12 Mart 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

ER EN Zuma EA 12.3.9140 TAN ABONE BEDELİ Türkiye 100 Kn, “o » sy «00 SAY ww» 1 Ay e eren Milletlerarası porta tttihadına dahil «lmıyan memleketler için ebone bedeli müdüet surasiyle 30, 16, &, 38 Uradır. Abone bedeli pesindir. Adres değiştirmek 28 kuruştur. Cevap Için mektuplara 10 kuruşluk Pul iövest lâzımdır. 1 Sene Üniversiteliler İçin Nasıl Bir Yurt Yapılmalıdır ? Çgseeislerimbin nihayet Üniver. site talebeleri için bir yurt ya. Bilacağını müjdeled'kleri şu günler. bu mevzun müteallik bir çok Mektuplar almaktayız. Bu mektup- lardan bir tanesini, —ihtiva ettiği eleri şayanı istifade bulduğu. Müx için,— kısmen bu sütuna geçi- *iyorux. Eski Talebe Birliğinde uzun Middeş çalışmış bulunan ve bir dok- tor olduğunu söyliyen okuyucumuz, lerine İstinaden diyor ki: “— Bence, yapılacağı bildirilen Yet binası, üç kısma taksim olun. Bu binanın birinel kısmında, 8 —9 a talebeyi alabilecek bir lokanta, Tarber, Minları gibi elzem dükkânlar bulun. İarulmalıdır. Bu kısımda bulundu- Talmasını temenni ettiğimiz gazine- da briç, bilârdo, şatranç, hattâ tavla oyunlar o oynanılabilmesi de mn kılımabilir. 0 İnanm İkinci kısmında, yine &; Miktarda talebenin, içinde aradıkla. Yen bulabilecekleri ferah, Sıhhi ve Zengin bir kütüphane kurulmalıdır. kütüphanede, hergün ihtiyaca MAN miktarda gazete de bulundurul. walıdır. Bütün gazetelerimizin, bu dususun parastzca temini maksadiyle Yapılacak bir müracaati reddetmiye. <ekleri muhakkaktır, Keza, mecmu. #erlârımız, ve kitapçılarımız da, bu İn zenginleşmesi için, el- lerinden geleni yi ir. Hattâ, Üniversite kütüphanesinin, bu a naklolunması bile muvafık gö- Yülecek harekettir kanaatindeyim. Yine bu kısma büyük bir salon ek. lenmeli, ve 5 — 6 yüz çifti rahat Ta. Mat istiap edebilecek genişlikte olma. “lâzım gelen bu salon, fakültelerin Sarlarına, balolarına, fakültelerin me- 2 toplantılarına, jüb'lelere, temsil kre, konferanslara tahsis olunmalı. » Bu toplantılar bu salonda ya- ası, muhtelif bakımlardan fay. daldır; Çünkü ancak böyle bir salon Üniversitelilerimi. tin toplantı ve eğlentileri, hem ken- ü Müysiyet ve nezahetleriyle, hem kendi keseleriyle tamamiyle mü- İenasip bir hale sokulur. m üçüncü kısmı, mümkün be geniş bir hastahanesi, ve ec- de bulunan bir yatakhane ol. , Bu kısımda, duş ve banyolar İarulması lüzumu da gayet la- Üniversitemizin muhtaç ol. yurdun en esaslı ihtiyaçları , o Üniversiteye mümkün be yakın olması lâzım gelen bir spor sahası, ve bir jimnas- Ye bir de sinema salonu eklenir. Üniversitelilerimizin, kendi mu. MEN pain öeiyacilir pik “36, Yin mertebe zararsız şeyler demektir. kab Yarda münasip bir ücret konu. » ve disiplinli bir hürriyetle idare Mnise, Üniversite gençliğini, kah , medrese, han köşelerinden, mevkiiyle mütenasip bulun. bütün muhitlerden çekip kur- güç değildir. Yurt, bizi, milyonların telâfi e derecede büyük zarar. / 1 zf, Luizin “Afrodit,, isimli ese. Yeni yapılan tercümesinin de eilekemmzilik tarafından topla ban öğrenince anlamış bulümu. bu ikinci