4 Mayıs 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3
4.5.940 aersareerereseez BUGÜN Norveç Hâdiselerinin Tesiri Yazan: üttefiklerin Cenubi Norveçlen çekilmiye karar yermeleri ve çekilmeleri dünyanın her tarafında mübim tesirler bıraktı, fakat bu te- sirlerin muhtelif şekiller ve ölçüler aldığı da göze çarptı, Sehebi, herke- sin kendi vaziyet ve alikasına güre bu hâdiseleri telâkki etmesi ve hi. diselerin neticelerini ona göre ölçme. sidir. Meselâ İsveçte hâsıl olan tesir ile Amerikada hâsıl tesir ayni olmadığı giki Holand. İspanya, yahut Belçika ile İlalyada hâsıl olan tesirler biribirinden son derece fark- hi Vaziyeti kısaca hulâsa edebi İngiltere ile Fransada tecellütlü sü- künet hüküm sürüyor. Ve herkes Norveçteki harbin yalmız bir safha. sının son bulduğuna inanıyor. Hükü. met gelecek hafta Norveç hâdiseler. nin hesabımı vereceği için hissolunan hoşmutsuzluğa rağmen itimat ve em. niyet havası esiyor. Almanyada hüküm süren kânaat, Norveç harbinin, Almanya hesabına kati bir zaferle neticelenmiş olduğu. dur. Alman gazetelerine göre, mese. le hallolunmuş ve hattâ ilk safhası değil, son safhası neticelenmiştir. İtalyada hüküm süren kanaat, bu derece müfrit olmamakla beraber, ayni mahiyettedir. Bir İtalyan gaze. tesi müttefiklerin *Norveçten çekil melerini Büyük Harpte Çanakkale. den çekilmelerile mukayese ediyor, yalniz Çanakkalenin asıl harp cep- hesinden uzak olmak yüzünden har. bin mukadderatı üzerinde tesirini birdenbire göstermediğisi, Norvoç| sahasının vakınbz. dolayısiyle har. hin wukudderatı üzerindeki tesirinin fazla süratle hissolunacağını Norveçin Hürriyetini İade Etmedikçe İngiltere, Silâhını Bırakmıyacaktır Avam Kamarasının Norveç Vaziyeti Hakkında Salı Günü Yapacağı Müzakerelere Ehemmiyet Veriliyor | Tondra, 3 (Hususi) — İngilterede en çok bahis mevzuu olan mesele, Norveçin cenubundan çekilmek için verilen karardır. Askeri mütehassısların umümi ka. naati, yapılan seferin muveffak çi. ması, taliin fevkalâde bir şekilde gü. ler yüz göstermesine bağlı idi, Onun için bazı mütehassıslar, seferin bi. dayetinde yapılmamış olmasının da. ha doğru olacağı kansatini ileri sü. rüyorlar. Bununla beraber seferin va pılması yüzünden şu istifadelerin te. min <dilmiş olduğu da tebarüz etti. siliyor; 1 — Hafif silâhlı İngiliz kuvvet. leri, derhal karaya çıkmakla mühim işler başarmış, Norveçi birdenbire yıkılmaktan kurtarmış ve düşmanı mühim zayiala uğratmıştır. anlatıyor. İspanya gazetelerinin kullandığı dil daha dostçadır, Bitarafların Vaziyetleri : K su: bitaraflara gelince, bun. larm bütün emeli, müttefik. ler tarafından o Norvece vuku bulan müdahalenin muvaffak olması ve Nörveçin istilâdan kurtulması idi. Müd ifaleryetsinliğe wi Fazarnsı, bu TEEETEKCTİSTİS “derin bir inkisar uyandırmıştır. Bu his en faz- la İsveçte göze çarpmaktadır. Garbi Avrupadaki diğer bitaraflarım hisle. ri de ayni mahiyettedir, Çünkü hepsi, de, Nörveçin, müttefiklerin himmet Ve