12 Mart 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

e j12.3.90 BUGÜN Mrayesesererereererese Fin Sumü Yazan; Omer Riza DOĞRUL Fr tulhünün Meskovada müra. ka keresine devam ediliyor. Fa- İ Mürakerenin nasıl neticeleneceği #nüz belli değildir. Moskova mü etelerinin yarın müsbet Veya Menfi bir peticçye varması beklen. Behtediy. | Arsa vuku bulan mühim bir hâ. 4, Mister Chamherlajn'in Finlen- 28 Yardırn meselesi hakkında İtte iln Fransanın moktal nazarı İriş olmasıdır. Bu beyan Şire İngiltere ilp Fransa, Finlanda Mahndan talep vukuu takdirin ? #llerindeki bütün kuvvetle yar. "A hazır bulunuyorlar. #mek ki Moskevadaki mürake. iler akamete uğrarsa, müttefikler i o geçirmeksizin, Finlandaya yar- m edecekler ve Finlanda, bu geniş Mümherete dayanarak barbe devam Sübcekkiş, İsveç Ne Yapacak? Misir Chamberisi'in Min ettiği bu karar karşısında düşünüle. **k nokta, İsveçin vaziyetidir. İsve. Şi son günlerde aldığı vaziyet, Fin- Maya gönderilecek yardımları ge- Tmemekti, © halde müttefikler tarafından va. LE yardımlar İsveç tarafın. dün çeri çevrilecek mi? Yoksa İsveç de, sulhün tahakkuk *inemesi ve Moskova müzakereleri. akamete uğramam karşısında va. Mvetlni değiştirecek mi? n vulh teşebbüsü, İsveçin tava. İs yuku bulmuştur. Tavassut ve sulh yapılama. nız İsveçin değil, vya devletlerinin adderatlarım yeniden düşünmek Berburiyetinde kalacakları güöpke rm, i ! ğ ya ktlmal ki müttefikler de, be dü leh lerim, Finlandaya müzaheret ide olacağını tahmin ediyorlar. | baki zorlyarnk geçmek gindilik * mevzuu deği Müttetikler ve Sovyet Birliği: öekovada sulh yapılmadığı ve b.“ müttefikler Finlandaya geniş İn, “ide müttefikler Sovyet iğ | harbe girmiş olurlar mu? alter Chamberlain, bu suale ver. mi, <evapta yardımın Milletler Ce- Yeti tarafından verilen karara tev. tag yapılacağını söylemiş ve bu a Sovyet Birliği ile harbe gi. i İŞ olup olmiyaçağı hakkında s0. iç İn senle de Ni iy . eye var. amy vet henüz o dereçeye l pim tevap vermiştir. ilaç kat müttefiklerin genis yardım. « İmüş takdirinde Sovyet Birliği ile! > İşi, “efikler aramdaki münasebetle. örn bir sahaya gireceği şüpbe Ürmez, Belki bu hâdise, harbin bütün şi. ta Yayılmasına sebep olur. 'N "en Moskovadadır ve bu yüz. “kova müznkerelerinin neti- Merakla bekleniyor. Suriye İle Yeni nlaşmalar Yapıyoruz | 11 (Tan Muhabirinden)— ücağı tojimi, nakliyat, kaçakçılıkla tiği ele meselelerile baytari ve sıl yep bakkında Suriye İle aramız” | dili Mukaveleler aktedilmek mak ekil bugün şehrimizde Hariciye la, fide öğleden evvel müzake. aviğ başlanmıştır. Suriye heyetine teislik etmektedir. Birinci cel İn Pransız sefiri Massigi ve Mene #lümun buzurile aktolunmuş» la, ktedilecek olan yeni mukave- a, Üddetleri bitmek Üzere olan kapgyelerin yerine geçecektir. Mü- Mug rin bir kaç gün içindö bitme. idir. Yünanistanla yeni Hiring ah 11 (A.A) — Türkiye — rigsten kliring anlaşması bugün X€ Vekâletinde hükümetimiz e Vekâleti Umumi kö nemenctoğlu ile “Ti- müsteşarı Halit Nazmi İngiliz Ricalile Görüştü Kral, Kendisini Çaya Alıkoydu Londra, 1i (Hususi — Amerika Hariciye Nezareti müsteşarı Mister Welles, bugün Lord Helifaks İle gö rüştükten sonra Kral Georges tara- fından hususi surette kabul oluna- tak çaya alıkonulmuş ve daha sonra da Mister Chamberlsin ile görüş. müştür, Geceleyin Lord Halifaks ta. rafından verilen ziyafete kabine er- kânı ve muhalefet liderleri iştirak! etmişlerdir. Mister Welles, Paris tarikiyle Ro. maya gidecek ve oradan memleketine dönmek üzere ayın 18 veya 19 unda Napoliden hareket edecektir. Welles'in Reyler'e beyanatı Welles, Reuter muhabirine: “Rapo. rumun neşredilip edilmiyeceği hak. kında Karar vermek Roosevelt'in şa lâhiyeti dahilindedir. demiş ve va. rifesinin sadece malümat tedarikin. den İbaret bulunduğunu söyledikten sonra sözüne şöyle devam etmiştir: “Muhtelif Avrupa hükümetiri er- kânı tarafından bana bildirilen nok. tal nazarları Roosevelt'e arzedece- ğim. Birleşik Amerika hükümeti na. muna yapılacak hiç bir telklifim yok- tur Gazelelere göre Gazeteler Mister Welles'in ziyareti Me alâkâdar olmaktadır. Bu arada Times şöyle diyor: “Muhakkak ki Almanlar, topel “bip sh akdi için müzakerelere girişmek yolunda Welles'in bu eiyaretini İstismar ederek müttefiklerin ezimlerini sarsmağa çalışa- saklardır. Ferman hemen har memleketle tekrarlayıp duruyorlar ki, gerek Polonya ve geek Çekoslovakyada bir kukla bükü- met kurmağa Almanya hazırdır ve esasen küçük bir Polonya ve Çekoslovakya mev- cut bulunuyor. Fakat bu besfs olunscsk tasrihe Almanya yanaşmıyor. Fakat Welles'e söylenilmiş olduğu Üzere mhitefikler Almanyanın muntazaman te- kerrür eden tecavüz tekliflerine bir ni- hayel vermeğe ve Polonya (le Çekeslovak- yanın tam hürriyetlerinin ve eminiyetleri- nin teminini kararlaştırmışlardır.” İngiltere « Norveç Arasında Londra, 11 (A-A.) — İktisadi Harp Nezareti, İngiltere İle Norveç ara. sında bir müddettenberi devam eden ticaret müzakerelerinin neticelendiği ve bugün anlaşmanın imza edildiğini bildirmektedir. Bu anlaşmanın İngiliz — Norveç ticaretine harp şartlarının fmkânı yan Anlaşmaşı | ALMANLA Mevkuf Italyaya KM RR ee Pravda Gazetesi, İtalyanın Bugünkü Vaziyeti İle Umumi Harpteki Müşabehet Olduğunu Tebarüz Ettiriyor Londra, 11 (Husus) — Bugün A- vam kamarasında İtalyaya Alman kö mürü sevki meselesi hakkında soru. lan suallere karşı Chamberlain vâki bayanatında bilhassa demiştir ki; “— Kontrol kararımıza rağmen, İtalya hükümetinin kömür yüklü va- purlara hareket emrini vermesinin bir sultefehhüm neticesi olduğu an-! laşıldı. Bunun üzerine mevkuf var purları hamulelerile birlikte serbesi bırıkmıya karar verdik. İtalya da, vapurların boş mretti ve bade. ma da kömür yüklemek Üzere org ya gemi göndermiyeceğini temin et. ti. Can sıkicı ihtlâllara sebebiyet vermesi mümkün olan bu meselenin böylece ve karşılıklı hüsnü niyetle halli memnuniyete şayandır. Bu su- retle her iki taraf arasında (icar! münasebetlerin inkişafı için müzake, relere yeniden başlamak yolu da & çılmış oluyor. e Bu karar Üzerine 13 üdolu3ü boş olmak üzere 16 Italyan gemisi İtalyaya hareket etmiştir. Bu karar, bütün İtalyan mahfile. rinde büyük bir memnuniyetle karşı” lanmıştır. Her ne kadar İtalya efkârı umumiyesi dostane bir neticeye İn. tizar etmekte idiyse de bu derece müsamaha her türlü tahminlerin üs- tünde olmuştur. Pravda'nın bir makalesi lk ömörlerinin Üalyoyu sevin Erzincana Gidilmesi ve Yolcu Nakledilmesi Yasak Olundu Yeni bir karara kadar, Erzineana gidilmesi, İcra Vekilleri heyeti ka- rarile yasak edilmiştir. Bu kararı göre, demiryolu vasıtasile Erzincana yolcu nakli de yasaktır, Bu kararın verilmesine sebep, Erzincandaki en. kazın ve ölenlerin kaldırılmasını a nisbetinde normal bir seviyede de- vam Imkânmı temin edecektir. Tm © Macar Hariciye Nazırı Çaki'nin yeni bir Çe- sayiş ve umumi sıhhatin korunmasını temin etmektir ÂDİSELER koslovak hükümetine muhalif olduğu hakkında- ki beyanatı her tarafta hayret uyandırmıştır. Macar Hariciye Nazırının, Almanyayı memnun etmek için böyle konuştuğu ve bunun da Maca- riâtanın ne derece Alman nüfuzu altında bulun. duğuna bir delil teşkil ettiği söylenmektedir. # Romanya hükümeti, bir taraftan Almanya, diğer taraf. tan İngiltere tarafından tazyik edilmektedir. Romanya bükümeti iki tarafı da yapmaktadır. şüphe edilmektedir. kırmamak için elinden geleni Fakat buna muvaffak olabileceğinden » İngiliz kabinesi içinde günden güne iki grupun teşekkül etmekte olduğu görünmektedir. Bir grup sonuna kadar harp taraftarıdır. Bu gru- pun başında Eden ve Churchill vardır. Bunlar Almanya bir daha belini doğrullamıyacak «e kilde mağlüp edilmedikçe harbe nihayet verme- mek fikrindedirler. İkinci grup, ilân edilen harp gayelerinin az çok tahakkuku halinde ilk fırsat- tan istifade ederek sulh yapmıya taraftardırlar, Başvekil Chamberlain ve Dahiliye Nazırı Sir et ha Hörieiye Vekâleti Ticaret ap sum müdürü Bedri Tahir aş? Yüranistan adına de Yu. : büyük elçisi Rephael, Yu- cağı, SÜ murahhasası reisi Dellatos 29, “1 İmzalanmıştır. İĞ na tan itibaren bir sene mÜd- g mal ete girecek olan yeni kli. günkü #nası mevcut anlaşmanın mübadele şeraltine İntıbar "nin eylemektediz. Yoan Simon bu grupu temsil ederler. * Bulgaristania Romanya arasında, Rümen Tlenret Ka, zırının Solyayı ziyaretinden sonra, başlıyan müzakere. ler iyi bir safhadadır. İki hükümet dostça anlaşmak için ellerinden geleni yapmaktadırlar. Konuşulan mesela, Tuna Üzerinden hir köprü yapmak, ayni zamanda iki memleket arasındaki münakalâtı tesri İçin tedbirler al maktır. Gemiler Dönüyor Vaziyeti Arasında Bir karşı İngilizler tarafından alınan tedbirleri mevzuubahs eden Pravda diyor ki: İtalyaya deniz yolu ile kömür set. ki Alman harici ticareti için o kadar mühim bir şey değildir. Binaenaleyh İngilterenin tedbiri daha ziyade İ. talya aleyhine mütevece'htir. Simdiki harpte İtalyanın vaziyeti İbiraz tuhaftır. Bir