4 Ocak 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bağcı Şarafoı Taze YAPINCAK üzümünden FRANSIZ MAYALARI ile yapılmış nefis Türk şarabıdır Galata Necati B. Cad. 218 Telefon : 41267 Vll İSTANBUL CAĞALOĞLÜ Q . » ... . . . m/in i l 5 6 2 1 Telgraf ve mefctub adresl: Cumhurlyet. Istanbul Posta tcutusu: tstanbtfl No. 246 r 6 r Ş e m D 8 4 IKinCIKânUII 1 o 4 U Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyetl: 24298. İdare ve Matbaa kısınj 24299 24290 umhuriyet Cnahur Reisimiz Ankaraya döndö Ankara 3 (Telefonla) Cumhur Reisimiz lsmet lnönü, zelzele mıntakasındaki seyahatlerinden buçdn Ankaraya avdet etmiştir. Millî Şefimizi, ıefıkası ve çocuklaıile Başvekil doktor Refik Saydam, Ankara Valisi Nevzad Tandoğan Ayaş istasyonunda karşıladılar. Ankara garında Meclis reisleri, Vekiller, Genel Kurmay erkânı, meb'uslar, Vekâletler ileri gelenleri bulunuyordu. Çok kalabalık bir halk kütlesi bütün memlekette derin bir hüzünle karşılanan seyahatlerinden dönen Millî Şefi alkışladılar. Bu seyahatte Reisicumhurun refakatinde olan Kâtibi Umumileri Kemal Gedeleç, Başyaverleri Celâl Üner, Muhafız kıtaatı Kumandanı albay Ismail Hakkı (Arkası Sa. 3 sutun 1 de) BELE; Salonunc Beyoğlu Isfiklâl caddesinde Hami Bayaı YUcesi Seanslar/ devam edi; 300 yataklı ilk seyyar hastahane dün Erzincanda faaliyete geçti Yardım ekipleri zelzele feiâketi mıntakalarında Anadolu, Inönünün Göğsünde... Erzincanda felâkete uğrayan bir kadın, Cumhur Reisimizin müşfik kalbinde teselli buluyor... [Bu kadının hazin hikâyesini arkadaşımız Mekki Said telgrafla büdirmi;tL Bedbaht ana, zelzele esnasında kocasile çocuğunu kaybetmis ve başlayan yangının ateşleri arasında eşile yavrusunu aramak için maalesef beyhude yere uğraşmış, ellerini yaknu$tı.] Felâkete uğrayan Erzincan mahallelerinden birinin bugünkü acıkh hali Harb ve bitaraflar alkanlarda ve Balkanlılar arasında haricden gelebüecek bir taarruza karşı bır blok teşkıl olunması fıkrinın bazı Avrupa merkezlerinde niçın hoş telâkki olunmadığı zamanla iyiden iyiye anlaşılmış bulunuyor. Bu merkezler memnun olsunlar dıye binnefis Balkanlılar arasında bazı memleketler böyle bir blok teşkıli fıkrınden sakınmışlar ve yalnız bitaraflık siyasetıle iktifayı tercih eylemişlerdi. Fınlandıya macerasile bu harbm Isveç ve Norveçe hazırladığı müşkül vaziyet bu harb muvacehesinde bitaraflığm mahiyetile akıbeti hakkında herkese çok açık bir fıkir vermeğe kıfayet etmiştir sanmz. Bitaraflığm en basit şekli herhangi bir tecavüz önunde butun kuvvetlerile kendini müdafaa etmek suretinde tecelli edebilir. Ancak bir memleketin uğrayabileceği bir taarruz, ondan sonra gelen diğer memleketler için tehlıke teşkil edeceği cihetle etrafa dalbudak salmalk tehdidlerile meydan alan yeni harbin bütün ihtimallerine karşı her memleketin vaktile kararını vermesi ve ona göre de daimî surette hazırhklı bulunması lâzım geliyor. Denebilir ki yeni harb karşısında hakikî surette bitaraf bir memleket yoktur. Hakikaten hâlâ kendilerini bitaraf sanan memleketler varsa onlann yaman surette aldanmakta olacaklarından şüphe edilemez. Turhaldan geçerhen.. FELAKETZEDELER, MILLI