9 Mayıs 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 5

| tü | c_llmurı'yet Ha Tisile nn h"'h'- Türkiyede möhke. | beler Müstakildir. Devlet ::ı'“üllninin en muva p h.ldh olduğuna — Parti lr. | x. — Âmme hukuku: A— İ . Y'[Hdıılırııı ferdi — ve hürriyeti, müsavat, —'“'İynı ve — mülkiyet mahfuz — bülun- ehem esaslardandır. Bu sınırı devlet var- Otorjtesi — içindedir. ve hükmi şahsiye _.lf.. faaliyeti — umvmi tlere aykırı — olmi Kanunlar — bu as yapılacaktır. B — * yurtdaşlara hak âzile vermekte kadın Ayırmaz. — Saylav seçim ka Yenilenecektir. — Yur- Zün umümi — şartları 8 vatandaşı yakın- tanıdığ. — ve insanları ikinci mü olarak — seçmekte bırakmağı ve me Simini bu. yol — ile demokrasinin icaplarına daha buluruz. amın ikinci — kısmı Yet Halk — Partisinin Vasıflarını gösteriyof Tni 'İlr. Yetli Ç DAf>f 'Ş TEŞ'LEE YA ÇF ’fâ 5 in) devletçi, âik TağiyeldPodır. Parti — milli M ÇNN mefküresini Ve en emin suretle S :.q-“: tatbik —eder. Dav- Pw teki bu garsılmaz kana - c“muı' iyeti — tehlikeye ::’“h“' Yüsita ile müda- ' e. 'Kh:'“n yatandaşa — ve İt devlete karşılıklı *TİDi ifasını tanzim _İullııılııı-ıı Partice İt esastır. Kanunlar .:mlıl bir müsavat *r ve hiçbir. ferde, Öleye, hiçbir. sınıa, Maste — imtiyaz ta- ördleri halktan ve Dlarak kabul eder ümuüriyeti halkın — *'nıflardan mürek- '*.*'k "Nış bir camia talâk- *Sas — prensipleri l .;ân:iir, iler p ş Ye Üçük sanayi er- Senaf ümele ve İ işçi ğ ' _'ıı.:""l erbabı, sana qu.. " tasirler Türk Teşkil eden başlıca zZümreleridir. tesanüt birinin :o"' Sürette menfa. honk ağlez n fantler kabiliyet “recesile müte. _V'lllıı 3 YORGDILA Cümuriyet Halk Partisinin Proğramı lk Partimizin proğramında çok evnemli esaslar var. Bu esaslar birinci sayfadu| | &i n tayin edece- | İera Vekilleri Heyetine | emniyet | Muriyetçi, milliyetçi, li olduğuna kanidir. Mühtelif i a İt oe iltek erba | Tarı ev sahibi yapmığı mü | getirmek ve kaunun yolundan | leri teşvik yopılanları | diri milletin umumi ve yük- Türk Ulusuna yenı ve büyük bir hız verecektir. Cumuriyet Halk Parlisibüyük kurultayının toplanacagı Kamutay - binası illeti refaha ve mem amurjyete eriştirmek için milletin umun? ve yük sek menfaatlerinin — icap et. tirdiği işlerde, bilhassa iktı sadi sahada devleti filen #lâ kadar etmek mühim esas- lardır. İktısat işlerinde devletin alâkası filen yapılacak, - ol- duğu kodar hususi teşebbüs tan-” ve murakabe etmek tir. Devletin hangi — iktısadi işleri filen yapacağının tuk- sek menfaatlarinin icabına j 'Öste d." Ce -ve haklakya findan tazmini şekli göstere Pru mevsimlik kredisini zi bağlıdır. Eğer devletin bu icap yolunda filen yapmağa karar verdizi iş hususi bir teşebbüs elin le bulunayorsa bunun alınması her defasın da bir kanun yapmağa bağ- lıdır. Bu kanun da hususi te şebbüsün bu yüzden uğrı- yacağı zararın devlet taras receklir. Projenin üçüncü — kısm iktısat işlerini — gösteriyor. İktısatta hareketli serma ye mübi - dir, Normal serma yenin yegâne membar >mil li sây ve tasarruftur. Kredi Mmüecss selerile jihtiyacın ta - Lsp ettiği ehemmiyetle iştigal Küçük - çifiçile- olunacaktır rast kredi kooperatiflerile | temin etmek çiftlik #4Hiple rinin yıllık kendi ihtiyaçla Tını ipotek karşılığile yerine getirmek