16 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

, 16 Sonkünun 940 TAN ASONE BEDELİ Türkiye, Ecnebi Mi. zag MO Kr o sdene * 2800 Kr m » 8 Ay 1809 » e.» 3 Ay e * A» vay se Milletlerarası porta ittihndina dahi) IYan memleketler için abone bedeli müdlet surastyle S0, 16. 9, 35 liradır. Abone bedeli Desindir Adres değiştirmek 25 kuruştur. Yap İçin mektuplara 10 kuruşluk Dal ilâvesi lazımdır. Felâketzedelere Yapılan Yardımları Genişletmek İçin ün, okuyucularımızdan aldığı. mız mektuplardan birisi, tat. Mikini çok yerinde bulacağımız hir teklifi ileri sürmektedir. Mektubu Yazan vatandaş, teklifini şu cümle. İerle hulâsa etmektedir: “- Zeleele felâketzedelerine ha-| iten ler. Hemen bütün inden, gelen oOher fedakârlığı Yüstermektedir. Fakat bu hususta ne Yapılsa, azdır. Ve biz, bu fevkalâde İcliketin acısını ancak, fevkalâde İslakârlıklarla dindirebiliriz. Zelzele feliketzedelerine, daha ne yardımlarda bulunabileceğimizi #ünürken, aklımıza, inhisar ida. , posta İdaremiz de geliyor. A- taba, meselâ, inhisar idaresi, bir, ve. Tâ iki ay müddetle, bilhassa pahalı ara, ve içki fiyatlarına, zelzele fe. Miketzedelerine verilmek üzere, biz si veya ikişer kuruş zam yapamaz Ve acaba, posta idaresi, yine felâ. Ketzede vatandaşlara bir yardım ol. Mak üzere, seri halinde, hatıra pul. 1 çıkaramaz mi?,, Okuyucumüzun sullerine, her mâ. I dimağın: “— Yapabilir... Çıkarabiliri, ce Yabını vereceğinden şüphemiz yek. ve dahilden yardım edenler, Vâksâ, bu suretle ele geçirilebile. | eek meblâğ ehemmiyetsiz sanılabi Fakat dikkatle hesap edilirse, kolay. | lıkla anlaşılır ki, sade bu iki küçük İeklifin kabul olunması bile bir çok Möketscdulea *ebilecek mil Sını temin eyliyebilir. Bifin kabul edilmesi de, hemen hiç ir vatandaşa, katlanılmaz bir mad.| di külfet te yüklemez: Hattâ araya girecek fark, onu ödeyecek olanların, | belki farkına bile o varamıyacakları derecede küçüktür. Bunun icindir ki, alâkadarların nazarı dikkatini, oku. Yucumuzun teklifi üzerine davet et- meyi faydalı buluyoruz. o Mektepsiz kalan yavrular Bundan bir kaç gün evvel, gac- telerde, Erzincan faciası yüzünden Açıkta kalan talebelerin, her istedik. leri mektehe yerleştirileceklerine da. İF sevindirici bir havadis intişar et. i. Dün, matbanmıza gelen bir zat, havadisin verdiği ümitle maarif Müdüriyetine, İstanbul vilöyetine aşvurduğunu, ve Erzincan ortao- wlundan açıkta kalan yavrusunun bir mektebe yerleştirilmesini istedi. ğini söyledi. Kendisine, çocuğunun ancak, ne. hari olarak kabul edilebileceği bil- dirilmiş, , Halbuki, Erzincan faciasından, ev. 8iz, barksız kurtulmuş olan vatan. daşlar Için, daha fayda verebilecek bir fedakârlık gösterilebilirdi. Ve, büyük bir yekün tutmıyan o zavallı €veuklar, mekteplerimize “leyli — mecenni,, olarak kahul edilebilirler. di. Bize öyle gelir ki, ancak bu tak. dirdedir ki, biz, o vatandasların lâ- Yıkıyle müstefit olabilecekleri kü. tük bir fedakârlık göstermis