18 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

amma 18-9-939 BUGÜN Yeni ve Mühim İnkişaflar Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL başlıyarak siya- vaziyette yepye- ni ve çok mühim inkişaflar oldü. birliği, Polonya metinin Alman taarruzu karşısnda hükü. ransızlar Iki Alman Taarruzunu Kırdılar yıkılmış olduğuna ve Polonyada me- sul ve vaziyete hâkim bir hükümet bulunmadığına inandığı için faali- yele geçmiş ve Polonyada yaşıyan Ukraynalılar ile Beyaz Rusları har- bin tehlikelerinden korumak mak. sadile Kızılorduya bu sahâyı işgal i- cin emir vermiş, Kızılordu da aldığı emri ifaya başlamıştır. Sovyet birliği bu yolda hazirladı- ğa notayı, Polonyanın Moskova sefi- rine tevdi etmiş ise de sefir notayı reddetmekle beraber mealini hükü. metine bildirmiştir. Polonya hükü- Almanya,PolonyadakiBirKısım Kuvvetlerini Zigfrit'e Sevketti Alman Kuvvetleri, Çekildikleri Yerlerde meti İse, neşrettiği beyanatta Polon- iş başında bulurg duğunu ve memleketi müdafaa va- ya hükümetinin sifesile mesgul olduğunu, Rusyanın Polonyaya karşı takip et- tiği hattı hareketle aradaki paktları Rusyanın İse ine girdiğindenbe- riayet esasına müs- iyaset takip etmek. bozduğunu, Sovyet Milletler Cemi ri bu paktları tenit bir harici te olduğunu anlatmaktadır. Sovyet Rusya » Polonya hududu üzerinde de harp başlayıp başlama- dığı, Polonyalılar tarafmdan bura- da mukavemet gösterilip gösterilmi. yeceği henüz belli değildir. Şark cephesinde bu mühim inki- şafı doğuran âmiller, henüz tavaz- xuh etmediği için ona dair söz lemek veya hüküm vermek sırası gelmemiştir. Fakat bu vaziyetin ortaya çıkar. dığı mühim meseleler vardır. Malâm olduğu üzere İngiltere i- le Fransa, Lehistanın istiklâlini ve bütünlüğünü korumayı tashihlit mişler ve bu yüzden Almanya ile harbe girmişlerdi. yet ordularmın Polonya toprakları. na girmelerini de bir tecaviiz saya- rak Sovyet Rusyaya harp ilân ede- cekler mi? Yoksa şimdilik bu bahsi karıştırmıyacaklar mı? Verilen omalümata bakılırsa bu önümüzdeki günlerin en belli başlı mevzuları a- meselenin tasfiyesi rasına girecektir. Çünkü Sovyet Rusya tarafından devletlere verilen nota da, Sovyet mücadeleye karşı bitaraflığını muhafazaya vam ederek yalnız ırki karabeti do. Tayısile Ukraynalıların ve Beyaz Rus Jarın mukadderatı ile alâkadar ola- cağını ve asıl Polonya milletinin de barış içinde yaşamasına yardım &- hükümetinin, büyük deceğini anlatmaktadr. İngiltere ile Fransanın bu noktai/ nazarı nasıl karşılıyacakları henüz mıştır ve her halde kolay! anlaşılma, kolay anlaşılmıyacaktır. Çünkü İngiltere ile Fransa, Soy- yet Birliğine de harp ilân edecek o . Turlarsa, Sovyet Birliği ile Almanya- yı bir cephede birleştirmiş olmaktan başka bir netice almamış olurlar. rransa, Paris, 17 (A. A) — 17 - 9 tarihli tebliği İ Dün akşama doğru cephemiz üze. İrinde iki noktada düşman hücumu olmuştur. Birisi Mozel vadisinin şer- kında, diğeri Sarre ile Vosge: wra- sında cephenin merkezinde vukuagel miştir, Bu iki hücüm da tördedilmiş. tir, Son alınan malümat, Polonyadan cephemize, hava kuvvetleri ve büyük birlikler halinde, Alman kuvvetleri. nin nakledildiği hakkında