19 Mayıs 1940 Tarihli Tasviri Efkar Gazetesi Sayfa 5
YO —e nuı.onîs'r:m İSLERİNDE TAM BİR VUKUF SAHİBiİ OLAN ARKADASIMIZ. EVVELCE PEK BERBAT BİR VAZİYETTEBULUNAN BULGAR MALİYESİNİN NASIL DÜZELTİLDİĞİNİ VE BUGÜNKÜ MÜSTAKAR HALE SOKULMASININ SEBEPLERİNİ ANLATMAKTADIR. Bulgar Maliyesinde İstikrarı Temin Eden Sebepler 1931 yılında bütçe açığı bir milyon küsur leva idi, 939 daise 647 milyon fazlalık vardı Geçenlerde istifa eden Bulgar Baş- wekili Gospodin Köseivanof iktidar mevkiine geçtiği zaman neşrettiği 26 ikinciteşrin 1935 tarihli beyanname- nin devlet maliyesini ilgilendiren kıs mında şu cümleler vardı: — «Yurd ekanomisinin umumi du- rumunu ıslah ve takviye ctmek için maliyemizin istikrar bulması zaruri- dir. Hükümet, mantıki tssarruflarla ve devlet bütçesinde görülen açıkları bertaraf etmek suretile müstakar ve reel bir bütçe tesis ederek bunu te- mine çalışacak ve icap eyliyen mü- masil tedbirlere başvuracaktır,» Bu beyannameden sarahatle anla- şılıyor, ki Köseivanof hükümeti ma- liyeyi gayri müstakar bir halde bul- muş ve devlet bütçesinin açık ver- mekte olduğu bir zamanda iktidar mevkiüne geçmiştir. Filbakika 1928 tarihinden 1935 se - nesine kadar Bulgar devlet bülçesi YAZAN : Mustafa Ş. valık bir fazlalık vermiştir, ki bu ye- kün, harp sonrosı Bulgaristanının mali vaziyetinde misline tesadüf ©- lunmamış bir keyfiyet arzeylemiş ve bir rökor teşkil etmiştir. Bütçe istikrarı bundan sonra sar- sılmadan devam eltmiştir: 1838 büt-| çesinin fazlalığı 509 milyan; 1930 büt| çesinin fazlalığı da 646 milyon 781 bin 927 Levadır. Yani 1939 bütçesin-| de hükümetin varidat faslı yedi mil- yar 632 milyon 269 bin 353 Leva ola-| rak kabul edilmiş iken bu yekün bütçe tahakkuku sekiz milyar 219 milyon 51 bin 282 Levalik bir| karşılık arzetmiş ve aradaki fark, bütçe lehine olarak, yukarıda söy - lendiği gibi, 646 küsur milyen Levayı| bulmuştur. Köseivanof hükürmetlerinin, vergilerin nisbetlerini indirmelerine| ve müterakim bazı vergileri umumi affa 1âbi tutmalarına Tağmen vergi bazı 'Kaymakamlar Arasınna is'e ş Değişiklik Ankara, 18 (Hususi) — Dahiliye Vekâleti, kaymakamlar arasında yo-, ni bazı değişiklikler yapmıştır. Bu meyanda, Yenişehr kaymakamı Fu-| at Gevrek kaymakamlığına, Gevrek- ten Halit Uluburluya, Uluburludan Muzaffer Yenişehire, Baykandan E-| dip Kurdlana, Çoruhtan Hkmet Baykana, Erzurum seferberlik müdü- rü Azmi Oltuya, Trabzm maiyet < muru Asım Göle'ye, Kırıkkale nah '& toyin edil- İye müdürü Nusret Er: mişlerdir. İzmir ve Kayseride mühim tarihi eserler bulundu Ankara, 18 (Hususi) — İzmirde Fevzipaşa bulvarında bir temel kazı-| hirken kemerler, mermer filizler ve tofozlar meydana çıkmıştır. Tahmin edildiğine göre, burada milâttan ev- welki devre ait meşhur Jimnas var- dır, Kayserinin Eskişehir — sırtlarında, Beştepeler denilen mevkide, milât - lan evvele sit bir Roma mezarı bu- lunmuştur. Lâhdin içerisinde kadın ziynet eşyası, altın bilezikler, yüzük.