yardımı ile, tecavüz hamlesini kı. van ve mukadderatın yeniden kur. vi memleket olması bekleniyor. a, Şimdiye kadar göze çarpan man.' zara, Alman istilâ ve tecavüzünün muvaffakıyeti idi. Bir defada ha is- tlâ ve teravüz hamlesinin kırılması ve hüsran içinde gerilemesi bekle. hiyordu. Müttefiklerin Norveçe mii. dahaleleri ile bu timidin tahakkuku beklendiğinden, Alman teravüzünün bir kere daha muvaffak olduğunn ifade eden hâdiseler, derin bir istrap uyandırmıştır. Bu istrrabın bir mfnası, tecavüz hamlesinin yeni kurbunlar araması ihtimaline karşı uyanık, tetik ve bir. lesik davranmaktır. Ve bucün bilhassa Cenubu Şarki drama devletlerine düşen en mü. İm vazife budur. a Millet Meclisinde Dün Görüşülen Meseleler Ankara, 3 (A.A.) — Büyük Millet Mecligi bugün toplanmış ve celsenin açılmasını müteakıp ruznameye da. bil bulunan ve Orman umum müdür. lüğü ile Sıhhat ve İçtimai Muavenet ekileti Vakıflar ve Posta ve Tele. n umum müdürlükleri teşkilât kad. palemim.m Polürına alt kanun lâyihalarının mu. Zakertsize geçilmiştir. Bunlardan or. man umum müdürlüğü teşkilâr kad. Fosüma sit kanun lâyihasının müzake. Tesinde söz alan hatipler kadrolarda ESKİSİ gibi daimi hizmet mukabili bir Sok vazifeleri ücretli olarsk birakd. 233 olduğuna nazarı disketi eçlbede- beş çrerli hizmetle öedilmesi lâzumgeler: Müşler, b > « bu mevzu üzerinde devlet me Marları maaşatının tevhit, teadülüne Meçdair kanunun müzakeresinde #eliste izhar edilmiş bulunan ar. ?syu keydeylemişlerdir. Meclie bütçe encümen! ve alâka. dar Vekiller tarafından me gibi “Şe Taİt altında bugün için kadrolarda Nereli daimi hizmetlerin maaşa tah. İzan llemediğine mütedair verilen hi, at dirlendikten sonra yapılan | 2 İİ Üzetine mevzuu bahis ka- ker, 9 Bâşvekilin huzurile müza. hay sie karar vermiş ve içtimaa ni. | YER vermiştir. , 2 — Alman donanmasının üçte bi. ri imha edilmiş, bu suretle müttefik. lerin donanması daha fazla kuvvet. lJenmis ve Akdeniz donınmasını da. ha fazla tekviyeye imkân hasıl ol muştur. 3 — Şimali İskandinavya elde e. dilmiştir. Narvik demiryo'u tamami. Je kapânmostir. Cenup yolu ise do. nanms ve hava kuvvetlerinin daimi tan'ruzuma maruz kalacaktır. $ — Almenlar, insanca çok mühim zaviata uğramışlardır. 5 — İngiliz kuvvetleri zayista uğ- ramadan çekilmekle çok mühim bir hareket başarmışlardır. Karar, tasvip ediliyor Hâdisenin esas itibarile cüretkâra. ne olduğu umumiyetle teslim olun. makta ve Almanların zayiata aldır. miyarsk tekviye kıtaları göndermiye muvaffak oldukları anlatılmaktadır, Gazeteler, umumiyetle muaheze ve tenkit 6.sasinın hulâl etmediğini söy. lüyorlar, Times'e göre, hayati mahi. yeti haiz noktalarda zayıf kalmamak lüzumu karşısında çekilmekten baş. ka çare bulunmadığını, fakat Norve. çi kurtarmanın bir zaruret teşkil et. tiğini anlatıyor. Dai'y Telegraph'a göre, tehlike kar #ısında çekilmek doğrudur. Borkşayr Post'a göre, hesap sırası hülül etme. miştir. Fakat hâdise, askeri bir