9 Şubat 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

SAA e— ae Z Ş gaa z M Ka Te AYA AA İ oesirNARI — & General Deedes Samsun ve Erbaada Tetkikler Yapıyor Samsun, 8 (A-A.) — Felâket mın- takasını gezmekte olan İngiliz yar- dım komitesinin mümtessili General Deedes, dün akşam şehrimize gelmiş- tir. Bu sabah valiyi makamında zi- yaretten sonra, belediye, parti ve halkevini, Kızılayı ziyaret eylemiş, partide Atatürke ait tarihi daireyi ve WGazi kütüphanesini gezmiştir. Samsun vilâyeti dahilinde zelzele "tahribatı ile felâketzedelerin vaziyet- leri hakkında çok yakın alâka göste. fren General, dolaştığı zelzele mınta- Ikalarında hükümetin ve Kızılayın fyaptığı yardım işlerinin son derece iiyi olduğunu görmekle çok mütehas- isis olduğunu ve Türk milletine İngi. iHiz milletinin sempatilerini getirdiği- ni söylemiştir. Bugünkü posta trenine bağlı hu. isusi vagonla ve refakatindeki zevatla yAmasyaya gitmiş olan General Dep- »des, istasyonda başta vali olmak üze- ire vilâyet erkânı parti, belediye ve İhalkevi ve Kızılay mümessilleri ile kalabalık bir halk kütlesi tarafından jtezahüratla uğurlanmıştır. Erbaa, 8 (A.A.) — Dost İngiliz Ge. İnerali yanında Times muhabiri, ter- yeümanı olduğu halde Tokat valisi ile birlikte dün Tokattan şehrimize gel. pmişler ve merasimle karşılanmışlar- dır. General öğle yemeğini partide ye ydikten sonra maiyetindeki zevatla )zelzele sahalarının buralarında yapıl mış olan barakaları gezmiş, akşama *doğru Lâdiğe gitmek üzere şehrimiz. Hden hareket etmişlerdir. Sıvasta tetkikler Sıvas, 8 (A.A.) — Sıvas valisi Akif İyidoğan bugün refakatlerinde jan. darma komutanı olduğu halde Tokat yolu üzerinden Koyulhisar ve Suşeh- ri kaza ve nahiyelerine gitmişlerdir. Ayni zamanda bu mintakada zelzele. den bozulan şoselerin ve yıkılan köp. rülerin kamyon geçmesine müsait bir şekilde tamir edilip edilmediği. nit mahallinde gözden geçirecek ve felâketzedelerin vaziyet ve ihtiyaçla. rını tetkik eyliyecektir. Yeni 'sarsıntılar Ankara, 8 (Tan Muhabirinden) — Geçen pazar Kastamonuda vukua ge. len zelzeleden kız orta mektebinin temelleri çatlamış ve tehlike görül- düğü için mektep tatil edilmiştir. Bu sabah 8.30 da Muğlada hafif, evvelki gece saat 2,15 de hafif, 3,45 de şiddetli olmak üzere, İzmirde iki, Dikilide bir, dün Amasyada 6 da çok şiddetli bir zelzele olmuştur. Vilâyetlerdeki. teberrüler Ankara, 8 (Tan Muhabirinden) — Geçen cumartesi akşamına kadar hariçten yapı- lan teberrülerle yurtta toplanan paraların yekünu 3.,597,709 lira, 11 kuruşa vardığını bildirmiştim. Bu yekünu ihtiva eden vi- lâyetlere ait müfredatın mütebakisi de şu- dur; Kars vilâyetinden 20267 lira, Kastamo- nudan 33240 lira 20 kuruş, Kayseriden 31161 lira 19 kurüuş, Kırklarelinden 17336 lira 92 kuruş, Kırşehirden 5768 lira 90 ku- ruş, Kocaelinden 36701 lira 13 kuruş, Kon- yadan 46439 lira 388 kuruş, Kütahyadan 16177 lira 75 kuruş, Malatyadan 13819 li- ra 14 kuruş, Manisadan 34769 lira 30 ku- ruş Maraştan 7714 lira 86 kuruş, Mardin- den 14180 lira 76 