| ler, gümüş bir tencere, altın ve gü- müş ki kupa, altı taşlı akik bir ger- danlık, kiymetli taşlar, inciler, altın ve gümüş parçaları, çürümüş kadın elbiseleri bulunmuştur, -l Bunun üzerine Liman Von, Sanders (eğer siyasi zarurotlere te- baiyet lâzımsa kendisinin Almanya- ya avdetine müsaade edilmesini) ta- lep etti; ve kalın kafalılığını ilk di fa bu hâdisede göstermiş oldu. Ni hayet Alman imparatoru daha ziya- de dirayet göstererek 14 ikincikânun 1814 tarihinde kendisini vaktinden evvel Almanyada kelordu kumandan lığına (Korgeneral - Birinci Ferik rütbesine) terfi ettirdi. Bu suretle bizde de bir derece üstün rütbe olan Müşirliği (Mareşalliği) ihraz etmesi icap etti. Müşir oldu; artık Müşir, Mareşal Liman” Ven Sanders - bir! kolorduya kumanda edemezdi. Artık birinci kolordu kumandanlığını ter-| ketmesi lâzımgı Bu esnada Har- biye Nazırı elmuş olan Enver Paşa, Lâiman Von Sanders Paçaya Osmanlı Matbuat mensuplarına bü- ordusu umumi müfettişi unvan ve Yazan: Gı. Ali İhsan Sâbis l ( Eski Birinci Ordu Kumandanı ) Her hakka Enver Pş. Mareşal Limanı ord umumi n_ı_ufît_ü_şi yapmıştı Birinci Kısım — İkinci Fasıl — Cihan harbinin zuhuru ve seferberlik ilâı bfuzdar Cihan Harbi 8 — şanın bir çok fena ve kaba leri olmuştur. Sırası gelince onlardan da bahs dilecektir. Seferberlikten evvel manın ikinci mühim kabalığı bir ti rifat meselesinde görülmüştür: man Paşa Almanyadan gelirken man imparatoru kendisini usülen bul ile bazı tavsiyelerde bulunmuş. Bunu yanlış tefsir ve izam eden man Paşa kendisine Almanya impa raterunun İstanbulda askeri sefiri murahhası payesini vermek ve imparatorun bir nezakel eseri lan lâflarını her firsatta İstanbul tekrar etmekten çekinmezdi. Ş Bir gün Padişah sarayında veri resmi bir ziyafette hendi mevlei Nazırlardan evvel gelmesi Va diğini iddia etmiş. Bundan bir müde det sonra Amerika sefaretinde veri- |İlen bir ziyafet esnasında ecnebi her sene muntazaman vo muttarit bir Bikte-alik vemüşter Kati t sişik cibayeti işlerindeki pratik usuller; B açık vermiştir. yüzünden hükümetin, en mübrem ih'gar bütçesi açığı kir milyon 208 bin 'bi“w hazırlıklarında hakikatlerden| tiyaçlarını karşılıyamadığı, memur| Levadır. ayrılmamak prensipi ve halkta dev- X ' 3 2 eai z |let vergisini şuurlu bir surette öde- maaşlarını ancak bir kaç aylık bir| 1931 - 1932 mali yılı zarfında Mi Ca aa Sak AA toahhurla verebildiği de 1938 senesi milyon; 1933 - 1834 de 492 milyor | nmek gi ı yü se' ı.'x.ıl.ın' hlâl mu zarfında ©o zamanki Maliye Vekili/ 1934 - 1935 de 250 milyon; 1935 mali "'_""*'“j“ ettirilmesi... — Ve, is&:ş[ Gospodin Stefanot'un <Zname>» ga- yılındaki açık ta bir milyon 53 bin| *Sarruflar s:-wtsır.dc cldc"n"u eri| zetesinde çıkan aşağıdaki beyanati-|Levadır. bu muvaffakiyet, yıllarca büyük sar le sabittir: 1986 senesi büt Köscivanot TAtlar ve istikrarsızlıklar içinde bo- — *Hükümet bugün iktısadi şera- hükümeti yapmış ve bu hususla um!cnlıyıp duran Bulgar m:ılıyf“ d_e’ de| itin zaruri kıldığı tedbirleri almak| bir realizmle hareket ederek bütçe- VAY bir istikrar temin eylemişler- Şöyle dursun, muntazam bit bütçeyi nin varidat kısmını hayali bir takım| *?” n tahakkuk ettirecek ve hattâ memur fasıllarla doldurmaktan çekinip ha-| VE, geçen devrede yapılmış olan maaşlarını ödemek gibi en mübrem kikatlere & ştir Bu bütçe sene Mebus — intihaplarında Sabranyada| İhtiyaçlarını karşıhyacak K e dürsun,|105 mebusa karşı 56 muhalif bulun- bile değildir.» Bulgar maliye nazırı Bojiloff ( ni ni bir halde'sonunda açık vermek şöy same'nin 54 sayılı/282 küsur milyon Levalık bir fazla-|masına mukabil, doktor Köseivano - nüshası. lik arzetmiştir. fan çekilmezden evvel yaptığı son Bu hususta sarih bir fikir edin -| 1937 bütçesi yine ayni esaslar da- intihaplarda muhalelfet yekünunun mek için aşağıdaki rakamları göz -| hilinde hazırlanmış ve 907 Milyon|Yirmi bire inmiş olmasının hakikf| Levalık br büyüme ve genişlemeye|sırrını, bizce, bu noktada aramak lâ- ne sonurda G1 milyon Le-jzımdır. den geçirmek kâfidir: 19380- 1931 mali yılı zarfındaki Bul'rağı Tekirdağında Muhtarlar Kursu 'Tekirdağ, (Hususi) — Vilâyet ta- rafından, Halkevinde açılan muhtar- lar kursu faaliyete başlamıştır. 65 muhtar ve kâtibin devam ettikleri bu kurs on gün sürecektir. Muallimlik vazifesini daire müdürleri deruhte et mişlerdir. îf”» edisi EFKAR Ansiklo Almanların meşhur Erkâmıharp Reisleri (Schlieffen) Kimdir ve ne yapmıştır? Garp âlemini imha edecek bir ca-|kedilmiş ve 8 sene sonra da vefat ey- | navarlıkla devam etmekte olan bu- lemiştir. gı;ki;ı harp münacebetile &ık nı] Şlifen erkâmıharp reisi ikrn'y:ğı:- arbinden de bahsediliyor ve rıda da söylediğimiz üzere Belçika ** -|mukayeseler yapılıyor. 1914 harbi de- üzerinden Fransaya yapılacak — olan| futbal maçı, başda vali ve tüme|nilince de hatıra en çok gelen isim tasrruz ve ihata plünını hazırlamışı =mı olmak üzere bülyük bir ka-|(Gehlieffen) dir. ve bunu en ufak teferruatına kadar labalık önünde icra edilmiş ve çok| Bu (Şlifen) Almanların en meşhur| tesbit eylemişti. beyecanlı bir eyun neticesinde ta -|erkânıharb reislerinden olup büyük| -Bu plân mucibince Belçikadan ge- bel kalmışlardır. (Moltke) den senra gelir ve Almaniçen kuvvetli bir Alman ordusu Şi- İşnlar ©-0 berabere askerlik âleminde ismi büyük bir/malden Fransa üzerine inecek ve Her iki takım da güzel ve canlı eyun! »o y AY etır. Söhreti ise Alman - (Alsas - Loren) taraflarında tahaş - göstermişlerdir. ların Franşa ile yeni bir harbe giriş- şüt etmesi kuvvetle muhtemel olan tikleri takdirde, Belçika üzerinden Fransız ordularını jçevirerek ihata ve jpor İyapmaları icap eden plânı hazırla - imha edecekti. Bu (Annibal) ın moş- danada Aatlı spor î.,.'