14 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

14-9-939 14 Eylül 939 ,—, TAN ABONE BEDELİ Türkiye Ecnebi 1400 Kr. o 1 Sene O 2800 Kr. mw " «Ay 1 * “0 Say mw - 1 » TAY sw » Milletlerarası posta fttihadina dahil olmıyan raemleketler için abone bedeli müddet sırasiyle 80, 16, 8, 3,8 liradır. Abone Dedeli peşindir. Adres değiştirmek 28 kuruştur. Cevap için mektuplara 10 kuruşluk pu) Möyesi lâzımdır. İtalyada Harp Aleyhtarlığı talya, yeni başlayan © harbin karşısında bitaraf kalma kara- rını muhafazaya azmetmiş görünü - yor. Şu son günler içinde şark cep - hesinde Polonyalıların mukavemeti artmış, yer yer mukabil taarruzları inkişaf etmeğe başlamıştır. Alman - yanın Polonyayı öyle kolay kolay is- tilâ edemiyeceği harbin daha ilk günlerinde anlaşılmıştır. o Diğer ta. raftan garp cephesinde Fransız taar. ruzu da hayli genişlemiş ve gelen haberlere göre, Almanlar Polonya - daki frkalarından mühim bir kısmı- 'nı yeniden bu tarafa sevke mecbur İkalmışlardır. Cephelerdeki bu.yeni inkişaflara rağ- men, İtalyanin © vaziyetinde hiç hir değişiklik yoktur. Roma © gazeteleri,| Almanyanın arkasından İtalyanın da harbe sürükleneceği zehabını berta-| gaf etmek için halka mütemadiyen sükünet tavsiye ediyorlar, Bilhassa, İl Messagero gazetesinin 10 eylül ta-| rihli nüshasında İtalyadaki gayri -| memnunlara hitap eden şu satırlar; şayanı dikkattir: “Aramızda ebedi gayr! memnunlar mevcuttur, Tükürdüğünü yalama. makta ısrar eden bozguncular, mo. ral ve fizik tereddisine - uğramış korkaklar vardır ve belki de bun- larm mevcudiyeti tehlikenin en büyüğüdür. Bunlardan başka hü- kümetin gizli niyetlerini bildikle. rini iddia eden ve İstkbali bildikle. ri fle öğünen şarlatanlar da mev. cuttur. Fakat bütün telâş yersiz. dir. Avrupanın yarısı alevler için- | de yanarken, İtalya hiçbir zaman | acele karar verecek değildir. Onun için herkes işi ile gücü ile meşgul olmalıdır.,, Ve gazete, bundan sonra, Nazır - Tar Meclisinin kararını hatırlatmak - ta, bu kararın İtalyanın harbe gir - mek niyetinde olmatığını açıkça or- taya koyduğunu anlatmaktadır. İİ Messagero'nun bu satırla, İtalyada harp aleyhtarlığının ne ka. dar şümullü olduğunu, ve | İtalyan milletinin ne pahasiha olursa olsun harbi istemediğini ortaya koyduğu ka dar, bütün bu endişeleri bertaraf et- mek için hâlâ Nazırlar — Meelisinin harp başlarken verdiği kararm ha - tırlatılması da İtalyanın bitaraflıkta karar kılmak niyetini ifade ediyor, Fakat, Roma bu siyaseti ne vakte ka. dar muhafaza edecektir. Orasımı şimdiden kestirmeğe im. kân yoktur. Lisansa Tâbi Maddelerin İhracı Ankara, 13 (TAN) — Yabancı ül. kelere ihraç edilecek bazı mahsulât ve mamulâtın lisansa tâbi tutulması hakkındaki kararnamenin tatbik su. retine dair talimatname Resmi gaze- tede neştedilmiştir. Talimatnsmeye #hraç lisansı için Ticaret Vekâleti Dış Ticaret reisliğine verilecek talepna- me nümunesi de bağlıdır. Talimatnameye göre, ihraç Tisans- Jarıyalnız talepnameyi tanzim eyli. yen firmaya ait olacak ve başka bir firmaya devredilmiyecektir, Lisanslar tanzimi tarihinden itiba. ren 45 gün muteber olacaktır. Bu müddetin inkızasında muhteviyatı sevkedilmiyen lisanslar iptal edilmek üzere alındığı dalreye iade edilecek. tir. X Lisanstn yazılı miktar alAkadarlar- ca muhtelif partiler halinde gönde- rilebilecektir. m m e e , Almanyanın .