eserin, piyasaya evvel müddeiumumiliğin geçirtildiğini, kısmen ldiğini, müstehcen görü- nala m gitldığımı iddin e- bu iddinlarına bizi de edindikleri malümat amaktadır. Bunun İçin. nüshasından mühim İa adliye binasının önünde sonra toplatılan bu kitap tavzihi yazmak lüzumu. yoruz. Zi g2 YE # 4 i Ti 2 j bir gatine, bir postahane, ve | terzi, kunduracı, boyacı dük-| Odesa: Sovyet Birliğinin en mühim limanıdır. Karedeniz yölile gelen petrollerin en ge- Tilş tevzi teşkilât buradadır. Çanakkale boğazı Akdenizle Karadeniz arasındaki stratejik irtibat noktasmdır. Ve Türki- yenin elindedir. Bu geçit İn- giliz ve Franaz donanmaları- na açıldığı takdirde Sovyetle- ri adeniz yolları tehlikeye düşer, Hayta, Beyrut ve Trablus, İngili, Franz (petrollerinin en belli başlı merkezleridir. Sovyetlerin İren yolila ya; cwkları herhenei taarruz, tetiklerin (O) işsretli petrol kuyularını tehdit eder, İngiltere, Sovyet tecavüzü ihlimaline karşı Misırda askeri | Kuvvetler tahgit ediyor, Sü- veyş kanalının ve şarka giden yolların müdafaasını temin e- | diyor. (5<) İşaretli olup Mi- sından yapılan yeni etrntejik | yollar Sina yarımadası İ #anmakta ve askeri m leri kalaylaşlırmaktadır. Garp cephesinde hiçbir netice alınamadığı ve harp Şarka geçtiği takdirde bu, daha ziyade bir petrol harbi olacaktır. O müretaierin Pehrol buna göörvetlern » gür iran 5) Dağlık arazi Sovyetlerin en büyük petrol kuyuları (9) İştretile göste- rilmiştir. Ve bunlar Sovyet Birliğinin daha fazla cenubun- dadır. Bu petrol kuyuları, ha- va iaarruzlarına ve Bafumda- ki petrol deposu da denizden yapılacak taarruza (açıktır. Sovyetler, bu harekâta muka- bele için İran yolile müttefik» lerin Iraktaki petrol kuyula- rına taarruz edebilirler, Sovyet Birliği, Türkistan, sonra Afganistan yolu ile Hin- distana karşı payet güç bir te- sebbüse girişebilir. Orin Şarkta en fazla taarru- za müsait yer, İrandır. Irak petrol kuyularına giden en kıymetli #tratajik yol, İrandan geçer, Ve buradın yapılacak | herhangi bir taarruz, Irak'ı tahdit edebilir. Fakat İran, ecnebi devletlerin karı- pik işlerinden uzak kalmağa bakmakta ve vaziyeti dikkatle tskip etmektedir. Binaenaleyh bugün İran yelile Irak'a her- bengi bir taarruz yapılması ihtimali oldukça zayıf telâkki edilebilir. Harita üzerindeki yuvarlaklar da bunu göşterir. Bu takdirde, iki taraf da birbirini petrol bakımından aksatmıya bakacaktır. Ucuz Evler Nasıl Yapılmalı ? Döbüliye Vekâletinin geliri az olan vatandaşlarımızı, ev sahibi yapmak üzere çok mühim bir kanun projesi hazırlamakta ol- duğunu, gazetelerde okuduk. Hükümetin; pek yerinde olan bu hayırlı teşebbüsü sayesinde, bir çok yurttaşlar evsizlikten kurtula.. câk; yuva kuramıyanlar evlenecek, doğum artacak, hastalık azalacak, bu suretle; bugünün en mühim meselesi olan . nüfusu arttırma si. yasetine de yardımı dokunacaktır. Ayrıca bu kararın işsizlere iş bu. lunması, yapı malzemesi sanayil nin terakkisi, şehrin imarı gibi Ik. tısadi ve bedi! faydaları da olacak- tır, Bu kanunun, memleketimize temin edeceği daha bir çok menfa- atler olduğunu