birkaç gün evvel verilen haberi teyld etmekte- dir. Almanlar çekildikleri kasabaları tahrip ediyorlar Paris, 17, (A. A.) — Resmi teb. Sovyet iğ: Bütün cephede her iki tarafın bü- yük topçu faaliyeti #görülmüştür. İlerlemiş olan kıtaatın da faaliyeti müşahede edilmiştir. Düşman, müte- madiyen takviye kıtaatı almaktadır. Birçok noktalarda düşman, çekilir. ttiği kasabaları tahrip et. SUV Alman tebliği Berlin, 17 (A. A) — Alman Baş- kumandanlığının tebliği: Garp cephesinde, düşman Zwelb. rucken civarında mevzii bâzı hare- ketlere teşebbüs etmiş ve ağır zayi- ata uğramıştır. Düşmanı bir sabit balonu düşürülmüştür. | Alman topraklarına hava hücum. İarı olmamıştır. tl Bir şehir boşaltılıyor Brüksel, 17 (A. A) — Royterin Brükseldeki muhabirinin verdiği mâ. lümata göre, Aix - Ja - Chapelle'deki bütün aileler şebri tahliye için emir almışlardır. Belçikaya veya Holan- daya kaçmağa taşebbüslerinin alâka- darlara ait emlâkin musaderesini in. taç edeceği şehir sakinlerine tebliğ edilmiştir. v Fransız askerinin kıymeti Paris, 17 (A, A.) — Charles Ma. rice, Petit Parisien gazetesinde Frân. sız cephesindeki askeri harekâtı mev» zubahis ederek bu sahada elde edilen muvaffakiyetleri kaydederek 1939 Fransız askerinin 1914 - 1918 Fran- de Yeni inkişafların neticeleri gayet aşikârdır: Bir kere Polonyanın mukaddera, tı taayyiln etmiştir. Alman tecavüzü karşısında sarsı- Köy ve Kasabaları Tahrip Ediyorlar sız askeri kadar kiymetli olduğunu yazıyor. Makale sahibi, mukabil Alman ta, arruzlarının akametini ve düşmanın ricatini tebarüz ettirdikten sonra, cu mâ günündenberi Almanların aldığı yeni vaziyetin Sarre ve Palatinat cep hesinde pek yakinda şiddetleneceği. ni gösterdiğini ilâve ediyor. Bir tekzip Paris 17 (A, A.) — Fransiz filosu cüzütamlarından birinin torpillen- miş olduğlna dair olan haber, salâ- hiyettar bir menba tarafından tekzip edilmektedir. Bu husus hakkında ec- nebi memleketlerde müsirrane bir şayid deveran etmiş idi, fakat şimdi aslı olmadığı anlaşılmaktadır. Deniz Muharebeleri Londra, 17 (A.A) — Geçenlerde bir Alman tahtelbahiri o tarafından vapuru | Yapuru 1937 senesinde inşa edilmiş Lang, İn ; giltereye gelmiştir. Mumaileyh, şu | her on beş günde bir Nevyork ile An. batırılmş olan İnverlifi nun üçünü zabiti Ali beyanatta bulunmuştur: bir top atarak bize ihtarda bulundu. o büsler etrafımızda yağmur gibi ya- Bıyordu. İşin sarpa saracağını anla. Iları denize indirdik. Ge- mimizi terketmemiz üzerine Alman lar, gemiye tam ortasından ateş et- tiler. Beş ilâ altı yüz kadem böyun-| kaçmıya teşebbüs ettik. Fakat dık. Sai da alev ve duman sütunu yükseldi! ve bir ateş duvarı henüz gemideh| pok uzakta olmıyan sandallarımıza | doğru ilerlemiye başladı. Uzaklaş» mak için küreklere sarıldık. İnver. Jiffey, yan yatı, daldı ve gözden kayboldu., Bütün kuvvetimizle kü- reklere asılmıştık. Tahtelbahir bir kaza vukuunda bizi himaye etmek üzere berâberi- mizde geliyordu. 