Şarka Yü ürüyüşü ... “SAN Macarili ina Hulül ve Propa ganda Tekn Imanya pal ilhak ettikten sonra, Balkarlara sarkmak için önünde Macaristan, Baltık memleketlerine ulaşmak i çin Polonya vardır. Bu memleket. leri dostane hulül ile, nüfuz mın. takası haline getirmek lâzımdır. Bu sebeple Macaristanda takip e- dilen hulül siyasetine germi ver mek icabeder. Almanya, eski müt- tefiki Macaristan ile iyi münase - bettedir. Bu sebeple (hükümetle anlaşmukta güçlük © çekmediler. Dr. Şahtın iktisadi siyaseti, 1956 da Macaristanın Almanyadan 20 milyon Rm kredi bulması, Alman nüfuzunu bu memlekette yerleş - #rmek için kâfi gelmiştir. Bundan sonra Almanya için ya. pılacak iş, Küçük İtilâf memleket- leriyle, Balkanlarda ( propaganda faâliyetine geçmek olmuştur. Al man propaganda nazırı Dr. Goe bels, bu memleketlerde Dr. Şaht - tan daha faal bir rol oynamış Al man propaganda tekniğini muvaf. fakiyetle tatbik etmiştir. Mitlerin “Benim cephem” isimli kitabında söylediği şu sözleri hakikat haline” getirmiştir: “Meharetli ve müte- madi 'bir propaganda ile, bütün bir halka cehennemi cennet, en sefil hayatı bir zevk gibi (göstermek mümkündür.” Dr. Goebels Hitlerden aldığı bu ilham ile, o kadar kuvvetli bir pro. paganda teşkilâtı, ve gizli fanliyet teşkilâtları meydana getirmiştir ki, bugün yalnız Avrupa değil, Şima- li ve Cenubi Amerika, Asya, Afri. ka, hiç bir kıta ve memleke: bu propaganda ve teşkilâtların fanli- yetinden uzak kalmış değildir. A. merikada dahi ikide bir yal an casuslar, bu faaliyetin emareleridir. ni İD Goebels tarafından “* dafaa departmanı” Leşki Jandırıldığı zaman, Goebelsin ec - nebi ajanlarına gönderdiği tali . mat 1933 te Petit Parislen gazete- sinin eline geçmiş ve bir broşür ha. linde neşredilmişti. Bu talimatta ecnebi memleketlerdeki ajaniara bir çok menbalar gösteriliyor ve deniliyordu ki: “Ecnebi memleketlerdeki efkö- ri o umumiyeleri kazanmak İ- çin, propaganda salâhiyetli bir ye- kil ve ajanları tarafından İdare e. dilmelidir. Bütün havadis kanalla. rını elde etmek için şâmil bir pro- gramla hareket ( etmeli iz. Bu havadis kanallarının en mühimmi, Alman radye servisidir. o Ecnebi memleketlerdeki güzetelerde, doğ. rudan doğruya bizim hesubınuza çalışan adamlar bulundurmak, ve kendilerine talimat vermek lâzım» dir. Bundan © başka kendilerine muhtelif meselelerde bizim dilşü » nüşlerimizi, siyasetimizi o bildiren grafik malümat ve dökümün ver. mekten de çekinmeyiniz. Ecnebi gazetelerde çıkacak Alman propü- ganda makalelerinde, propaganda kokusu olmıyacaklır. Ecnebi gaz€- teciler ve gazete sahipleriyle doğ. rudan doğruya teması muhafaza edip, bunlara şahsi menfaatler (e- min edilecektir. Kültür ve seyahat broşürleri servisi meharetle nim siyasi gayelere hiimet edecektir. “Bunlardan başka, efkâriumu. miyelerde