23 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

4 3 a Bir Sahil Köyü Battı Zelz ele Sahasında 4000 Kişi Açıktadır (Başı 1 incide) ramanlar mahallesinde Meydan soka- ğında 7 numaralı evin duvarı yıkıl. mış, polis memuru Kâzum enkaz altın da kalarak ağırca yaralanmış, hasta. haneye kaldırılmıştır. Ayni odada ya tan iki çocuk tesadüf eseri olarak anneleri ile beraber kurtulmüuşlardır. Alsancak, Güzelyalı, semtlerinde ve yukarı mahallelerde bir çok evle- rin duvarları çatlamıştır. Hisar ca- mii ile Kestane pazarındaki şadır . vanlı camlin kubbeleri ve sıvaları dökülmüş, hükümet konağında bütün dairelerin duvarlarında çatlaklıklar olmuştur. “ew Karataşta Ahmet isminde bir ih. tiyarın korkudan dili tutulmuştur. Dikili Zelzele Merkezi Zelzele merkezinin Dikili ve ha- velisi olduğu tahmin edilmektedir. En büyük tahribat ta buradadır, Res- mi makamların raporlarına göre, Di. kili merkezinde 25 ölü vardır. Maa- mafih enkaz altından hâlâ ceset çı- karılmaktadır. Saat 19,30 da Diki- liden bir yaralı getiren bir komyon şoförünün söylediğine göre Dikiliden “Saat 16 da hareket ederken, âlâka- darlar 150 den fazla ceset çıkarılabi, © leceğinlifade etmişlerdir Yine bu ş0- © förün Madesine göre yaralılar da pek çoktur ve araştırmalar devam etmek tedir. Yaralılar. kismen İzmire sevk olunmaktadır. Dikili kazasında sağ- “lam olarak sadece Tepede yeni yap. tırılan 35 göçmen evi ile sahildeki Fenercinin evi ve yani yapılan hü. kümet binasının bir kısmı kalabil- miştir. Kaza dahilindeki 250 ev ta- mamen yıkılmış, 200 ev de tamamen denecek kadar hasara uğramıştır. Di. ğer yıkılan binalar arasında 28 depo, bir fabrika, dört otel, bir ban, bir cami, 7 lokanta, 6 gazino, 45 dükkân, “hükümet binasinn yarısı, İskân, po “lis, gümrük muhafaza daireleri, güm Tük binası, elektrik santralı, sıhhiye, inhisarlar, hususi muhasebe binaları, Jandarma, posta ve telgraf daireleri, © bir mektep, parti, halkevi binaları ve sinema vardır. Bugün, öğleden sonra saat 12,30 © “da ikinci defa vukua gelen şiddetli © zelzele harap olup ta yıkılmıyan bi- ni — maları yerlere sermiş ve faciayı ts- 4 #mamlamıştır. : Sular Fışkırıyor © — Yazbolu denilen mahallede yerden — sıcak sular fışkırmakta, iskele yolun. da toprak çatlaklıkları görülmekte. dir.Facia mahallinde askeri kuvvet- > ler ve vilâyetin sevkettiği ameleler © durmadan çalışmakta, enkaz altın- © dan ölü ve yaralı çıkarmaktadır. Sa. il öteli birdenbire çöktüğü için ne otel sahibi, ne de müşteriler kurta. mlabilmişlerdir. Ova ilebi. kili arasındaki Kabakum köyünde de hemen hemen ev kalmamış gibi- dir. Buradan 13 ölü, 3 hafif ve 4 ağır © yaralı çıkarılmıştır. ş Dikiliye 30 kilometre mesafede Ölenler ve yaralananlar tesbit e. | yor, kadın, çoluk, çocuk biribirlerini arı- dilememiştir. Kabakum köyü civa. rından geçenler bu arazide derinden gelen sesler işitildiğini . söylemekte- dirler. Dikiliye 11 kilometre mesafe- de bulunan Yediköyde binalar ekse. riyet itibarile yıkılmıştır. İmdat Heyetleri Facia haberi bütün telgraf ve te. lefon