taraftan Fransız İngiliz bloku ilç diğer taraftanda Almanya ile müzakerelerde bulunu. yor. İtalyan zimamdarları, Alman. yayı Sovyetlerle harbe sevketmek yolundaki İngiliz - Fransız umumi plâninın akim" kalmış olmasından dolayı memnun gözükmüyorlar. Bü. tün bunlar, geçen harpte hangi tara, tın İtalyan bitaraflığını daha yz ya satın alacağını araştıran İtalyan hükümetinin vaziyeti ile bir müsa, behet tesisine imkân vermektedir. Halbuki harp İtalyaya beklediği is- tifadeleri temin etmek şöyle dursun onu birçok rgüşküllerle karşılaştır. mıştır. Diğer taraftan İngilizlerin ve Fran sızların Balkanlardaki icraatı İtal yanın yariyetini zayıflatmaktadır. Nasıl ki Yakın Şarkta büyük Fransiz İngiliz kuvvetleri. İtalyanın Şimali Afrikadaki vaziyetini tehlikeye ko. Fransızlara Beyanname Attı Yeniden İki Vapur Daha Battı den büyük kıtada kâğıtlar vardı. Amerikadan alınacak tayyareler ğına göre, Amerike atte 640 kilometre yapmaktadır. Batan vapurlar tarılmıştır. olmıyan tayyareler atesİne tutulmuştur. yuyor, Şimdiki harbin neticesi her ne o. lursa olsun, bütün bu tedbirler İngil. terenin İtalya üzerindeki tazvikmi arttırmak istediğini gösterir. İtalya, iki sandalyaya oturmanın ne kadar hatam Sil gez sideğmez amlaşımki Almanya, Remanyada Petrol Kuyuları Satın Alacak Londra, 11 (A.A.) — Deily Herald m Amstördam muhabirin- en: Dr. Schacht'ın Almanya hesabma iki milyon İngiliz firası kıymetinde petrol kuyularını muhtevi bir takım arazi satm almak için müzakereler. i karılmıştır. Suriye - Irak Arasında Demiryolu linşaatı gelecek ay bitecektir. yi mahsüs derçcede kısaltacaktır, ——-e——— Polonyada Kanal Açılıyor nalın inşasına başlamıştır. de bulunmak Üzere bu hafta başlan- igıcında Romanyaya gideceği söylen” mektedir, Li İÇYUZ Sovyetlerin Yeni lan bu kanal 1941 de bitirilecektir. ÜNE Bakü ismini verdikleri Oral petrol kuyularından istihsal edilen petrollerin Almanyaya süratle nakli için Dinyeper'iâ Bug nehirleri arasında inşasına başlanan kanal, bir aya kadar bitecektir. Bu kanal açıldıktan sonra Sovyet « Alman münakalğtı hayli kolaylaşacak- * tr, Almanya, Sovyet Rusya tarikiyle Çine mühim miktar. da mal satmaktadır, Çinde Alman ticaret mümessilleri geniş teşkilât yapmaktadırlar, Almanya kaybettiğ nizleraşırı ticaretini bu suretle telâfiye çalışmaktadır. * Fanny Lukkonen adında bir Finlandalı kadın, memleketinden hicret emiş olan Finlandalı mültecilerin yerleştirilmesi işinde nezarette bu- lunmak üzere Stokholm'e geçmiştir. Bu kadının ifgaatına göre, Finlandalı kadınlar, cephelerde fülen dövüşmekten menolunmalarından ' gayri- memnundurlar. Bunu, devletlerinin bir taassu- bu saymakta ve bu kararın kaldırılması ve ka dınların da vatanın istiklâli uğrunda çalışma. larını temine uğraşmaktadırlar. * Bugüne kadar. Almanya ile münasehatı gayet dostane geçmiş bir memlekete mensup olan bir bitaraf gazeteci, uzun müddet yaşadığı Polonyadan Fransaya dönmüş. * tür, Onun söylediklerine göre, Almanyanın