her yurttaş takdir edebileceğinden; bu kısmı, kısaca kayıt ile bu pek mühim ve hayırlı iş hakkındaki düşüncelerime geçi. yorum: Ucuz evler kanunu şayan: şük. randır ki bilhassa az kazançlıları, ev sahibi yapmayı istihdaf ediyor. Ve pek tabiidir ki vatandaşlar bu evlere ancak borç para ile sahip 0. Isbileceklerdir. Evler için verile. cek fniz ve taksit; kira bedelini geçmemelidir. Kira miktarını mütehassıslar, kazancın beşte biri olarak kabul etmektedir! bundan fazlası aile bütçesinin diğer lüzumlu kısımla. rında fedakârlığı icap ettirir ki; bunun neticesinde © ailenin ev sa- hibi olmasına rağmen refahı temin edilmemiş olur. Demek ki, yapa. cağımız evlerin aylık faiz ve tak. sitleri, aylık kazancın beşte birini geçmemesi esasını kabule mecbu. ruz, Bahçeli evlerde ise; kazancın yüzde kırkını evlerin faiz ve tak. sitine tahsis edebiliriz, çünk de oturacakların adedine gi dam başına elli metre muri bahçe; o ailenin sebze, meyva, yu. murta ihtiyacını tamamen, et ihti. yacinı da kısmen temin etmiş olur. Bu masraflar da, aile bütçesinde, kazancın en aşağı yüzde yirmisini teşkil eder. A: kazançlıları bile mümkün mertebe rahat, geniş ve kon forlu bir evde yaşatabilmek için (evleri ucuza çıkarmak) (az faiz ve uzun vade İle para bulmak) yolla. rini aramalıyız. Evleri ucuza çıkarmak, bir evin ucuza mal edilebilmesi için evvelâ ucuz arsaya lüzum vardır. Nitekim Dahiliye Vekâleti yapmış olduğu ucuz evler kanun lâyihasında en büyük ehemmiyeti arsaya vermiş. tir. Hükümetin yardımıyle şehir içinde veya dışındaki büyük arsa. ların parçalara ayrılması maksadı temin edecektir. Arsaları ayırırken mümklin mertebe geniş parçalara ayırmayı tercih etmekle beraber yol, elektrik, su masraflarını naza- rı dikkate alarak arsaların lüzu. mundan fazla geniş olmamasına da dikkat edilmelidir. Bu gibi ar. salarda yeni mahalleler kurulduk. Mimar Seyfi Aşuroğlu tan sonra pek tabildir ki yakında. ki arsaların kıymetleri derhal bir kaç misli artacaktır. Bundan isti. fadeye kalkışacak © muhtekirlere fırsat vermemek ve ucuz evler için lâzım olacak ucuz arsaları daima elde bulundurabilmek için mahalle kurulacak yerlerin civa. rındakl arsaların da belediyece si. tın alınması faydalıdır. Avrupanın bilhassa bu işlerle uğraşan mimarları arasında bina şekilleri hakkında “mühtelif fikir. ler çarpışmaktadır. En iyisi ve en ideali her ne kadar tek evler ise de en pahalıya mal olanıdır. Sıra ev. GENE AMİNE eYeAI AMİ KİREÇ NEDEN Bundan önceki yazıda, adalele- rin rahatı için kanda kireç bulun. ması lüzumlu olduğunu söylemiş. tim, Kirecin vücudümüze lüzumu bu kadardan ibaret değildir. Bir kere, kemiklerimizin yüzde 52 den 56 ya kadar kısımı — yarı. sından fazlası demek — kireç olduğundan, kireç vücudümüze, evlerimizde olduğundan .daha lü- zumlu sayılabilir. Kemiklerinde lü- zumu kadar kireç bulunmuyan bir adam, ilkin kemik ve mafsal ağrı. larına tutulur. Romatizma dediği. miz ağrılardan bazılarının böyle, kemiklerde lüzumu kadar kireç bulunmamasmdan ileri geldiği ye- nİ yeni anlaşılmaktadır... Terki. binde kireç nisbeti