hatlarını bozduğu için şehrimiz de ancak sabahleyin saat 6,30 da işi- tilmiştir. Dikili belediye rois ve muavini o- tomoblile Bergamaya gelmiş, kay. makamlık vasıtasile vaziyeti beledi. yeye bildirmiştir. Bergamada da on kadar ev yıkıl- mış, üç kişi enkaz altında kalmıştır. Dikili - Bergama arasındaki şose. de bir çoban ölü olarak bulunmuş. tur, Ovacık köyünde iki ölü, iki ya- rah, Kazık bağlarında bir ölü var. dır. Dikili kaymakamı Abdurrahman ile refikası ve kızı yaralı olarak en- kaz altından çıkarılmışlardır. Dikili polis komiseri Avni Subaşı, gümrük muhafaza başçavuşu Mehmet, otel sahibi Fahri, meclisi umumi azası Necatinin kayın biraderi ile kizi Münteha ve Iki çocukları, refikası, kahveci Kemal, karısı, çocuğu ölen- ler arasındadır. Buraya gelen Dikili yaralılarının anlattıklarına göre, facia etrafında çok acıklı sahneler olmuştur. Bir ba- ba zelzele esnasında karısını ve dört yaşındaki çocuğunu pencreden çi- karmiş, kendisi de sokağa atlıyacağı sırada çöken evinin altında kalmış» tır. Yaralılardan şunların isimleri tes. bit edilmiştir: , Al oğlu Celilettin, Küseyin oğlu Nafiz, Hasan oğlu Tahir, Hüseyin oğlu Musteta, Halil oğlu Demir; Mülâyim oğlu Nazif, Se- lim oğlu Rahim, Nazif kizi Hediye Rıfkı, Ahmet kızı Rıfkiye, Hüseyin kızı Dizi e- besi Makbule, Yakup kızı Hatice, Murat kızı Hatice, Zehra kızı Ayğe ve Mehinet oğlu Muzaffer. İzmir valisi Ethem sabahleyin fe. Jâketi haber alınca sıhhat ve emni- yet müdürlerile “beraber derhal Dİ. kiliye gitmiştir. İlk olarak 9 çadır, ve bir miktar nafa amelesi sevke - dilmiştir. Memleket hastahanesinden iki operatör yaralıların felâket ma- hallinde tedavilerine gitmişlerdir. Kı- ulay kamyonlarla yiyecek ve giye- cek göndermiştir. Son nüfus tahririn- de 3410 nüfus tesbit edilen Dikilide bütün halk açıktadır. Akşam üzeri 19 çadır daha sevkedilmiştir. Hasta ve yaralılar bu çadırlara alınmış ve bir kısmı da yıkılmıyan muhacir ev. lerine verilmiştir. Civardaki askeri kuvvetler enkaz altındaki araştırma- lara yardımda bulunmuşlardır. Yaralılar Anlatıyor : Memleket hastahanesine getirilen yaralılardan bazılarile © konuştum. Bunlardan ebe Makbule diyor ki: “— Uykuda idim. Oğlum Ferit ve kızım Perdane ile bir odada yatıyorduk, Müthiş bir sarsıntı ile uyandık. Yer altından kor- kunç sesler geliyordu. Binaların yıkıldığı- m3 anladım. Bu arada feryatlar yükseli- yorlardı. Bir aralık ayağımın altındaki ze- min kaydı. Ben yaralandım. Çöcuklarım | kurtuldular. Evimizin karşısındaki kahveci Kemalin ve karısının ve 6 aylık çocukları nin enkaz altında kaldıklarını iyice biliyo- rum. Öyle satiyorum ki, zelzeleden ölenler tahminin fevkindedir.., Yöralılardan Emin de: “— Çok-istırap çekiyorum, bereket ver- in ki, çoluk çocuğum kurtuldu... Demektedir. Kızılay merkezinden telgrafla 500 çadır istenilmiştir. Teberrular başla. mış, İlk olarak bugün 500 lira toplan- mıştır. Gece Dikiliden dönen parti relsi Atıf beyanatında felâketin çok geniş olduğunu, Dikilide 3500, 4000 kişinin açıkta kaldığını, şimdiye ka- dar 50 ceset çıkarıldığını, bir