4 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

İskandinavyayi Tehdit Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL ngiltere ile Fransanın Finlân. da ıma o karar verdik lerini bildirmeleri Almanyanın İs- memleketlerine karşı teh vaziyet alması sırasına ir. Şimdiye kadar bir kaç defa tekzip edilen bir iddia var. dır. Bu iddiaya göre, İskandinavya, biri diğeri Sovyet Birliğine alt iki nüfuz mıntakasına taksim edilmiştir; ve bu yüzden bu memleketler tehlike içindedir. Fakat dediğimiz gibi bu iddia bir kaç kere tekzip olunmuş ve Almanyanın İs. kandinavya devletlerine karşı sert bir tavır almasının, bunları Pinlân. daya yardımdan alıkoymayı istihdaf ettiği ileri sürülmüştür. Fakat İskandinavya devletleri, hü- tün bu tehditlere rağmen Finlândaya yardımdan kendilerini menedemedik lerine göre ne olacak ve bilhassa İn. giltere ile Fransa da Finlândaya yar. dıma karar verdikleri ve bilfil yar. dıma geçtiklerine göre vaziyet ne mahiyet alacaktır? Bunun akisleri şimdiden göze şarpmaktadır. Çünkü Nazistlerin te. lâkkisine göre İngiltere ile Fransa harbi yaymıya uğraşmakta ve İs kandinavyayı Almanyaya tecavüz için birer üs olarak kullanmak iste mektedirler, Buna karşı tedbir al. mak lâzımdır. Almanyanın bu tarz. daki yeni tehditleri İskandinavyalı- ları çok müşkül bir vaziyete düşürü- yor. Strateji mütehassıslarma göre AL manyanın Cenubi İsveç ile Norveçe karşı bir işgal hareketi yapması, ihti. mal haricinde değildir ve bu yüzden bu tehlike daima hesap dahili tutul: maktadır. o Fakat O İskandinayyanı kaplıyan endişe İsveç ile Norveçe münhasır değildir. Danimarkaya da şamil bulunmakta, Danimarka ma buatı da bu yoldaki endişelerini saklamamaktadır. Bu gazştelerin Al. | man kaynaklarından aldıkları malü. mata göre, Şimal devletlerinin bita- raflığı, Finlandaya yardım edip et- memelerine bağlıdır. Yardım vukuu takdirinde bu bitaraflık ta ortadan kalkar, Hattâ hu gazetelerin, hizi Avermala V-iz olmadığını, Almanya ile Sovyet Bir. ayni şekilde o düşündüğünü | liğinin anlatarak diyor kiz i “Muhakkak olan bir nokta İskan. inavya bahsi üzerinde Berlin ile Moskevanın görüşlerini uğgurlaştır. in birleştirmiş olduklarıdır. Bu. azm ise Almanyanın Şimal dev. o pm karşı hassasiyeti her zaman e 7 ve Almanyanın bü. Azabı, Stokholmü istihdaf etmi- Ye başlamıştar. , z z . : İngiltere ile Fransanın Finlündaya rm için verdikleri karar ise şüp- KE ea Almanyanın İskandinav. hi hiddet ve infinlini arttı. La belki de onu bu memleketle- karşı bir hareket gösterirse | İskandi. de mukadderatları. bağlamak ihtiyacim şura, bir nol Göze kta Finlând, bahsinde İtalyanın Almanyadan pi Filması, Finlânda Tehinde cephe al. Masıdır, Bütün İtalyan neşriyatı, Pin Bavya devletleri mı müttefiklere hissederler, İtal; ayrıl, ii mii genişliğini tebarüz ettir. Acaba, unutulan kelim, ç eler : Pa Eiren mihveri Finlânda Lami mi karacik dersiniz? Harp ve İtalyan- Macar Münasebatı Budapeşte, 3 (A.A) — Times Yâtesinin Budapeşte muhabiri ağ Yor; Macar Hariciye Nazırı Csaky, Li İtalyan devlet adamlarile Tüşmeler yapacaktır. Bu görüş. ielerde bilhassa harp dolayısile ve b 'vyetlerle Macarlar arasında bir dut hasıl olmasi münasebetile d. Yan - Macar münasebetlerinin ar. Bettiği veçhe mevzuu bahsolacaktır. “İler bir hakikat almaktadır ve bu se. İki İsveç Vapuru Batırıldı Dağı. İki Alman Tayyaresi İ Daha Düşürüldü Londra, 3 Hususi) — Garp