hâ. dise değildi, Mânevi bir müzaheret. ti. Bu da yapılmıştır. Da'ly Express'e göre, hâdise mü. him değildir. Parlâmentonun haftaya hâdiseyi © Talyada gizliden gizliye Bütün evlere tayyare hücumlarına karşı alına cak tedbirler hakkında beyannameler dağıtıl. mışlır, Mussolini'nin Almanya ile birlikle hare. kete karar verdiğine şüphe kalmamıştır. * Almanya, Balkanlardaki mümessillerine, Balkan mem. leketlerine teminat vererek onları avutmak emrini ver. miştir, * Norveçin işgalinden birkaç gün evvel Berlinde Hariciye Nezaretine bağlı salâhiyettar bir zat, bu işgali haber vermisti, ecnebi gazete muhabirlerine şu beyanatta bu- lunmuştur: “Mussolini, ihtiyaç halinde, Almanyaya askeri yardımda bulunacaktır. Bu yardımın yapılması, Brenner'de Hitlerle Mussolini arasında karar- laşan harp plârunın tatbikini beklemektedir. Bu plânın tatbiki zaman: çok yakındır. * Almanyanm gençlik hareketi ariz ve amik konuşmıya karar vermşi olması, hissolunan hoşnutsuzluğu em niyet ve itimuda çevirmektedir. Ni. *ekim Sir John Simon da vaziyetin bu merkezde olduğunu anlatmıştır. Sir Jon Simon bugün kendi fır. kası olan Liberal Nasyonülistlere hi. tsben söylediği bir putukta Başveki- Jin nutkunu teyit ederek: “Kanlim ki bütün vaziyet anlaşıldıktan sonra hükümetin hattı hareketi tasvip edi. lecektir,,, demiş, daha sonra sekiz aylık herpten üç ders alındığını söy. iemiştir; “İ — Almanya, son Seneler zar, fında büyük bir harp mekanizması vücude getirmiş, bununla komşuları. Da tecavüz etmiştir. Fakat bu kuvvet kenüz kendi dengi olan bir kuvvetle karşılaşmamıştır. “2 — İngiliz İmparatorluğu Ak matyanın meydan okumasına karşı elmiye karsr vermiştir. İngiltere paratorluğu sonuna kadar zsfori kazanmak için uğraşacak ve bir avuç adamın dünya sulbü ile oynamasına İmkân vermiyecektir. “3 — Almanya - hürriyetleri imha ederek, insanları köleye çevirerek muharebeye devam ediyor. İngiltere İmparatorluğu İse insanların hürriyet lerin! kurtarmak için çahsıyor. Bunu Nevvork, 3 ( ork, T #emin edecek we kati ; mutlaka | mes gazetesi, müttefik kuvvetlerin kazanılacaktı Andalsneden © çekilmeleri o hâdisesi Adliye Nazırı Kingsley Wood'ta dün beyanatta bulunarak “İngiltere, Norveçin hürriyetini iade etmedikçe silâht elinden bırakmıyacaktır,, de. mistir, Avam Kamarasında hararetli müzakereler bekleniyor Londra, 3(A.A) — Rewter'in di; lomatik muhabiri bildiriyor; ii Hafta tetili esnasında Perlâmento vezlyetinde bazı değişiklikler olma. Si pek muhtemeldir. Avam Kamara. 81 âzesi, önümüzdeki sah celsesini a. Yika ile bekliyeceklerdir. Sak günü Avam Kamarasında müzakereler esnasında, kei istilâsından evvel iyasetinin, inceden inceye tı ke tâbi tutulacağı rhekkik Münekkitler, Nörveçin istilâdan evvel aldığı ve müttefiklerin de ri. ayet ettiği tam bifaraflık hattı ha, reketinin, seferi heyetin Norveçe çabuk çıkmasına eiddi bir engel teşkil etmiş ilduğunu kabul etmek. tedirler, Fakat münekkitlerin ekse. ve sonra. | harp