sayılır. dık. Ve hu noktanın nazarı itibare a- masını dilemek te, bizim en sami. Mİ femennilerimizden biridir, —— — (küçük Memleket Haberleri | KONYADA: Botse köyünde bir akşam dağda ka- Yan hayvanlara kurtlar hücum et. miştir. Uç beygir, bir manda, beş yüz koyun ve keçi parçalanmıştır. # Arıkören köyünden Mehmet oğlu Osman Ozcan, üzerinde 2300 kaçak çakmak taşı bulunduğu için tevkif edilmiştir. o Zonguldak, 15 (Tan Muhabirin. den) — Fırıncılarla belediye arasın- da bir ihtilâf çıkmıştır. Bu yüzden bir haftadanberi şehir halkı ekniek sıkıntısı çekmiştir. A İL Günde yüzlerce kurban veren millet- lerden örnek alarak, harp ve sulh için © lee hazırlanmamız lâzımdır. Kurban- | larımız Hava Kurumuna vermek, ba İnsanlık yarışına girmiş gibidir.| memlekt, e.| kurtarlimasına. yeti. | rda para toplanılma.| Hem, bu tek-| Yugoslavyadır. Bu ge en çarpışmakta o. lan üç büyük devletin siyasi nü. fuzlarına maruz bulunan ikinci devlet Yugoslavyadır. Malümdur ki, Yugoslavya irken tamamı ile Slav ve dinen ortodoks olan Sırp- lar, kâtolik olan Hırvatlar ve 5lo- venler ve Müslüman olan Boşnak- lardan, Gega Arnavutlardan ve Türklerden terekküp eder. Maama- fih Almanya hududundaki Alman, lar ve Banatta yaşıyan Macarlar i- le Makedonya ( vilâyetlerindeki Türkler, Bulgarlar, Arnavutlar ve Rumenler nüfusça ehemmiyetsiz kalırlar. Coğrafi mevkii itibarile Almanlar, Bulgarlar, Macarlar, Rumenler ve Italyanlara komşu. durlar ve takriben 240 bin kilo- metre kara arazisi ile 15 milyona varan nüfusunun miktarı, sevkul- ceyşi vaziyeti ve anasıri teşekküli- yesınin askerlikçe olan kıymet ve meziyeti dolayısile Balkanlarda bü- yük bir ehemmiyeti haiz olan Yu. goslavyada da, Bulgaristanda ol. duğu gibi büyük devletlerin siyasi nüluzları çarpışmaktadır. Yugos. lavyanın Balkanların sulh ve mü- salemeti bakımından haiz bulundu- ğu bu ehemmiyete binaen oradaki nüfuz galebesi şanslarını tetkik €- deceğiz: e e siyasi nüfuz galeebsine çalışan büyük dev. letierin birincisi Almanyadır. Al. manlarin Yugoslavya üzerinde nü. İuzlarını istinat ettirmiye çalıştık. ları esaslar (İ) Iktısadi, (2) Coğ- rafi ve (3) Fikri olmak üzere üç asla irca edilebilir. 1 — Iktısadi vaziyeti itibarile Sırbistan ötedenberi Avusturyanın nüfuzu ve hattâ denebilir ki vesa- yeti altında bulunuyor idi, Vaktile Sırbistanın ihracati sırf sığır ve domuzdan İbaret olduğundan canlı olarak bu hayvanların transit su- retile Avrupaya gönderilmesi için Avusturyadan geçmesi zaruri idi. Bugün Almanyaya ilhak edilmiş olan Avusturyanın mevkii tamamı ile Italyay'a intikal etmiştir. Yugos. Tsvya bugün Almanyanın değil, 1. talyanin iktisadi tesiri gitindâdir. 