Almanya İchine sempa- ti yaratmak için, her nevi faaliyet hesapla idare edilecektir. Gençlik spor teşkilâtlarına, ve sair her ne. vi teşkilâta kültürel takarrüp lâ: zımdır. Arasıra sergiler tertip ©. dilecek, bilhassa grafiklerle yeni Almanya hakkında yapılacak müs- bet neşriyat meharetle yürütüle - cektir. Almanen kitaplar, makale- ler, ecnebi lisanlarına tercüme e dileceklir, Bilhassa | İnçillice, İs - panyolca, ve Portekiz Hisaninda Yazan: F. Eloyn Jones Macar Hariciye Nazırı Kont Csaky, Hariciye Nazırı olduktan sonra Berline yaptığı ilk resmi ziyareti esnasında Almanyada misafir edildiği otelde beşriyala germi vermek ienbader. “Burada size Alman propayan. da servisinin bir hulâsasmı gönde- riyoruz. Mütemmim (talimat da gönderilecektir. Bu propagandada dikkat edilecek en mühim şey, hu. hun Alman menbalarından geldi - Bini hissettirmemektir. Şimdi ha. riçte ajanlar bulmak meselesi her- zamandan daha mühimdir. Gaye - miz şüphe uyandırmadan propa » ganda servisine mümkün olduğu kadar çok adam kazanmaktır.,, B- propaganda tekniği Alman. yanın nüfuz ve sempatisini genişletmek istediği memleketler. de Dr. Göcbels tarafından muvaf - alınmış bir resmi, fakıyetle tatbik edildi. e Macaris. tanda Almanca çıkan gezetelerderi başka, Dr. Gocbels tarafından Ma- carca Uj Magyarszaz isminde bir de gazete. neşredildi. Macar gaze. teleri bunun. Alman parası ile çık- tığını ilân ettiği zaman, şüphesiz bunu inkâr ettiler, Macar meclisinde Nazi propa - gandasına karşı muhalefet göste - ren mebusları, iktısadi tazyık ile susturdular, Almanyanın Macaris. tana bu siyasi ve Iktisadi duhü- Iünden kuşkulanan Başvekil İmre. di, Alman tazyikı ile düşürüldü. Almanyaya ve Nazizme daha ya - kin bir hükümet iktidara getirildi. Almanyanın Macaristanın dahili iş. lerine rajidahalesi o dereceye gel. ASTMALILARA SAĞLIK... Rüzgârlı ve rütubetli sonbahar mevsiminin gelmesinden, yahut muharebenin başlamasından - çün- kü teessür de bu hastalığı arttırır « olacak, bugünlerde astmalılardan üstüste birkaç mektup aldım. Ki- mi Adanadan, kimi Konyadı tupta bu nefes darlığı buhranları nu karşı bir ilâç soruyor... Burnda filân veya falan ilâc sağlık veremiyeceğim şüphesizdir. Benim yazabileceğim ancak umu- mi sağlık tedbirleridir, Nefes dar- liği buhranına karşı da, ondan kos Tunmak için de ilâçları yalnız her hastayı muayene eden hekim ya- zabilir... Bir kere, buhtan geldiği vakit hekiminizin tavsiye ettiği ilâçler- dan hiçbiri yanınızda yoksa... Bu ihtimal ihtiyatsızlıkta olur. Asi. malı olduğunu bilen nefes darlığı hukranına karşı ilâçlardan bir iki- sini daima yanında hulundurmalı- dır... İliç yoksa hekim gelinceye kadar göğsün arka tarafıma birkaç kuru şişe çekmek ux çok ferahlık verir. Bir bardak da şekerli su. Bu hastalıkla şekere göslerilen rağbet gittikçe artmaktadır. Nefes darlığı buhranından önce ve sonra perhizim ehemmiyeti vardır. Fakat bu buhran bir kalb hastalığından, yahut böbrek has- talığından geliyorsa perhizin şek- li değişir. Muayene eden hekim buhranın öyle bir hastalıktan ol. madığını