kuruş, Muğladan 19868 lira 38 kuruş, Muştan 3800 lira, Niğdeden 13682 lira 34 kuruş, Ordudan 708 lira 19 küurüş, Rizeden 5408 lira 78 kuruş, Sam- sundan 6925 lira 99 kuruş, Seyhandan 28555 lira 94 kuruş, Sliirtten 11925 Hra 51 kuruş, Sinoptan 14551 lira 30 kuruş, Si- vastan 13131 lira 18 kuruş, Tekirdağın- dan 25426 lira 34 kuruş, Tokattan 4507 li- ra 79 kuruş, Trabzondan 28752 lira 92 ku- ruş, Tuncelinden 3480 lira 48 kuruş, Ur- fadan 11577 lira 80 k_uruş, Vandan 10300 lira, Yoıgat)an 7820 lira 8 kuruş ve Zon- guldaktan 56832 lira 69 kuruştur, Yakın Şarktaki Fransız Ordusu Mevcudu 250.000 Kişi (Başı 1 incide) lâhiyettar askeri mahafil, Almanla- rın veya Sovyetlerin Balkanlarda ve ya Kafkasyada yapmaları muhtemel taarruza karşı koymak için toplanıl. miş olan kuyvetlerden başka bu or. dunun şarkta Fransa mandası aitın- da bulunan mutat işgal kuvvetleri miktarına tekabül etmekte olduğunu beyan etmektedirler. Yine bu mahafil, şarktaki Fransız ordusu mevcudunun Sovyetlerin 400 bin ve Almanların 100 bin olarak yapmış oldukları tahminin ortasında olduğunu ilâve etmektedirler. Paris, 8 (A.A.) — Müstemiekât Nezareti propaganda şefi Rogues, Şi. mali Afrika ve Şarktan gelen kuv. vetler hesaba dahil edilmediği tak.- dirde, Fransız müstemlekelerinden gelen efradın 1940 temmuzunda 600 bin kişiyi bulacağını söylemektedir. Lüzumu halinde Fransız müstemle. keleri iki milyon asker verebilecek. fir. İngiliz - Mısır dostluğu Kahire, 8 (A.A.) — İrat ettiği bir nutukta İngiliz - Mısır münasebet. lerine temas eden Emin Usman Pa. şa, Mısırin İngiltereye tam itimadı olduğunu ve iki millet arasındaki dos luğun karşılıklı menfaatler temin ey- lediğini bildirmiştir. Müteakıben nazır, İngiliz . Mısır muahedesinin müdafaa edileceğini, zira Mısırın da İngiltere gibi adalet ve hürriyet prensiplerini müdafaa i- çin mücadele etmekte olduğunu söy- lemiştir. Konseyden Sonra (Bası 1 incide) riciye; Milli Müdafaa ve diğer vekâ- letler erkân ve müdiranı tarafından selâmlanmıştır. İstasyonda bulunmakta olan kala- 'balık bir halk kütlesi Hariciye Ve- kilini sürekli alkışlarla karşılamıştır. . Londra, 8 (Husust) — Buraya ge- len malumata göre Yugoslavya ile İn giltere arasında geçen ilk kânunda Başlayan ticaret Mmüzakerelerini in- tac için, yakında bir Yugoslav ticaret beyeti Londraya gidecektir. İSTANBUL Kütüphanelerinin Vazi K TAN 92940 Üniversite Rektörünün talebelere tertip etmiş olduğu çayın dördüncüsü dün Rektörlük binasında, Fakülte imtihanlarında iyi derece alan talebelerine verilmiştir. Bundan evvelki çaylar- da olduğu gibi dünkü çayda da talebeler müştereken kitapsız- İÜnîversifede Talebe Çaylarının Sonuncusu Yerildi î lıktan şikâyet etmişler ve buna bir an evvel çare aranılmasını ileri sürmüşlerdir. Yukarıki resimde dünkü çayda hazır bulunan talebeleri mu- allimleri ile birlikte görüyoruz. BELGRATTA Gördüklerim Ve İşittiklerim (Başı 1 incide) yet halinde topladı. Ve serbest inti- habat yapmağı vaadetti. Fakat bu vaziyet Sırpları memnun etmemişti. Hırvatların Çiftçi Fırkası ismi