Cephe. sinde bugün de tayyare faaliyeti ol muş ve Fransız kuvvetleri, 2 Alman tayyaresi düşürmiye o muvaffak ol. muştur. Cephede muvaffakıyetli dev riye ve keşif hareketleri yâpılmış, tayyare uçuşlarına 107 Fransız avci tayyaresi iştirak etmiştir. Bir Alman hava filosu tarafından takip edilmekte olan bir İngiliz tay- yaresi Alman hududu civarında Bel- çika arazisine alevler içinde düşmüş. tür. Mürettebatına bir şey olmadığı söylenmektedir. Batırılan İsveç gemileri İsveç'in 2415 tonluk Svarton vapu ru İskoçya sahili açıklarında bir AL yet liyor. tonluk Girona vapuru da aynı akıbe. te uğramıştır. Almanlar bunları İn. giliz gemisi olarak göstermek isti- yorlarsa da İngiliz gemilerinin mü- mileri İİ i bulmuştur. Alman radyosunun mühim ve manidar neşriyatı ki: Almanya, yalnız başına harp ede Moskova arasındaki iyi münasebet. ne zarfında, gitgide daha salâbet kes bedecektir. Harp, İngiltere mağlüp olmadığı müddetce reva» adace'e tir, Hitlerle Mussolini tir. Berlin, 3 (A.A) — D.N. B. ajan. 8ı, yeni yıl münasebetile Hitler ile Mussolini arasında teati edilen tel. grafları bildirmektedir. Hitler, Mus. soliniye gönderdiği telgrafta yeni se. neyi tebrik ettikten sönra diyor ki: “Nasyonal sosyalist o Almanyanın müttefiki faşist İtalyanm milli vazi. fesini muvaffakiyetle başarması: temenni ederim.,, Mussolini şu cebavı vermiştir: “Nasyonal sosyalist Almanyaya &yni temennide bulunurum. İki mem leket hedeflerine varmalarını ve İs. tikballerini temin eylemelerini dile. rim, lemenk hududunda düğü bildiriliyor. Son zamanlarda ettirmeğe yardım ediyor, Eümez taşlardan farkımız kalmaz. na İnanmıye başlamıştır. Alm Müşkülâtı Artiyor Londra, 3 (A.A.) — Times gazete. sinin Budapeşte muhabiri yazıyor: Tunanın şiddetli kış müddetince, — en ab İki ay — seyrisefaine kapan. ması, Almanyanın ekönomik müş. külâtını ciddi surette arltıracaklır. Zira Almanya bu müddet zarfında Balkanlardan normal olarak yaptığı ithlâtinii ancak dörtte birini yapa. bilecektir. Kânunucvvel ayı zarfında ithal e. dilen Romanya petrolü 8500 ton idi; Bunun 5700 tonu Tuna yolile sevke. dilihiştir. Almanyanın diğer yollarla 25, 30 bin tondan fazla petrol ithal edebileceği ise, çok şüphelidir. Von Rihbentrop'un nüfüz hakım. dan Göringi geride bırakması da, bu vaziyeti tebarüz Güring, İngiliz Sefiri ölan Sir Nevli Hendersona $u tözleri söylemişti: “Führer karar vermek istedi mi, bitimizi de artık dinlemez. Bizim şu üzerinde durdu. Fakat Rihbentrop, Sovyetlerin bitaraf kalması üzerine İngilterenin herbe girmiyeceğine dair Führeri ikna elmiş, bu yüzden anlaşılan, nazistlerin en yüksek ma hafili, Hitlerin büyük bir hata yaptığına, harbe son verilmediği takdirde neticenin son derece feci olacağı. Baska hir rivayete göre de Göringin, İngiliz ajanlarile mlinasebeti anlaşıldıktan sonra, birçok hazistler onan fırkadan çıkarılmasını istemişler, fakat Hitler, parti. nin İkiye ayrılınasını istemiyerek, buna mâni olmuş. Londra, 3 (Hususi) — Finlanda. dan gelen en son haberlere göre, Sov. kuvvetleri şiddetli taarruzlarda bulunmuşlar ve Mannerheim hattını yarmak için uğ. raşmışlardır. Sovyet teşebbüslerinin ağır zayiat ile pöskürtüldüğü bildiri. bugün “Kârelyada Mannerhelm hattının diğer bir kısmina karşı vukubulan bir ta.| aruz da püskürtülmüştür. © Ladoga ile buz mıntakası arasın. da bir Sovyet fırkasının daha çev. man tahtelbehiri tarafından torpiL.