3 Mayıs 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

PAZAR 3 MAYIS 1942 TELGRAF; TELEFON: TAN EVİ İSTANBULı Ankara caddesi No, 102 ——— TAN, İSTANRUL 24310, 24318, 24319 —-0 — SEKİZİNCİ YIL — No. 2408 Ankarada Mühim Bir Yurdun İç E - Tedb Wroplantıya risayet eden Dahillye Vekilimiz Falk Öztrak irler Dahîliye Vekilinin Riyasetinde 3 Umumi Müfettiş »» Ve 25 Valinin İştirakile Yapılan Bu Toplantılar GÜNLÜK SİYASI HALK Toplantı mniyeti İçin örüşülüyor Sonunda Başvekile Bir Proje Verilecek Ankara, 2 (TAN) — Birkaç gündenberi taksimata göre resen vazife kabul etmiş olan üç umumi müfettişle birlikte alâkadar valilerimizden mürekkep bir komisyon, Dahiliye Vekilinin recis- liği altında içtimalarına devam etmektedir. Tatil günlerinde dahi çalışan komisyon, bu hu- sustaki kanuna istinaden yurdun emniyetini alâ- kadar eden meseleleri görüşmekte, alınan ve alın- makta olan tedbirleri incelemektedir. Bu “Yüksek emniyet komisyonu,, nun mesaisi ,süratle neticelendirilecek ve dahili siyaset bakı - tedbirler varsa hazır- lanacak projeler Raşvekâlete takdim edilecektir. Ankarada yirmi beş vali toplandı kacak işleri hakkında alâ- mundan alınması lüzumlu y M A iaşe ve y mülki rüşülmüştür. sonra mahrukat kalılarla temaslarda bulunmak üzere Ankaraya gitmiş olan Vali Lütfi Kırdarın bugün veya yarın şehrimize gelmesi beklenmektedir. gün Dahiliye Vekâletinde meşgul olmuş ve valiler toplantısında da bul ye Vekili Faik Öztrak'ın başkanlığ'nda yapılmış- ve Ankarada bulunan yirmi beş vali iştirak etmiş- tir. Toplantıda bilhassa vilâyetlerin iaşe işleri gö- Vali evvelki tı Dahili- tur. Bu topl Vali Lütfi Kırdar, Ticaret Vekili Mümtaz Ök- men ve İaşe Müsteşarı Şükrü Sökmensüer ile de görüşmüştür. Lütfi Kırdar İstanbula geldikten ofisiyle mahallelerde teşkil edile cek halk istihlâk birliklerinin kurulması için der- hal faaliyete geçilecektir. STALİN'İN NUTKU Sovyet Rüsyada bulunan Ameri- ikan muhabirlerine göre, — Sovyet ordusu ve halkı ilk mağlübiyetin sersemliğinden — kurtulmuştur, İş- sgal edilen yerlerdeki harp sana- ŞŞiinin mühim kısmı cephe geri- isinde yeniden — faaliyete — geçiril- miştir. Muazzam yeni ordular ye- tiştirilmiştir. Cephe yeni tecrübe- lere göre kuvvetlendirilmiştir. M. Zekeriya SERTEL İlkbahar ile beraber cephe - K lerde başlamasını beklediği - Miz taarruzlar, ilk önce kürsüler de başladı. Hitleri Amerika Cüm- ürreisi, onu da Stalin takip etti. 'ç devlet reisi de kendi görüşle- rine göre harp vaziyetini anlattı lar ve ilkbahara girerken umumi Vaziyetin bir tablosunu yaptılar, Bu tabloları yan yana koyarak Harbin bugünkü durumu hakkın da az çok bir fikir edinebiliriz. Stalinin nutku iki kısma ayrı- labilir: Birinci kisım Sovyet ordu Sunun harp vaziyetini anlatmak- tadır. Stalin bahara itimat ile giriyor, Kızılorduya olan güveni nin artmış olduğu görünüyor. Ona göre Kızılordu harbin başla- dığı günlere nazaran daha ziyade kuvyetlenmiştir. Ordunun teçhi- Zatı da eskisinden daha iyidir. Vüşman ise bir sene evvelkine nisbetle daha zayıftır. Kış esna - sında Alman ordusu mühim mik tarda asker ve malzeme kaybet - miştir. Onun için 1942 yılı Nazile Tin Sovyet topraklarından çıka - îlldıklan yıl olmalıdır ve olacak- lr, Staline göre Kızılordunun kuv- Veti yalnız bir senedenberi tecrü belerden aldığı derslere, Sovyet