29 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Radyomuzda ve millî filmlerünizde hayalen sesi derin bir vecd içinde dinlenen san'atkâr MÜZEYYEN SENAR'ın tatlı sesini Taksim K R İ S T A L'de büyük bir zevkle dinleyiniz. Yerlerinizi evvelden temin ediniz. Tel: 40099 18 inci yıl sayı: 6067 umhurivet İSTANBUL CAĞALO&LU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbuJ . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 . 24290 BOL ÇEŞİD ve YENİ STİL MOBİLYA Almak veya görmek istiyenler Salonlannı bir de: İstanbul, Finc. No. 59/6: HABAgÇlJÜpEŞLER Limitfl^keli fekle tatmin edilirler.* ', Rızapaşa yokuşu efon: 22060 Pazar 29 Haziran 1941 Rus • Âlman harbi VaziyetRusyaaleyhine inkişaf ediyor Alman kıt'aları Sovyet hatlarının gerilerine nüfuz ettiler Rus hatlannı yarmaya çahsan Alman tanklan bir hücum esnasında Ankara muahedesi üzerinde diişijnceler Iki taraf matbuatında zaman zaman bazan iki tarafa da acı gelecek yazılar çıkmıs olduğunu kabul ve teslim etmekliğimiz zaruretile karfilaşırız. Ancak ?u var ki tahakkuk eden büyük neticeye bakarak her iki taraftan zuhur edebilmiş o türlü hareketleri her tarafın kendi millî menfaatlerini korumak endişesi gibi gayet tabiî ve mukaddes vazifelere irca etmek suretile mazur görür ve hiç olmamış gibi sayıp geçeriz iitün tarihlerinde yekdiğerine silâh çekmomiş ve daima biribirlerinc hüımetkâr histerle yaşaniış olmalarına iHvetcn geçen Umuml Harbin dört uzun senesind* rilâh arkadaşhğı dahi etmiş olan Tiirk ve Alman milletlerinin münasebetleri son Ankara muahedesile eski samimî pürüzsüzlüğünde bir daha tespit olunması üzerine iki taraf matbuatı bu mesud hâdiseyi hakikî bir memnuniyetle ve miitevali neşriyalla tebariiz ettirdiler. Türk Alman dostluk muahedesinin Biiyük Millet Meclisinde tasdikı celsesi dahi bütiin memlekette akisleri hâlâ devam ettiğinden emin olduğumuz gayet samimî tezahürlere sahne oldu. TCeni diinya harbi yeniden yeniye ve gittikçe biiyüyen safhalarile devam ederken biri Avrupanın merkezinde, diğeri şarkında ve Avrupa ile Asya kıfalarını birleştiren çok ehemmiyetli bir sahada iki biiyük milleün bu dostluk tezahürleri ibretle ve takdirle temaşaya lâyık hakikaten muaz7a.n bir hâdise teşkil ediyor. Onun ehemmiyeti üzerinde nekadar ısrar olunsa yeridir. Bütiin dünyayı sarmak istidad ve ihtirasım gösteren eşsiz bir buhran içinde iki millet bu yeni Avrupa ve belki düııya mücadelesinin iki seneye yaklasan bütün safhalarını kendi aralarında kendi büyüklüklerine tam yaraşan bir soğukkanblıkla geçirdikten sonra nihayet iki taraftan da ayni tehalükle uzanan dost ellerini sıktılar ve bundan sonsuz memnun oldular. Şimdi biz takdir e<ğyoru7 ve zamanla daha iyi anlaşılacaktır ki iki dost millctin en büyük bir diinya buhranı içinde dahi bu anlaşma neticesine varmalan yeni harbin belki en mühim ve o derecede mes'ud ve şerefli bir vazjyetini teşkil etmektedir. En lâyık ve en muvafık