28 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Radyomuzda ve millî filmlerimizde hayalen sesi derin bir vecd içinde dinlenen san'atkâr tatlı sesini Taksim K R İ S T A Lde büyük bir zevkle dinleyiniz. Yerlerinizi V evvelden temin ediniz. Tel: 40099 MÜZEYYEN SENAR'ın 18 inci yıl sayı: 6066 u m h u r iyet ISTANBUL CAÛALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbui . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısnu: 24299 . 24290 r Dünya muharrirlerinden tercümeler serisi: 48 KİCAK NEJAD SOMERSET MAUGHAM Cumartesi 28 Haziran 1941 ^^ırkçeye çevirenler çevirenle FİKRET ÜBGİJB 50 kuruş. KİTABEVİ Başvekilimiz Ankara 27 (a.a.) Basvekil doktor Refik Saydam bugün Fransız Devlet Nazırı Benoa Mişen'i Başvekâlette kabul buyurmuşlardır. Mülâkatta Ankara maslahatgüzarı Outrie de hazır bulunmuştur. Fransız Devlet Nazırını Macaristan dün kabul etti Rusyaya harb ilân etti mücadele arzusu artıyor Danimarka Sovyetler İe münasebahnı kesti işgal altındaki bir çok memleketler gönüllü gönderiyorlar Budapeşte 27 (a.a.) Bu sabah saat 10,20 de resmen bildirildiğine göre, dün Sovyet hava kuvvetlerirun beynelmilel hukuka tamamile muhalif bir tarzda Macar arazisine yaptığı mükerrer hücumlar neticesinde, Macaristan kendisini Sovyetler Birliğile harb halinde telâkkl etmektedir. Şark cephelerinde büyük rol oynayan, Almanlann Heinkel m bombardıman tayyareleri Şimal Cemıb cephesi harbi Siyasetin çok garib cilveleri 1939 yılının kısmen baharında ve bu tün yazında İngiliz ve Fransız murah haslan Moskovada bitip tükenmez raü zakerelerile Avrupaya verilecek istik rarh bir sulh nizamı hesabına Rusja nın da kendilerile beraber yürümesini temin etmeğe çalıştılar. Bu müzakere lerin ilk safhasuıda Basvekil ve Hari eiye Komiseri Molotof Sovyetler Mec lisi huzurunda irad ettiği bir nutukla garb devletlerinin Rusyadan istedikleri yardımdan bahsederek Münih konferansında bu devletlerin Ahnanyayı Rusya aleyhine saldıracak bir yol ruttuklarını ileri sürmek suretile haklarında acı ve ağır bir Bsan kullanmıs ve bizce adeta Moskova müzakerelerinin akıbetinden haber vermişti. Nitekim hâlâ İngiliz ve Fransta heyetleri Moskovada bıılnnurlarken 23 ağustosta Alman Rus aderai tecavüz pakü ünza ve ilân edilmiş ve konferans salonuna gelen Voroşilof İngilizlerle Fransızlara bu hâdiseyi haber vererek artık kendilerile müzakerede devama mahal kalmamış olduğunu söylemişti. Asherı vaziyet Bir Alman kolu Ukraynaya VON PAPEN girmek üzere İki taraflı hava taarruzları çok şiddetlendi Rumen petrol sahasında yanğınlar çıkb, Bükreşde bombalandı Führerin umumî *arargâhı 27 (aA.) Alman orduları başkumandanlığırun tebüği: Şarkta harekâtın ilk beş günü, Sovyet ordularının merkezî Avrupaya hücuma geçmek üzere bulunmuş olduklarını ispat etmiştir. Lemberg ve Bialistok mmtakalarmda, Sovyet arazisinin garba doğru ileri vaziyette bulunan ve pek tabiî olarak bir Alman ihata hareketine maruz ve binnetice sırf müdafaaya az elverişli olan çıkıntılannda, teşekküllerimiz, kuvvetii Sovyet hücum kıt'aları tahaşşüdlerine rastlamışlardır. Bu şeraitte, Sovyet ordusu ve hava kuvvetlerile çarpışma, daha ilk hudud muharebelerinden itibaren vukua gelmiştir. Bütün cephelerde muzaffer fatalarımız mühim ve kat'î muvaffakiyet!er elde