2 — Hudut komşuluğu ve AL man hudut mıntakalarında takri. ben yarım milyon Almanın yaşa- ması dolayısile Almanların Yugos- lavya üzerinde icra edebileceği coğrafi tesir; hudutlarının vüsati ve Arnavutluğun işgali üzerme Adriyatik denizinin artık bir itai- yan denizi olmuş bulunması itiba. rile, Kalyanın bu husustaki tesiri. ne nisbetle pek hafif, ve ehemmi. yetsiz kalmaktadır. Filhakika AL manya, daha ziyade Alman mede- niyetinin tesiri altında bulunan Hırvatlarla Slovenleri oSırbistan- dan ayırmak tehdidi ile Yugoslav- yayı tazyik edebilirse de, Hırvat. lar ve Slovenler küçük milletlerin Alman istilâsına karşı olan mu. kadderatını kendi ihtiyarı ile Al man boyunduruğuna girmiş olan ırkdaşları Çekoslovakların âkıbe. tinde görmekte oldukları için Hır- vat Köylü Fırkası ile diğer muhalif fırkalar aralarındaki ihtilâfları bi- rakarak birleşmiştirler. Bu sebep- AFRODİT HAKKINDA RESİMLİ ANKET: Buyux şarımız Yanya ne- mal Beyatlı'nın görüşüne gö- re, Afrodit nasıl olmalı? Sevimli ve tombul şairimiz aruzdan geçip parmak hesa- bıni sevmemekle beraber Af- roditin hatırı için parmak veznile şu karşıdaki şiiri söy- lemekten kendini alamamış- tır. Hâdiselerin çokluğundan ve yerin azlığından anketi- mizi yarın keseceğiz. Özür makalede, Yugoslavyanın bugünkü siyasi o Yugoslavyan GEZ ikiler en fazla maruz bulunan ikinci devlet vaziyetini okuyacaksınız. ın Bugünkü Siyasi Yugoslavya Sultanat Naibi Prens Paul İta'ya Kralı ile beraber İc, bunların ekip A yy na kapı! ana . Kaldı ki, Yugoslavyanın birliğini muhafaza etmek kendi menfaati iktızasından bulunan Italya da bu. na müsaade edemez. 3 — Almanların bu son zaman. larda (Mitel Avrupa) namı altında ortaya attıkları (Hayat sahasi) id. dialarına temel olmuk üzere orta Avrupa miltetlerinin “Alman har- sının tesiri altında inkişaf etmiş olmaları ve Almanyanın onlarin toprak mahsullerine ve onların da Alman büyük sanayiine muhtaç olmalar: davası, Almanlar için bir dereceye kadar manevi bir şans teşkil ederse de, bu şans, Italya- nın iktisadi ve maddi şansları önün. de hemen hiç derecesinde kalan si, yasi bir şanstır. (GOSLAVYADA siyasi nüfuz tesisine çalışan ikinci devlet Rusyadır, Rusların nüfuzu da: (1) Irki, (2) Siyasi ve (3) Fikri esas. lara istinat edebilir: 1 — Irk bakımından Yugoslav. Jar S'avdırlar. Fakat Genup Slavları her ozaman kendilerini hars bakımından pek çok sonra ta- rihi hayata ayak basmış olan Rus- lardan pek çok yüksek görmüş ve Ruslarla aralarında tarihi hiçbir münasebet bulamamışlardır. 2 — Siyasi bakımdan Sovyetler Lehistanda işgal ettikleri memle- gama) ketler dolayisile cenup Slavları ü- zerinde bir tesir yapabilirler. Fa. kat Lehistan ve Çekoslovakyada takriben 40 - 50 milyonluk bir Slav kütlesine dayanmış olan Rusların Yugoslavyada her ne şekilde olur. sa olsun fiili bir tazyik yapmasına Almanya herkesten evvel mâni o. lacağı gibi, Rusların Balkanlara hâkim olmasına gerek Balkanlar ve gerekse Boğazlarla alâkası bulu- nan Italya ve diğer Akdeniz dey- letleri müsaade edemezler. 