hal şekillerine varan meseleler herkes nazannda tabiî olduğu kadar kolay da görünür. Bu ruhî haleti günün birinde karşunıza çıkıveren bu Alman Türk dostluğunun son YUNUS NADİ (Arkası sahife 5 sütun 3 te ) MiIIi Şefimiz ı» İsmet İnönü Yalovadan Ankaraya harehet etti Jzmit 28 (Telefonla) Ankaraya gitmekte olan Cumhurreisi Millî Şefimiz İsmet lnönünü hâmil hususi tren lzmit istasyonunda büyük bir halk kalabalığının coşkun tezahüratına vesile olmuştur. Cumhurreisimiz Yalovadan Savarona yatile Derinceye gelmişler ve husust trenlerine oradan binmişlerdir. Izmitte Millî Şefimize vali, komutanlar, belediye reisile vilâyet ve belediye erkânı tazimatlanm arzetmişlerdir. Halkın coşkun tezahüratı karşısında mütehassis olan Cumhurreisimiz halka hitaben «teşekkür ederim, zahmet ettiniz> diye iltifatta bulunmuştur. Binlerce ağızdan birden çıkan «yaşa, var ol!» sadaları ve candan alkışlar arasında tren Izmitten aynlmıştır. Alman Rus muharebeleri bütün şiddetile devam etmektedir. Şımalde ve Lehistan cephesinde vaziyetin Rusların aleyhine İnkişaf ettlği anlaşılıyor. Buna mukabil daha cenubda vaziyet kısmen Sovyetlerin lehinedir. Prut cep hesinde Rusların vaziyete hâkim olduklarına dair bazı haberler mevcuddur. (Ankara Radyo Gazetesi) Bugün Berlinden mühim bir tebliğ verileeek • ı Maearistan Naibi ve Başkumandan Amiral Horty askeri teftiş ediyor Tass Ajansının bir notu M. Eden dün Rüştü Arasla goruştu Türk matbuatınm Türk siyasetinin Sovneşriyatı Mosko yetler aleyhine dön Rus hududunda vada hayretle mekte olduğuna dair Alman kuvvetleri karşılanıyormuş rivayetler çıkmış! 240 fırkaya çıktı Fakat Sovyet Hariciye Ko Almanyanın, bize toprak miseri Molotof rivayetleri vadile Kafkasyaya asker bir türlü sarih bir şekilde geçirmek istediği tantatekzib etmedi ır men Moskova 28 (a.a.) Ta<=s ajansı bildiriyor: Sovyetler Birliğile Türkive arasındaki dostluk, Turk milletinin Atatürk idaresinde, müstakil millî mevcudiyeti için gösterdiği savaş gun'erinde doğmuştur. Nisan 1920 de Büyük Millet Meclisi açıldıktan üç gun sonra, Atatürk Sovyet hükumetine bir mektub göndererek genc Turk Cumhuriyetıne muzaheret etmesini istemiştir. Sovjet hukumeti yalnız iyi temennilerde bulunnıakla iktifa etmemiştir. Türkive ne zaman müşkül bir vaziyette bulunmuşsa Sovyetler Birliği ona elini uzatmjş ve karşılığında hiçbir menfaat gözetmeksizin yardım etmiştir. Sovyet hukumeti 19221923 Lozan konferansında Türkiyenın Boğazlara aid mutalebatına tamamiie muzaheret gostermiştir. 