hazırlığı vardır, Bu defa da ayni zal şefi doktor Ter, İtalyan muallimlerinden mürekkep bir grupun hazır bulundu. Zu bir içtimada şunları söylemiştir; risi, şüna kani bulunmaktadırlar ki, vaziyet Norveçte ciddi bir mahiyet! aldığı zaman, seferi heyet kıtaları. »ı ve Finlandaya asker göndermek için b 1 olan nakliye gemi. leri “dağıtılmış bulünuyordu. Pek muhtemel olarak bu mesele, salı gü- nü hükümetin cevap vereceği sual. lerin en mühimlerinden birini teşkil edecektir. Paristeki umumi kanaat Havssın bildirdiğine göre, Cham. | berlain'in Avam Kamarasmdeki be. | yanatı Parlste hayranlık hissile kar. Şılanmış ve İngiliz Başvekilinin dü. rüst hattı hareketi fevkalâde takdir! edilmiştir. Norveç (tebliğlerindeki sarahatler, harbin âzami enerji ile devamı lüzumuna dair olan &anaati takviye etmektedir. Elde edilen, ne. tice sudur: Müttefikler Almanyaya Narvik yolunu kesmeğe ve Alman donan. musını zayıflatmıya muvaffak ol. muşlardır. Müttefikler için ası) olan Lam zaferdir ve müttefikler bitme. miş olan Norveç adelesini. : ne. tieesinde kimsenin şüphesi olm &adelenin veçkelerinden ancak biri olarak telâkki etmektedir ç ? N hakkında mütelöa dermeyan ederek. bu ricatin, müttefiklerin prestijleri. ne darbe vurdüğünu ve müttefik sevkuleeysi için bir mağlübiyet teş. kil ettiğini söylemektedir. İsveçteki sükutu hayal Stokholm, 3 (A.A) — Müttefikle, rin İsveç Şimalinden çekilmeleri hak kındaki yazılarında, bazı İsveç gaze. teleri acı bir sukutu hayal gösteri, yorlar. Stokholm “Tidningen diyor ki: “Biz, küçük devletle ık ken. dimize güvenmeliyiz. Bütün bu 5g hudutsuz surette daha geniş bir mü. | "İriye Konor, Celil Norveç Meselesinde Son Vaziyet (DİL, TARİH Ve Coğrafya Fakültesinin | İlk Mezunları Ankara, 3 (A.A.) — Maarif Ve. killiğinden bildiriliyor: 1936 ikinci. kânununda tesis edilmiş olan Dil, Ta. rih ve Coğrafya fakültesinde Türke. loji, Sümerololi, Akadistik, Hititolo. ji, Sam diller, Sineloji, Hindoloji, Hungaroloji, coğrafya, genel filoloji, arkeoloji, antropoloji, klâsik dil filo. Jojileri, İngiliz, Alman ve Fransız dil ve filolojileri, arapça, farsça kürsü. Jerinde tedrisat yapıldığı gibi 1939 . 1940 yılında felsefe şubesi tesis edi. lerek müessesenin teşkilâtt tamam. lanmıştır. Bu ders yılının Icış sömes. tri sonunda 44 ü erkek olmak üzere 72 talebe mezun olmuştur. Bunlar a. rasında meeburi hizmetle mükellef Xrx altı gençten on beşi İlmi yar. dımes olarak Ankara fakültesine, biri İstanmul üniversitesine, on biri mü. zelae ve yirmisi kurs çekilerek orta öğretim mücsseselerine öğretmen o. larak tayin olunmuşlardır. Bu yilki mezunlardan fakültelere yardımcı olarak verilenler şurllardır: Nermin Aygen, Kemal Balkan, Emin Bilgiç, Şeri! Baştav, Nimet Dinçer, Tahsin Özgüç, Cahit Kınay, Halil Bozkurt, Muhaddere Özderim, Ozman Turan, Kemal Turfan, Füru- zan Kınal, Cevap Gürsoy, Abidin İtil ve İhsan Bozkurt. Müzelere tayin edilen mezunlar şunlardır: Necati Dolunay, Hakkı