| zildiği ve ihaleden kurtulmak için, lermiş ve balmiştır. İsveç'in 5000) canla başla çabaladığı bildiriliyor ve bu forkanın da Susalnin'dek! fırkanın âkıbetine uğraması bekleniyor. Daha çok Şimalde havalar son de. tece bortktur ve hareket sellâk oldukları malâmdur. İsveç'in| mevcut değildir. Fakat Sovyetlerin harp çıkah batırılan veya batan ge-| mütemadiyen Petsamoya doğru ricat ettikleri haber veri Umumi vaziyet, harbin başlama. sındanberi Finler lehinde olup, ha-| Alman hudüdu, 3 (A.A.) — Alman | len en mükemmel vaziyettedir. Bir İradyosu, Alman — Sovyet münase.| aylık harp zarfında Sovyetler 490 batına dair, heyecanlı heşriyalta bu. | tank ve 150 tavvare kavbetmislerdir İunmuştur. Alman radyosu demiştir | Almanyanın Sovyetlere yardımı News Chronlele gazetesinin Ams. bilir, fakat yalnız değildir. Berlin ile| terdam muhabiri imkâm r, yor: Almanya, Rusyanm telebi üzeri. ne, Fin harplerinde Sovyetlere yar. dım için bir askeri heyet göndermiş. anyanın Ekonomik HADİSELERİN © Naremi Görinzin geçen noel ihtifalleri sırasında Berlinde bulunmaması, birçok rivayetlere yol oçmış- tır. Biz rivayete göre, Hitler ile Göring arasında, har- hin idaresi mevzuu üzerinde ihtilâf vardır. Diğer bir rivâyete göre, Münih sulkastı üzerine, Gestsponun Binbaşı Stevans ve yüzbaşı Best adlı iki İngiliri Fe kaçırmalarındanberi Hitler, Gö- Tingten şüphe etmektedir. Çünkü bu iki İngilizin Gö- ring ile salk şartları üzerinde temas ettikleri ve Ges. taponmn bü temasları tarassut ettiği ve nihayet işin İcyürünü anlamak İçin iki İngiliz tevkife lüzum gör. i Sölyek Fin Harbi | Umumi Vaziyet Finlerin Lehine Inkişaf Ediyor 1918 de Finlerle Beraber' Harbeden Almanlar, iBu Defa da Finlere Karşı Muharebe Edecek Sovyetler Birliği, harbinde Finlandalılarla harbetmiş olan Alman zabitlerinin gönderilmesini istemişti. Buna bins- en halen Leningrattan hareket etmiş olan heyete bu zabitler dah) bulun. maktadır. Sovyet hassrs İstemiş yorlar, tadır: Diğer İngiliz matbuatı Staiinin | ekonomi maksadile Hitlerden 220 bin mite. Basmakalelerle diplomatik maka. İelerde iki müşahede hâkim olmak. 1 Finlandadaki muvaffakıyet. sizlik üzerine Hitler simdi Sovvet - Alman münasebatı sahasında hâkim bir nüfüz icra etmek üzeredir 2 — Almanyanm. Sovvetler Birli, 3! endüstrisinin sekilde iştireki fikri mü İ ğildir ki. Almanvanın 'htiyaer olan ham maddeleri Sovyetler den todarik edebilmesi tek çare de budur. © Finlere yardım Stokholm, 3 (A.A) den iki gönüllü kafilesi İsveçten Fin. landaya hareket etmiştir. Bu kafile. lerden biri subaylardan, işçilerden mürekkeptir. Ticaret Vekili Buğday Piyasamızı Anlattı Ankara, 3 (Tan Muhsbirinden) -— Dün Mecliste buğday koruma kanu- nundâ yapılacak tadilâla ait kanun lâythastnın müzakeresine devam ©€ dilmiş ve bu münasebetle söz alan Ticeret Vekili, Harbin başlarıgıcın- dariberi dünya buğday piyasasile Tür kiyenin buğday piyasasını ve satış fiyatını ve yükselme sebeplerini izah ettikten sonra ezcümle demiştir ki: “Buğday fiyatları allı kuruştan a. | ve ambarları bulunmaması dolayısı. sağı olmıyacak ve hattâ daha ileri| le kâfi mübayaatta bulunamamış olsa gideğektir. Çünkü Bührisefid hüvza- | dahi mahsul kâfi derecede kendili. sında hemen hemen huğday ihraç e— | ğinden himaye edilmiş olacaktır. decek memleket kalmamıştır. Bulga- ristan ve Romanyalılarını buğday ih- | rice satılmasının serbest olduğunu İlimkiikd Harbe pan Fakat