doğrudur. Yurtdaş. him bir prensip sayan Pur timiz esası varolan emlâk kredi sermayosini artırarak | ehemmiyet vermekle bera ber şimdilik Emlâk Banka . sı sormayesinden yeni ya - pılara varilen kısmın yalnız meskon inşasınu hasrını il - tizam eder..Bu meskenlerden başka emlâk ve akâr — gibi yeni yapılar için kredi aça - maz Tefecilikle mücadele, Pür- timizin — pronsiplerind: ndir Partimiz kooporatifçiliği ana prensiplerinden sayar, Ziraat Bankası çiftçi ve köylü — ekosomisini daha ziyade verimli bir halde murakabesini — temin edici şekilde sahiplendirmek gayv- mizdir. ) b | tur | maya sabipleri milli | “veğbütünü — çalışmanı 4hengine de uygun olscak- tır. |,ııı| Türk vatanının ilerleti- | €i mevzularında sayarız. Türk çiftçisini kâfi toprak İş varenle işçinin çalışma #Şahibi etmek ana gayelerden birliğinde de bu ahenk esu stır, İş kanunile işçilerin ve iş verenlerin karşılıklı mü nasebetleri tanzim olunacak - tır. İş ihtilâfiarı — uzlaşma yolile ve bu mümkün olmaz. sa devletin kuracağı telif va- sıtalarının bakemliğile hal. lolunur. Türk işçilerinin ha- yet ve haklarile Bu esaslar içindea ulükalanırız BSanayi müstühsllerile mü- stehlikleri arasında menfsat çot şmasında, menfunl çatış. masına mühal vermeo ek için devlet fat kont:olünü tanzim edecektir? Müatolik halk al. eyhine fint Birliği yapacak tröst ve kartellere izin yok- Nasyonalizösyon mak- sadile yapılanlâr müstesna- dir. Memlaketin irik'şafında bütün ticaret faahiyetleri mü- himdir. Normal çalışan sor teşvik ve himaye olunacaktır Diş ticaret — tronsitlerinden devleti faydaler dıracuk ser- best mıntuka yapmığı oyi bir iş sayorız Narrveciliğe, korizme — veri lecek büyük ı<h,lmmı_v0(|ısl da| | kaydolünmüktdır. Bundan sonra İjmanlar jn. Şaalına münesip zamonlarda başlamak lüzumunun gözö- nünde tuatulacağ. — zikredil dikten sonra program şöyle dovam ediyor: Toprak — mahsullerimizin | miktar ve kiymeti — itibarile başta gelen buğdayın fiatını | değerinden aşoğı düşürmemek gerek yatiştirici ve gereken müşteri aleyhine olabilecek değ şiklikleri önlemek için alınan tedbirleri daha ge- nişletmek ve esaslandırinak gözödünde tuttağumuz mov zulurdan biridir. Bunun için girişilen silo ve umbarlar yapma işine devam edeceğiz Yurt müdafaası ve umulma - dik kuraklık yardımlarına yetiştirmek için buğday &to- ku bulundurmak vazifedir Toprakıltı servetlerimizi, istismar etmek ve Progronda | | bulikollığa, süngerciliğe, ko | biridir. Topraksız — çiftçiye | toprak dağıtmak için hususi “jistimlâk kanunları çıkarmak lâzımdır. Yardumuzun cografi vazi yeti ve Amilletimizin medeni varlığı ve vazifesi yurtdaş- ların spör, sihhat, müdafaan Ve umumi iktisat bakımla- rından denizciliğe' «hemmiyet , | vermeletini ister. Parti bütün devlet ve millot işlerinde bu Ünmn gözönünde tatulması ge reğine inanır. Raporun dördüncü kısmı maliyeye ddirdir. Tevazüne müstenit - bütce esastir. Bunda deniliyor kir Parti- mizce devamli ve hakiki te- vazüne müatenit bütce fikri maliyede esuatır: Vergi mat- rahlarının mümkün — olduğu kadar sufi irat ve — va tahi “ osaslara ircar hedefi- miz olmakla beraber — vergi / kantımlarımızı nmeli ve tatbiki bir itina jle ve milletin tedi ı | yen'bir zihniyetle tekâmül ettirmek hüdusundaki