Gültekin, Muazzez İtil, Hatice Kızılyay, Sediye Somal, Macide Gönül, Hayri Sağ. lamtunç, Saime Öke, Kadri Erdil, J Ahat Ural Bikkol ve Cevdet Yalvaç, Orta öğretim müesseselerine öğret. men olarak tayin olunan mezunlar şunlardır; Behçet Altın, H n Arttürk, Nu kur, Enver iü, Canlı Plâklar j Yazan: B. FELE, ize sorsalar: — Plâk neye derler? Şu cevabı verirsiniz: — İstediğimiz zaman dinlemek tü, zere konserve edilmiş seslerdir. Şar. kı, mani, çalgı, gutuk vesaire, © Hattâ radyolarda bir çok nutuk. ları, konferansları, ve diğer her tür. lü sesleri evvelâ plâklara alı; Ondan sonra bunu programın bına göre istedikleri zaman eleki li gramolonlarda çalıp radyo yatı yapıyorlar. Şimdi radyolarda verilen ların hemen hepsi böyle, Geçen gün bir Fransız ista da siyasi vaziyete dair maruf bir rririn söylediği sözlerini inler. ken garip bir hâdise cal. dım. Adamcağız, muttasıl ayni keli, meyi tekrara başladı: Meselâ: — Norveçteki... Norveçteki... N veşteki... Derken sustu, Tekrar ladı, Bu sefer de... — İngiliz askerleri. İngiliz leri... İngiliz askerleri... Ve © anladım ki; bu siyasi mütalâa plüğa çekilmiş, gramofonla çi ve herhangi bir sebeple plâkta hâsıl olmuş, evlerimizdeki u plâklarda iğne nasıl hir çizgi dai Üzerinde dönüp hep ayni ses veya zü tekrar ödiyorsa, Fransız yo. sunda da o hâdise vakua geliyo da. Ne ise düzeltler ve adamcağız da sözünü bitirebildi, Kvet, müteaddit defalar ayni dinlemek isterseniz onu bir plâğa kersiniz. Buna .muvazi olarak mü defalar ayni şeyi size birisi diz miye veya ayni şeyi, müteaddit lerile tekrara kalkarsa bu bir plâk karakteri görmez misin İşte ben bu yazımın serlâyku onlara ithaf ediyorum. Onlar ki; öğrendikleri hir fıkrayı yirmi defa, yirmi beş defa, elli defa tekrar ederler, Onlar ki, bir. ri ziyaret ettikleri zaman hâsıl etti) leri intibas, kelime değiştirmeden ö- nine gelen veya önünden kaçana faatla anlatırlar. Onlar ki kai dakinin onu evvelee —belki de kaç defa— dinlemiş olduğunu dü. şünmeksizin, günlerdenberi virt ettiği ya bir soğuk nükte, : o cen Şevket Kutkan, Mustafa Akdağ, İbrahim Cengiz, Süleyman Duygu, Cevher Sönmez, Yavuz Konnolu, Ce. mlie Öymen, Türkân Güncel, Mürvet Gülâç, Mustafa Turna, Saândet Onu, Emin Çakıroğlu, Mükrime Yalkı, (Muzaffer Darer ve Afife Dirinç Maarif Vekili Fakültede Dün öğleden evvel fakültenin ta- sındığı yeni binasına gelen Maarif Vekilimiz Hasan Âli Yücel mezun 0- İan bu gençlerle görüşmüş, memle. ketin irfan hayatında kendilerinden beklenen hizmetleri hatırlatarek An. İerin sonu nereye varacağını henüz harp sahası aranacak gibi görünü. yor. Svenska Dagbladt ta Narvik zafe. rine ve İngiliz tahtelbahirlerinin Ka. teyat ve Skajerakta, Alman nakliye kara, Dil, Tarib ve Coğrafya fakül vukubulacak |anlayamayoruz. Şimdi, Norveçteki | tesinir ilk ve genç mezunlarını teb. hükümetin | vaziyet bu derece karışınca, yeni bir !rik etmiştir. Yugoslav Naibile Milli Şef Arasında Telgraf Teatisi Ankara, 3 (TAN) — Yugoslavya gemilerine karşı kazandığı muzaffe.