'Nihayet takati- miz kesildi. Kürek şekememiye baş- ladık. Tahtelbahir bizi arkesma ta. karak yakın sahile gölürmiye başladı. Fakat tahtelbahirin kuman- dani; bize şayet bir İngiliz harp ge- misi ortaya çıkacak olursa tahtelba- hirim süratle denize dalacağını ve sandalların kapaklanacağını söyledi. Biraz sonra sahilden pek uzak ol - madığımızı gören tahtelbahir «bizi Tan “Polonya ordusunun bir taraftan İterketti, O sırada Stevart vapuru geçerek bizleri aldı. İtalyan gemileri Okyanusa çıkıyor Cenevre 17, (A. A.) — İtalyanla- rın Augustus adındaki motörlü ge - mileri, tamamiyle yoleu ile dolu ok duğu halde dün öğleden sonra Bar -) selona ve cenubi Amerika limanları na müteveccihen hareket etmiştir. Bir Alman vapuru karaya oturdu Stekholm 17 (A, A) — Almanla: fin İsveç demiri yüklü olan Gratla vapufu, Karlsrona limanından çıkar- ken tehlikeli surette karaya muştur. otun * | Brüksel 17, (A. A) — Manş de - nizinde batmış olan Alex Van Opsal olup 8138 ton hacminde idi. Gemi, vers arasında yapmakta olduğu mü-| wat selenmi icra eayordu. Şımaye kadar telefat vukuuna dair biç bir haber yoktur, Yalnız mürettebatlan altı kişi yaralanmıştır. Anversin deniz mahafilinde ge minin sabih bir mayine çarpmiş ol « duğu binaehaleyh: bir * torpillenme mevzuubahs Olamıyacağı söylenmek- İtedir. . i Bulgaristan Bitaraflığını Teyit Ediyor Paris, 17 (A, A.) — Paristeki Bul. gar sefiri, Bulgaristanın Avrupanın halihazırdaki vaziyetinde bitaraflı - ğını muhafaza edeceğini Pransa hü. kümetine bildirmiştir. Yunanistanın Ankara Elçiliği Ahkarâ, 17 (A, A.) — Yunanista. nin Ankara elçiliği büyük © elçiliğe kalbedilmiş ve haber aldığımıza göte şimdiye kadar orta elçi sıfatı ile Yu- nanistanı temsil etmekte olan Rafa. elin büyük elçiliğe tayinine Türkiye Romanyada Alman Ekalliyeti Bükreş, 17 (A. A.) — Rador ajansı bildiriyor: Dahiliye Nazır muavini, ya- nmda Alman ekalliyetinin şefi ve diğer Alman ekalliyeti lider- leri olduğu halde muhtelif Al- man merkezlerini ziyaret etmiş- tir, Bu ziyarette Alman ekalliye- €ne yapılan muamele hakkında tam bir görüş birliği hâsıl olmuş ve Alman mümessilleri hüküme- te teşekkürlerini bildirmişlerdir. Amerikanın Bitaraflığı Age Kanunun Tadil Edilmesi Aleyhinde Bulunanlar muhariplere gönderilmek . |rupada harp patlıyalıdanberi ilk de-|muhasemat tebdili mev etmeye dar fa olarak Roosevelt'in idaresine Sİğ-İ yi, bu hâdisenin yeni bir takım ak » detle hücum etmek suretile siyasi mütarekeyi bozmuştur. Vandenberg demiştir ki: mek için bite vi yarıya sey, 3 nabileceğimizi raftarım, bir kenarda kalmalıyız.., vatandaşlarını asker sarfetmekte layı tenkit etmiştir... Hatip şöyle devam etmiştir: “Sosyalizm tecrübeleri yapmıya şmak için temi için bir zehir ölan reformlar hükümeti tarafından muvalakat ce- vabı vetilmiştir. yapmiş olduğundan dolayı bu hükü metl itham ediyorum. Vaşington, 17 (A.A) — 1040 s8-| gu seyketmesi, birdenbire Avrupa, nesinde cümhuriyetçilerin elan. hattâ cihan politikasında büyük bir hur namzedi olacak olan oVandene| ayantıyı mucip olduğu kadar, yeni berg; radyo ile bir nutuk seyi la si mine derin istenilen silâhlara konulan ambargonun Kal-İtan ve garp cephelerine dırılmâsına muhslefet etmiş ve Av» “Bazı muhariplere teshilât göster-İyir yakanın hikâyecisi" k kanunumuzu ta- dil etmenin asla bitaraflık olmıyaca- | aazında, ğı mütaleasındayım. Zira böyle