19 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadın Avcısı 100 > Cem Sultan 75 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaasî N. Turhan Tan'ın umhuri ÎSTANBUL CAĞALOĞLU ! 5 7 5 4 Telgraf v« mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu: îstanbuL No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Üessesesi iskenderun EVRE Pazar 19 Mayıs 1940 929 939 Model ŞEVROLE PARÇALARI Acentamızda mevcuddur, elgraf adresl : ŞEVREM Posta kutusu : 21 Taamız Sür'atini Kaybetti Büyük bir meydan muharebesi oluyor Fransız orduları AvenSedan hattında Alman hücum dalgalarını kırmıya çalışıyorlar 19 MAYIS Bir milletin şahlanması Türk milleti kendi yakın tarihinin »atır başım teşkil eden büyük bayramı kutlularken onda hal ve istikbalinin istediği kuvvet ve gayretin bitip tükenmez kaynağını da bulmuş olacaktır. amsun'da şahlanmış bir tunc atın üstünde son ker tesine kadar geril * miş bir yay gibi dipdiri ve çalâk bir tunc siivari: Şahlanmış Türk milleti ve onun Basbuğu Ebedî * Şef Atatürk. Bu heykel, 19 mayıs 1919 tarihini o | t lanca şehametile | ? ve bütün parlak neticelerile zamanın sinesine nakçeden bir abidedir. O büyük tarihi bu gün dünyanın altını üstüne getirmek istercesine şiddetli tuğyanları tevali eden e?siz bir buhran içinde idrak ediyoruz. 1940 yılının 19 mayısında gene garb cephesinde kıyametler kopmaktadır. Varsın kopsun, bize ne diyebilir miyiz? Garb cephesinde büyük hazırhklarla lngiliz ve Fransız kuvvetleri üzerine saldıran Alman ordulannın yarattığı cehennemî harb hayatı insanhğın ve medeniyetin talihile ve hemen hemen istisnasız bütün ımilletlerin hayatile oynamak isteyen bir faciadır. Bu dakikada binnefis Alman milletinin hangi çeşid bir halecan içinde çırpındığını bilmezsek de bütün insanlığın kalbi gittikçe artan isyan dolu endişelerle burkuluyor. Dünyaya tahakküm etmek davasından ibaret mecnun bir ideolojinin önüne katılmıs bir devlet bütün insanhğı esir ve perişan etmeğe muktedir olur mu? Bu suale tereddüdsüz verileceğinde ş,üphe olmıyan kocaman: Hayır!.. Cevabındaki umumiyet ve }iddet bile elbet bir gün o vâhi iddiayı güden memleketleri sarsıp devirecek bir kasırga haline inkılâb etmiş bulunacaktır. Bu bir neticedir ki elbet zamanla tecessüm eden bir hakikat halinde yükselecek ve kahir iradesini herkese kabul ettirecektir. Fakat bu neticenin tahakkuk edeceği mes'ud güne intizaren ijte şimdi garb cephesinde büyük orduları kan ve ateş tufanlan içinde yüzdüren bir haile karşısında bulunuyoruz. llk 19 mayıs, garb cephesinde gene tufanlar yaratmış böyle bir hailenin ferdasında Türkiye için izmihlâl ve esaretten kurtulu; hamlesinin bir ifadesi idi. Müteakıb 1 9 mayıslar memleketimiz için kurtuluşun, istiklâlin ve inkılâbların güzel destanlarile tekerrür ve tevali edegelmişti. lşte bir de 1940 yjlı 19 mayısı ki bize kurtuluş ve yükseliş yolundaki vazifelerimizin henüz bitmemiş olduğunu ihtar ediyor. Çünkü hürriyet ve istiklâlinde tehdid olunan insanhk âlemi içinde biz de varız. Hâdiseleri dikkatle takib etmeğe mecburuz. E,mniyet sahalarımızın tehlikeye girmesi ihtimallerine karşı uyanık ve hazır bulunmak lüzumunu çok iyi takdir ettik ve o yolda icab ederse fedakârlıkların azamisini yapmaktan çekinmemek azminde çok katiyiz. Vaktile resmî tebliğlerin: Garb cephesinde yeni bir şey yoktur. Nakaratı içinde sürüklenen eski Umumî Harb bizi izmihlâl uçurumunun kenarma kadar götürdüğü bir sırada büyük Türk milletinin büyük evlâdı Atatürkün 1919 yılı 19 mayısında Srımsunda Anadolu karasına ayak basması Türk kurtulu; ve istiklâl hamlelerinin mesud başlangıcı olmuştu. Türk milleti bu güzel günü kendisine bayram ittihaz etti ve onun bayramını bilhassa kız