altın- daki milli partileri karşısında evvel. ce mevcut olan ve sonra birleşen Sırp partileri âdeta zayıf kalmışlar- dı. Fazla olarak Sırp vilâyetleri hâlâ birleştirilmemişti. Öyle ki, intihabat yapılsa, Hırvatlar tek bir cephe ha- linde çalışacak ve belki de Sırplar, iktidarı ellerinden kaybedeceklerdi. îifi'_îıîl'îîıde—rîîiüîume ir türlü i_ı,ı'. te ayrılmış olan Hırvatları bir vilâ. (Bası 1 incide) Sovyet kıtaları, Mannerheim hat. tma karşı ön gündenberi devam eden taarruzlar neticesinde, ilk defa ola. rak bir ilerleme kaydetmişler ve Vi. burg'dan 20 mil mesafeye varmışlar. dır. Bununla beraber Mannerheim hattını yarmağa veya mühim — bir rahne açmağa muvalfak olamadıkla. rı tasrih ediliyor. Fin”kaynaklarına'göre Finler, dün yirmi tank daha imha etmeğe muvaf. tak vİmMusTar VE Bü süretle harbin Fransadaki Polonyalı Kıtalar Gönüllü Olarak Finladaya Gönderiliyor tadır.Bugünkü Sovyet tebliği sadece keşif ve bombardıman uçuşlarından bahsetmektedir. Amerikada Senato Hariciye ko- misyonu Finlanda ile Çine yirmi- şer milyon dolarlık ikrazat yapıl. ması hakkındaki kanun lâyihasını 6 reye karşı 12 reyle kabul etmiştir. Lâyiha, ikrazlar karşılığını temin i. çin ithalât ve ihracat bankası ser- mayesinin 100 milyona iblâğı hak. kında da bir hükmü ihtiva etmekte- dir. Finlandaya doğrudan doğruya Ankara, 8 (Tan Muhabirinden) — Maarif Vekâleti kütüphaneles mü- dürü Aziz Berkin, İstanbul kütüpha. nelerinde yaptığı teftişlere ait rapo- runu vekâlete vermiştir. Bu rapora göre, kütüphanelerin pis ve tozlu, kitapların intizamsız, cilt_siz ve kirli oldukları, kütüphane memurlarının işlerini benimsemiye- rek işi âmir, memur vaziyetinı gözü« nünde tutmadan lâübaliliğe vurduk- ları, devamsızlığın bir itiyat haline getirildiği, kütüphanelerde disiplin namına bir şey mevcut olmadığ: gibi okuyucu sıfatile gelen halka da fena muamele yapıldığı, istedikleri kitap- lar kütüphanelerde mevcut olduğu halde tenbellik —yüzünden halka “yoktur,, cevabı verildiği, müdürle. re yapılan şikâyetlerin de onların memurları iltizam etmeleri yüzün - den müsbet bir netice vermediği, mü.- dürlere vazifeleri hatirlatıldığı — za- man bu gibi şeylere lüzüm olmıyan hususatta bile tahsisatsızlık, eleman- sızlık ve kifayetsizliği ileri sürerek bir şey yapılamıyacağını iddia ettik. leri bildirilmektedir. Raporda “Fatih Millet kütüphane- sinin bu komiklerde bir istisna teşkil edeceği ve tahsisata mutlaka lüzum hissettiren meselelerde bile bu kü- tüphanenin nümune olacak mahiyet- te işler başardığı ayrıca zikredilmek- tedir. Bu rapor üzerine Maarif Vekili, bütün alâkadarlara bir tamim gön.