Sanayiinin, İngiltere ve Ameri - anın yetiştirdiği her türlü mo- malzemeye dayanmaz. Sov- Yet ordusunun en büyük kuvveti Taânevi kaynaklardan gelir. Bu k?ynaklardan biri Kızılordunun ir tecavüz bir emperyalizm har 1i değil, bir müdafaa harbi yap - Masındadır. Bugün artık Alman- lar, harbin ilk günlerinde ani bir askınla temin ettikleri müsait Vaziyete sahip değildirler. Harbin Mukadderatını artık baskınlar değil ordunun maddi ve mânevi kuvveti, silâhların kalitesi ve ku mandanlarla erlerin meziyetleri tayin edecektir. , Stalin 23 şubat nutkunda oldu- Bu gibi, bu nutkunda da Sovyet- erin düşmanı kendi toprakların- dân çıkarmaktan başka bir gaye ip etmediği üzerinde ısrarla durmuştur. “Biz, diyor, memleketimiz için, adalet için, hürriyet için dövüşü- Yoruz. Ne yabancı topraklar ele geçirmek, ne de yabancı millet - lere karşı fütuhat yapmak arzu- Sundayız. Biz sadece memleketi- Mizi Alman faşistlerinden kurtar Mak istiyoruz.,; A7 Sonu Sa. 4Sü.1 2nci Cephe Kurulması Uzak Değil Amerikaî;—Bu Fikir Günün Meselesi Halini Aldı Vaşington, 2 (A.A.) — Avru- pada ikinci bir cephe kurulması Vaşingtonda günün meselesi ha- Tini almıştır. yi malümat alan mahfillerde denildiğine göre, bu maksatla yapılacak İngiliz - Amerikan ta- arruzu uzak değildir. Bununla beraber bu taarruzun tarihi Sov yetlerin Alman taarruzuna göste- recekleri mukavemete bağlıdır. Rus cephesi yarıldığı takdirde, İngiliz - Amerikan taarruzu he- men yapılacaktır. Yok eğer Sov- yetler şimdiki mevzilerini tuta- bilirlerse sonraya bırakılacaktır. Müttefiklerin tereddüdü başlı- ca deniz taşıtı yetersizliğinden ileri gelmektedir. Çünkü bugün- kü şartlar altıng# ikinci bir cep- he açılması için yapılacak hare- ketler çok tehlikeli olacaktır. Diğer taraftan öğrenildiğine göre, İngiltereye gelmiş olan A- merikan kuvvetleri umumiyetle zannedildiğinden de büyüktür. Bunların taşınmasını kafile teş- kilinin çok iyi tertip edilmiş ol- ması kolaylaştıracaktır. Fransız siyaseti de bu çıkarmaya bağlı Vaşington, 2 (A A.) — Buraya ge- len son haberlere göre, Laval Amiral Leahy'ye, sefirin Amerikaya dönmesin den evvel Fransız politikasının Avru- paya bir Amerikan seferi kuvvetinin çıkarılmasındaki sürate bağlı bulun- duğunu söylemiştir. Laval Fransız do. nanmasınım Almanlara teslim edilmi- yeceğini ilâve etmiştir. Mareşal Petaln Mareşal Petain » Thiers'de Demeç Verdi —H—— Mareşal, Fransanın İktisadi Sahada Bir Gün Eski Mevkiini Alacağını Söyledi Thiers, 2 (A.A.) — Mareşal Pe- tain dün Thiers belediyesinin bal- konundan Fransız ana vatanı ve denizaşırı Fransız memleketleri işçilerine hitaben bir nutuk söy- lemiş ve bu nutuk radyo ile neş- redilmiştir. Mareşal, bundan önce Saint - Etienne, Commentry nu- tuklariyle iş — beyannamesinde verdiği direktifleri hatırlatmış ve bu beyannamenin tatbikinde her- kesin iş birliği Yyapmasını iste- miştir. Mareşal demiştir ki: *“Patronlar, işçilerin herhangi bir şekilde istismar edilmesinden AF7 Devamı: Sa. 2, Sü. 6 Atlantikte Yeni Üsler Kuruluyor Avrüupaya Amerikan Tayyare Sevkiyatı Kolaylaşacak Vaşingtön, 2 CAA) — Şimal Atlantikte hava üsleri zinciri ta - mamlanmak üzeredir. Şimdiye kadar gizli tutulan bu üsler Lab radrorn Groenland, İzlanda, For co ve İskoçyadan geçmektedir. Bu hattın en büyük faydası Av rupaya tayyare gönderilmesinde- ki güçlükleri