28 Haziran 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
li ALTINCI YIL — No. 2/05 5 -V.4 İSUL, Ankara Caddesi 102 :* TAN, ISTANBUL N: 24310, 24318, 24319 S5 KURUŞ —. GUNLUK SIYASI HALK GAZETESİ İSMAİL HABİB AVRUPA EDEBİYATI VE BİZ İslâm, Roma, Yunan ve Garp edebi biyatı, garptan yapılan tercümeleri *am eser son devrin en mü yatı ve buna müvazi Türk ede- rah eden iki ciltlik bü muaz- » edebi hâdisesidir. Birinci eildi 575, ikinci cilt REMZİ 635 sahife, beberi 2 lira, KİTABEVİ TÜRKİYE BİTARAF KALIYOR Bugünkü dünya harbi ile Türki- Yenin hiçbir elâkası Ne Almanyanın dünyaya hâkim ol - mak d Tâtorluğunu korumak ihtiyacı, ktur, vasi, ne İngilterenin İmpa Amerikan pazarlarını kaptırma- mak arrusu, ne de Karrünizmi yaymak lerin kurtar. we yük devletleri birbirine çi bu) M. Zekeriya SERTEL Iman - Sovyet harbi derhal bütün dünya devi <ephelerini tayin etmiye v Ya harbi içindeki yerlerini almı- Ya sevketti, Simdiye kadar bita- Taflığımı muhafaza eden Finlânda da harbe girdi, İsveç Almanyanın Yanında yer almayı tercih ett. AL Man nüfuzu altında bulunan bü tün Avrupa devletleri Sovyetle- Te karşı cephe aldı. Hudutlarında| Wd denizlerinde harp havası eser. ken bitaraf kalan İspanya bile $imdi cephesini tayine ihtivaç duymaktadır. Yalnız Japonya be- müz kararını verememiştir. Beri tarafta İngiltere bütün do. Mminyonları ve müstemlekeleriyle ve Amerika bütün kuvvetiyle Sovyet cephesine geçmiştir. Binaensleyh bütün dünya ik! “büyük cepheye ayrılmıştır. Yalnız Türkiye, ittifaklarına ve “dostluklarına sadık kalmakla be- Taber, şimdiye kadar olduğu gi- bi: bu defa da bitaraflığını mu- Cepheden hiç birine iltihaka lü- Zum görmemiştir. Bununda sebebi gayet basit ve açıktır. Bugünkü dünya harbi, büyük Emperyalist devletler arasındaki geniş zıddiyetlerden doğmuş bir tarpışmadır. Almanyanın gayesi Avrupa ve Asyaya ve o tarik ile dünyaya hâkim olmaktır. İngilterenin hedefi evvelâ Bri- tanya imparatorluğunu parçalan. maktan kurtarmak, sonra da ci- handa Nazi hâkimiyetine mani olmaktır. Amerikanın menfaati, Avrupa e Asya pazarlarının kendisine açık bulundurulmasını emreder. Bu zaruret onu Almanyanın 8- leyhine çevirmiştir. Bu davaların hiç biri bizi doğ- Tudan doğruya alâkadar etmez. Bizim kendi milli hudutlarımız içinde müstakil yaşamaktan baş- ka bir gayemiz yoktur. Gavemiz bu kadar basit ve tabii olduğu için de, siyasetimiz açık, dürüst ve sarihtir, Bu siyaset. toprakla- Tımıza tecavüz vaki olmadıkca bi. 78 harbe girmemeyi kalmayı emreder. ww lik devletler arasındaki bu çarpışmayı bir ideoloji kavgası halinde izah edenler de vardır. Bunlara göre Almatiya yeryüzünde demokrasiyi ve ko- münizmi kaldırarak bütün ciha- na şamil bir Nazizm sistemi kur- mak iddiasındadır. İngiltere ve Amerika, kendilerine ve bütün milletlere hür yasamak hakkı veren demokrasinin yıkılmaması. nı temin için (o çarpişmaktadır. Sovyetlerin gayesi, harple veya harpsiz, dünyaya komünizmi vey- maktır. Birbiriyle anlasamıyan bu birbirine zıt ideoloiilerin car. bışması, bu büyük devletleri bir. birine düsürmüstür. Bu takdirde dahi Türkiyenin bu cephelerden birine iltihak et miye ihtiyacı yoktur. Cünkü "Türkiye, kendine e€n Tâyik olan rejimi bulmuştur. Bunun haricin deki ideolojilerle hic bir alâkası cin de hiç bir yabancı yacında