- dermiş, kütüphanelerde. görülen bu kabil yolsuzluk, pislik, intizamsızlık, devamsızlık gibi hallere süratle ni- hayet verilmesini tavsiye eylemiş ve aksi halde kütüphane müdürlerinin şiddetle mesul edileceklerini bildir. miştir. .w?. e . Sanayi Birliği Kongresi Dün 'Yapıldı Sanayi Birliği senelik kongresini Ticaret odasında akdetmiştir. Heyet, bütçeyi kabul ettikten sonra kauçuk, iplik ve mMakara fabrikalarının ve tüccarlarınm da birer limited şirket kurmalarını muvafik görerek hükü- metten bu hususu dilemiye karar ver Zincirleme satış vaziyetinde fatu- raların noksan yapılmaması, ihtikâra meydan verilmemesi kararlaştırılmış tır. Yeni idare heyetine fabrikatör - lerden Halil Sezer, Sami Besler, Hil- mi Naili, Kamhi, Hasan Ali ve Ab pmiıya cesaret d Bugün Yugoslavya, dahilen bir Hır- vat — Sırp kavgası içindedir ve bu kavganın Yugoslavyayı nereve kadar götüreceği meçhuldür. Jırvat meselesinin bir de hari- ci siyasete temas eden tarafı vardır. Hırvatlar katolik olduğu için, İtalya ve Papa, Hırvatlar arasında müsait bir propaganda zemini bul: maktadır. Orta Avrupada bir karışık- hk vukuu halinde Hırvatların istik- lâline yardım edeceklerini vaadede. rek onları elde etmiye çalışmaktadır- lar. $ Diğer taraftan Almanya da, Alman kültürü almış ve eski Avusturya im- paratorluğu içinde yetişmiş olan Hır. vatları kazanmak hususunda faali- yetten geri kalmamaktadır. Bu propagandaların hedefi Yugcslavyayı varcalan aktır. Konuştuğum Yugoslavların kanaa- ti şu merkezde toplanıyor: Yugoslavya topun ağzındadır. Or. ta Avrupada patlıyacak olan herhatı- gi bir harp ateşi ilk defa buraya si- rayet edecektir. Bu tehlike karşisin. da Yugoslavya, birliğini muhafaaz et. miye, müdafaa kuvvetlerini arttır- mıiya, siyasetini komşularını kızdır. mıyacak, gücendirmiyecek şekilde idareye mecburdur. Onun için bita- raflıktan ayrılmıyacaktır ve selâme- tini bitaraflıkta bulmuştur. Benim gördüğüm manzara ise şu. dur: N Yugoslavya dahili küllerle çevrilmiştir. haftada haritadan burada çok tesir yapmıştır. Alman- yadan 'âdeta korkuyorlar. İtalyayı bir kuvvet müuvazenesi olarak idare ediyorlar. Almanyayı gücendirme- mek, tahrik etmemek için ellerinden geleni yapıyorlar. Zaten harici tica. retlerinin mühim kısmı Almanvya ile cereyan etmektedir. Bir tecavüz vu- kuunda müdafaaya hazırlanmışlar- dır. Herhangi bir tecavüze karşı mu- hakkak surette ve kuvvetle muka- vemete karar vermişlerdir. Fakat böyle bir taarruz ihtimalini az görü- yorlar. İngiltere ve Fransaya karşı fazla sempatik değildirler. Bu ihti. yatkâr hareketleri biraz da komşula- rını tahrik etmemek içindir. Zaten burada İngiliz ve Fransızların fasli- yeti de pek görülmüyor. Her tarafta almanca hâkim. Bütün gazete satış köşklerinde almanca gazeteler satılı. yor. Maamafih bugün harici siyaset- âdeta ve harici müş- Polonyanın üç silinmiş olması dullah seçilmişlerdir. lerinin temeli bitaraflıktır. Harbin d i imha 1 Sövyet tanklarının sayısı 600 e varmıştır. Merkezi cephede Sumo Salmide harp devam etmektedir. Finler, bu. rada bir Sovyet taburunu imha et. tiklerini iddia ediyorlar, Daha şimalde Sallada harbin baş. lamasındanberi dövüşen Fin asker. leri yerlerini İsveç gönüllülerine bı. rakmışlardır. Denizde de muharebeler oluyor: Sovyetler, dün bir İsveç vapurunu batırdıkları için, İsveç hükümeti Moskovayı protestoya hazırlanmak. hükümet tarafından 30 milyon dolar borç verilmesi hakkındaki teklif 3 reye kar$ı 15 reyle