiklik yapılmamış, bugüne kadar sör dürülmüştür. Alışverişçiler, bundan ve yükleme ,ndirme İşlerinin mesul biz idare elinde olmamasından pek önenli olarak şızlanmaktadırlar, Santim Üzee rine İş yapıldığı bir çağda, ticaret işle- rini ber kutumun göz önünde tutması, ve korumâsr gerektir. Bazan kiloda para fezla vermek — ökonomik * dün bozabilir. Fuad Kaynar, KİRALIK EV Yenişehirde Bomonti karşısında Dikmen cad- desinde Dr. Miralay Bay Kemal'in evi kiralıktır. üç oda, mutfak, banyo, sandık odası, bahçe ve konfor. Görmek istiyenler gü- nün her saatında geze- bilirler. 1—16