Polonyada” takip ettiği ezici siyaset, tasavvurun fevkindedir. Ve Almanlar, Polonyalı olanlara zulmün her çeşidini yap. mayı vazife tanımaktadır. Bu zulmün aksülümeller yapması, ve Polonyada yer yer İsyanlar çıkması mu. hakkak sayılmaktadır. Londra, 11 (Husust) — Fransa ü. zerinde yapmış oldukları bir uçuştan avdet eden Alman tayyareleri, Bâle yakininde İsviçre hududu yakinin- den geçmişler ve bir takım risaleler atmışlardır. Bâle sokaklarından top- lanmış olan risalelerden bir çoğu Fransa halkına hitaben kaleme aln- mış İdi, Bu risaleler arasında Paris gazetelerinden Paris . Soir'ı taklit e Danimarka tayyare dafi topları, dün öğleden sonra Sleşvig civarmda Danimarka arazisinden geçen bir Al. man tavyafesi Üzerine ateş acmıştır. Nevyork Herald gazetesinin yazdı. ğ müttefiklere | “Cürtiss 40., tipindeki avcı tayyare- lerinin satılmasına muvafakat etmiş tir. Bu tayvareler Amerika ordusu. nun en seri avcı tayyareleri olup sa. Holandanın 2365 tonluk Amor va- puru bu sabah bir mayine çarparak batmıştır. 33 kişilik mürettebat kur- İngütereden Holandaya gitmekte olan Cina adındaki Holanda bayre- ğını hâmil vapur, hüviyetleri malüm tarafından Ho. landa kara suları haricinde üç defs hücuma maruz kalmış ve mitralyöz Dün bir infilâkı müteakıp Şime! İDetizinde batmış olan 2719 ton hac mindeki ve Chevyehase adındaki İn. giliz vapurunun mürettebatı, Şark sahillerinde bir limanda karaya çı. Kahire, 11 (A.A.) — İrakı Suri. yeye bağlayan şimendiler hattının Yeni hat iki memleket arasındaki mesafe- Paris, 11 (A.A.) — Pat Ajansımın bildirdiğine göre, Polonyada Slomin elyarında Sovyet makamatı Dieper nehrini Miemene birleştiretek bir ka Bu işde | cebren 30 bin Polonyalı kullanılmak! tadır, 500 kilometre uzunluğunda o- FELEK 1918 de Alman Ordusu Mağlüp Olmuştu Yazan: B. FELEK oktandır dünyayı ve e arada da bizi infalli sözlerinden mahrum birakan Alman önderi, AL man Başvekil ve Alman ofdüları Başkumandanı Her Hitler geçen har. bin ölülerini hürmetle yâd için yapi- lan merasimde mutadı hılâfı kısaca bir nutuk irat etti. Ötedenberi saat- lerce yüksek söylemek itiyadında Om lan bu zatın sesini kısmıya ve sözünü kısaltmı başlaması ve hele nut. kunda Almanyanın büyük tehlikele. re maruz olduğunu itiraf ederek AL laha sığınması çole şayanı dikkat biz tahavvül olarak kaydolunabilir. Pek kurnaz bir zat olan muma, leybin, Alman milletini yen'den mil; yonlarla ölü vermiye ikna için bir ö- lüler gününü seçmesi hayli mânalı, dır, Kendi iddia ve ifadesine nazaran on beş senedir, tepeden tırnağa kadar silâhlandırdığı Alman milletini mah» vetmiye çalışan kapitalistlere karşı mücadele etmektedir. Son devrin İnsanları sade siyasi kanaatlerin değil, hâdisatın bedahe, tini ve hatâ kelimelerin dünyaca malüm olan İfadelerini bile kolay» lıkla değiştirdikleri için Alman deve let reisinin Almanyayı bir kapitalist mazlâmu olarak göştermesine şaş. mak doğru olamaz, Davası kapita- lstliği güys yıkmak olan yeni