etmişlerdir. Bu muvaffakiyetler, pek yakmda bildirilecektir. Kızılordu Baltıktan cekiliyor Sovyetler Birliği Hariciye Komiseri Molotof Tas a jansının bir tekzibi Bogazlara dair Berlinin Sovyetlere atfettiği iddialar doğru değilmiş Meclis hükumetin karannı tasvib etti Budapeşte 27 (a.a.) Macar Başvekili ve Hariciye Nazırı Bardossy, bu ( Arkası sahife 5 sütun 3 te ) Londradan verilen Baranoviç ve Minsk'e sokulan kuvvetlerin haberi. Anadolu bugün Gomel ve Smolensk'e kadar ileri Ajansı da, Berlin de tekzib ediyor sürülmüş olmaları beklenir Alman umumî taarruzunun inkişafı H. Entir Erhilet 'eHlNGtiHD Bizim vasıtamızla İngütereye teklifte bulunmuş! Yazan: Enekli General Alman taarruz istikametleri 1 eylulde Almanya Polonyaya ve 3 eylulde İngiltere ve Fransa Almanyaya harb açtıklan zaman Sovyetle» bu yeni harbi garb emperyalistlerinin AlmanyaMoskova 27 (a.a.) Tass ajansının ya haksız ve yersiz bir tecavüzleri şektekzibi: linde ilân etti. Rusya bu y»ni harbde Sovyetler Birliğinin guya Karadeniz Ahnanjtgyı tamamenltfklı, Obürlerini ve Çanakkal.e Boğazlan, uzerinde iddialan olduğu ve guya Bulgaristanı işPolonya harbinin ilk neüceleri üıegal etmek niyetinde bulunduğu hakrine Rus ordulan bu memleketi arkakında Hitler tarafından sırf kendi haredan işgale başladıklarında garb demokketinin doğruluğunu ispat etmek makrasilerinden tiz ve umumî feryad yüksadile ve hâdiseden sonra, yanlış ve seldi: tahrilc edici bir şekilde ileri sürülen Ispanya Devlet Kcisi ve Başkumandan Cürüm ortağı!.. Meğer SovyeJâer General Franko isnadlan Hariciye Halk Komiseri MoloAlmanya ile Polonyanm taksimi üzetof 22 haziranda irad ettiği nutukta tekrinde ittifak etmişlermiş!.. Tarihin ve insanlığın ilelebed lânetle anacağı ca zib ettiği halde, bazı Tiirk gazeteleri Hıtlerin Sovyetler Birliği aleyhindeki niyane bir şirket! bu iftirasını iktibas ederek neşretmiş Ve bu feryad Finlandiya harbi zalerdir. manmda da, küçük Baltık devletleriSalâhiyetli Sovyet mahfillerinin Sovnin JLhaklarmda da bir nakarat gibi tekerrür edip gitti. Garb demokrasfleri yetler Birliğinin gerek Türkiye ile boartık Rusyaya hakikî mevkiini ve adını ğazlara ve gerek Bulgaristana karşı takib ettiği hattı hareket hakkında Sov vermişlerdi: 2 numaralı düşman! Gel zaman git zaman şündi Alman yetler Birliği aleyhine müteveccih bu ya Rusyaya karşı harbe girmiş bulu lunan bu menfur İddiayı şiddetle rednnyor, ve derhal İngiltere ile Ame dettiklerini beyana, Tass ajansı mezunrika Rusyada imdadına koşulacak maz» dur. lum bir dost memleket buluyorlar, ve şu mantıkla hareket ettiklerini saklamıyorlar: Sebebi ne olursa olsun Almanya ile mücadele halinde bulunan her memleket, uzak veya yakın mazide yaptıklan asla kale alınroaksmn derhal bizim yardımımızı hak eden bir dostumuz olur. 7 ^ ^ = l ^ t fSTOM» RUSYAYA KARŞI •Vitebsl( Mantık bir parça sıkı tahlil olunsa şu neücenin sıntacağı açıktır: Şimdiki halde Rus elile Almanyayı vurmak. Rusyaya gelince şimdilik o bir mesele teşkil etnıez ve etmemelidir. Rusya meselesi, sonraki mesele!.. Bu vaziyette demokrasilerin vaziyetini kasırga önüne düşmüş hazan yaprağına benzetmez misiniz? Kaldı ki henüz Rusyanın emperyalist demokrasilerden yardım istediği de yoktur. Demokrasiler kendi kendileri Madrid