3 — Son zamanlarda Rusların u- mumi siyasetlerini istinat ettirmek istedikleri komünizme gelince, Yu. goslavyada büyük sanayi inkişaf ve büyük sermayeler tessüs etmiş olmadığı için komünizmin ciddi bir terakkiye mazhar olmasına mü. salt zemin yoktur. Bununla bera. ber Sırplarda milliyet fikri pek zi. yade inkişaf etmiş olduğundan 0- rada komünizm hükümetin şiüdetli takibine maruzdur. Gerçi Sovyetler Lehistanda Iş- gal ettikleri yerlerle Estonya, Le- tonya ve Litvanyada şimdilik ko- münistlik tesisine teşebbüs etme- mişlerdir. Fakat Yugoslavlar, Sov. yetlerin bu hususta samimiyetleri. ne inanamazlar. 'UGOSLAVYADA nüfuz tesisine çalışan üçüncü devlet Italyadır. Bugün Yugoslavyada hemen he- men teessüs etmiş olan siyasi nü- AFRODİTE ŞİİR: Afroditim canımdır, Bir saraylı hanımdır: Feracesi fodralı Ak yaşmağı kolalı, Yan hotozu oyalı. Kıskandı Bay Konyalı! Afrodite aşk yarar Uğrumda dağlar yarar Beni sevdi seveli Oldu bir zırzop deli. Semih basıp yayalı Kıskandı Bay Konyalı! VER fuz Italyanlar lehine olarak: (1) Iktisadi, (2) Tdeoloji, 13) Siyasi ve (4) Coğrafi esaslara istinat etmek- ir, 1 — Ialyanlar Yugoslavyanın it. halât ve ihracat ticaretine istinat eden iktisadi münasebetlerini en müsait şerait altında inkişaf ettir- mektedirler. Bugün Bulgaristan gibi Yugoslavyanm toprak mahsu. lâtı ile hayvani gıda maddelerini Halyanlar satın almakta ve onlo. rım silâh, mühimmat ve makine ih- tiyaçlarını Italyanlar temin etmek- tedir. Ticari ve mali Italyan mü- esseseleri bu inkişafı en ziyade eh. ven şerait ile himave etmektedir. ler. Avusturyanın, Triyeste ve Fi. yume gibi mühim sanayi ve tica, ret merkezlerinin de Cihan Har de Italyanların eline geçmiş olma» sı bu hususta kendilerine ayrıca bir rüçhan temin etmektedir... 2 — Bugün kuvvetli ve birlik müsellâh bir millet vücude getir- mek istiyen Yugoslavlar. ideoloji bakımından memleketleri için en muvafık İtalyan sistemini bulmak. todırlar. Memleketin kahhar ekse. riyeti her ne kadar Slav ise de daha İlk günlerdenberi Hırvatlar. la Slovenler bir tarafta ve Sırplar diğer tarafta olmak üzere bu ana. sır arasmda pek derin milli ihti- lâflar vardır. Bu sebeple, Yugos- lavya, ne komünizm ve ne de tam bir demokrasi tatbikine cesaret e- dememiş, totaliter devletler siste, mini tercih etmiştir. Bilhassa İtal. yanm idare sistemi onlar için bir örnek teşkil etmektedir. 3 — Siyasi noktai nazardan ikti. sadi, coğrafi ve ideolojik zaruret. lere istinat eden siyasetlerinde İ- talyanlar Ruslarla Almanlara nis- 'betle pek mutedil ve müsamaha- kâr davrandıkları içindir ki, bun. lar, ne Ruslar ve ne de Almanlar gibi Yugoslavları ürkütmemek. tedirler. Italyanlar da Romalıların Cümhuriyet devrindeki emperya. Tam siyasetini takip etmektedirler. Dostlarını ezmevip onları kuvvet. lend'rmek, ledelhace düsmanları. nı onlara ezdirmek eski Roma em. peryalizminin üssülesası idi. 4 — Italyan nüfuzunun Yugos- lavyada teessüs etmesine hizmet eden coğrafi esaslara gelince, Ar. navutluğun işgali üzerine Adri. yatik denizi artık bir Italyan deni. zi ve Italya da bir Balkan devleti olmuş bulunduğu gibi, kara ve de. niz hudutları itibarile Yugoslav- ya, Italyanın