değildir. Ne basi bir ideoloji davamz vardır. ideolojiye Ihtiyacımız. Biz kend dilmesinden ibarettir. Bu savede. dir ki, Nasvonal Sosvalist Alman- va yirmi sene dost yaşadık (Devamı Sa, 5, Si ve bitaraf | ve hiç bir davası yoktur. Onun İ ideoloji. nin âleti veya oçganı olmek ihti- Zorla kabul ettirmek istediğimiz ne de haricten bir ithalât emtlası olan rTeilmimizden memnühuz. bütün İsteğimiz sadece buna hürmet e- ile dostuz. Sovyet Rusya ile pi ASKERİ : Şarki Prusya Cephesinde .. Almanların Hedefi Sov mek emeli biri alâkadar eder, Bi-) Alâkasını Kesmektir, Bunun İçin Finlândadan d Diğer Bir Kolun Cenu Alman ordu le Sovyet or- duları arasında Baltık denizin - den Karadenize kadar uzanan cephede pazar sabahı o başlıyan büyük muharebe henüz üzerin - de mütalâa yürütülecek o kadar İf göstermemiştir. nız iki tarafın da cok şid. detle çarpıştığı, iki ordunun da irleriyle bov ölçüşecek dere- cede kuvvetli olduğu görünüyor. * a (Refah Vapuru Mihverciler Tarafından Torpillenmiş! İngiltere, Hâdise Do- layısiyle Teessür vej Sempatisini - Bildirdi |, Londra, 27 (A. A.) — “ Reuter , ilterenin Ankara büyük elçisi, Ha- riciye Nezaretinden aldı- ğı talimat üzerine Türk “ REFAH ,, vapurunun mihver tarafından haysi- yetsizce torpillenmesin- deki kıymetli can kay- bından dolayı Türkiyeye İngilterenin büyük tees- sürlerini ve derin sempa- gg) | | | | tisini bildirecektir. Macarlar da Harbe Giriyor İspanyollar Bir Miktar Gönüllü Gönderecek İngiltere, İsveç'in Geçit Verme Kararını Protesto Etti Roma, 27 (A. A.) rildiğine göre Sov Mucaristanda acik şehi arruz ettikleri icin Macaristan Sovyetler Birliği ile kendini harp Haber ve- tir, * Budapeşte, 27 (A.A) — Macar Başvekili ve Hariciye Nazırı Bardassy, bugün Mebusan Mec- İlisinde yaptığı beyanatta Maca- tistanın Sovyetler Birliğine kar- «ı harbe gireceğini bildirmiştir. Bardossy, Sovvet tayyarelerinin Kasa'va vantıkları taarruze kar- ASKERİ MÜTAHASSISIMIZ YAZIYOR : Büyük Elçisine Verilmiş “İda işan olunan haberlerin haki- halinde addetmiye karar vermiş-| VAZİYET | yet Ordusunun Baltıkla ba Sarkması İcabeder Aradan altı ün geçmiş olmasına rağmen, Sovyet ordularının çetin mukavemti kırılamamış, Alman orduları stratejik bir muvaffa- kiyet kaydetmiye muvaffak ola - mamıştır. Bu da gösteriyor ki, er iki ordu gerek insane, ge“ ek malzemece, gerek teçhizatça ve gerek tayyarece birbirine mü- savidir. (Devam Sa, 6. S0. | İngilterenin Ankara Büyük Eleisi Sir Knatehbull - Hugessen Uydurma | Şayialar Almanya Sulh | İçin Teklifler Yapmış! Şartlar, Saracoğlunun Delâletiyle İngiltere Londra, 27 (A.A) — Reuter; Ankaradan öğrenildiğine göre, Türkiye Hariciye Vekili Şükrü Saraçoğlu, Alman büyük elçisi Von Papen tarafından yapılan ve Ingiltere ve Amerika Birleşik Devletlerini alâkadar eden bazı teklifleri, İngilterenin Ankara büyük gessen'e bildirmi Saraçoğlu, bu teklifleri, Hitlerin Sovyetler Birliğine hücumunu takibeden pazartesi günü Ingiliz büyük el çisini kabul eltiği zaman kendi- sine vermiştir. Görüşmenin yal - nız birkaç dakika sürmüş olma» 8ı, İngiliz cevabının o tereddüde hiçbir suretle mahal bırakmya - cak mahiyette olduğunu göster - mektedir. ANADOLU AJANSININ NOTU ; Bu telgrafın ve ayni mâna - kate istinat etmediği ve uydur- ma olduğu, resmi mahfili Anadolu Ajansına