azalan kem'kle- rin çabuk kırılacağı, kemik kırık. dıktan sonra, eski halini bulması için, gene kirece ihtiyacı olduğu da kolayca anlaşılır. Geçen seferki Büyük Harpte AL. manyada, Avusturyada ve © va. kitki Rusyada kemik hastalıkları- nın salgın halinde gibi çoğalması- na sebep te, gene yemek kıtlığın. dan dolayı gıdalarla vücuda lüzu. mu kadar kireç girmemesinden i- leri geldiği anlaşılmıştı. Kireç kemiklerin temeli demek olduğu için, çocukların büyüme yani kemiklerinin uzaması ve ge- nislemesi devrinde, kireç ihtivacı daha çoğalır. Çocuk annesinin kar- nında iken, daha sonra anvesinin sütünü emerken, kendine lüzumlu olan kireci onun kanından yahut sütten çeker, alır. Ondan dolayı kanda kireç eksikliğinden Meri ge. len kramp sancıları ve onun daha çok ileri derecesi olan tetani has. talığı, gebe ve emzikli bayanlarda daha çok görülür. Çocuk memeden kesildikten son- ra da. gene büyümesi için kendisi. ne lüzumlu olan kireci gıdalarında hulamarsa: kemik hastalığına tatu- Tur, Vâkıâ çocuklardaki meşhur LÜZUMLUDUR? kemik hastalığının başlıcası, D vitamininin eksikliğindendir. Fa. kat bu vitaminin hizmeti, gıdalar. Is gelen kireci vücudün işine yarı. yacak hale getirmektir. Gıdalarda, yetişecek kadar kireç bulunmayın. ca; © vitamine de görecek hizmet kalmaz. Kireç, kemiklerden başka nesiç- lerin de terkibinde, hücrelerin en mühim kısmı olan çekirdeğinde de bulunduğu bütün vücudün o. na dalma ihtiyacı vardır... Kanda bile kireç vardır, hem de en bü. ylk nisbeti, kanın suyu demek o. Jan seromunda. Kanda kireç bulunmasının lü- zumunu, — kireç nisbeti azalınca, kanın pıbtılanmak hassasını kay- betmesi gösterir. Vâkıâ vücudü. müzün içinde su gibi akan kanın pıhtılanması, sağlık balinde bizim için ehemmiyetli hir mesele değil. dir, Fakat, terkibinde kireç nisbe. ti azalınca; kanın bir hastasını kaybetmesi, kanın ve bütün vücu- dün muvazenesi için kirecin lü- zumlu olduğunu gösterir. Sonra da, kanm bu hassası, bir tarafımız kesildiği vakit, burnumuz kanadığı yakit faydalıdır. Kan, o hassasını kaybedince, bir taraftan kan aktı. ğı vakit, onu dindirmek pek güç olur. Vücudün muvazenesini temin et. mek için, gıdalarımızla günde bir gram kadar kireç gelmesi lüzum. Tudur. Bu kadar az kireci bulmak kolaydır, demeyiniz. Gıdalarda ki- reç nisbeti miligram nisbetiledir... Gıdalarda bulunamazsa; bir par- çacık kiree yutmak ta bir İşe yara. maz. Çünkü vöcudün işine yarıyan kirecin en büyük kısmı iyon cıka. racak kireçtir, o da ancak gıdalar. da bulunur. Onun için vücuda kireç temin e- decek vemekleri bilmek favdalı- dır. Bilhassa çocukları yolunda besliyebilmek için... ler ise en ucuza mal olmakla be. raber en kötü bir sistemdir. Bina. enaleyh iyi vasıflarının mühim kısmını temin edebilen; maliyet itibariyle de sıra evlerden pek az farklı olan çift evler en kullanışlı tiplerdir. Bu evleri bir katlı; ica. bında bir katında oturma, misafir odası, mutfak, diğerinde yatak 0. daları, banyo, apdesthane bulun. mak üzere iki katlı da yapabiliriz. Evlerin cesamet ve şekiİleri; sakin. lerinin sayısına ve