mesa- | iye Jevam — olunacaktır. Ka- çakçilıkla savaşı Türk — hoz inesinja hakkını ve kuvveti | ni“koruyan mühim bir mev. * Zü süyarız. Ruporun — böşinci — kısmi milli talim' ve törbiye mev- zuündü mühim esasları ih- | tiva ödiyor. Millf talin ve terbiyede | esas düsturlarımız şunlardır: Maarif siyasetimizde — te. meltaşı cehlin izalesidir. | Maarifimizde ber gün nisbe- ten daha çok çocük vatandaş | Dokutacük ve yetiştirrcek bir program - takip olunac: ktir: Küvvetli Camuriytçi, milli- yetçi, halkçı, devletçi, Iâik,ve inkıdâpçi vatanduş yetiştir: mek tahsilin her — darecesi için mecbari ihtimam nokta- | sidir. Türk milletine, Türkiye Büyük Millet Meclisine ve Türkiye davletine hürmet etm- lek ve ettirmek hassası bir vazi- | fe olarak telkin olunur. Fik» su küvvellerimizi ve ormun. | ri olduğu gibi bedeni inki- larımızı kiymotlendirmek çalışmaklı- | ğımızda bilhrssa yer alacak- Her ikıışaı'ıi teşehbüs um- | tir Bü n memleketi kap'ı- Kp KDT ŞD d skEKE ci vermek milli | gela da ehemmiyot vo bilhasan seciyeyi tarjhimızin ilhamlettiği yük- |göre herkesin beden te k derecelere | dilerinden beklenilen netice- , türlü hurafodon ve yabancı | fikirlerden uzık üstün, mil- li ve vatanperver olmalıdır. | Hor tahsil ve terbiye mües. sesesinde talebenin teşebbüs kabıliyetini kırmamağa şefka ve nüvazişle itina - etmekle beraber onları hayatta ku- surlu olmaktan vikaya — için ciddi — bir ittizam — ve | inzibatta ve sıhhi ahlâx te- lâkkisine alıştırmak mühim olduğa k ınaatirideyiz. Mektepler hakkında baş- ber fikirlerimiz: Normal bir tahsil — boş yıldır. Şahirlerde, köylerde | veya köyler mıntakasında veziyet ihtiyaca göre — ilk mekteplar müntazam — bir tatbik programı altında art tırılacaktır. Köylerdeki mek. teplerde sıhhat, yaşayış ve mıttakasıle münasebeti olan zıraat ve sanat fikirleri ve - rilecekdir. Köy çocuklarımıza kısa za: manda umumi hayatın - istu- | diği zarari bilgiyi verebile cek üç veya dört — sinifli köy mektepleri açılacaktır. Bunlar — tehsilin — yüksek derecelerine hazırlama muk- | sadını kovalıyan jlkmektep- lerden ayrı tip olarak kuru. lup çoğaltılması plânlanacak-| tır. Bü tip lâLııaıuplııin- | de tahsilin daha olgüun yaş- ta başlaması, parasız devam eylemesi ve devletçe asker- lik borcu gibi bir. sıkılıkta takip edilmesi gerektir. Liselerimizi yüksek — tah- sile tam kabiliyette talebe yetiştirecek surette her nok taj nazardan takviye ve ik- mal edeceğiz. Üniversite ve yüksek mekteplerimiz ken- | | leri verebilecek mükemmeli. yete getirilecektir. i rin adedini art. wmak fikrindeyiz. — Güzel | sanatlara bilhassa musikiye inkılâbım.zın yüksek tecelli- i ile mütenasip bir surette ehemmiyet vereceğiz, Kıtap neşriyat, kütüphane — işleri Parti için mühimdir. Şehir ve köylerde — kütüphaneler kurdurmak ve artırmak 18- teriz. Parti bir inkılâp mü- zesi kuracaktır Türk gençlığinin başı on- ları temiz bir uhlâk yüksek bir yürt ve. inkılâp — aşkı içinde toplanacak — milli bir | teşkilâta bağlanacaktır. Bütün Türk — gonçliğine neşe ve millete inanların bes. liyecek beden terbiyesi veri- Tacak ve gençlik inkılâbı ve istiklâl şartlarile yurdu mü- dafaa etmeği en üstün vazi- feyi yorine getirmek uğrun. da her varlığı tutan bir zih- | niyetle