ğ olmaktan gelmektedir. — |hur (Cane) muharebesindeki imhal Adana, (Huşusi) — Bundan iki Se-| - Siifen 1833 senesinde Berlinde doğ-| muvaffakıyetini tatbik elmek de- ne evvel teşekkül eden, fakat alâka-| , uç ve 1913 senesinde yine Berlinde mekti. Şlifen Alman sağ cenahı- ik yüzünden faaliyet sahasından |90 yaşında vefat etmiştir. nın bu'çev.rme hareketine o kadar Hzek kalmış bulunan atlı #por klü-| Alman ordusuna 20 y;şm:;s ikan ;'l'ı:;ln(:ın“! yerişerdu, Ki 80 vış:âgg R ği & V Pa intisi tmiş 1870 muharebesinde son söz olmak üzere (Sağ bü, valimiz Faik Üstünün himayesi ıbnutııı—;ı:r:k ’:’m harp tecrübesi gör - Cenah, sağ cenahı tekviye - ediniz.» altında tekrar çalışmalarına başlamış Müş ve askeri meratibi sırasile kate-|diye mırıldandığı meşhurdur. Ka derek 1891 senesinde Alman erkânı-| - Fakat (Şlifen) lefleri bu plân- Klüp, binicilik ve cirit heveslilri y 0 a lmiye reisi olmuştur.'da bazı tadilât yaptıklarından ve e- tarafından büyük bir alâka ile kar-| " golanmıştır. Fethiye güzelleşiyor Fethiye, (Hususi) — Fethiyeliler, Şlifen n Ha N Ka SölEİe gada M ea tekaüde sev- mağlüp olmuşlardır. bol su ve ölektrikten sonra, bu yaz ycuz buza da kavuşmuş olacaklardır. Makine yakında kurulacak ve kilo- Bu, 2 kuruştan halka buz temin edile- Cektir. Bir müddettenberi sabaha kadar verilmeğe başlıyan elektcik cereya - m, İstanbul ile muvasalası mahdut K çe gi KPT Kİ Sıvaıtn- futbol maçı Sivas (Hususi) — Sivasın iki gü-) zide takımı olan Demirspor ve Yık dızdağ spor takımları arasında ya- ordusu iha-| et Almanlar nihayet o tarih den htiyarlığına b her Anadolu şehri gibi, kasabanın (nasını terkederek kasabanm en gü hüviyetni değiştirmiştir. Elektrikle zel yerh de bir bina yaptırmağı ka- beraber hemen her eve radyo da gir- rar vermiştir. miş ve halk memleket ve dünya ba-| Daimi kalkmma hareketlerile ka- kadı edeni ihtiyaçlara ma'ik ve “'MÖ t An'nr T Bti 'a ç Valimizin irsad ve delâletile Parti,|içtimaf hayatı inkişaf etmiş bir bel- Halkevinin gimdiki eski ve küçük bi-|de olacaktır. * B ea yük kelaylık temim eden |payesini vererek bütün orduları tef. firlerine takaddüm etmesi lâzım, nizamname hazırlamıyor “tiş ve islah etmek vazifesini verdi; ÖĞİNİ söylemiş. Alman sefiri ” Va Ankara, 18 (Hususi) — Mafbuat Ve esasen asıl işi de bu ldi: Bu a .'l'l'_'ı"l'n;"ım bile bu münasebetsiz İBasın Birliği mensuplarının meslek- dAM bizi çok hakir görürdü. Ger -| iklere kızmış. Nihayet teçrifat mü « bu makamda, 1905 tarihine sasen plânın ruhumu tatbik edemedik | 'berlerini günü gününe haber almağa subamız yakında bir Istanbul kazası y İlerini icra sırasında mevcud — bütün vasıtalardan kolaylıkla istifade ede-| İbilmeleri için Matbuat Müdürlüğü çok mühim bir nizamname hazırla- |maktadır. Henüz proje halinde bu - lunan bu nizamnameye nazaran ga- zeteciler ve matbuat mensubin dev- lete ait nakil ve muhabere vasıla- larında büyük bir tenzilâta tâbi ola- cakları gibi bütün toplantı mahalle- rine de meccani veya pek cüz') bir wumue girebileceklerdir. | Nizamname yeni matbuat teşkilâ- tile beraber tatbik edilecektir. Trakya Umum Müfettişlik Müşaviri Ankarada Ankara, 18 — (Hususi) — Trakya Umum