28 Mart 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

m 8.3940 28 MART 940 TAN BONE SEDELİ Türkiye Ecnebi 1400 Kn ma © abo Kr. 7x0 say 1500 “0 3Ay mo ” 8 1 Ay w ” Milletlerarası posta ituhadına dahil olmıyan memlekeller için «bone Dedeli müddet sırasiyle 30, 16, 3:5 liradır. Abone bedeli peşindir. Adres » değiştirmek 25 kuruştur. Cevap için mektuplara 10 kuruşluk pul ilâvesi Dözeme KL İNİN) Sığınak Derdi ir hayli zamandanberi, Yeni yapılacak apartımanlarda bi- rer sığınak bulundurulması mecbu. ridir. Fakat, acaba, bu mecburiyete, kâ. fi derceode riayet olunuyor mu? Biz dün, bu hususta bir fikir edin- mek arzusiyle, ve münasip bahane. ler bula yeni yapılmış apartı. manlardan bir çoklarına girip çık. tık. Fakat, bunlardan yüzde doksa- nmida, o faydalı mecburiyete lâyıkı ile riayet olunmadığını, teessüfle gördük. Halbuki o sığınakların ya. pılması, herşeyden evvel o bina sa hiplerinin kendi hayati menfaatleri muktezasındandır. Fakat onlar çok uzak saydıkları bir tehlikeye karşı tedbirli ve ihtiyatlı “davranmayı lü- zumsuz buldukları içindir ki, bu hu. susta ihmalkârlıktan vazgeçmemek. tedirler. Biz, belediyenin nazarı dikkatini bu nokta üzerine de çekmek ihtiya- <cını yenemiyor! Belediye, inşaatı, bu bakımdan da daha büyük bir dik. katle kontrol etmeli, ve bu hususta ihmalkâr davrananları, —diğer va- tandaşlara ibret olacak şekilde— ce. zalandırmalıdır. Ancak bu takdirdedir ki, e vatan. daşlar, milli müdafaa davasında, his- selerine düşen küçük, fakat mühim vazifeyi lâyıkiyle o benimseyecekler. dir, o İşliyen Hamamları da Temizlemek Lâzım! piriz için belediye tarafın- dan yapılan hamamlardan bi. tinin —yani ilkinin— önümüzdek” günler içinde açılacağını mernuni. yetle duymüş bulünuyoruz. Öyle bir mliessesenin açılması, sıhhi tedbirle: almak yolunda atılmış bir adımın fili semeresi olacaktır. Bunun açıl masını, diğerlerinin takip etmesini beklerken, belediyemizin, bu arada, işlemekte bulunan “hamamları da daha sıkı bir kontrole tâbi tutmayı Uhutmamasını da temenni ederi Çünkü bugün işlemekte bulunan eski hamamlardan bazılarında yıkanan. ları temizlemiye, belediyemizin aça tağı yeni hamamlar bile muktedir İ Arsa Fiyatları da Durmadan Yükseliyor Emlâk fiyatlarında görülen yükse. | Üş, arsa fiyatlarında da hissolunur derecede artmıştır. Beyoğlu mmtaka- tirde fırlamıştır. İnşaat mevsimi geldiği için arsa piri satışta nazlı Havrsnmakta.| iye ve Kadıköy vaa AİR Wi arsalarda yükseliş yüzde 15 nis. ini geçmemektedir. Bankaların *mlâk üzerine kredi açmamaları talik fiyatlarının düşmesini icap et. İirdiği halde 5—15 bin lira arasında ymeti olan binaların fiyatlarındaki #fü devam etmektedir. Sovyetlere Satılacak Olan Tiftik Sovyetlere satılacağı söylenen 900 İN tiftik için Sovyetler birliği ticaret a messiliği, bu malların İstanbulda şartlarma muvafakat etmiştir. et bandıralı Svanetia vapu- Yüna dün Odesa için yapak yükler. Miştir, Li ie Darülâceze Menfaatine Verilecek Balo İçin Hazırlık bap irülüceze menfaatine verilecek Bi için hazırlıklara başlanmıştır. ini Taksim bahçesindeki yeni ga. verilecektir. 