kısmı- nin defnedildiğini; ağır yaralıların İzmire gönderildiğini, enkaz altında daha bir çok cesetten bahsolunduğu- nu, söylemiştir, Felâketzedeler için her türlü iaşe tedbirleri alınmıştır. Dikili sahil o- teli birdenbire çöktüğünden 9 kişi öL müştür. , Ayvalıkta şiddetli zelzele olmuş, 3 bina yıkılmıştır, telefat yoktur. Şehirde dolaşan bir şaylaya göre, zelzele esnasında Burnuvadan Kadi- fekaleye doğru uzayan bir ziya huz. mesi görülmüş ve bu bir kaç saniye devam etmiştir. Vali ve diğer heyetler dönmüşlerdir. Manisa ve Bursadâ Manisa, 22 (TAN) — Dün gece (evvelki geçe) saat 2,30 da şehrimiz- İde şarktan garba doğru şiddetli bir zelzele hissedilmiştir. Halk yatakla. rindan sokaklara fırlamıştır. Zeyiat yöktur. Bursa, 22 'TAN) — Dün gece (ev- velki gece) sant 2,30 da fasılalı suret te üç hafif zelzele olmuştur. Dahiliye Vekilinin Gazetemize Beyanatı Şehrimizde bulunan Dahiliye Ve- kili Faik Öztrak, zelzele felâketisi ha ber alır almaz derhal telefonla İzmir valisini bulmuş ve zelzele hakkında icap eden malümatı almıştır. Vekil, kendisini ziyaret eden bir muharri- rimize zelzelenin bilânçosu hakkında şu malümatı vermiştir: “.— İzmir ve mülhakatındaki zelze. le felâketini haber alır almaz derhal İİzmir valisini ve Bergama kaymaka. inını telefonla bularak icap eden tah- kikatı yaptım. Lâzım gelen tedbirler hakkında direktifler verdim. Felâket esnasında gerek İzmir valisinin, ge. rekse Borgama kaymakamının göster miş oldukları çalışmaları memnunl. yetle karşıladım. Zelzelenin bilânço. su hakkında malümat edindikten son ra telefonla Ankara ile de :nuhabere ederek yardım için icap eden emirle- ri verdim. Zelzele gece saat 2,35 te olmu tur. Sarsıntı çok şiddetli olmakla be- raber zârar ve ziyan o kadar ehem. imiyetli değildir. Hele Bergamada nü- şehrimize TAN UGÜN EL Sinemasında BUGÜN: LÂL gamı, SAMİMİ ANLAŞMA İngiliz . Fransiz itilfı Oynıyanlar: CABİ MORLAY » VİCTOR FRANCEN — fus zayiatı hiç yoktur. Yalnız bu ks- za merkezinde bazı binalar tamamen, bazı binalar da kısmen harap olmuş- tür. Bergamanın Kazıkbağları mev. kiinde ise bir ölü, Hacı Rıza çiftliğin- de iki ölü vardır. Felâket, Dikili ka- zasında daha şiddetli hissedilmişti: Bu kaza merkezinde 24 ölü, 13 ağır, 50 hafif olmak üzere 63 yaralı, Ka. bakum köyünde 13 ölü, 3 ağır, 4 ha. fif olmak üzere 7 yaralı vardır. Ölüler yanında bir polis komiseri, bir gedikli başçavuş, bir de muallim vardır. Hafif yaralılar arasında aile- sile beraber Dikili kayınakamı, hü- kümet tabibi, belediye kabilesi, zi. rast memuru, inhisarlar müfettişi de mevcuttur. Dikili merkez kazasında 4, Kabakum köyünde 5 hayvan enkaz altında kalarak telef olmuştur. Me. men felâketin vukuunu müteakip a- nan tertibatla enkaz altında kalan. ların kurtarılmalarına başlanmış, bu ameliye sabaha kadar devam etmiş. tir. Harap olan binalar Dikili merkez kâzasında hükümet dairesi, adliye, iskân, polis, hükü » met tabipliği, gümrük muhafaza ku- mandanlığı, inhisarlar, hususi muha- sebe, belediye, cümhuriyet halk par. tisi, posta ve