Müfettişliği baş müşaviri | Sabri, şehrimize gelmiştir. Muhtelif vekâletlerle temasa başlıyan müşa- vir bir kaç güne kadar Edirneye dö- necektir. Rasadhane ile Müzeler idaresi ayrılıyor Ankara, 18 (Hususi) — Müzeler müdüriyetile Kandilli rasadhanesi İteşkilâtları beş senedenberi bir ida- re halinde idi. Bu müddet içindeki tecrübe, bu iki mühim müessesenin müşterk idarelerinden hiç bir fayda| temin edilmediği neticesini vermiş- tir. Maarif Vekâleti bunun üzerine yeni bir lâyiha hazırlamaktadır. Lâ- yiha iki idareyi birbirinden —ayır- maktadır. Halkalı ziraat mektebi ta- lebelerinin tetkik seyahati Halkalı Ziraat mektebi son sınıf ta- lebelerinden 35 kişilik bir kafile mu- allimlerinin refakatinde dün Bandır. İma tarikile Karacabey, Bursa ve Yal- |va, muhitlerinde bir tetkik seyahati- ne çıkmıştır. Bu syahat bir. hafta devam ede- cektir. Çitfçi mallarımın korunması |karşıki duvara sokularak çi, O zaman bizde de, rütbelerile, va- zifelerile mütenasip liyakat sahibi ol mıyanlar eksik değildi. | Fakat bu hal bizi hakir görmeğe sebep olamazdı. Onun bu haşinliği yalnız Türklere karşı değildi. Liman| Paşanın çok haşin ve çok öfkeci ol- masından bir çok Alman zabitleri de şikâyet ederlerdi. Erkânıharbiyel u - mümiye (genelkurmay) de bulunan ironzart Paşa ve diğer Alman zabit- leri, Enver Paşn ile doğrudan doğ - ruya tamasta bulunarak Liman Pa- şanın desirinden Gzade bir. surette ve mütalea dermyanına| imkân bulduklarından Liman Paşa onlara da kızardı. Fakat hepsinin it- tifak ettiği bir nokta varsa o da Tür- kiyeyi Alman emellerine sadık bir| köle haline koymaktı. Henüz Türk ardusunda yeni çahş- mağa başladığı zaman, bir gün bizim| aramızda da ehemmiyelsiz bir ma- cera oldu: Yıldızdaki Harp Akade - nisinde çalıştığım zamanlar Yıldızın ikinci derece sokaklarından biri ü- zerinde, bir ufek evde oturuyordum | Binek hayvanımı süvari neferim ge| tirmiş ve sabahleyin mutad ata bini-! şimi yapacaktım. Sokak ehammiyet- siz bir yol olduğundan süvari nefe - rim hayvanları evimin önünde s0-) kak ortasında tutuyerdu, Asıl Yhla- mur - Yıldız caddesi biraz öteden ge- çiyerdu. Bu esnada Liman Paşa at üzerinde Ihlamur | ve Yıldız caddesini takip edeceği yer &e bizim sokağa saptı Henüz evim. den çıkıyordum, Hemen süvari nefe- rime seslenerek ve işaret ederek hay vanları. kenara çekmesini ve Müşir Paşaya yel vermesini ihtar ettim. Fakat, hayvan bu, aksiliği tuttu. Mü:. #ir Paşanın hayvanına kalasını di pit deza lak, etmedi. Liman Ple İTRere e zim allarımızdan çille yenmalelin bi N n Çifte yememek için Beçti. Ken-, Ankara, 18 (Hususi) —- Ziraat Ve- kâleti çiftçi Mmallarının — korunması hakkında yeni bir kanun dây hası ha- zırlamıştır. Alâka'ı vekâle kik edilmekte olan lâyiha meelise verilecektir. yakında Hariciye tayinleri Ankara, 18 (Hususi) — lik: Berline Kemal Koç nezdinden Haklen) ı me Nu -| rettin Akıncı, Lond ya Orhan Tah« a 5 K | söğtiplikler: Tokyoya Hası 3 üncü kâtiblikler: Brüksele Talâti 4J “aya Necdet Kenet, Hamburga Ne:mıuı,,hıwı. B | distni hürmetle selümladık; fakat öf- keci adam yavaştan da olsa çıkış-, maktan kendisini mene, lemedi: (Sü- remişim; tasında durmamalı ve yolu <apatmamalı imiş.) Almanca vaki olan bu ihtara karşı (Ya wohl excel- - Başüstüne Paşa Hazretleri) lün o re indeki yolun üç metresi yayakaldı - arına ayrıldıktan sonra - ortada ancak altı metrelk yer vardı. İki hayvan ile bu dar yolun kısmen ka: T |panacağı tabii Idi. -Fakat öfkeclliği ve Türkleri hakir görmesi onu bu ih- tarı yaptırmağa sevketmişti; fakat mafevktir; hürmet ve ıtaat lâzum ol- duğundan başka bir şey demedim. Seferberlikten sonra da Liman Pa- |dürlüğü Liman Paşanın teşrifat irecesini Sadaretten sormuş; — bunun üzerine Vekiller Heyetinde yapılan müzakere neticesinde Liman a nın küçük elçilerden sonra ve Os manlı müşirleri meyanında mevl ihraz edeceğine karar verilmişti, man Paşa hizmetinde bulunduğu manlı devletinin Vekiller Heyetinin verdiği bu kararı kabul etmedi; den ondan sonra kendisi hiçbir |mi ziyafete çağırılmadı. 4 İşte yüksekten a1 tutan bu kab |Almanın da Almanyanın askeri sı İketi ve Fransızları top gibi de yuvarlayıp yere sereceği hakkın daki iddiaları dahi Almanyanın çe buk harbi kazanacağına itikadı olan- .—.rı: yardım ediyerdu. 4 gelip iktidar ve zekâsından büyük bir. mevkıîre)gı—çı-rı-k mühim meselel meşgul oln layınca ve Blzde selerberlik başladıkıaı a da askeri sevk ve idare hususunda bir çok gülünç tekliflerde bulu bi kendi kumanda ım;ixv:::ıî mühim hatalar yapmışlır. Bunt-> dan bazıları sirası geldikçe aç zikrolunacaktır Burada şu kad. söyliyeyim ki, bu zat bizim sefer! Tiğimizden &: Ya harbe süratle gir- maekliğimiz için çok çalışmış ve tü Odesa sabhillerine asker çıkarmal lığımız hakkında israrlı teklifler tarafından - geldi| Töttir. Bu tekliflerine mukave' çiz K çalıştım, Bereket wm: ) ,Zar paşa bumndan daha makul duğundan merhum Hafız Hakkı - il ,beraber buna yaptığımız — teklifi |mesmu oldu. Ve Enver Paşaya da imi, anlatmağa — muvaffal olarak nihayet Liman paşamın Odesa 'a asker ihracı teklifini suya düşür dük. Keza 1915 senesinde Ça İlede ordu kumandamı iken yaptı ; |& gaflar bini aşar. Bn göze WGelıbn!ıı yarım adasına “düşma |asker çıkarması i pek ve düşmanın ehemmiyetli ihraç hi reketlerinin Bozcaada — İpırşısındaki sahillere yapılacağını daha tli tahmin 1915 seneal nit Gelibolu yarım sdasındaki kuvvetle- rin büyük bir kısmını Anıdolu f na naklettirmesidir. Bereket versin ki © zaman 19 ncu fırka kumandanı olan Ebedi Şef, kendi fırkaslle Anadolu selümladım. 9 metre genişli- YA geçmek emrini almış iken düş « man © csnada Arıburnuna asker Ih cna — başladı. 19 uncu firi kumandanı Hinden pek takdim re şayan bir karar vererek ehlike Hi dilşmana dönmüş. karşıya geçmek hakkındaki ordu emrini, yan! Liman paşarın emrini yapmamış; bu le mağrur Alman generalinin hata » sının önü ahınmış ve mü- dafaası harikası — vücude dar