20 Nisan, şebri- Müzin bir şefkat gecesi olacaktır. al Yumurta Fiyatları Düşüyor dolayısile yumurta mikta. di Soğaldığından yumurta piyasasın. tu "pühim fiyat düşüklüğü başlamış. dep illere ve İtalyaya son satılan 800 sandık yumurta 22 25 lira ara. ye verilmiştir. Fiyatların 19 lira. Ya kadar düşeceği tahmin ediliyor. TAN Muharrir bu yazısında, medeni memleketlerde elzem olan imar hareketlerinin hem müstacel, hem de ucuz olarak ne suretle elde edildiğini anlatıyor; Hayat Ucuzlugu Ve Imar Meselesi Idanmıyorsam fikir ilk defa Amerikada orta- ya atılmış ve derhal tatbikine geçilmişti. Hatırımda kaldığı- na göre, sebep ve başlangıç şöyledir: Hergün artan işsizlere iş bulmak için çıplak dağları orman haline getirmek, nehir akıntılarına engeller kurarak elektrik santralları elde et- mek, şehirlerde koca mahal- leleri yıkarak yerlerine yeni- lerini yapmak gibi muazzam imar işleri yapılmasına karar verildi. Çok geçmeden uumulandan ii neticeler elde edilmiye başlandı. Ve şu hakikat ortaya çıktı: Teknik medeniyet terakkisinin yarattığı hayat pahalılığı, alınan bütün tedbirlere rağmen yeni, ye. ni içtimai dertler yaratmaktadır. Bu dertlerle mücadele etmek mec. buriyelinde olan halk kütlelerine hükümet ve belediyelerin yapabi. leceği yardımlar arasında memle- kette ve şehirlerde Ya; bü. yük imar işleri gelir. Çü ikü. met veya belediyeler tarafından bu işler için harcanan para muhtelif halk tabakalarının ellerinden ge- çerek bunlara yaşamak ve kazan. mak imkânını verdikten sonra muhtelif vergiler şeklinde tekrar hükümet ve belediye kasaları giriyor. Yani para devridaim y pıyor, ve bu devrik büyük imar eser , hakikati yağıldı. Ve yine aldanmıyorsam Londra ve Paris bundan istifade ederek gü- meşsiz, rütübetli, dar sokaki:, vetli eski mahalleler yerine sokakları çiçekli meydanlara açı. lan, şi meskenleri bol şık güneş alan yepyeni şehir parç vücude getirdiler. İtalyada, Sinyor Mussolini. bu usul sayesinde yalmiz memleketi imar etmekle kalmadı, Fakat te Tük altından eski Roma eserlerini ortaya çıksrarak İtalyanın o sıra. da çok muhtaç olduğu ecnebi pa. rasının büyük bir kısmını turist lerden kazandirttr. Her Hitler ise Amerikalıların | ortaya koyduğu bu hakikati âdeta $inda arsa fiyatları yüzde otuz nisbe- | Nazizmin prensiplerinden biri ola. râk kabul etti. “İşsizliğin önünü almak,, adi al. tında dışarı parasına muhtaç ol. madan “yıldırım taarruzu, için kullanılmıya müsait muazzam “ö- tomobil yolları, vücude. getirtti. . zamanda kem şehircilik isatçılık namına vuku bu. in bu inkılâplara biz, İs. ia, gözümüzü kapadık, kus laklarımızı tıkadik; medeni dünya. Ayni Yazan: V. Birson N Bugün aparimanlarla dolmuş olan ve bir ucu Sürp Ağow'ls başlayıp diğer ucu Ayaspaşada Alman selaretinin aşağısında hangi bir sehir mötehaesısının kalbini hele hem ucuz, hem modern cuttu, Melbuki bursları plânsız denilecek doldurulmuş e iş Bir yıl önce başlı; hakil çeviriyaruz. Çalı ve çiçek görüyoruz. Ana önddelerimiz şimdi #imdekinden duha güzel bir manzara arzediyor; hattâ tâ ve işte bugün gördüğünüz ve yeni Belediyecilik zihniyeti ile kaldı: ve dikenli tel“yerinde da böyle sade, fak bizen büyük 4 titreten bir yerd Çünkü, arada gayet kolaylıkla Imar etmek İmkâzu dai şekilde alelâcele yapılan #partmı garip manzara hasıl olmuştur. ları astalta t zarif olan yeşillik Başılacak kadar az.bir para serfile bu re- Bâirmekapi ve Aksaraya kadar da