ortadan kaldırma - sıdır. Çünkü büyük bomba tayyare - leri Atlantiği uçarak geçiyorlar- dı. Fakat av tayyarelerini gemi - lerle götürmek lâzım geliyordu. Bundan böyle av tayyareleri de yukardaki merhalelerle Amerika dan Avrupaya uçarak gidebilecek lerdir . k Bu üslerin diğer bir faydası da denizaltılarına karşı devriye uçuşlarını kuvvetlendirmek ola - caktır. General Rommel Kafkas Cephesi Kumandanı Oluyor Londra, 2 (A.A.) — Daily He- rald gazetesinin Vaşington muha- birinin bir telgrafına göre, Gene- ral Römmel Kafkas istikametihde Alman taarruzunu - idare etmek üzere Libyadan ayrılmıştır. Bu kararın Hitler - Mussolini mülâ- katı esnasında verildiği söylen- mektedir. İstanbul Akşam Kız Sanat Okulu Dün Bir Müsamere ve Defile Tertip Etti İstanbul Akşam Kız Sanat Okulu bu ders yılmdaki çalışmaları hakkında bir fikir. vermek maksa- diyle Eminönü Halkevinde bir sergi açmış ve - bir defile tertip etmiştir. Dün öğleden evvel ve öğleden sonra talebe velilerine verilen müsamerede- ' “Ayşenin köyü,; adlı. 4 perdelik. müzikli bir temsil vermiş ve bundan sonra sokak, ev; çay, röb ve elbiseleri, kostümler; 'çocuk' ve-bebek el- biseleri gelinlikler canlı mankenlerle - teşhir edilmiştir. GAZETESİ Japonlar Mandalay'ı Zaptetti Bir Kısım JaponKıtaatı Hindistan Hududuna 50 Km. Yaklaştılar Bu Suretle Çine Giden Meşhur Birmanya Yolu Kesildi Tokyo, 2 (A.A.) — Japon umu mi karargâhı Birmanyada Man - dalay'ın Japon kuvvetleri ta- rafından ele geçirildiğini resmen Tokyoönün askeri kaynakların- da bu işgalin büyük ehemmiyeti belirtilmekte ve hareketlerin tam bir muvaffakıyetle neticelendiği ve Japon kıtalarının birkaç hafta içinde 800 kilometre ilerledikler: kaydolunmaktadır. Japonların karşısında yalnız in giliz askerleri değil beşinci, altın cı ve 16 ncı Çin ordularına bağlı 60,000 kadar da Çin askeri var - dır. Bunlar, , Japon - ilerlemesini durdurmıya- çalışmışlardır. Mandalayın işgali ile Çunking ve Hindistan aras'ndaki Manda- lay ve Kumming'den geçen muva sala yolu kesilmiştir. Artık Çun- king'e bu yoldan harp malzemesi göndermek imkânı kalmamıştır. * Tokyo, 2 (A.A.) Stefani: Mandalayın işgalinden sonra müt tefiklerin elinde Birmanyada an- cak Akyab ve,Lashio üsleri kal- mıştır ki, bu sonuncu üs de şim- di Japon seferi kuvvetlerinin elin de bulunmaktadır. Mandalayn iş gali Japonlara şimendifer hatları nı ve yolları kontrol eden ve La shio yolunu kat'i. surette kesen İrravadi'nin aşağı mecrasına hâ - ki molmak imkânını vermiştir. Mandalayın (düşmesi ise Yun - nan ve Assam'a doğru mesafeleri A7 Devamı: Sa. 2, Sü. 4 İngilizler, Bir Alman N Destroyerine Bomba * H İsabet Ettirdiler Londra, 2 (A.A.) — Hava.-neza- retinin istihbarat servisi bildiri- yor: ÜN Bugün erkenden bir İngiliz tayyaresi tarafından bombalanan mihver destroyeri süratle yol al- makta-iken sahil servisine men- süp Hudson. tipinde bir tayyare geminin güvertesine bomba at- mak için alçalmıştır. Bir kaç sa- niye sonra Hudsonun arka taraf- taki topçusu bombalar patladığı zaman geminin üzerinde şimnşek gibi parlıyan iki ışık görmüşlür. Destroyerin mürettebatı gafil av- landığı için gemiden ateş edilme- miştir. Hudson üssüne dönmek ü- zere yükseldiği zaman pilot des- troyerin durmuş - olduğunu gör- müştür. Gemiden dumanlar çık- makta ve başka bir destroyer sü- ratle onun imdadına gitmekteydi. Norveç açığında bir devriye u- çuşu. yapan: ,başka bir Hudson Yunkers-88-tipinde bir tayyarevi hasara'uğratmıştır. ? Çocuğunuzu Mektebe Gönderirken Bir de ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Alınız, Çünkü bu Ansiklopedi ona Mektep kitabı kadar ve belki ondan daha ziyade |âzımdır, Fiyatı Yedi. Liradır. 