aylık gelirlerine öl ir, ibi ev. Kilimli. HARÇ ve sıhhate uygun, sağlam ve gü- zel olmalıdır. Aile efradının art- ması ihtimallerini de nazarı dik. kate alarak, icabında büyültülecek bir şekilde olmalıdır. da büyüklükleri ve adedi aile efradına uygun bir şekilde, asgari ölçüde olmakla beraber, ai. lenin toplu bir halde bulunacağı o- turma odası; mümkün mertebe bü. yük olmalıdır. Yemek ve oturma odası; bu oda daha fazla öğleden sonra kullanılacağı için evlerde batı istikametinde 12 —— 16 metre murabba büyüklüğünde mutfağın yanında yapılmalıdır. Oda ile mut. İak arasında duvar yerine yapıla- cak camekân mutfakta meşgul o- lan annenin oturma odasındaki çocuklarına nezaret edebilmesini kolaylaştırır. Yatak odaları; sabah güneşi ala. bilecek bir şekilde yani evin doğu istikametinde ebeveyn için bir; er. kek ve kız çocuklar için ayrı, ayrı odalar yapılmalıdır. İki erkek ve. ya iki kız çocuk ayni odada yala. bilir. Yatak odalarmın büyüklüğü yetsklartn adedine göre tesbit edi. Mutfak; eskiden olduğu gibi mutfağa evin en kötü yerini de- Bil bilâkis en iyi ve ziyadar yeri. ni tahsis etmelidir. Zira kadının zamanının en fazlası mutfakta geç mektedir. İşlerin kolay ve süratle görülebilmesi için mutfak asrm en son konforlarını havi olmalıdır. Tabaklık ve raf gibi toza maruz eş. yalar yerine kapalı, dolaplar yapıl. malıdır. Zemini, duvarları ve imo. bilyesi çabuk temizlenebilecek bir şekilde yapılmalıdır. Ucuz evlerde yerden tasarruf için icabında mut- fak ile bânyo kombine edilebilir. Banyo; enstalâsyonda kolaylık ve ucuzluk temini için mutfağa ya- kın; kullanışlı olabilmesi için de, yatak odasına yakın olmalıdır. Misafir odası; takriben 12 met- re murabbaı büyüklüğünde ve ica- bında oturma odası ile birleşebile. cek bir şekilde yapılmahdır. Pek küçük evlerde ike bu odadan tama. miyle sarfınazar edilebilir, Evin ucuza çıkabilmesinde pek tabildir ki inşaat mal zemesi de mühim rol ovnar, İnşaat malzemesi intihap edilirken bina. nın yapılacağı şehirde istihsal edi- len malzeme tercihen kullanılma» hıdır. Tuğlaların mevcutlara naza. İİ a eğ 5 " II) Mahkeme (2.3 Koridorundan Cemiyete Bir Bakış Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel âliye binasının uzun koridor ları insanla çalkanıyor. Elle. ri kelepçeli, dipçikli askerlerin ka- natları altında adaletin önüne geti. rilen. mücrim. Siyah pelerinleriyle hâkimin huzuruna çıkarken, şahsi. yetinin Üzerine bir vakar “perdesi geçiren müdafaa vekili. Kim bilir hangi suçun hesabını vermiye mec. bur maznun, dişlerinde kin ve Inti. kam gıcırdıyan davacı, günlük ha- yatın içinde biribiriyle didişen, biri. birinin boğazına sarılan, biribirinin bazan haysiyetini, bazan şerefini, bazan kesesini, bazan hayatiyetini soyan, sonra mücrim veya davacı sıfatiyle adaletin önüne koşan hir insan dalgası. Hikimin karşısında yaptığı suça mazeret arıyan mazmuna bakıyo. rum, Pencereden attığı pamuk balyesile Jadamın bacağını kıran, yanlış istif tiği kereste yığınının sitında İnsan öldüren hamal, noksan zekâsının he. sabımı veriyor. İşlemiyen bir kafa, kanun