ve erkek kendi gencIiğine mal etti. Böylelikle o her Türk gencine A tatürk ruhundan bir hazne katacağı kanaatindedir ve bunda hem haklı, hem isabetlidir. Bu gün 1940 yılı 19 mayısında yeni umumî har bin resmî tebliğleri garb cephe linm yeni Ve koıkunc savaslar içinde çalkandığını haber veriyor. Türk milleti kendi yakın tarihinin satır basını te?kil eden büyük bayramı kutlularken onda bermutad hal ve istikbalinin istediği kuvvet ve gayretin biHmez tükenmez kaynağını da bulmuş olacaktır. Bu gün Fransız topraklarında kendi hayatlarile birlikte insanlığın en mukaddes haklannı da müdafaa eden demokrasilerin ulvî fedakârlıklarmı bütün kıymetlerile takdir ediyor ve Türk milletinin en samimî temennilerinin kendilerile beraber olduğunu söylemeyi en zevkli bir vazife biliyoruz. Dün akjam Beynıta girti Mareşal Fevzi Çakmak Liyej, Namür kaleleri hâlâ kahramanca müdafaa ediyor Paris 18 (Hususî) Almanlar bugün de taarruz hareketlerine devam ederek AAnkara 18 (a.a.) Genel Kurmay Başkanı Mareşal vesnes mıntakasında bazı ehemmiyetsiz te Fevzi Çakmak, maiyeti erkânile birlikte, bu akşam hususi rakkiler elde etmişlerdir. Fransız ordutrenle Beyruta hareket etmiştir. ları öğleye doğru bü tün cephelerde mukabil taarruza geçmişlerdir. Muhareba ün neticesi henuz belli değildir. Havas ajansı cephedeki vaziyet hakkında aşağıdaki malumatı veriyor: Almanlar, halen, kat'î olmasını ümid ettikleri bir gayret sarfetmektedirler. Sambre mıntakasında bir gedik açmak için Almanlar sıkı saflar halinde hücum eden 2500 tankı ileri sürmüşlerdir. Dün, Almanlar, iki istikamctte birbirini takib eden dslgalar halinde hücumlarda bulunmus lardır. Bu iki istikamet şunlardır: HirAvesne 5 $*m*y son Avesnes mıntakası ve Vervins mmtakası. Birinci mıntakada, ormanlıkta hareket eden motörlü kıt'alar bazı noktalarda ancak hafif terakkiler kaydetmişlerdir. Mukabil hücumlara geçen Fransız kıt'alan mahallî muvaffakiyetler kazanmışlar dır. Almanlarm gayretleri, Vervins'da bilhassa enerjik bir nıahiyet almışür ve pek ziyade şiddetli bir çarpışma, tankların, topçu kuvvetlerinin ve hava kuv Garb cephesinde dünkü vaziyet vetlerinin yardımile durmadan de/am etmektedir. Avesnes bomba, ve milyonlarca makineli tüfek durdurulmuş ve düşmanın Sedan'ın sarVervins Rethel Sedan müsellesi üze. kurşunu yağdırmışlardır. Tarihın kay kında Maginot hattımn nihayet noktası rine büyük kütle halinde teksıf edilmiş detmediği en muazzam meydan muhare. olan Montmedy'y* yaptığı teşebbüsler eolan müttefik tayyareler; bütün,; gün bü besi, bu sabah yeniden başlamıştır. Şid nerjik surette kırılmıştır.. Montmedytün geçid noktalan üzerine binlerce ton detli çarpışmalardan sonra, Alman inişi den Isviçre hududuna kadar Maginot Geçen hafta Parisin kenar mahallelerinden birinde Alman hattı boyunda iş'ara değer bir şey yok. ' bombalarile yıkılan evlerin harabesinden tur. Belcikanın şimalinde müttefik kıtalar, geniş bir stratejik harekete başLondra 18 (Hususî) Belçikadaki mülteci inzimam eden bu açık şehre, Al lamışlar ve Brükselin sarkında Dyle ü İngiliz orduları nezdinde bulunan Reu manlann yaptıklan bombardıman es zerinde Alman hücumlarını tutmuşlar ter ajansının muhabiri bildiriyor: nasmda iki İngiliz gazeteci ile beraber dır. Dün akşam Dyle hattının müttefik. Alman bombardıman tayyareleri, Bel ben de şahid oldum. Bu şehir, askerî bir ler tarafından kendi arzularile tahliye çika cenubunda, bir şehir üzerinde yap hedef teşkil edemez. Almanlar, şehir sinden sonradır ki, Almanlar Louvin ve tıkları hücumda, şehre 50 ilâ 150 kilo dışında ve sehire çok uzak mesafede asMalines'i işgal edebilmişler ve Belçika ağırlığında bombalar atmışlardır. kerî kollan ve kıt'aları