bildirilmişi | Berlinin tekzibi Berlin, 27 (A.A) — Yan Tes mi bir kaynaktan bildiriliyor: Almanyanın Ankara büyük el- çisi Von Papen'in İngiliz büyük elçisine sözde bir suh teklifi yap İ mış olduğuna dair yabancı mem leketlerde yayılan haberlerin ha kikale tamamiyle muhalif bulun şılık tedbirlerin alınacağını beyan etmiştir. ) (Devamı Sa. 5, Sik 7) duğu, bugün Hariciye Nezare - Kat'iNetice Alınıyor Bu Neticeler Pek Yakında Bildirilecek Rumenler Sovyet Harp Limanlarını Bananas Etti Lahlagrylra a Şiddetli! Bir Hücum Yapıldı Führerin umumi karargâhı, 27 (A.A) — Alman orduları başku - mandanlığının tebliği Şarkta harekâtın ilk beş günü, Sovyet ordularının merkezi Av- rupaya hücuma geçmek üzere bu- lunmuş olduklarını isbat etmiştir Lemberg ve bialistok mıntakala - rında, Sovyet arazisinin gârba doğru ileri vaziyette bulunan ve pek tabii olarak bir Alman ihata hareketine maruz ve binnetice sırf müğafaaya az elverişli çıkıntılarında, — teşekküllerimiz, | kuvvetli Sovyet hücum kıtalan tahaşşütlerine rastlamışlardır. Bu şeTaitte, Sovyet ordusu ve hava küvvetleri ile çarpışma, daha ilk hudut muharebelerinden itibaren vukua gelmiştir. Bütün cepheler- de muzafler kıtalarımız mühim ve kat'i muvaffakıyetler elde et - #üşlerdir; Bu muvaffakıyetler, pek yakında bildirilecektir . Hava hâkimiyeti alınmış! Helsinki, 27 (A.A.) — Alman- yanın şarktaki have hâkimiyeti simdi Finlandada da kendini gös termiye başlamıstır. Daha 26 ha- riranda yüzlerce Rus tayaresi Fin lands içlerinde muhtelif yerler - de taaruz ediyordu, 27 haz'ran ge ersi kaydedilecek bir akın miştir, Reuter'in askeri muharri- rine göre vaziyet Londra, 27 (A.A) — Reuter la Jansıhın askeri muharriri diyor a ne kadar Almanlar S3v - yetler Birliğine karşı taarruza başlıyalı bir haftadan az'bir za man geçmiş ve harekât hakkınd resmi tebliğlerden başka pek az haber alınış olmasına rağmen Alman taarruzunun istikametleri bakkında şimdiden bir fikir edin mek mümkündür. Eldeki malâ - (Devame Sa, 5, Sü. 4) Bugün ön tinde yabanci matbüat mümes * illerine bildirilmiştir Bir Alman ağır topu ileri Sovyet - Alman hududunda şiddetli muharebelerin cereyan ettiği sahayı gösterir harita İNGİLİZ ASKERİ HEYETİ Dün Moskovaya Vardı ve Molotof Tarafından li Kabul Edildi olan Mosko' " vasalatı Haber Verilen İngiliz Büyük Elcisi CRfPPs Londra, 27 (A.A.) — Salâhiyet İki mahfillerden bildirildiğine gö-| “ire, İngilterenin Moskova büyük elçisi Cripps taş bugün Londradan Moskovay br Cripps ile İngiliz heyı muvasalatlarından i Molotof tarafından kabul edil - mişlerdi varmış » mevzilere (nakl cı Sayfada| şarki Avrupa Haritası ii İleri Sürülen SOVYET AJANSI Boğazlar İçin i İl l ii Son İddiaları İTekzip Ediyor Moskova, 27 (A.A.) — Sovyet ler-Birliğinin güya Karadeniz Çanakkale Boğazları üzerinde ii disları olduğu ve güya Bulgaris- tanı İşgal etmek niyetinde bu - landuğu hakkında Hitler tara - fından - sırf kendi o hareketinin doğruluğunu isbat etmek maksa- diyle ve hâdiseden sonra, “yanlıs ve tahrik edici bir şekilde ileri sürülen isnatları Hariciye Halk Komiseri Molotof 22 Hâziranda İradöttiği: nulukta tekzip © ettiği hâlde, bazı Türk gazeteleri Hit- lerin Sovyetler Birliği aleyhin- deki bu iftirasını iktibas ederek neşretmişlerdir. Salâhiyetli Sovyet mahfilleri - Din -Sovyetler