kucağ'na düşmüş gi- bidir. Onun Avrupa ile olan bütün kara ve deniz münasebetlerinde hâ- kim mevkide bulunan devlet, hiç şüphe yok ki, Italyadır. RDANBERI yapmış oldu. #umuz tahlillerden anlaşıldığı üzere bugün Yugoslavyada Italyan nüfuzu hemen hemen nihai bir su. rette teessüs etmiş demektir. Ona ne Alman ve ne de Rus nüfuzları- nın galebe etmesine ihtimal yok. tur. Demek oluyor ki, Yugoslavya cihetinden de elyevm Balkanları kazanmak istiyen üç büyük devlet nüfuzundan nihai galebenin Htal- yanlarda kalacağı anlaşılmaktadır. ESKİLERİN Tasfiyesini İstiyen Gençlere Açık Mektup Sizden evvelki nesillere | mensup edip ve şairlerin tasfiye edilmesi lâzım gel- diğini iddia ediyorsunuz. Bir neslin o çekilebilmesi için yeni neslin onların e- serlerini gölgede bırakacak İ eserler yaratmış olmaları | lâzımdır. TAN size sütunlarını a- İİ cıyor. Beğenmediğiniz ve artık tekaüde çekilmelerini istediğiniz edip, şair ve muharrirlerin eserlerinden üstün eserleriniz varsa ge- tiriniz. Neşre hazırız. Kav- ga böyle olur, ve dava böyle | kazanılır. Buyurunuz, eserlerinizi Bekliyoruz. F Güzel San Akademisi iResim Ser Yazan Senelerdent hakkında de ekseriya “Gü resim” ve “hisli nif yapıldığına mem ki böyle k içinde eserin me çülü bir şekilde sin, Sanat ese şuurlu bir faa Terbiye de her bir takım prens vetli resim der mesi teknik ir. dikçe bir mâna resim neye ve İ dir? Bu da bir Hisli resim bize uzaklaşan ve şa yan, ton kuvve lere verilen bir hir ölçü olamaz Bugün Güzel sinde açılan ve akademi resim şuurlu bir resim koyan talebe se! ra bu yepyeni E zerinde titiz ve yaparak hepsini verebilmek bir kadar mesuliyeti da ancak bu Türk resim san: lar temin ettiğin olduğunu kısae Evvelemirde rim ki; Türk rı presyonizme Od denberi kalıbu bir “Akademizr muş bulunuyor. klâsik bir anla; malar ve bu ve akademik bir # lanlar hazarınd tu, Akademi re için Fransadan natkâr Leopold asistanlarının & şimdi bu illetin dildiğine şahit mütemadi fa gileri düşünürs ketto klâsik ter lışmanm ilk $ Güzel Sanatlar diği randıman kayıt bir muva len kiymetli i hemmiyetli bir Süphe yok k denilen ve sa: takım konvansi bir iklimde yar titiz ve muhtel leşmelerin neti terbiyesi her na de; Venedik. H kollerinde oldu sulünde yapıla devrin, Rünesi ile bugürkü ce gi zaviyeden hı sistematik pren beye tedris edil Bunun içindh nin talebesine ö ce bazı dedike “modern resim değildir. Herşey ne büyük bir se elde edilmesi p mız bir isçilik k yen profesörün: türlerini —kitaç siyonlar ve kon her fırsatta tak #urmıyan tedri! Sergiyi gezd ettiğim resimle kommnozisyonları ahenklerindeki İlhir desen anlamı #iselerin yaratt telâkkisi bana « tırlatan o akadı artımı yere ge Kendi kendime; ve bu çıkmaz w köşesini bulam hocalavm durd rum. Nihavet | | meresinden döne seli yetişiyor. Simdi. gürül ; akıtan bu çeşmi lebelerin nasıl t na kana içtikler elimden gelmiyi Resimde his nesnenin yalnız apeden İstinne Aoğurahileceğin, olur. Kültür ve