bir y sarba girmek de. İmek olur. Böyle bir vaziyette tutu-| zannetmiyorum. Bi- taraf kaldığımız müddetçe tamami- le bitaraf kalabilmemiz için bitaraf- İik kanunumuzun muhafazasına ta. Hükümranlığımıza karşı doğru - dan doğruya bir meydan okuma ya- pılmadıkça bitaraf okalmamızın bi- zim için hayati bir mesele olduğu - nu zannediyorum. Bitaraf kalmamız evvelâ kendi sulhümüz için, saniyen hereümerç içinde bulunan bu dün. yada sulh namına söz söyliyebilecek hiç olmazsa bir tek kuvvetli ses kal- ması için lâzımdır. Bu harbe kati bir kararla iştirak edeceğimiz ana ka- darı sempatilerimiz ne olursa olsun, Vandenberg, bundan sonra hükü. meti bütçe açığından ve “Amerikan olduğu mesaiden do- kıyam ettiğinden ve Amerikön sis- Daha Belli Değil Yazan: B. FELEK iye bir likidasyon devresi» nin yaklaştığına delâlet eden İalâmetler var. Yakın bendlerimden birinde Av. rupada oynanmakta olduğunu yazdı- ğım köşe kapmaca oyunu şu anda körebeye tahavvül etmiş bulunuyor. Bugüne kadar şu veya b larla kurulmuş olan kombinezonla » rın bugünkü ateş karşısında yörüme- si ve yeni yeni grupların teşekkülü muhtemeldir. Bu gruplaşma ve | çiftleşmelerin briç oyununda S değiştirme gibi ko» lay ve ucuz olacağına o hükmetmek safdillik olur. Şu ana kadar bu hengâmeye an- gaje olmamış olanlar dahi kendileri. ni tehdit eden tehlikeyi, umduğu fay- dayı ve nihayet her şeyin o Üstünde memleket menfaatlerini — tartmıya, ölçmeğe ve düşünmeğe mecburdur » lar. Kim bilir şimdi, dünya diplomat- ları arasında ne puzarlıklar, ne gö - rüşmeler, ne peşkeşler, belki de ne tehditler teati ediliyor. 22 senedenberi Avrupa politika - İsında ciddi bir âmil olmaktan uzak kalmış olan Rusyanın Almanya İle yaptığı ademi tecavüz sonra, o Lehistandaki el muhafaza için de bu memlekete or. Yalnız Lehis - münhasır edilen cağı da muhakkaktır. kalması umulan ve temenni İ İsülâmelller doğurması beklenebilir. İstiklâl harbi esnasında bir Ana dolu şehrinde geçtiği rivayet edilen su fıkra yı insanı, bugünlerde bütün cihanın lir gibi oluyor. Türk, fakat müslüman olmıyan birisi Türk ordusu şehre yaklaşır, fas kat şehir henüz istihlis edilmemiş * ken: — Yaşasın! Diye bağırıyormuş. O sırada biri. si yanına yaklaşıp sormuş £ — Kim yaşasın? — Daha belli değil! Cevabi al maş. Bütün dünya vaziyetini bu fıkı ile hulâsa edebiliriz. Gerek Alman ve gerek İngiliz cephesi için. ra Almanya, Bir Japon Askeri Heyetini Cepheye Davet Etti Roma, 17 (A. A.) — Alman Ami. ralı Focrster, hususi biz vazife Ye | Romaya gelmiştir Amiralın Uzak Şark işlerinde mütehassıs olduğu ve kendisinin Romaya muvasalatının Ax miral Tevanshi'nin riyasetindeki Ja | pon askeri heyetinin Romada bus iunması ile alâkalı bulunduğu beyan edilmektedir. Japon Amiralı ile Ja- pon heyeti, Alman erkân harbiyesi tarafından Alman - Leh cephesini zi. yarete davet edilmiştir. pi Falanj Milisleri Tensik Ediliyor sirselon, 17 (A. A.) — Fırka umuz mi kâtibi General Musoz'un, kuman- « 9 Fransada teşekkül etmekte bulunan Çekoslovak ordusu, şimdiden 80,000. kişilik bir kuvvet halini bulmuştur. Dünyanın her tarafından Fransaya akın eden Çekler, mütemadiyen bu orduya ilti- haka devam