reddedilmistir. İngiltere hükümeti, eski Moskova müsteşarı Vereker'i Finlandaya se- fir tayin etmiştir. Stokho'm, 8 (A.A.) — İsveç parla. mentosu sivil halk için 800 bin gaz maskesi tedariki hususunda hükü- met tarafından istenilen tahsisatı kabul etmiştir. Diğer taraftan aske. ri hastaneler için parlamento 10 mil. yon kuronluk tahsisat kabul etmiş. tir. Krup Fabrikasının Haliç Tezgâhları Krup fabrikasının Haliçteki — tez- gâhlarında çalışan yüz altmış işçi dün “artık iş kalmadığı,, söylenile- rek işlerinden çıkarılmışlardır. Bu işçilere alacakları olan üç buçuk günlük istihkaklarını da cumartesi günü gelip almaları tebliğ edilmiş- tir. İşçiler, mümessilleri vasıtasile mü- essese direktörlüğüne müracaat e- derek kendilerine işlerinden çıkarıla- caklarının 15 gün evvel haber - ve- rilmesi icap ettiğini, böyle yapılma- dığı için 15 günlük tazminata hak kazandıklarını söylemişlerse de bu talebe kulak asılmamıştır. Bunun ü- zerine işçiler mıntaka iktisat mü- dürlüğüne müracaat etmişler, fakat orası da işçilere mahkemeye müra- caat etmelerini — tavsiye etmiştir. Krup müessesesindeki alâkadarlar cumartesi günü memleketlerine dö- necekleri için işçiler dün müddeiu- mumiliğe müracaat etmişler ve hak- larının korunmasını istemişlerdir. Namaz Kılarken Öldürüldü Balikesir — Konak Pınar nahiye- sine bağlı Kiraz köyü mescidinde yatsı namazı kılımırken, dışarıdan a- tılan çifte kurşunile Koca Ahmet isminde biri öldürülmüştür. 67 yaşnda Koca Mehmet, katil ol- mak zannile tutulmuştur. sonuna kadar bitaraf kalabilecekleri- ni, bu sayede harbe girmekten kurtu. lacaklarını umuyorlar. Balkan Ah- tantı bu sulh ve bitaraflık siyasetini takviye ettiği için Antanta bağlıdır- lar. İşte böylece dahili ve harict müş. küllerin dalgaları arasında hükümet sefinesini bir kayaya oturmaktlan kurtarmıya çalışıyorlar,. Vermut ve Likör Bol Piyasada bira, vermut ve. likör mevcut olmadığı hakkındaki neşri. yat dolayısile İnhisarlar Umum Mü- dürlüğü vaziyeti Şşu suretle tavzihe lüzum görmüştür “Piyasada vermut ve likör mebzulen mevcuttur. Her isteyen bayi, i_dareden bu mamülâtı dilediği miktarda satın alabilir. Likör ve vermut etiket ve şişelerinin kâfi miktarda mevcut olmayışının bu vaziyeti ihdas ettiği yolundaki iddia da asılsızdır. Çünkü vermut ve likör etiket ve şişelerine ait ihtiyaca fazlasile kâfi bir stok vardır, İnhisarlar İdaresi fiyat ucuzluğundan sonra, birkaç misli artan bira istihlâkini karşılamak için idari ve teknik tedbirleri almaktadır. Bu noktada şu kadarını söy- lemek kâfidir ki, son dokuz sene zarfında ve Bomonti ve Ankara fabrikalarının ayni zamanda çalıştığı senelerde bile 8 milyon litreyi hiçbir zaman bulmıyan bira istih- lâki, bu iş idareye intikal ettikten sonra ve yalnız altı ay içinde 2,5 «milyon litreyi bulmuştur. İnhisarlar İdaresi, birdenbine fevkalâde vüsat peyda eden bu istihlâki karşılamak üzere maddi istitaat ve vesai- tini tam randımanla hareket& getirmiştir ve getirmektedir.” Amerikaya Altın Götüren Sovyet Vapuru Vaşington, 8 (A.A.) — Kim