telgraf, jandarma daire. lerile halkevi ve bir de ilk mektep binası tamamen harap olmuştur. Bun lardan başka 28 tütün ve palamut de. posu, bir yağ fabrikası, dört otel, bir han, bir cami, yedi lokanta ve aşçı dükünı, altı gazino ve kahvehane, 45 dükkân, 250 büyük ve küçük ev tama men yıkılmış, 200 ev de İçinde otu. rulamiyacak derecede hasara uğra - mıştır. Dikili kazasındaki telgraf ve telefon hatları tamamile bozulmuş kazanın civarla muhabere ve muva- sala imkfin kesilmişti Dahiliye Vekili vaziyeti tesbit e tikten sonra dün geç vakte kadar, felâket mahalline çadır, erzak, ilâç, gönderilmesi için İzmir valisi ve An. kara ile muhabere etmiştir. Verilen direktifler üzerine gerek Ankaradan, gerekse İzmirden yardım kolları tah, rik edilmiştir. K Zelzele olan mıntakalar Ankara, 22 (A.A.) -- Bu sabah sa- Yalancıl FREDERİC MARCH - Dört büyük artisti müstesna filimleri iki.. Bugün halk matineleri saat FLORENCE RİCE ve ROBERT YOUNG DENİZ ZABİT NAMZETLERİ Fransızca sözlü filminde 2 güzel filmden mürel at 2,30 da şehrimizde hafif bir hare- keti arz olmuştur. Diğer taraftarı) memleketimizin muhtelif yerlerin. den aldığımız telgraflara nazaran Ko caelide 2,30 da, Edremitte 2,35 te,| Bursada 2;40 da, Eskişehirde 2,30 ve 4,30 da oldukça şiddetli, Edirnede 2,20 de, Geliboluda 2.45 te, Tökirda. ğında, 2,40 ta, Kuşadasında 2,26 da, Akhisarda 2,37 de, Aydında 240 ta, Manisada 2,35 de olmak üzere birer, Geyvede 2.20 ile 641 arasında beş, Alaçayda 2.25 ile 6.10 arasında sekiz ve İzmirde 2.37 ile 6.10 arasında be- şer defa yer sarsıntıları olmuştur. İz- | mirdeki yer sarsıntilarından biri ba. sı duvarları çatlatacak kadar şiddetli idi, Bergamada da saat 2.40 ta $iddetli | bir yer sarsıntısı olmuş ve bunun ne- ticesi evler yıkılmış ve bazı zararlar vukua gelmiştir. . Rasathanenin tebliği İstanbul, 22 (A.A.) — Kandilli ra- sathanesinden: Eylül 21 - 22 gecesi saat 2 yi 37 dakika 14 saniye geçe sizmograflar, | şiddetli bir zelzele kaydetmişlerdir. Zelzelenin merkez üstü İstenbül- dan 340 kilometre mesafede olduğu tahmin edilmektedir. Ayni merkezden gelmek Üzere saat 6 ya kadar sekiz zelzele daha kayde. dilmiş ise de, bunlardan 3 ü 6 dakika 15 saniyede vuku bulmuş. biri kuvet. lice olmak üzere diğerleri hafif geç. miştir. 6 dan sonra hiç bir zelzele kaydo. lunmamıştır. ———— .. Atina, Bulgaristanın Bitaraflığından Memnu Atina, 22 (A. A.) — Yunan hü - kümeti, Bulgaristanın Atina orta el sisi Şişmanoftan Balkan sulhünün muhafazası ile esaslı bir surette ha- dim olan Bulgar bitaflığı hakkın- daki deklârasyonundan dolayı Yu - pan hükümetinin — duyduğu “derin Memnuniyeti Sofya hükümetine bil. dirmesini rica etmiştir. 