1936 da Türkiye Alman İtalyan faşistliğinin tehdidi üzerine Bogazların yeniden silâhlandınlmasını istediği vakit Sovyetler Birliği bu ayni vaziyeti Moutreux konferansında da muhafaza etmiştir. Daha geçenlerde, faşist Alman asker sürüleri Türkiyenin emnivet sahasını ( Arkası sahife 5 sütun 6 da ) Londra 28 (a.a.) Müstakil Fransız unsı bildlriyor: Ingiliz Hariciye Nazın Eden'in öğıe den sonra Türkiye büyük elçisi Rüstü Aras ve Sovyet büyük elçisi Maiski ile yaptığı mülâkatlara pek büyük ehemmiyet verilmektedir. C Arkası sahife 5 sütun 4 te ) Sovyet hatlannın gerilerine nüfuz edildi Berlin 28 (a.a.) D. N. B. ajansına gelen haberlere gore Alman kuvvetleri 26 haziranda şarkta yaptıklan muharebeler esnasında Sovyet hatlarının çok gerilerine nüfuz ederek bolşevik tanklarına büyük zayiat verdırmişlerdir. Tamamiie tahrib edılen tanklardan başka bir çok sağlam tank da ele geçirilmiştir. Bir yerde bir tek Alman topu 15 Sovyet tankını tahrib etmiştir. Diğer bir yerde Bavyera dağ avrı'an bir düşman zırhlı fırkasına rastlamışlardır. Cereyan eden şiddetli muharebeler neticesinde bolşevik kuvvetleri dağıtılmış ve bir çok top iğtinam edjJmiştir. Göğüs göğüse yapılan şiddetli çarpışmalar esnasında dağ avcılarımız 100 den fazla düşman tankını tahrib etmişlerdir. Diğer bir yerden bildirildiğine göre, bir zırhlı alayla takviye edilmiş olan Moskova 28 (a.a.) Röyter: Minsk bir Sovyet fırkası diğer bolşevik cüistikanıetinde ilerlemeğe gayret eden zütamlan ile irtibatı keybetmi? ve çok Alman motorlü kıt'alarına karşı koyan kısa bir mesafeden yapılan kanh muSovyet kuvvetlerine en genc Sovyet ge( Arkası sahife 5 sütun 5 te ) nerallerinden General Kuznetzof kumanda etmektedir. Baltık mmtakası kumandanlığına geçen ay tayin edilmiş olan General Kuznetzof perşembe günü bir emirname neşrederek üç Baltık Cumhuriyetinde orfî idare ilân etmiş ve halkı paraşütçülere ve beşinci kola karşı yapılan mücadeleve muzaheret etmek suretile vatanî vazifelerini ifaya davet etmiştir. Düşmana yardım ettiği görülenler diAlman Rus harekâtı hakkında vanıharbe verüeceklerdir. alman malumata nazaran, AlmanFin kıt'alan Aland adalarına lar şark cephesinde 160 tümenden fazla kuvvet toplamışlardır. Bunçıktılar dan başka Bulgaristandan 8, YuStokhalm 28 (a.a.) Finlandiya kıt'agoslavyadan 6 7 tumen Alman lan Aland adalarına çıkmıştır. Burada askerinin şark cephesine göndenlnezaret için bulunan Sovyetler adadan diği, bu suretle mevcudün 180 tümekaçmağa mecbur olmuşlardır. ne iblâğ edildiği haber verilıyor. Bir Fin şehrinde bir günde 15 Ayrıca cephede 25 Rumen, 10 Pin, alarm verildi 15 Macar, 8 9 İtalyan tümeni de Helsinki 28 (a.a.) İki Rus bombarbulunduğuna göre. müttefık ordudıman tayyaresi cuma günü Hangö cilann mevcudü 340 tümene balıg varında Finlandiya sahil şehirlerinden olmaktadır. thtiyac hasıl olursa, Tammisariye hücum edeıek bomba atAlmanya ve İtalyadan 5 0 6 0 tümemışlardır. Bir posta müvezzii ölmüş ve nin de cepheye sevki muhtemeldir. 