ŞEFE ISTIRABLARINI ANLATIYORLAR Turhal, 3 (Zelzele mıntakalarını Cumhur Reisimizle birlikte dolaşan arkadaşımız bjldiriyor) Bir çok yerlerdc >angm, zelzelenin yapamadığını tamamlamış, meselâ Reşadiyede, Erbaada olduğu gibi enkaz arasında göz göre göre vatandaşlar yanmıştır. Görüştüğüm Erbaah bir felâketzede şunu anlattır « Mamur ve şirin kasabamızda birkaç saat sonra ne olacağı bilinir miydi?. Müsterih ve rahat uyumakta olduğumuz bir saatte müthiş sarsıntılarla yuvalanmız başımıza yıkıldı. Yanmakta olan sobalar enkazı tutuşturdu. Ve yangının alevleri etrafı büsbütün dehşete verdi. Çığlıklar yükseliyordu. Bu cehennemî manzara karşışında yangını söndurmeğe çabaladık. Kasabamızda bir tek arazöz vardı. Bir tarafı söndürmeğe uğraşırken öbür taraf tutuşuyordu.» Bir mütekaid: « Ben enkaz altından çıkanldım. dedi... Kanm ve çocuklarımdan biri gözümün önünde diri diri yandılar.» Bir un fabrikatörü: « Tesaduf fabrikamıza bir şey olmadı. Zaten Eroaada ayakta kalabilen topu topu 25 ev vardır ki onlar da oturulacak halde değildir. Fakat fabrika işler vaziyettedir. Stok un da vardı. Bir taraftan da Samsundan yardımlar gelmeğe başladı. Yardımlar daha ziyade şahıslar tarafmdan yapılı(Arkast Sa. 6 sutun 5 te) lıllMitııııııılııılııııiMiııııııııııııılııılııllııııllııiKiıııılııılıiMilııııııııııııııııııııııı i IIMIIII Tokad vilâyetinde ZELZELENİN YAPTIĞI TAHRİBAT İLK TAHMİNLERDEN ÇOK FAZLA Tokad, 3 (Zelzele mıntakasına giden arkadaşımızdan) Dün geceyi, Nik«arda kaymakam Şekıb Yurdakulım vazife gördüğü çadırda geçirdim. Niksarda vaziyet çok fecidir. Içinde oturulacak ev kalmamıştır. Doktor bulunmadığı için yaralılar kangren olmakta ve bu yüzden olmektedirler. Samsundan gönderilen sıhhat memurları, dört günde Reşadiyeye gelebilmiştir. Şiddetli kar, yollan kapamıştır. Halkın çoğu açıktadır. Olum vak'alan çoğahyor. Gece şiddetli iki sarsıntı daha oldu. Niksar zenginleri, kaymakamın teşvikile Kızılaya bin lıra vereceklerdir. Kolordu bugiin kamyonlarla Niksara yardımcı asker gonderdi. Daha esaslı tedbirler alınması mumkün olduğu takdirde Koyulhisarın tahliyesi muvafık olacaktır. Bir kısım köylere hiç gidilememektedir. Reşadiyedeki Çermik kaplıcalarının suyu kurumuş, başka yerlerde yeniden sıcak sular fışkırmıştır. Niksann Sadoğlu köyünde bütün nüfusu ölen bir evin enkazı araştırılırken kırk gıinlük sapasağlam bir çocuk bulundu. Mefluc bir vaziyette kurtanlan Hacı Halil isminde bir adamm iki torba altını çıkmıştır. Hacı Halil, parasına kıyamadığından kendisini tedavi ettirmiyor; ölmek üzeredir. Kaymakam, fırtınanın şiddetine rağmen köylere atlı yar{Arkast Sa. 6 sütun 1 de) Miıııılıııııı ııııııiMi ıııııiMiııııtııliır. Son zelzelede harab olan binalardan: Orduda bir ftndık fabrikası Erzincan m B«gia 5ind lahüede felaketi •ııııııııııııııiMiıııı dair aldıgnuz ilk redader ıııııııııııııııııııııııiHiuuılıııııııııııııııııliHiıııııııılllııılMlııllıııılliPiMiııııılıııııllııııutıııı ııntnMiıtuıııııııınıiMiıiiMiıııııııuııııııiiıtiıiMitııtlıııııılıııııııııııııiııilMitlllilılllıııılıııılılılı Erzincandan gelenler neler anlatıyer? Şimalî Amerika Birleşik Devletleri Büyük