| Naibi Prens Paul'un yıldönümü mü. riyete rağmen, İngiliz filosunun, Nor| nasebetile Milli Şef tarafından ken. veçe muntazaman Alman kıtantı|disine bir tebrik telgrafı olamadığını | Prens Paul buna bir teşekkür bakledilmesine kaydediyor, mâni çekilmiş, tek grafile mukabelede bulunmuştur. "İtalyanın vaziyeti Almanyanın vaziyetine benzer. O- manlarımız müşterek Duçe ile Führer arası: hah zaferin en büyük Bitaraf kaynaklardan Adası Pransız değil, İtalyandır, İngilterenin Akdenizde me işi vardır? İngiltere, Malta ve Cbelitarıkta me arar? nun da bizim gibi hayat sahasına ihtiyacı vardır. Düş. tir: İngiltere ve Fransa. Korsika ndaki dostluk bt çetin harpte ni. ümilidir.,, * Ttalyada harp propagandası sarih bir şekil al- mıştır. Artık müphem iddialardan bahsedilmi- yor. Doğrudan doğruya Yugoslavyanın işgali lü- zumu ileri sürülüyor. “Dalmaçyayı Sırp boyun. duruğundan kurtarmalıyız, diye bağırıyorlar. * verilen haberlere göre, Hitlerle Mussolini Mayıs ayı içinde kati bir harekete karar ver. mişlerdir. İki devlet hava kuvvetleri birlikte Fransız ve İngiliz şehirlerini şiddetli bir ateş altına alacaklardır. Pariste izhar edilen ların Arnavutluktd Yunanistan hududuna mo- tosiklelli kuvvetler tahşit etmeleri, ilk hareket anında Selâniğe inmek istediklerini gösterir. # bir kanaate göre, Italyan- Bu tahşidat Yunanistanda da endise uyandır- miştir, saat 16:30 da Ankaraya büreket efe soğuk fıkrayı btiyiik bir boşalma zen ki ile tekrarlarlar, rüştüğü şu muhaveresi; i mekte, bir kaç defa dinlemekte kes için bir zevk hattâ birn yet tevehhüm ederler, Onlar ki bir gramofon üzerine ve bir iğneli diyafram altına konmadan dönmeden dolaşmadan, dilleri dı madan, üşenmeden, yorulmadan, rulmadan hep ayni şeyi, ayni naka ratı tekrar ederler ve sizi, beni, bü, bunn bu nağmeleri dinlem har ederler. İşte ben bunlara canlı “plâklar de. rim. Tâhir haksız mıdır? Tasvirim yer siz mi? Şikâyetim yolsuz mu? H Başvekilin © Erzincandaki n Tetkikleri Kemah, 3 (A.A.) — Bu sabah li rimize gelen Başvekil, . vilâyet, tük men, parti ve belediyeyi ziyaret « t tikten sonra yıkılan şehri gezmiş, muvakkat ikametgâhlarla çarşıyz rerek belkm dileklerini din veliye icap eden direktifleri vej tir. Bilâhare, Başvekil, evvelce şehrin kurulacağı yer için teklifler bulunsn fen heyetinin şehir in elverişli arazi olarak tavsiye e) Ti sahaya otomobille giderex katta bulunmuş ve avde: nilsy seyyar hastahanesini görn *ür, Başvekil saat 14.30 da gitmiştir. Erzirican, 3 (A.A) — i Refik Saydam, bu sabah saat 8 şehrimize gelmiş ve tetkiklerine Jamıştır. İktisat Vekilinin tetkikle, 5 i di Malotya, 3 (A.A) — Şehrimizdi bulunun İktisat Vekili, refakat de enstitü müdürü ile vali, bel Ve parti reisleri olduğu halde Dern suyu güzergâhında bir. gezinti maş, vali konağında verilen ziy ten sonra da belediyeyi ve ziyaret etmiştir. Uktisat Vekili, mensucat fab sıvda da tetkikatta bulunmuş ve miştir