'TAN Müetsesesinde ve kitaporlarda bulunur, Uzak Doğuda karaya ç'karılan Japon kuv vetleri İPopolo Di Roma: d Salzburg Mülâkatı Akisleri Devam Ediyor —H— —— Bu Görüşmelerin Neticesini Tarih Gösterecek, Diyor Salzburg mülâkatında bulunanlardan: İtalya Hariciye Nazırı Kont Ciano Roma, 2 (A.A.) — Stefani: Po- polo di Roma gazetesi. Duçe 1e Führer'in buluşmaları hakkında şu mütaleayı yürütüyor: Zaman son derece önemlidir. Tabiidir ki, iki gün görüşmeden sonra verilen kararların şümulü büyüktür. Bu ilkbaharda mihve- rin askeri teşkilâtı mükemmel surette hazırlanmıştır. İngiltere bütün ümitlerini kışa bağlamıstı. Fakat kış umduğu neticelerin hiç, birini ona vermedi. M. Mussoli- ni ve M. Hitlerin her buluşmala- rında - Avrupanın mukadderatı değişmiştir. Bu görüşmenin neticesini das- ta düşmana tarih gösterecektir. Röytere Göre Londra, * (ALA,) — Hitler - Müs- solini mülâkatı hakkında, mütalâa yü- rüten Reufer'in diplomatik muharriri, toplantıda aşağıdâki kararların veril- miş olmasını muhtemel görmektedir A& Devamı: Sa, 2. Sü 7 |(Hindistan İstilâya Karşı Koyacak Hint Kongresi İstiklâ! İsteyen Bir Karar Suretini Kabul Etti Hintliler Müdafaa İçin Yabancı Ordular Getirilmesini İstemiyor Allahabad, 2 (A.A.) — Cuma akşamı Hint göngresi kömitesinin içtimamda teklif edilen ist ısteği hakkındaki karar proji de deniliyor ki: Komite Hindistanın herhangi bir yabancı millet müdahalesi ve ya istilâsı sayesinde hürriyete kavuşacağı fikrini reddeder. E- na mukavemet etmek gereklir. Bu mukaverget ancak cebirsiz bir şekilde ve işbirliği yapmamak su retiyle olabilir. Zira Britanya hü kümeti «milli müdafaanın millet tarafından hazırlarmasına müâni olmuştur. Mütaarrız karşısında eğemeyiz. Ve onun emir - Narilk itaat edemeyiz. Eğer mü- z *evlerimizi, tarlalarımızı almak isterse mukav€met için göstereceğimiz gayret netitesin « de ölecek dahi olsak bunlazı ver- memeliyiz. Karar projesinde şu sözler ilâve c« dilmektedir: Britanya hükümetinin durumuna bas kılırsa müdahalesizliğimizden başka herhangi bir yardımımıza ihtiyacı ole madığı anlaşılıyor. Büyük bir maddi varlığın müdafaası için Hindistana ya- bancı ordular çağırıldığı halde bizzat Hindistan bu uğurda — kullanılmıyor, Hindistanmm mazide edindiği tecrübeler yabancı orduları memlekete sokmanın Hint menfaatleri için zararlı ve Hint hürriyet davası için tehlikeli olduğu nu öğrenmiştir. Müslümanların isteği de müsait karşılandı Allahabat, 2 (AA.) — Hint kon- gresi komitesine verilen ve istiklâl is« teyen karar dün komite tarafından büyük bir ekseriyetle kabul edilmiş- tir. Reis Madras kongresi teşril ka- mitesi kararlarının ayni gün tetkik &. dileceğini söylemiştir. Bu kararlar müslüman birliğin Pakistan hakkında- ki isteğinin köngre komitesi tarafım- dan müsait karşılanması ve şimdiki fevkalâde ahval durumunu karşılamak üzere milli bir hükümet kurulması i- çin müslüman birliğinin' fikri sorul- ması tavsiyesini ihtiva etmekbtedir. ğer istilâ vukubulacak olursa bu