3 ev yanmıştır. Tammisari şehrinde (Ankara Radyo Gazetesi) ( Arkası sahife 5 sütun 3 te ) Fin Rus cephesi Sovyet kumandanı Sovyet Tayyareleri Macar semalarında Rumen • Rus cephesi Kassa bombardımanı ağır zayiatla neticelendi hücum ettiler Köstence önlerinde Baltık memleketlerinde Macar tayyareleri de dünden itibaren örfî askerî hedeflere idare ilân etti «Moskova» isimli Ru« torpidosu mayine çarparak battı Fin kıt'aları Aland adalarına çıktı Karadenizdeki Rus fllosu dün Kös tenceyi bombardıman etmiştir. StefanJ ajansına gore, bu harekete iştirak eden Sovyetlerin Moskova adındaki torpido kıuvazorü Köstence önünde bir mayine çarparak batmıştır. • Moskova, 2900 tonluk büyük ve modern bir torpido kruvazöru ıdi. (Ankara Radyo Gazetesi) Rumen Başvekil muavininin sözleri Bükreş 28 (a.a.) Rador ajana bildıriyor: Başvekil muavini Mişel Antonesko saat 14 te radyoda bir nutuk söyleyerek Besarabya ile Bukovınayı şimdi kurtarmakla meşgul olan kahramanlardan bahsetmişür. Antonesko pazar günü Rumen ve Alman kumandanları için bir dua günü Macar meclisinde olacağmı söylemiştir.. Rumenler iman Budapeşte 28 (a.a.) Macar Telgraf ve hak namma memleketlerini müdaajansı bildiriyor: faa eder^rken Almanlar da kurulmakta*, Meb'usan meclisinin dünkü toplantısı olan yeni dünya için kanlarını akıt esnasmda Başvekil Bardossy Macaris maktadırlar. C Arkası sahife 5 sütun 4 te ) C Arkası sahife 5 sütun 2 de > Budapeşte 28 (a.a.) Gece alınan lıaberler, Sovyet tayyarelerinın Kassa üzerine yaptıklan taarruzların bütün vüs'atini göstermektedir. Hasar ve insanca zayiat evvelce bildirildığinden çok daha büyüktür. Son haberlore göre 20 kişi ölmüş, 18 kişi ağır ve 20 kişi de hafif yaralanmıştır. Sovyet tayyareleri hücumu üç defa tekrarlamışlardır. Ev\relâ isaretlerini gizlemiş uç Sovyet tayyaresi gozükmüştür. Bımlar 27 bomba atmışlardır. Bombalar postaneye düğerek muhim hasarlar yapmışlardır. Topçu kışlasmın civarındaki evlere ve şehrin diğer binalarına da bombalar isabet etmiştir. Postane binasına isabet eden 5 bomba telefon santralını tahrib etmiştir. Burada 5 kişi ölmüştür. Btinci taarruz beş, üçüncü taarruzu da 13 Sovyet tayaresi yapmıştır. Fakat bunlar şehir üzerinde gözükür gözükmez hava müdafaasmm ateşile uzaklaşmağa mecbur edilmişlerdir. Umumî yaziyette bir değişiklik yok Renkti harita serimiz BUGÜN SON SAHÎFEDE: Alman Rus harekât sahası Erkilet Köstencede battığı bUdirilen Moskova torpitosunun İstanbulu ziyareti sırasmda alınmış resmi İnsanlık tarihinin en büyük muharebesi H. Emir Yazan: Etnekli General " Cumhuriyetin bugün bastığı renkb harita, insanlık tarihimin en bü>ük muharebesi olan Alman Rus harbinin cereyan ettiği sahalarla bu harble doğrudan doğruya alâkalı olan memleketleri içine almaktadır. Haritaya bakınca en evvel, ucubucağı olmıyan koca Rus imparatorhığunun varisi Sovyetler Birliğinin Avrupadaki kısmını görürüz. Avrupa Rusyasuım şimal tarafını şimal Buz Okyanusu, cenubauu İran, Türkiye ve Karadeniz tahdıd eder. Garb tarafına gelince burada Norveç, Finlandiya, Sovyet Rusyanın bir yıl evvel yuttugu küçük Baltık devletlen, Almanya, Macaristan ve Rumanya vardır. İran. Alman Rus harbine karşı tarafsız durumunu muhafaza etmişür. 