23.9 -939 ar Şahı CAROLE LOMBARD Emsalsiz derecede gülünç sahneler, rebkli ve fransızca sözlü şaheser, Bugün saat 1 ve 2.30 da tenzilâtlı matneler. in yarattığı senenin en nden birini gösteriyor. DAMGALI KADINLAR Yüzlerce güzeli müzik ve dans içinde solduran gizli barlar... Temiz ruhları öldüren namus hırsızları... Lüks ve ihtişam içinde sukut eden gen; kızların feci hayatını anlatan hayat dramı, İlâveten: Paktların akdini, pasif korunma usullerini, seferberlik ve harp faaliyeti gösteren son Metro amını Jürmal. ve renkli A İve230da mmm — Bugün SAKARYA Sinemasında PETER LORRE Mr. MOTTO KATİLLER KLÜBÜNDE Fransızca sözlü filminde kkep fevkalâde program Bugün saat 1 ve 2/30 da tenzilâtlı matincler MENMMMMMNNMNR. TAKSİM »-a SİNEMASI En büyük muvaffakiyet ve muzafferiyet programı Dün irsesine başlanan ve bilâ istişna herkes tarafından tak- dirle beğenilen ÜMİD ŞARKISI ( Neşidei Emel ) Türkçe sözlü - Arapça şarkılı Müstesna mevzulu aşk ve heye- cân filminde Şarkın yegâne ses kraliçesi Bülbüller bülbülü ÜMMÜ GÜLSÜM'ün Kıvrak, lâhuti ve ilâhi sesi Taksim Sinemasının vâsi salonunu çınlattı. Bugün 1 ve 2.30 da tenzilâtlı halk matineleri. Seanslar; 1.230 . 430 - 6 ve Oda Geri dönmemek ve yer bulmak için loca ve hususi mevkileri evvelden aldırınız. anımızı Telefon:*43197 AÇIK TEŞEKKÜR Kısa bir hastalığı müleakip genç yaşın- da ölümü ile bizleri telâfi kubul etmez e lemlere boğan İstanbul Kız Lisesi öğret- 'menlerinderi Feride Aralp'ın gerek cens- #esile gelmek ve gerekse tehriri ve şifahi müraçanilarla elemlerimize İştirak eden kiymetli arkadaşlariyle dest ve akraba- larımıza ayrı ayrı cevap vermeye teemsü- rürmüz mâmi olduğundan gazeteniz v siyle kendilerine slenen teşekkür ederiz. Pederi Hilmi Aralp, Valdesi v glresi Bir Öğretmen Aranıyor Karta! Askerlik Şubesinden: Karisi kerlik şubesinden 979 senesi Ankarada öğretmen bulunan Kartalın Samandıra köyünden 325 doğumlu Mehmet oğ. Bils- lin bulunduğu yeri bilenlerin derhal) şi- beye haber vermeleri rica olunur. ş yrildik. O, evine gitti, Ben hükümet xonağına , geldim. Dalgındım, boyuna düşünüyordum. Emirber © “polis memuru o arada içeri girdi, Emir Paşa İle eş. “raftan birkaç zatın beni görmek istediklerini söyledi. © “Gelsinler., dedim. Bunlar beş altı kişilik bir heyet halinde idi, Kendilerine rehberlik ettiği anlaşılan Emir Paşa garip bir heyecanla söze başladı: — Paşa hazretleri, dedi. Sıvası, Fransizların işgal edeceklerini hsber aldık. Zatı âllnizin bdyle bir fe- lâketi önlemek için neler düşündüğünüzü bilmiyor- sak ta sabık mebus Rasim Beyle müşavere ve müza- kere halinde bulunduğunuzu duyduk. Halbuki, Si. vas, sade Rasim Beyden ibaret değildir. Biz de Si- © Vaslıyız. Memleketimizin mukadderatile alğkadarız. Onun için şehir halkı namına, hattâ vilâyet halkı na. mına zatı âlinizden soruyoruz: Sivasın İşgali için Yransızlar tarafından teşebbüse girişildiği, zutı âli- © © nize resmi tebligat yapıldığı doğru mudur? Doğru ise bu mühim baber neden Sivas halkından ve onu hakkile temsil edebilecek kimselerden saklanıyor da Yalnız Rasim Beyle görüşülüyor? Itiraf ederim ki, bü sual, Erzurumla yaptığım mu» habereden önce bana tevcih edilmiş olsaydı makul ve mantıki bir cevap bulmakta çok güçlük çekecek. tim, hayli sıkılacaktım. Lâkin - tam bir kalb inşira. hi hasıl edememiş, mustafa Kemal Paşanm her han- © gi bir işgal teşebbüsünde neler yapacağını kavraya- -mamiş ve hele Istanbulun