yetiştirilecektir. Türkiyode spor - teşkilâtı düzenlenecek ve gençlik toş kilâtının üniversite, mektep ler, enetitüler, — Halkevleri. toplu işçi kullanan fabrika- ve müeaseselerle irtibat ve Şukarıdaki gayoler etrafın- da iş ve yol birlikleri tanzim edilecektir Yurtda beden ve inkılâp terbiyesile spor işlerinde yek nesaklık gözönünde tutula- caktır. Mekteplerde, devlet müesseselerinle, hususi mü- esseseler ve — fabrikolarda bulunanlar arasında yı.].,,d li | olması 4 yetle — teşkilâtlandırmayı iş edineceğiz. maksatlarla cemiyet cağı gibi kökü yurt dışında çemiyet kurmak yasak ola- caktır. liyor k milli vazifelerin en mukadde- sidir. Parti askerliğin umum vatandaşlara istisnasız tatbi. ki esasını Türk ordusu her türlü siya- si mülühaza ve tesirlerin üs. tündedir. Ordunun kendisine verilen yüksek vazifeyi her &n muvaffakiyetle ifa edobi- lecek kudreti haiz ve asrın | tekemmüllerine uygun vı talarla mücehhez olmasına #hemmiyet verilir.) Mayıs 9 — T ——— D beden terbiyesi «çio lüzumu olan Saba' ve kurumlar meydana getirilecektir. Parti radyoyu — milletin kültür ve poljtika terbiyesi için ön değerli vasıtalardan sayar, Kuvvetli verici istas- yonlar kuracağız. Alıcı ma- kinelerin kolay ve acuz te- min edeceğiz. Yurtda sine- manın millete yarar olması- hi jş edineceğiz. Milli opera ve'tiyatro mühim — işlerimiz arasındadır. Raporun — altıncı — kısmı: İçtimaf hayat ve umum! - hhat hakkındadır. Türk - jc- timaf hayatında sılenin mah- faziyeti esastır. Partinin ço- cuk hayatı ve ahnolorin &- hhatile derin alâkası vardır. Bunun için çalışmalara da programlarda gösterilen ana Çizgiler üzerinde devam edi. lecektir. : Bütün inkılâp neticolerini vutandaşların tam emniyetini ve milli nizam - ve inzibatı, dahili — ve — adli teşki- 1ât kanunlarile koruyan ve hiçbir hâdise veya tesir ön- ünde şaşırmıyan bir hüküm- et otoritesj kurmak işlerimi- zin temelidir. Mevkufları, — mahpusları Bçırmağa * ve hap- ishaneleri — birer islah yeri haline getirmeğe çalı- gaçağız. Yurtda sulh ve cihanda sulh başlıca prensiplerimiz- dir. Milletin yüksok; menfa- atıni daima gözönünde tutarak bütün dikkat ve ehommiyet. le- vazifelerine hayatlarını hasreden memürlâr her tür- lü buzur ve refaha lâyıktır- lar. Türkiyede cins ve sımıf fikirlerini koruma ve yayma sınıf mücadelesi maksatlarile cemiyet kurulmıyacaktır. Talebe cemiyetleri - adını taşıyan kurumlar hiçbir su- retle siyasetle iştigel ede- mezler ve hiçbir suretle bu- lundukları mektebin fakülte ve enetitünün idaresine karşı herhangi bir fsaliyette bu- Tanamazlar Türk işçilerini ve esnalı- mizi milletin ana varlığı içi. nde o varlık için kuvvet ve fayda verici yolda ve Parti programında çizilen sihni- Beynelmileloi yapıla- Milletler arasında beraber. lik yapmakta, devletin faide gördüğü maksatlarla cemiyet kurmak veya kurulu clanla- rın şubesini açmak için İcra Vekilleri, lâzımdır. Heyetinin kararı Sekizinci kısım vatan mü- dafassı hakkındadır: Yeti ci maddede doni. (Vatan — müdafaası kabuül — etmiştir. 71 inci maddede deniliyor ki: (Devletin yüksek bünye- Binin sarsılmaz temeli olan ve milli mefküreyi, milli var” Lğı ve inklâbı koruyan Cu- muriyet ordusunun ve onun fedakâr ve kıymetli mensup- e! İarının dajma hürmet ve şe-