böyledir! ya sırtımızı çevirdik. Çabuk ve bedava denecek deröcede ucuz imar sistemine dünyada en müsait şehir İstanbul iken biz tamamiyle Kanser hastalığının henüz aydınlanamadığı için bir çok kimseler —esrar perdesi ar. kasında kalmış olan herşeyde ol. duğu gibi— kanseri de anadan, babadan gelir diye sanırlar. Bilhassa kız kocaya verilirken yahut oğlan evlendirilirken bu mesele hatıra gelir. Gelin olacak yahut damat olacak gencin soyun. da bir kanserli varsa onun da bir gün kansere tutulacağı, kendisi kurtulsa bile çocuklarında çıkabi. leceği düşünülür. Evlendirme iş. lerinde kanser hastalığı bir mesele olur. Vâkıâ, kanserli soylar vardır. Meselâ Btoka hekimin gösterdiği 30 kişilik bir soyda 17 kişi kanser. den gitmiştir. Fakat böyle kanser. Ni soylar, içerisine girenlerden ço. ğünun kansere tutulduğu iddia e- dilen kanserli evler gihi pek müs. tesnadır. Soya çektiği bilinen kan. serler de hemen hepsinde, gözde sebepleri bakımından milyonlar kiymetindeki ve her biri birer şı hir kadar “büyük açıklıkları OKMAN HEKİMİN ÖĞÜTLERİ Kanser Hastalığı İrsi midir? olduğu gibi, cinsleridir. Kirk sene kadar oluyor, kahse. Tin irsi olup olmadığı meselesine pek büyük ehemmiyet verildiği. den, bir çok memleketlerde kanser ze tutulmuş hastaların kendilerin- den sorularak atalarında ne nis. bette kanser hastalığı bulunacağı hakkında istatistikler yapılmıştı. Atalarının hastalık tarihini bilen pek az adam bulunacağından bu istatistiklerin hiç bir şey ispat'et. miyeceği zaten belli olmakla bera» ber, Almanyada Stutgart şehrinde bu istatistikleri tutmıya memur e dilenler daha akıllı davranarak kanserli hastalardan kayınbabala- rında veya kaymanalarında da bu hstalığın bulunup bulunmadığını sormuslardı... Gelen cevaplara gö. pek “nadir görülen re öz analarında veya babalarına kanser olan kanserli hastaların nisbeti binde 40, kaynanalarında veya kayınbabalarında kanser 0. lan kanserli hastaların — nisbeti binde. 39 çıkmıştı.. o Kayma na ile damatta kanser olması bu hastalığın irsi olduğuna delâlet e. demiyeceği gibi, binde kırkla otuz dokuz atasındaki fark ta hesaba katılamıyacak kadar küçük oldu. #undan bu İstatistiklerin hiç bir şey ispat edemediği anlaşılır. Hayvanların bir kaç nesli sırayla görülebileceğinden, © hayvanlar: kanser aşılanarak, Jâboratuvarla da tecrübeler yapılmışsa da onlar. da da bu hastalığın irsi olduğu meydana çıkmamıştır. , Hayat sigorlaları, kaydedecekle. zi kimselerin soyunu sopunu pek boşlukları demir ve çimento bluk. ları ile doldurmak için halkın yonlar harca; ina seyirci kaldık. Kendimize gelip di açın- ca Maçkayı, Taksimi, Ayaspayıyı Mâh.. ilelebet için ai «sef ve hay e) nası var; Modern #pa nda yedi kat iz bu beton blokları. nı iki katlı evlere göre düşünülmüş sokaklar boyunca kurduk. Bir tek sokağın, bir tek karış genişlemesi. ne bile bakmadık. Bilâkis, Ayaspa. şa gibi oldukça geniş olanlarını i ta yarı yarıya dâraltmak için elimizden geleni yaptık ve hepsinden fena şu ki böyle plânsiz ve tersine “imar,, hareketlerinin cağı iktisadi vaziyeti hiç wemedik. İmarda aranan im- ar arasında başta ha; laylaştırmak ve weuzlatn hetleri geldiği halde bizde netice ber'akis oldu. Hayat, alınan bütün tedbirlere rağmen pahalılaştı Hayat ucuzluğu