Roosevelt 272 Milyon Tahsisat İstedi Nevyork, 3 (Hususi) — Amerika Cümhurreisi Roosevelt, kongrenin açılışında söylediği nutukta dahili, harici meselelere temas etmiş ve bil- hassa milli birlik üzerinde ısrar et- tikten sonra demiştir ki: “ — Beynelmilel münasebetler in. hilâl devresi yaşıyor. Bu devrede diktatörlerin başa geçtiğini görüyo - ruz ve bu yüzden dahili meseleleri- miz yerine harici meselelere ön safı vermek mecburiyetini hissediyoruz. Fakat Amerika haricinde suüstimel | edilen içitimai kuvvetler ve halledil. miyen içtimaf mesele Amerika dahi- linde sulh dahilinde hallediliyor. A- merikalıların başka yerlerdeki ıstı- rapları hissetmemelerine imkân yok- tur. Fakat Amerika harbe girmiye. cektir. Şu var ki, dünya bir kaç kişi- nin mahkömu olursa, yaşanmıya de- ğer bir dünya olmaktan çıkar. Ame- rikâ en İyi komşuluk şartları daire- sinde yaşamağa, sonra sülhü koru - İmak için faal ve kuvvetli bir unsur olmıya çalışıyor. Fakat bu kâfi de- ğildir. Bütün insanları, rautlakiyet. ten korumak lâzımdır, Yoksa beşe- riyet muharip bir ilâha tapmıya mec bur edilirse netice ne olur. İnsanların hürriyetlerini tanımak lâzım. Çünkü sürekli sulhün temeli ancak budur. Tesmilletin sulh ile temin edeceği şeyleri, silâbla âfüimecina mâni ol mak icap eder.» Mister Roosevelt, merikanın bu dünya içinde hürriyet, aklıselim, demokrasi, insaf ve ada- > İletim meşalesi olarak kalacağını söy- lemiiş ve 1940 senesinin demokrasinin kurtuluş yılı olmasını temenni etmiş- tir. Mister Roosevelt'in milli müda. faa için istediği tahsisat 272 milyon dolardır. —— ——— ların bira? buğdayları varsa da sev- kiyat müşkülâtı vardır, Binsenaleyh buğdaylarımız geniş bir zalep karşı” sırıda bulunmak üzeredir, Buna bina- en memleket dahilindeki alış fiyat 6 . 6,5 kuruşu yaklaşacaktır. Memle- ket içinde Toprak Ofisinin teşkilât 1918 kurtuluş birlikte sistemini tensik olamalarına inanmı. tensikine faal bir bad de. Birliğin. icin belki — Dün veni. iğ daha sonraA- diğeri de Vekil, bundan sonra buğdayın ha“ raç etmelerine imkân yoktur, Macar- söylemiş ve lâyiha kabul edilmiştir. İÇYÜZÜRM Göringin İngiliz ajanlarile teması hakkında veri- len malümata göre, bu temas bir muahede teklifi ile neticelenmiştir. Binbaşı Stevens bu muahede- yi İngiltereye bildirmiş, İngiltere muahede ile a- lâkadar olmuş, ve yalnız bu muahedenin kimler tarafından tatbik olunacağı hakkında teminat is- temiştir. Bunun üzerine Göring ile Binbaşı Ste- vens arasında Almanya - Holanda hududu üze- rindeki Venio'da bir mülâkat tertip edilmiş, fa- kat Himmler'in müdahalesi yüzünden bütün bu teşebbüsler akamete uğramıştır. Binbaşı Stevens ile arkadaşı Yüzbaşı Best geçen 9 İkinciteşrinde Venis'ya vardıkları zaman Ges- tapo memurları tarafından kaçırılmışlar ve bu yüzden iki Holandalı memur da katledilmiştir. O zamandanberi Hitler ile Göringin arası açılmış ise de Hitler en çok güvendiği arkadaşını feda et- memek istemiştir. * İngilterenin Moskova Sefiri Sir Villiam Seeds'in me. zumen Londraya gitmesinden bahseden Londra gaıc. teleri onun bilhassa Finlanda harbi hakkını miihim bir rapor vereceği ve İngiltere Harbiye Nezaretinin bu ruporu beklediği bildiritiyor. Sovyet halkının har. bi nasıl karşıladığı, harbin genişleyip, genişlemiyece, ği, bu raporun belli başlı maddeleri arasındadır. “iklime ve ş j yer harap etti. Binlerce ocak söndü, . . Girmiyecek (ii er ra mi süz