bira. deri can beraberi Sovyet Rusyaya karşı onun bu kadarcık olsun bir ce» mila yapması çok görülmemelidir. Führer'in mulkunda, (tehlikenin büyük olduğunu söyliyen kısımdan gayrisi, büyük bir kıymet ifade et- miyor, Çünkü kendisi bugün mütte, fikler aleyhine söylediği sözlerden çok daha ağırlarını hâlâ kan karde” liği ettiği Sovyet Rusya ve zimam. darları için de söylem'şti, İcap edin- ce fikrini, sözünü ve tavrını, hattâ kinini değiştirdi. Bu çeviklik siyar si adamlar için belki bir avantajdır, Lâkin onların söylediği sözleri daim müptezelleştiren bir âmildir de. Zaten yıllardanberi her söylediğiri biraz sonra kendi hareketiyle tekzip eden bu zatın söylediklerinden mâna çıkarmak istiyenler hep onun ifade» sinin aksini beklemeyi daha ihtiyatlı buluyorlar. Bir hayli zaman evvel Münihte-m,” mumi bir yerde yine siyasi bir ko” nuşma yapan bu zat pek yakın haka, yiki de değiştirerek geçen harpte Alman ordusunun mağlâp olmadığı. nı ve aneak dahildeki müfsit ve ha. İnlerin eseri olarak Almanlarm si. lâhlarını terkettiklerini, ve eğer ken- dişi o zaman Başvekil olsaydı hâdl satın o şekli almamış olacağını bilâ- perva söyledi. Hazretin bu sözlerini Fransız gazetesinin dediği manlar, kendilerini İzaç eden haki, katleri hemen inkâr etmektedirler, Halbuki, müttefik orduların (Sem. me) cephesindeki zaferlerini mütea, kıp 14 Ağustos 918 de inikat eden bir Saltanat Şürasında Hindenburg, Ak maoyanın artık müttefikleri askeri kuvvetle mağlâp edemiyeceğini açık. ça söylemişti. 10 Eylâlde, Fransız kuvvetleri, Hindenhurg hattı denilen mevzilerle ilk teması tesis ettikleri zaman Al- mam karargihı umumisi bitaraf bi? devlet vasıtasiyle müttefiklere sulh teklif edilmesi fikrinde Berlinle be. raber idi.28 Eylülde ise müttefiklerin rir'stikleri üç taorruzun başlangıcın. dan biraz sonra Alman hükümeti Amerika Cilmhurreisi (Wilson) ile sulh mükâlemeleri imkânlarını ha xırlamıya şitap etmişti. Dahası var. Teşrin'evvelin başında müttefiklerin taarruru tesirini gös. termiye başlayınca variyetin ümlt- sizliğini gören Alman karargâhı w- mumisi Berline tel tel üzerine çeker- İken bizzat Ludendorf harekete geçi. yordu. Karargâh umumideki İmpa. raterlük © müşavirlerinden oOMösyö Lersner ismindeki zatın © sıralarda Hariciye Nezarotino çektiği Şu tel. gra! buhu gösteriyor: “General Ludendorf, Miralsy Feye'nin yanında benden ve Baron Grünau'dan derhal sulh teklifi yapılmasının zatı dev- letlerine iblâğını ısrarla İstedi, Kendisi burün ordunun mükövemet etmekte ol- duğunu, fakat yarın ne suhur edöseği bi- Hnemiyeceğini de söyledi. Hattâ General Ludendorf muhasa. malın hemen tatilini e kadar siddetle arzu etmekte idi ki; swlh müzakere- lerinde mutavassıt rolünü oynamak. tn olan İsvişrenin “Reisicümhur (Wilson) Ja daha çabuk ve dağrudan doğruya temasa o geeebilmesi için * Naven ismindeki büyük Alman fel <iz İstasyonunun İsviçre emrine ve. rilmesini bile teklif etmişti, Yukarı. da ismi göçen Mösyö Lersnero sı.