sözle, emirle te min edilmez, ve edilemez. Mezba- ha aykırı yerde bulunursa, ne tren, ne vapur şehir beline yana. şamazsa, şehir yolları ucuz nakliye sistemine müsait olmazsa hayat elbette pahalı olur, ve pahalı ola. caktır, gözümü: Bütün ümit bundan sonra yapa. cağımız bütün belediye ve imar iş- lerimizde bu cihetleri göz önün, bulundurabilmemizde ve ons göre tedbirler alabilmemizdedir. YY skardakileri yazmaktan mak- sadim ne kimseye ima, ne de kimseyi tenkittir. Sadece $ lerce güzete sütunlarında ederkn gözümün “önüne dil korkunç lâvhanın ne olduğunu hu lâsatan sanlatmak “istedim. İstan- bul, imar ve ucuz hayat imkânları bakımından korkunç bir uçuruma doğru gidiyordu. . Dr. Lütfi Kırdar, bundan on beş Vali ve Belediye Reisi s1. İstanbula geldiği izi, yükarda dediğim gi ilik ve şehirellik baki mından, fikrimce, Uçurumun kena- rında buldu. İstanbul Vali ve Belediye Reisi Dr. Lütfi Kırdar'ın bir kaç ay için. de yaptıkları meydanda! İyiliğe doğru hergün o kadar çok değişiklik oluyor ki deta başka bir şehirde hissetmiye başladık. Bu temizleme ameliye- sinden sonra belediyenin esas zifelerinden olan kendimizi $. imar ve teşkilât işlerine sıra gelmekte olduğuna şüphe yoktur. Artık belli “ olan imar progra. mından ve başlanan eserlerden an- laşılıyor ki Dr. Lütfi Kırdar bizde de israf değil, bilâkis, elzem, müs. tacel, fakat ucuz ve netice itibari. le şehre bedavaya mal olan imar tarzının en iyi misallerini en kısa zamanda gösterecektir. Bu kanaa- timi bir kaç misal ile bu sütunlar. da anlatmıya çalışacağım. ince tetkik ettikleri halde onların da istatistiklerinden kanserin irsi olduğuna dair bir netice çıkarıla. mamıştır Şimdiki halde, kanserin soya çek. tiğini ispat edecek hiç bir delil yoktur. Kanserli bir annenin kızı. nın da kansere tutulması ihtimali, tutulmaması ihtimaliyle ayni de. recededir. Onun için evlendirme işlerinde kanserin kız veya oğlan analarım, babalarını düslündürme. sine lüzum yoktur. erçi, kansere tutulan bir kim. Sede bu hastalığa tutulmak için ir. si bir istidat vardır. Fakat bu isti. dadı veren şey o kimsenin soyun. da kanserli hasta bulunması değil, dir. Kendilerinde kanser bulunmı. yanlar da soylarına o istidadı vere. bilirler. Bu istidadın ne olduğu fence bilinmediği gibi, bir toraftan da, kansere tutulmak için yalnız istidat yetişmez. Onün meydana çıkması için daha başka ii kaş sebepler vardır. ş, << ÖOPÜŞLER Daktilo Kızın Şikâyeti Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel i gayet bozuk olduğu iden. yazdım.) . nn 9 blacığım, Ze ize yalnız kendimden de. Bil, benim gibi muhtelif müesseseler- de daktiloluk ve mağazalarda satı. cıhk eden arkadaşlarımdan bahsede. ceğim. Siz de bilirsiniz ki bizi iş h yatına sürükliyen en büyük â hayatımızı kazanmak mecburiyet dir. Bununla beraber evlenmek ümi. diyle iş hayatına giren kızlar olduğu- bu da unutmamak lâzım. Öyle da olsa bu âmüllerin hiç birisi suç de. Zildir. “Evvelâ bir kız işe nasıl kabul edi- . İş istediğiniz zaman, size sual sormazdan evvel, yüzünüze, boyu- nuza posunuza, giyinişinize bir defa bakarlar, Bu bakışın içindeki mâna. yı siz hemen hissedersiniz. Eğer yü. sünüze bakılacak bir hulde iseniz su- al ve cevap kısa olur, Eğer bu iti. barla bir kıymet iade etmiyorsanız, o