tazyikinden duya ki geldiğim TEFRİKA No. 29 şimdi içimde müphem bir ümit vardı. İşte o ümitten cesaret alarak Sıvas halkının vekâletnamesiz vekili Emir Paşaya yüksek bir sesle cevap verdim: — Fransızlar şuurlu bir millettir. Başaramıyacak- ları işe el vurmazlar. Emir Paşa, şaşalamakla beraber, ısrar etti. — Sivası işgal meselesinin koca Fransız devleti için başarılmaz bir iş olduğu nereden malüm? — Her bamiyetli Türk bu kanatte olsa gerektir. — Lütfen açık söyleyiniz Paşa Hazretleri. — Sözüm açıktır, paşa hazretleri. Yalnız izab «- deyim; Vatanını seven her Türk elde kalmış olan yurt parçalarını kanile, cenile müdafanya azmetmiş- tir. Sıvas ta o cümledendir. Her istilâ ve işgal te- şebbüsüne karşı müdafaa olunacaktır. Fransızlar, bu hakikati kavramış olduklarından yen: bir mace. ra ardını düşmezler, arslan ağzından lokma kopmi- cak bir lisan kullanmıştım, Bunu m ELİ . imü bitirdikten, daha doğrusu Gün ezilip. büzüldüğünü gördükten sönya anladım. Evvelce de bir münasebet düşürörek söylemiştim. Emir Paşa Çerkesti, önrünükz her dev» rösinde de Cerkes kalmıştı, eğ Mili deki 10 şadan aldığım teminatın şuyrumda kğ ii yecaı in & üri altında Sıvasın her işgal teşebbüsüne 4 ee olunacağını söylerken: “Vatanını s0- Vak Ernie pi, PİNİ kullanmıştım. Zeki ir adar ge zle benim pek tabii olarak kullandığım ane disinin Çerkesliğine telmikte bulun tediğimi ik ait işlere karişme,, demek is- iri tevehhüm ettiğinden renkten ron- Li Şaşkın şaşkın yutkunuyordu. Yanında F ise Sıvası olduklarından benim sözümden Yylç etmişlerdi, ? ölmi; i, “evet paşa hazretleri, hepimiz Mep eriz, demiye başlamışlardı. eri elele edeyim ki, bütün idari ve siyasi ha. T unsurun diğer unsur ile'mukayesesine p ke 5 ii kalkışmak gafletini ihtiyar etmemiştim. Aldığım ter. biye, kabul ettiğim siyaset - hattâ Müareke devrinin başında - Osmanlı camiasını sarsınıdan korumak te. meline istinat ediyordu. Onun için şu veya bu milli. yete mensup Osmanlılardan bir şahsın, vahit bir zim renin Osmanlılık idealine zid düşünceler takip et mesini ihanet saymiya alışkındım. Bununla bera. ber Adriyatik kıyılarından Basra sahillerine &rdar uzayah Osmanlı ülkesinde müslim veya geyri müslim her unsurun pecip Türk milletine karşı - tamamle nârevu, tamâmile nâseza olarak . hain duygular ve ö bain düşünceler beslediğini biliyordum. Emir Paşa, şiphe yol ki, bu takımdan değildi. Zeki, nem de çok zeki bir sdöm olduğu için Türklük ve fürkler a. leyhinde eçikça zebandirazlık (dil azıtıcık, o yap- mazdı, yapamazdı. Lâkin kendi milliyetine son de. rece buğlı idi, bu bağlılıkla, fırsat düştükçe iftihar ederdi. İşte Sivasın Fransızlar tarafından işgali ihtimali ne karşı bir balk mümessili sıfatını takınarak yam» ma gelmişken muhaveremizin daha başında afallayıp kalması da bu yüzdendi. Yani Çerkeslikle müftehir oluşunun benim tarafımdan bilindiğini düşünmesin. den ve Türk hamasetine, Türk hamiyetine *stinat e- dilecek bir davada kendi gibilere söz söylemek düş “miyeceğini isaret ettiğime zahip olmasındandı. (Devamı var) indi ğ Rİ v