hükumeti, İngiltere, gemimizin gayrimuharib vaziyetini bozmamakla Mihver tarafından batırıldığı kanaatinde beraber milis kıtaatı teşkiline başladı Londra 27 (a.a.) Röyterin diplomatık muhabiri bildirıyor: İngılterenın Ankara büyuk elçisi, Hariciye Nezaretınden aldığı talimat üzerıne, Türk Refah vapurunun mihver tarafından haysıyetsizce torpillenmesindeki kıymetli can kayıblanndan dolayı, Türkıyeye İngilterenin büyük teessürlerini ve derin sempatisini bildırecektir. Madrid 27 (a.a.) İspanya, resml ygarimuhariblik vaziyetini terketmeksizin, Alman ordusu yanında Rusyaya karşı harbetmek üzere bir seferî kuvvet gondermeğe karar vermiştir. Parti umumî kâtibi ve Devlet Nazırı Jose Luis Arrezo tarafından faianjın bütün taşra teşkilâtı şeflerine gönderilen bir tamim geceyarısından sonra saat 1,30 da neşredilmiştir. ( Arkası sahife 5 sütun 1 de ) «Refah» faciası İspanya bir gönüllü ordusu gönderiyor Londra 27 (a a.) Vişi ajansı şimalden hareket eden Alman tayyareler>nin tekrar Leningrada ve Kronştat deniz üssüne taarruz ettiklerini bildir» mektedir. Bu sabaha kadar Sovyet tayyareleri on dort defa Finlandiyanm Abo limanın» taarruz etmişlerdir. Ayni ajansa göre iki motörlü Alman grupu Minks istikametınde hareket et" Almanyanın Ankara Büyük Elçisi mektedir. Bunlardan biri Estonyamn Von Papen Vilna şehrinden hareket etmiştir. DİLondra 27 (a.a.) Röyter: Ankara ğeri Baronoviçten geçmiştir. dan öğrenildiğine göre, Türkiye Hari ( Arkası sahife 5 sütun 5 te > ciye Vekili Şükru Saracoğlu, Alman büyük eiçısi Von Papen tarafından yapılan ve İngiltere ve Amerika Birleşik devletlerini alâkadar eden bazı teklif leri, İngilterenin Ankara büyük elçisı KnatchbullHugessen'e bildirmiştir. Saracoğlu, bu teklifleri, Hitlerin Sovyet ler Birliğine hucumunu takib eden pazartesi günü İngiliz büyük elçisini kabul ettiği zaman kendisine vermiştir. Görüşmenin yalnız bir kaç dakika sürmüş olması, İngiliz cevabının tereddüde hiç bir ( Arkası sahife 5 sütun 2 de) TürkAlman muahedesi Alman gazeteleri Enis Akaygen Topka Hariciye Yekilimizin pı civarında hafif bir beyanatını hararetle karsıladılar kaza geçirdi Sofya yolu ile Edirneye geldifeini haber verdığimiz Atina elçimiz Enis Akaygen ve elçılik erkânı Edirneden hususi otomobillerle dün akşam saat 19 da şehrimize gelmışlerdir. Atina elçımizin otomobıli, Topkapıya n kilometre mesafede arkadan gelen bir araba ile yaptığı çatışma neticesinde, hasara uğramış, fakat mes'ud bir tesadüf netıcesi olarak elçımizle yarunda bulunanlara bir şey olmamıştır Enis Akaygen, Topkapı haricinde. iendisini bekliyen İstanbul gazeteci lerine, son derece yorgun oldugunu söyliyerek, dogruca Bebekteki evine gitmiştir. Berlin 27 (a.a.) Alman siyasî mehafili Türkiye Hariciye Vekili Saracoğlunun Büyük Millet Meclisindeki beyanatını dostane bir tarzda bahis mevzuu eylemektedir. Salâhiyetli mahfiller bu beyanatı tamamile tasvib ediyorlar. Bilhassa Türk • Alman dostluguna ve münasebetlerin iyileştiri'mesi için Hitlerin vaki teşeblüsüne aid kısımlar ehemmiyetle kaydedilmektedir. Matbuat, Saracoğlunun beyanatmn» mühim kısımlarını nesretmektedir. Resmen bildirildiğine göre muahede Berlinde 1 temmuzda tasdik edilecekir. Atina elçiıttiz şehrimize geldi Berlinde 1 temmuzda tasdik edilecek YUNUS NADİ ( Arkası sahife 5 sütun 4 te ) ?VMAN*A Sir Gripps İngiliz murahhaslarile beraber Moskovaya gelerek Molotofla goruştu Londra 27 (a.a.) Salâhiyetli mahfillerden bildirildiğine göre İngilterenin Moskova büyük elçisi Cripps tayyare ile bugün Londradan Moskovaya var mıştır. M. Cripps ile İngiliz heyeti azası muvasalatlarmdan biraz sonra Molotof tarafından kabul edilmişlerdir. Ljf Alman Rus harbi, ilk günde tahmin ettiğimiz tarzda Alman silâhlan İe hinde inkişaf etmektedir. Şunu tekrar etmeliyim ki Sovyet Rus ordulan bugün, Litvanya, doğu Polonya ve Besarab yada hemen bütün kuvvetlerile çarpışıyorlar. Almanlara gelince, onlar da bilhassa ağır zırhlı ve motörlü kuvvet kütlelerini, Sovyet Rus cephelerinde iki gündenberi açılmağa başlayan ya rıklardan müthiş birer ölüm kaması halinde içerilere sokmak üzere bulunu yorlar. Bu suretle Kızılorduların çok gerilcre ve meselâ Volga veya Ural dağlanna ricat ederek o'ralarda uzun bir mukavemet harbine girişmeleri artık bahis mevT7uu olamaz. Çünkü onlar büyük kısımlarile Sovyet Rusyanın yeni batı hududlarında tahaşşüd ve kati savaşı buralarda kabul etmiştirler. O halde beser tarihinin en büyük ve en kat'î savaşları şinıdi Baltıkla Karadeniz arasında olmakta ve devam et mektedir Bunlar daha iki, üç veya dört bafta sürebilir; Dinyeper, Don, Volga (İdil) nehirlerine kadar uzanaTjilir. Fakat Alman Rus harbinin en kat'î haftası önümüzdeki haftadır. Ondan sonra olacak muharebeler, Almanlar için, birer takib ve imha savaşiarından ibaret olacaktır. ( Arkaeı sahife 5 sütun 1 de ) Birkaç söz Irade kuvveti Dünya kuruldu kurulalı büyük balıklar küçük balıkları yutarlar. Fakat buna rağmen küçük balıklann nesli tükenmiyor. Tabiat âÜmi filozof şöyle izah edecek: Büyük bahklarla küçükler arasında riyazî bir üreme nisbeti vardır. Küçükler daha çok ürerler, öyle ki balinaların, yunuslarm ve boy boy diğer ekâbir balıkların karnı doyduktan sonra onlar ne. sillerini söndürmiyecek şekilde gene yaşanıakta devam ederler. Nizamı âlem dediğimiz kâinat disip. linini temin eden gizli kudrel, yeryüzündeki bütün mahlukların bekasını böylelikle korur. Sorarsımz: Peki ama, yutulan küçük bahklarla yaşayanları arasında hiç bir kıymet farkı yok TIU? Bunlardan bir kısmınm gıda maddesi haline gelmesile. diğer bir kısmınm hayat ve şahsiyet olarak kalması, yalnız tesadüfe mi bağlı? Fi'ozof 8İze gene cevab verecek: Vardır, diyecek, yutulanlar umumiyetle yaşama kabiliyet eksik olanlardır. Hayatı, ölümle mücadele ile şartlann heyeti mecmuası olarak tarif ettiğimize göre bu şartlan nefsinde en iyi bir şekilde toplayabilen bit uzviyet, küçük bir balık da olsa, kâinatın dehşetlı olmakla beraber o harikulâde ahengi içinde mevcudiyetini koTur ve nev'inin bekasma hizmet ederek yaşamanm, var olmanın kudretini kalbinde duyar. ^ Filozofun balıklar için söylediği şey, kanncalaı»» dan insanlara ve insanlardan cemiyetlere kadar butün hayatî varlıklar için de aynen doğnıdur. N. Atlantikte bir Amerikan vapuru daha batırıldı Nevyork 27 (a.a.) Nevyork deniz cilik mahfillerinden öğrenildiğine göre, Rokos Vergottin İsmindeki Amerikan vapuru şimalî Atlantikte batmıştır. Rokos Vergottin İngiltereye harb malzemesi götürmekte idi. Macarbtan Kral Naibi ve Baskumandanı Andral Horti, ordunun başında.»