maddeleri arasına sıkıştırılan İhak ve adaletten kendine bir'açık kapı arıyor. Yalan yere yemin eden, şahsiyetini ve benl'ğini soyunan kü. çük insan, şahitten, vekilden, iddia makamından, adaletten medet umu- yor. Haysiyet ve şerefin daha ruhu. na varamıyan, kendi haysiyetini id- kten âciz olduğu için başkasının musuna söven mücrim, İradesinin zaafına kanun maddelerinden bak dileniyor. Ticari bir kombinezonda, bütçesindeki kâr hanesini kabartmak için bin bir hileye, bin bir yalana te. İnezzül eden, kendi menfaat'nin dı. şında kalan bütün bir kütlenin men. faatini ve hakkını çiğnemek hakkı. nı kendinde bulan tüccar, adaletin önünde delilleriyle sırıtan suçunun lekesizliğine hâkimi kandırmıya ça- lışıyor. Kim bilir, belki aç kalan ço. cuklarını doyurmak için, belki: ka- nında tevarüs ettiği bir tereddinin, bozuk bir kanın sürüklediği mutlak bir aciz içinde “haşkasının kesesini, kasasını soyan, veya yanlış bir isti. —mekdmen, “hilaya an fen ağları içinde insanlığını ve ben. İlğini tüküren mahlül, ellerine eçi. rilen kelepçeyi çözdürmek için, kol- larını hak ve adalete uzatıyor. Babasının intikamını almak için, şahsi hiç bir kine dayanmıyan, bir kan davasının sürüklediği mutlak bir cehalet ve karanlık içinde döktü. ğü bir masum kanından vahşi bir in- kam duyan, bu kanın kokusiyle sarhoş olan cani, adaletten, Orta Çağ ipt'dalliğini mazur gösterecek bir be. rat istiyor. Nefsini kontrol edemedi. ği için, ani bir hiddete, sabit kirleri. assubrna, hak ve adaleti yanlış terazide tartan zihniyetine kurban giden katil, yaşadığı şartlar içinde doğan elirmüne mümkünse kanun. dan en hafif cezayı dileniyor. Cemiyet zehirini ve posasını, mah- keme koridorlarına kusuyor. Kanın, adalet, hak, hâkim, müc. rim, davacı, müdafan vekili, iddia makamı, hepsi hak bildikleri bir yoldan adalete ulaşmıya çalışıyor- lar. Başımı, koridorun penceresinden bu adalet binasının dışına, Türkiye hudutlarından daha uzak hüdutlara çeviriyorum, hak ve adalet namına kanla yıkanan harp meydanlarına, hak ve adaleti hâlâ kanla temine ça. lışan İnsanlığa bakıyorum... Fikretle bernher söyleniyorum: “Örtün, evet ey haile, örtün. evet ey şehri, “Örtün ve müebbet uyu, ey İnelrei dehr.,, ran daha büyük cesamette olması; duvarlar kömür cürufu, tahta ta. laşı ve mümasili lüzumsuz diye 8. tılan hafif madenlerden yapılmış plâkalardan yapılması zelzeleli şe. hirlerde çok faydalı olur. Avrupa dan gelmesi zaruri olan inşaat mal zemlerinin ucuz evlere mahsus ol- mak üzere gümrüksüz getirtilme- si; Avrupada bilhassa bu gibi ev. ler için kullanılan inşaat sistem ve malzemelerinin o memleketimizde mümkün mertebe tatbikine gayret edilmelidir. Evlerin ayni tip dahilinde ve topluca inşası da tasarrufu temin eder. Bilhassa bu işlerin; kendi or- taklarını ev sahibi yapmak için te- şekkül etmiş bir yapı kooperatifi tarafından organize edilmesi el. zemdir. Avrupada olduğu gibi yapı ve yollar kanununun bazı madde. lerinde ucuz evlere , mahsus istis. nal hükümler bulunması da icap eder. Ucuz evler kanununun tat. biki evleri ucuza çıkarmakla ka-