zaman İş hususunda sizden ne de- receye kadar İstifade edebilecekleri- hi anlamak için uzun bir istintaktan geçersiniz. Bir çok kereler red ceva. da kabul (Mektubun & için esasları alıp ikten sonra daha kabili. imtihan etmeden evvel, ya- nınızdaki ilk arkadaş size bir hâmi kesilir. Sis bu acemilik devrinde bir yardımcı bulduğunuza pek müteşek, kirsiniz. Bu ilk arkadaşlık yavaş ya. vaş hissi bir bağlantıya müncer olur Beraber yemek yemeler, gesintiler size yalnız hayatınız için lâzım olan parayı değil, hislerinize cevap veren bir arkadaşı da bahşetmiştir. Bun ve bahtiyarsınız.. Hayali Mem- ne tatlı in ne renkli ve çiçekli bir hayat düşünürsünüz. Bu sırada size diğer taraflardan yapılan imalara dahi lükayıtsınız.. Tecrübesiz, ilk aşkını yaşıyan bir genç kız saffetiyle bütün ümütlerinizi, ruhunuzu, kalbi- hizi bu hâmiye bağlamışsınızdır. Bu bağlantı sizi hâyallerinizin tam 80. nuna eriştirdiği gün, bozulur. Çün. İkü siz artık izdivaç kapısına anahtar sokmuşsunuzdur. sudur: İzdivaç mt, bunu hiç düşünme. miştim, “Yani siz sadece bir eğlence, höşça it geçirmek için seçilmiş bir o. yuncaksınız. Can sıkıntısı tatmin e- ği gün sizin rolünüz de bitmiş. Aldığınız cevap ta “Bu, ilk hayal inkisarıdır. “Bundan sonra hâminin size karşi vaziyeti değişmiştir. O güne kader suç olmıyan herşey, artık affedil. mez biter hatadır. Soğuk muamele. ler karşısında siz isterseniz ağlayı- mız, İsterseniz isyan ediniz hiç bir mâna ifade etmez. “Bundan sonra, etrafınızda teselli vericiler peyda olur, Siz bu ilk tec. rübeden sonra biraz akıllanmış, fa- kat hissin ve ümidin elinden kurtul- muş değilsinizdir. İkinci arkadaş, ü- çilncü arkadaş, her biri hergün bir parça saffetinizden, bir parça şere. finizden, bir parça insanlığınızdan kopararak sizi uçurumun önüne ge sonra bir tekme vurup uzakla. sırlar... “Artık hayatin pişmişsinizdir. Bu defa kadınlık hilelerine baş vurarak bir tanesini elde etmiye çalışırsınız. Bütün bunlarda izdivaç hayali azdır amma, o ümidiniz . kesilmemişür.. Böylece birinden ötekine, bir mağa. zadan bir başkasına, bir kuyudan ö- tekisine düşersiniz.. Ve hayatı böyle. ce kabul eders'niz. Her menfi ceva- bın neticesi, işten çıkarılmak oldu. Zunu bildiğiniz için artık hissi İcevap vermiyenlere de evet dersiniz. “Bunun bir de patron safhası var- dır. Onun metresi olabilmek dakti- lonun hayatında varabileceği son merhaledir. Ve bunu memnuniyeğe kabul eder. Onün evli olduğunu, ç0. luk çocuk sahibi olduğunu, evlen. mek ümidinin binde bir ihtimalini bile hesap etmeden razı olursunuz. Çünkü hem işiniz emniyet altında. dır, hem de size ömrünüzde görme. diğiniz zengin bir hayatın kapıları açılmıştır. Bündan fazlasını zaten ar- tık düşünmezsiniz. Daktilo demek, oyuncak demektir. Bunu hayat acı dersleriyle size öğretmiştir. Bu arkadaşların içinde gü. zelliğine rağmen haysiyet ve şerefi. Bi ve ayni zamanda İşini muhafaza etmiş olanları yoktur, demiyorum. Bunlar da işten işe dolaşmak, işsiz kalmak gibi bin bir çemberden geç. mişlerdir. Fakat biz, bu mecburiyet- lerin kurbanı olmuşuzdur. Bana fa- zilet ve namustan bahsetmeyiniz. O. na sahip olmak ve muhafaza etmek bizim iktdarımızın haricindedir. Ev. velâ midemiz, sonrada hislerimiz (Lütfen sayfavı çeviriniz) . eko