ret kelimesinin bu derece yerinde kul'a- nıldığı enderdir. Hakikaten bir fe lâket oldu. Allah götürdüğümüz sin. Tabiat ve Tabiata Uymak! Yazan: B. FELEK ir taraftan zelzele, bir taraftan su basması Anadoluyu yer Atalardan kalma bir söz vardır. kadar verme. insan tâ hilkat bida. yetindenberi biribiriyle uğraşmakta. dır. Tabiatin zulmüne karşı müdafaa © tertipleri almamış Insanlar şüphesiz alanlardan daha fazla müteessir 0- lurlar. Biz de maalesef bu zümrede. niz, Asırlardanberi gelen hükümet” lerin oihmalinden başka bir alâka Rörmemiş olan biçare Anadolu köy« lüsü ve köylerinin maruz olduğu ta- bii âfetleri önlemek vazifesi daha yirmi yaşını bitirmemiş olan Cüm- huriyet hükümetine düşüyor, Bu va #fenin de diğer milli vazifeler gihi tamamen ifa edileceğine kanaatimiz. tamdır, Bununla beraber şurayı ha- tırlatmak isteriz ki; Anadoluda bun. İ dan sonra yapılacak en Küçük kulü- | beye kadar bütün,inşaat için derhal bu ülkenin maruz olduğu tabii âfet- leri karşılıyacak bir tip, bir esas tes. bit etmek lâzımdır, Anadolu ırmak. ları yataklarından çıkar, ve arasıra yakın ovaları basar. Şu halde bütün ova inşaatı su baskınına mukavemet edecek şekilde olmalıdır. Anadolu. nun hemen her yerinde az çok şiğ- detli zelzeleler olur. Binaların bu â- fete karşı da mukavemet edecek tarzda inşası lâzımdır. İ Başta mimarlar olduğu halde her- kes itiraf ediyor ki Anadoludaki bi. naların yüzde doksan dokuzu, moloz ve kerpiçle yapılmıştır. Bunların en ufak bir sarsıntıya karşı mukavemeti olmadığı gibi en hafif bir su östilâsında da çöküyor. ler. Katlı “binaların alt katının ma. kavemetiyle, üst katının ağırlığı bir hesap mahsulü olmadığı için çok defa kendi kendine çökecek şekilde ters ve altı üstünden zayıf yapiliyor. Böyle binaların inşasına devam et. mek, buralarda barınan nüfusun ar- tık göz göre güre ölmesine göz yum- mak olacaktır. ğ Köylerde, hattâ kasabalarda be- ton binalar yapmıya imkân görmü. yorum. Şu halde dönüp dolaşıp yine ahşap evlere dönmek zarureti karşi. sındayız. Bunları da bir mteş zuhu- runda biribirine sirayet etmiyecek şekilde yaptırmak elzemdir ve âti nin selâmeti namına zaruridir. Ki. Yoksa, başıboş birakılacak yeni moloz evler, yakın uzak bir âtide yi: ne Anadoluda bir sürü facia kurba- nını altına almaktan başka bir şeye. yaramıyacaktır. di Mer memleketin kendi tabiatine göre uydurulmuş binaları vardır. Japonyada yıkılmaz evler, İsveçi İsviçrede, soğuk olmıyan sivri çatılı ağaç binalar olduğu gibi, Denebilir ki, heryerde orman Kereste çıkarılması müşkül, 4 Bir kere kasabalar için bu itiraz. varlt değildir. Çünkü onlara kereste nakli için yol, vasıta ve çare vardır. İş, masrafını ödeyemiyecek © köylere kalır. Civarında ağaç bulı mıyan köylerinde yeni baştan ve hep birden inşası için a nakli kabildir. Hatıra öyle gelir ki; yıkılan yerlerin inşasr için şimdiden inşaat kooperatifleri seklinde kt rumlar derpiş etmek ve mn üpler dahilinde inşaata hazırlanmak hiç te vakitsiz bir hareket olma gerektir, g Tevkifat Londra, 3 (A.A.) — Times sinin Belgrat muhabiri bildiri Gestapo Çeköslovakyada yeni kifler yapmıştır. Tevkif ediler ekserisi gazeteciler, eski Çek zabitleri ve Skoda bri memurlarıdır. Moskova, 3 (A.A.) — (Havasi: ie gilterenin Moskova Sefiri Sacdr, saat 22.30 da hareket eder Moskovadan ayrılmıştır. Sefir. nında Lady Seeds olduğu halde, manya, Yugoslavya ve İtalya Londraya dönecektir.