bombaladıktan [Arkası sahife 4 sütun 1 de] Mevcud 130,000 nüfusuna 20,000 de [Arkası sahife 3 sütnn 7 de] Açık şehirlere akın Belçikada birçok yerler bombalandı Dün Parise de iki tayyare filosu hücum etti YUNUS NADt Amerikada heyecan arttı Hükumetin derhal harbe girmesini isteyenler çoğalıyor Nevyork, 18 (Hususi) Müttefikler Başkumandanı General Gamlin'ın ordu. lara, bir karış yer vermektense ölmeği bildiren emri yevmisi bütün Amerikada derin bir heyecan uyandırmıştır. Bitaraf ecnebi müşahidler efkânumumiyenın 1914 e nazarin çok büyük bir farkla müttefikler lehine döndüğünü ve yıkılmak tehlikenıe maruz dünya medeiıyetini kurtarmak yolunda Amerikarun derhal müdahaleye geçmesi fikrinin ziyadesile kuv'et bulduğu intıbaındadırIar. 21 devlet Almanyayi protesto etti Montevideo, 18 (a.a.) Holanda, Beiçika ve Lüksemburg'un istilâsına kar^ı Paris 18 (Hususî) Muhtelif kay müşterek bir protestoda bulunulmasına dair Uruguay'ın yaptığı teklifi 21 Ame naklardan alınan haberler İtalyamn si[Arkası sahife 3 sötun 4 te] yasetinde ve hattı harekeünde mühim değişiklikler husule geldiğini teyid ediyor. İtalyan matbuatı müttefikler aleyhindeki hücumlanna nihayet vermiş ve daha bitaraf neşriyata başlamıştır. Fransız konsolosunun şikâyeti üzerine bir İtalyan gazetesinde çıkan Fransa aleyhindeki karikatürler derhal gazeteden çıkarılmıştır. İtalyan Hariciye Nazırı Kont Cianonun, Hariciye Nezareti bütçesinin müzakeresi esnasında beklenen nutkunu Paris, 18 (a.a.) Havas: Fransız hat soylememiş olmasına hususî bir ehemları arasından geçmeğe muvaffak olmuş. miyet atfedilmektedir. fakat hâdiselerin umumî cereyanı üzeBu münasebetle, Kont Ciano'nun bu rınde tesir icra etmemiş bulunan bazı günlerde Alman Hariciye Nazırı Von motörlü kıt'alar hakkında bugün bazı Ribbentrop'la İtalya Almanya hudutafsilât verilmektedir. Ezcümle, evvelki dunda bir mülâkatta bulunacağı haber gün altı motosikletçiden mürekkeb bir veriliyor. müireze, Lao'nun hemen şimalindeki İtalyan siyasetinde husule gelen bu mıntakaya kadar gefeneğe muvaffak ol tebeddülât üzerine, Balkanlara doğru nıuşlardır. Fakat tabiatile bunlar, çarça Alman istilâsı tehlikesine dair ihtimaller buk mat edilmişlerdir. Alman hava kuv de kuvvetini kaybetmiş bulunmaktadır. \etleri tarafından bazı paraşütçülerin a Bu münasebetle cenubî Avusturyadaki tılmış olması da muhtemeldir. Fakat bu Alman kuvvetlerinin garb cephesine paraşütçüler, derhal ziyan vermiyecek gönderildiği teyid edilmektedir. Cenubî hale getirilmiştir. Bunlar, kat'iyyen hiç ve sarki Avrupanm istilâsına tahsis edilbir h&reket ^ ^ [Arkası sahife 3 sütun 4 te] İtalyada bir itidal ve uzlaşma havası Müttefiklere hücum gevşedi Bir İtalyan transatlantiği Cebelüttarıkta muayeneden istisna edildi Fransız kabinesi takviye edildi Belçika Kralının çocukları Romada Mareşal Petain Başvekil muavinliğine getirildi General Veygand Pariste General Girari 4* garfc ceşhesi kuumtom üim Paris 18 Hususî) Hâdiseler harbin siyasî ve askerî idaresini tevhid lüzunıunu gostermiş olduğundan Başvekil Reynaud Fransız harb kabüıesinde mühım değişiklikler yapmıştır. 1917 de Fransız orduları başkumandanı olan Mareşal Petain Devlet Nazırı ve Başvekil muavinliğine tayin edilmiştir. Baş vekil Reynaud Harbiye Nezaretini deruhde etmiş, Harbiye Nazırı Daladye de Hariciye Nezaretine geçmiştir. Eski Başvekil Klemanso'nun kalemi mahsus müdürü olan Georges Mandel de Dahiliye Nezaretine getirilmiştir. [Arkası sahife 3 sütun 1 de] Fransaya indirilen Alman paraşötçülcri Derhal «ziyan vermiye* cek hale» getiriliyorlar! Belçika Kralının hemşiresi, İtalyan Veliahdinin zevcesi nezdine gönderdiği luzı ve küçük oğlu General VVeygand Mareşal Petain