18 haziran 1941 çarsamba günü Ahnanya ile bir dostluk muahedesi imza etmiş bulunan Türkiye ise, Alman Bus harbinin (22 haziranda) çıkması üzerine, ayni günde bitarafhğını ilân elmiştir; halbuki bu tarihten evvel biz, muharıbIere karşı, harb dışı bir durum güdüyorduk. Rumanya, Rusyaya karşı, 20 haarandanberi, Almanya ile birlikte harbediyor. İtalya da ayni günde Sovyet Rusyaya harb ilân ettiği gibi Slovakya da o gün Sovyetlerle münasebetini kesmiştir. Finlandiya ise, bir kaç günlük bazı lüzumlu intizar ve merasimden sonra, Sovyet Rusyaya karşı mukadder olan üçüncü harbine evvelld gün (yani 26 haziranda) karar vermiş, Macaristan da, dün Sovyet Rusya ile harb halinde bulunduğunu ilân etmiştir. Finhunhyanm ve Macaristanın birdenbire harbe girmemeleri, muhasamaya So\yetler Birliği kıt'alaruun başlamalannı ve sebcbivet (Arkası sahife 5 stttnn 1 de) Birhaç söz Peşin reklâm mı? o kitabdan edinmek istese, fikir âlemimize naçiz bir hizmette bulunduğumu iddia edebilirdim. Nitekim bir vatandaş zuhur etmiş ve o kitabdan bir tane edinmek istemiştir.. Fakat gelgelelim Bâbıâli caddesinde, benim fıkramda bahsettiğim eserden bir tane bulabilirsen bul. Kitabcıların kimi bbyie bir şeyden habeıdar bile değildir, kimi ise eserin henüz satılmak üzere Ankaradan Istanbula gönderilmediğini söylemektedır. Okuyucum, üç gün, beş gün, on gün sonra tekrar müracaat.ediyor. Eser AnkaIstanbula hâlâ gelmemiştir. Nihayet karar Dediğim gibi maksad k faydalı bir eserin okun radan veriyor, bir mektubla bununjğe demek olduğunu masına yardım etmektir. benden soruyor. , ^ T t . Imdi, anlatacağım hâdiseye dikkat ediniz: Ismi lâzım değil, bir muharrir arkadaş, geçenBana kitab gönderen mufüıflSifin, eseri şahsıma lerde bastırdığı bir kitabdan lutfen bana da. bir mahsus ve tek nüsha olaralt, b^ısmadığından emin niisha göndermişti. Okudum, beğendim, faydalı bulunduğuma göre kendisine verecek cevab bulabuldum ve münevver okuyuculann alâkasını çekmek mıyorum. Hatta okuyucumun sualine ben de bir arzusile kitab ve muharriri hakkında bu sütunda bir sual ekleyerek sayın muharrire soruyorum: Pıyasaya fıkra yazdım. çıkarmadığınız eserleri gazetelere yollayarak reklâm Benim yazımı okuyanlardan bir tek vatandaş yaptırmaktan maksadmız ne ola üstad? N. Adettir: Kitab yazan muharrirlerimiz, gazetelere eserlerinden birer tane gönderirler. Bu işi şüphesiz hatır için yapmazlar, maksadları falân kitabın intişarından efkârı umumiyeyi haberdar etmektır. Biz gazetecileı de bunu bilmez değiliz. Vakti mizin müsaade ettği nispette kitaba göz gezdirir ve umumiyetle eseri efkârı umumiyeye bildiririz. Eğer hususî bir emek mahsulü olduğuna kanaat getirırsek muharrir hakkında methedici fıkralar yazdığımız da vâkidir Beş bölge arasındaki atletizm grup birincilikleri dün Fener stadında yapılmışur. Müsabakalarda İstanbul birinci, Bursa Udnei, Kocaeli üçüncü, Kırklareli dördüncü olmuşlardır. Yukanki resim, atletleri 400 metre koşuya çıkarken göstermektedir. Tazısı dördüncü sahifemizdedir.