adır- daki Sovyet gemisi 5 milyon 600 bin altm dolar kıymetinde hamule ile San Fransiskoya gelmiştir. Bu ha- mule, Nevyork bankalarından birine gönderilmektedir. Nevyorkun banka mahafili, bu al- tinın harp malzemesi mübayaası yü- zünden ciddi surette haleldar olmuş olan Sovyet hükümetinin kredisini yükseltmiye tahsis edileceği mütale- asında bulunmaktadır. Matbuat Heyetimizin Dünkü Ziyaretleri (Başı 1 incide) nasında Fransız hükümet merkezini ziyaretlerinin başlangıcı olmuştur. Kendilerine Parisin Paris olarak kaldığı ve hamlesinin fevkalâde ol. duğu söylenilmişti. Fakat, bunlardan birinin bize söylediği gibi bu hamle. nin bu kadar mükemmel olduğu ta. savvur edilemiyordu. Türk matbuat mümessilleri Lyon istasyonuna muvasalatlarında Parise , mâhsus hava ile karşılanmıslardır ve * Ctrarrps Tiyscco'dekr mek üzere sokaklardan geçerken Al. man propagandatılarının iddiaları hilâfına olarak Parisin kum yığın. ları altında bulunmadığını görmüş. lerdir. Türk heyeti bugün saat 11.30 da Zafer âbidesine giderek Paris mevki kumandanı General Herbillion ve Çanakkalede bir kolunu kaybeden General Gauraud tarafından karşı. lanmıştır. Bir askeri müfreze selâm resmini yaparken Türk heyeti meç- hul ölü âbidesine beyaz zambak ve kırmızı gülden yapılmış bir çelenk kovmuştur. Müteakiben heyet, Hariciye Ne. zaretinde şerefine verilen öğle ziya- fetinde bulunmuştur. Belediyede verilen ziyafet Paris, 8 (A.A.) — Dün Parise ge. len Türk matbuat mümessillerinden mürekkep heyet, bugün öğleden sun. ra şerefine belediye dairesinde tertip edilen kabul resminde hazır bulun. muştur. Şehir Meclis Reisi Vekili Dailly, refakatinde Seine Prefesi, Villey ve büro erkânmı bulunduğu halde, heyete, höş geldiniz, demiştir. Müteakıben Seine Prefesi, söz alarak Fransa ile Türkiyeyi birleştiren bağ- lardan bahsetmiş ve Anadolu zelze. lesi felâketinde bütün Fransanın duyduğu teessürü canlandırmıştır. Villet, bundan sonra Atatürkün mu.- azzam mesâaisini hürmetle — anarak, demiştir ki: “Gençliğin mecburi tahsili. mat. buatın mazhar olduğu fevkalâde in. k'şaf, tabit servetlerin işletilmesi, cüretkârane bir şehircilik programı- nın mesut şekilde tahakkuku, mille. ti koruyacak olan ordunun kuyvvet. lendirilmesi, bütün bunlar ümümi. yet it!barile metotlu şekilde hazırla« nan ve tam bir muvaffakıyetle tatbik edilen programın başlıca noktaları. dır.,, Akşam gazetesi müdürü Neemettin Sadak, Türk heyeti namma söz ala. rak Paris şehrini se'âmlamış ve de- miştir ki: “Avrupanın, içinde yasadığı şu va- him anlarda, bütün 'dünyanıninür ve cazibe şehri olan Parisın, bütün ha- yatiyetini ve kendisine has olan gü- zelliklerini muhafaza ettiğini gör « dük: Neşesi yerine kaim olan derin iman, müdafaa ettiği davanın nihai zaferine olan itimadının delilidir.Bu dava bizim de davamızdır. Mukad- deratı sizin mukadderatınıza bağlı olan memleketimiz, milletlerin hak- kını, hürriyetini ve istiklalini müda. faa için giriştiğiniz mücadeleyi derin bir heyecanla ve her gün artan bir itimatla takip ediyor.;, GW dere p tum r