Cumhuriyeti Reisi M. Ruzvelt geçenlerde bir münasebetle devletlerin ^ i resmî hareketlerindeki bitaraflık, kalblerin ve fikirlerin de bitaraflığını istilzam edemez, demişti. Bundan resmî bitarafhkların arkasında kalblerde ve fikirlerde kaynaşan duygulann ve düşüncelerin alabildığine hvirriyeti anlaşılır. Bununla beraber bizim yukarıda bitaraflıklarına işaret ettiğimiz memleketlerin bu bitaraflık cepheleri arkasında ferdî veya maşerî hisleri ne olabileceği yolunda bir düşünceye düşmemekte olduğumuzu tasrih edelim. Amerika için resmî bitaraflık arkasmdaki fikir ve hissini ima etmekte o büyük devlete yaraşan bir lüks bulunabilir. Avrupada tehlıke ile yanyana yaşıyan küçük, orta veya büyük her devletin bu harbe karşı, günün birinde, ve h e r h a l d e tehlike kendisine gelmeden çok evvel, verifa«i|Lkat'î karan ve tedbiri bulunmak gejjjg|M^Hatta bu kararın ve tedbirin açfc^Sbsi tehlikeyi azaltabilecek ve haAfc^saltabilecek bir tesirı bile Erzincan zelzelesi yaralıla rtndan biri dün Haydarpa ereddüde mahal yoktur. haizdir d şada trenden indirüiyor , meselâ Balkanlılar için Filha Evvelki akşam Ankaradan gelen ha nunda toplamıştı. Kadın, erkek, çocuk \\\ bütün Balkanlı devlet berlerde 1 7 kişilık bır felâketzede kafile muhtelif gruplara aynlmış istasyonda en büyü Tarmda teskii etmiş olabile sinin Istanbula hareket ettiği bıldiriliyor şiddetli soğuğa rağmen yerlerinden kımıllerin ke febilirdi kanaatinde sebat du. Gazetelerde dün sabah çıkan bu ha damadan büyuk bir hüzün ve yeis içinde cekleri ber, bugune kadar gazete haberlerinden memleketlerinin feci akıbeti hakkında YUNUS NADİ başka hususî hiçbir malumat edinemiyen konuşuyorlardı. [Arkası Sa. "J Sü. 1 de] iArkası Sa. 3 sütun 4 te) yüzlerce vatandaşı Haydarpaşa istasyo Bütün Erzincan şimdi bir Bursa harabe haline gelmiştir Binlerce vatandaş, yolculardan malumat alabilmek için Haydarpaşa garını dolduruyor Seylâb felâketinin bilânçosu Valisi zarar ve ziyan hakkında izahat verdi M. Kemalpaşa kasabası bugünkü halile yok denilebilecek bir şekle girmiştir Bursa 3 (Telefonla) Seylâb mın takasından dönen VaUmiz Refık Koraltan bu akşam Belediye salommda toplanan Hükumet, Parti, Belediye, mil'î ve malî teşekküller erkâmle halk mümessillerine tuğyan hakkında şu malumatı vermiştir: « Tuğyan 29 kânunuevvelde başlamış, 30 ve 31 de azamî hadde çıkroış ve görülmemiş bir felâket şeklini almıştır. İki gundenberi bu mıntakada sular azalmış, lâkin bu sefer Apolyond gölünun seviyesi ydkselmiştir. M. Kemalpaşada tespit olunan zayiat miktan şudur: Bin kadar ev ya kısmen harab olmuş veya oturulamıyacak hale gelmiştit. Maili inhıdam olanlar yıktınlmaktadır. 300 kadar ev, sular tarafmdan tamamen sü rüklenip gitmiştir. Çaym ortasında teşekkül eden bir adaya sığınabilen 350 kişi Bandırmadan getirilen motör ve saııdallarla kurtarılmıştır. Çarşı mahvolmuştur Yani M. Kemalpaşa bugünkü halile yok denecek şekle girmiştir. Öldükleri tespit edilenlerin sayısı elliden fazla değildir. Kayıblar, hasta ve yaralılar belli değil(Arkası Sa, 6 sütun 3 te) Bursada, altından geçen Nilüfer çayının taştığı Uluabad köprüsü pe auların coskun hücumu