Birliğinin gerek Türkiye ile Boğazlara ve gerek | Suleristana karsı takip ettiği hatt, hareket hakkında Sovyet - ler Birliği aleyhine müteveccih Jbui unan bu menfur iddiayı sid- İdetle reddettiklerini beyana, Tass ajansı. mezundur. İngiltereye! Malzeme Götüren Bir Amerika Vapuru Battı Nevvork, 27 (A. A.) — Nev- york denizcilik mahdfillerinden | öğrenildiğine göre “Rokos Ver. gottin” ismindeki o Amerikan vapuru simuli Atlantik'te bat- mıştır. Rokos Vergottin İngil- tereye harp malzemesi götür. mekteydi. Yazan: pi yazlarında, midesi ağzının tadıni bilenler için dır. Adalar ve Boğazlı kiyle « ken gülümsetir dı iskelelerinde, rıhtım ve kıyı boyu, pantalonu baldırlarına kadar sıvalı, adadıya kıyafetli bir adam ekseriya bu, şekilce münasebetsi; uzatır. Hem de yaş sepette kıvır kıvır oynay larına benziyen iki tel bıyığını sağa sola çeviren canlılarından! İs takoz bütün bir İstanbul yazıtı - yosun kokusu, lodos grupları, de nizden çıkmış dipdiri insan tenleriyle, yani rayiha, renk ve zev vücudünde toplamıştır, bile denilebilir. » Şu frenk hikâyesini daima hatırlattığı için: Adamın biri, bir köy papasına kocaman bir eder, Püpas da, betaber yenilmek üzere hem o adamı, hem de Muharebe Çetin Bir Safhada Minsk'de Kanlı Bir Boğuşma Başladı Vilna Mıntakasındaki Sovyet Kuvvetleri Yeni Mevzilere Alındı Almanlar, Mühim Zayiat Verdi Cenup Cephesimdri? una Kumanda Eden Mareşal Kulik Moskova, 27 (A.A) — Sovyet İstihbarat Ofisi tarafından dün akşam neşredilen Kızılordu teb: diği: Kıtalarımız bugün Minsk böl gesinde büyük düşman tank zütamları ile kanlı muharebe re girişmişlerdir. Muharebeler devam etmektedir. Luek istiküm metinde tanklarla bütün gün yapılan kanlı çarpışmalar lehi- mizde cereyan etmiştir. Cernoti istikametinde kıtaları" muz Prut nehrini geçmek istiyen düşmanın şiddetli o hücumlarını muvaffakiyetle tardetmislerdir. Besabarya bölgesinde kıtaları mız, hudut boyundaki mevzileri- ni sıkı bir surette muhafaza et- mektedirler. Burada Almanlarla Rümgnlerin . yaptığı hücumlar püskürtülmüştür. Skuleni'de bir ileri hareketine tesebbüs eden düsman kuvvetleri Prut nehri - nin garp sahiline tardedilmişler- dir. Hava kuvvetlerimiz Bükresle petmi O muntakasındaki Ploasti sehrini ve Karadeniz üzerindek (Devamı: Sa, 5. Sü. * PAPAZ İLE İSTAKOZ Refik Halid sağlam, iştahı yerinde ol istakozun önemli bir mev at eti nefis mahlüklardan Mefistofeles sorguç Beni biraz istakoz hedi € kaç kişiyi sofrasına çağırır. Nurani yüzlü muhterem rahibe aşcılı eden, genç bir köylü kızıdır ve ömründe istakoz nedir, görmemiş tr. Hediye getiren zat mutbağa uğrayıp getirdiği acayip hayvanı vasıl haşlanacağını tarif ettikten sonra şaka olarak kıza der ki “Ha, dikkat et, bu,mahlük pek dindardır; şayet papas efendi il aranda gizli münasebet varsa utancından rengini değiştirir k:pkazıl kesilir!,, Yemeğe otururlar; fakat ve bir türlü sofraya gelmez Misafirler şikâyete. başlarlar, ia mutbaktaki aşçısına mi Tane tavırla haykırır: “Ne duruy arana Getir şunu ortaya baka hm” Nasıl olmuş, görelin!,, Köylü kız, istakozdan daha kıl bi çehre ile, alı al, moru mor İçeriye girer; tabağı sofraya koyar w papasa dönüp öfkeli bir sesle der ki: “— Mademki sramuzdak rezaletin herkesçe öğrenildiğini istiyorsun, buyur işte... Istakoz hapkırmızı kesildi!,,