ediyorlar. Çek ordusu, yakında Zig- İridi zorlayan Fransız kuvvetlerinin yânında mevki alacaktır. danı bulunduğu Falanj milişlerini tensik etmek üzere olduğu haber ve. rilmektedir. İspanyanın Kıymetli Eserleri * Gerone, 17 (A. A.) — Katalonya müzelerine ve koleksiyonlarına ait” san'at hazineleri Fransada memleke © te getiren hususi bir iren Gerone'a gelmiştir. Yunanistanda Yeni Vergiler Atina, 17 (A, A.) — Atina ajansı | ikiiriyor: Nazırlar meclisi lüks sigaraları pa- ket başına bir drahmi ve kibrite de kutu başına 50 santim teksi konul. masını tasvip etmiştir. Başvekil Metaksas, yalnız vakti ha li yerinde olan çiftçileri müteessir € decek olân bu taksi müstehliklerin kabul edeceğinden emin bulunduğu nu bildirmiştir. © Miman milli müdafaa kuvvetlerinin kurulması, Hitler- le ordu arasındaki bağları daha sıklaştırmış, fakat par- ti müfritlerinden bazılarının ikinel plâna atılmalarına sebep olmuştur. Hariciye Nazırı Fon Ribbentrop, Hit- lerin şahsi müşaviri sıfatile kuvvetli bir mevkie sabip- tir, Buna mukabil parti radikalleri bertaraf edilmis, bi. rinci derecedeki mevkilerinden uzaklaştırılmışlardır. Himmler'in polis kıtaatı, geniş bir nisbet dahilinde ordu emrine verilmiş, Göbbels'in | propagandası du askeri kontrole tâbi tutulmuştur. * Amerika ordusu, Polonyadaki harpten alınmış o- lan derslere göre, motörlü birçok fırkaları ihtiva edecek surette yeniden tensik olunacaktır, Almanyaya, diğer taraftan o Sovyet Birliğinin işgaline mukavemet etme- mesine imkân yoktur, Polonya meselesi, Sovyet Birliği ile Almanya tarafından © halledile - cektir, Artık bu, meselenin gün me. selesi olduğuna hiikmedilebilir. On - dan sonraki vaziyet İngiltere ile Fran sanın alacakları vaziyete bağlıdır. e Çin - Japon Harbi Hongkong, 17 (A; A) — Cheklai ajansından: Çin kuvvetleri, Şangha- yın cenubi garbisinde Taihu göllük mıntakasında tahassun etmiş olah Japonların mevzilerine karşı şiddetli bir mukabil taarruzda bulunmuşlar. dır, Shansi eyaletinin cenubi şarki - sinde kâin Tchang'- Tehe, L& Teh ve Hu-Kwang şehirlerinde cereyan etmekte olan muharebeler, Çinlilerin Jehine olarak inkişaf etmektedir. * Romanya, seferberlik yapmıştır. En son olarak ta mü- tohassıs erler silâh altına &i rr. Romania, Sov- yet hududundaki askeri hazırlıklardan endişe duyduğu bulundurduğu asker çıkarmıştır. taraflığını ilân ettiği için, her hangi şekilde olursa olsun bu bitaraflığı ihlâl edecek mahiyette hiç bir harekete meydan vermemek için yeniden tedbirler almak lüzu. munu hissetmiştir. We Polonya devletinin altınları, Bükreşe nakledil- miş ve Rumen hükümetinin muhafazasına tevdi olunmuştur. i p7 Sızan haberlere göre, İngiliz destroyerleri şimdiye ka- dar beş Alman denizaltı gemisini batırmışlardır. Fa- kati bunlardan yalnız birinin mürettebatı kurtarılmış ve esir edilmişlerdir. İngiliz Amirallik dairesi, de: altılarına karsı acılan mücadeleye dair fazla tafsilât vermemektedir. Bunun sebebi, Almanların, faaliyette bulunan denizaltı gemilerinin âkıbetleri hakkında ko- layea malümat alınamalarını temindir. Bu suretle, ba. tırılanların yerine derhal diğerlerini ikame etmek te ko. lay olmıyacaktır.