ve gerçekten astma has- talığından geldiğini haber vermiş olacaktır. © halde baharlı ve biberli ye- meklerden, konservelerden, bu mevsimde av etlerinden o (bıldır- cın bile olsa ille alkolden çekinmek lâzımdır. Birçoklarına o yumurta, kakao, yağlı yemeklerin hepsi do- kunur, Çünkü karaciğer yorgun. luğunun bu hastalık üzerinde çok | tesiri vardır. Lâhana, karnabahar ve onlar gibi baharlı sebzelerden & başkası dokunmaz. Sebzeleri de sade suda haşlatarak yerken üzerine biraz cİy tereyağı koymak daha İyi o- Iur, Makarna ile pirinç de öyle; Sade suya ve üzerine çiy tereyağı. Patatesin yağda kızarmışı veya fı- rında pişmişi değil de, sade suda haşlama, yahut külde pişmiş olanı, Etler mutlaka yağsız, ıskara, ya- hut haşlama söğüş. Em iyisi pirzo- İn veya şiş kebabı. Onlardan da cok değil, makül miktarda... Kal ve ve çay, az olmak şartile, dokun maz... Tütün sigarası olmaz, onun yerine buhran geldiği zaman ta- tula sigarasından birkaç nefes... Şeker pek iyi. Günde seksen, yüz gram, Keyfinize göre reçel, komposto, yahut yağsız revani, İsterseniz kıtır kılır kahve şeke- ri. Süt, yoğurt, bezelye ile kuru sebzeler, ispanak, balıklar, kavun ve - mevsiminde - çilek bazılarına dokunur ve nefes darlığı buhranı- nın gelmesine sebep olur. Bunla- rı birer birer tecrübe etmekten başka çare yoktur, yahut hepsin- den vazgeçmek... Mİ ğin sell eli. ov 0 mişti ki, gazetelerde çıkan maka. leler hakkında bile hükümete taz- yikler yapılıyordu. Macaristanda bu duhülden kuşkulananlar ve mu. kelifler çok olmakiz beraber, Ma - caristanın iktiısaden Almanyanın elinde bulunması, bu muhalefeti susturmağa kâfi geldi. Macaristan. da Alman propagandası o kadar İ- leri gitmiştir ki, hükümetin resmi gazetesi olan Pester Lloyd bunu protesto etmeğe mecbur olmuştur. Almanyanın Macaristana dost. Juğu, Macaristanın milli davasını gütmek için değildir. Macarlar, Umumi Harpte kaybettikleri top- Takları inde etmek şartiyle, ittifak almak istemesi, Avusturya kapı » sından Balkanlara geçmek içindir. “Küçük Avrupa” haritasında Dis - caristan da Almanyanın, Avustur- ya gibi bir vilâyetidir. Macarlar Çekoslovak istilâsin- dan sonra bunu sezmişlerse de, U- mumi Harpte kaybettikleri top- Takları almak hirsı onları bu çık- maza sokmuştur. Bugün artık Ak manların elinde bir oyuncak gibi. dirler, 936 da Almanya ile araların. da yaptıkları kültür anlaş » ması ile üçüncü Rayşin manevi bir kolohisi haline © gelmişlerdir. Bu anlaşma ile, Alman nazi profe- sörleri Macar üniversitelerine ka. bul edildi. Macar iptidal ve orta - mekteplerinde Almanca nutuk ve. recek hatipler, Alman hükümeti ta- rafından seçilir. Nazi edebiyalım Macaristanda yaymak için Alman. ya tarafından bir neşriyat mües - sesesl kurulmuştu. Alman kitap - larının Macarcaya tercüme edilen nüshaları Alman hükümetinin kon- İrolünden geçmeden © neşredile - mez. Bu kültür anlaşması Maca - ristarı Almanyanın manevi esare- $ altına soktuğu gibi, Dr. Şahtın yaptığı iktısadi anlaşmalar da Ma. caristanı İktısaden Almanyaya tâ- bi bir memleket haline getirmiştir. Berlin ile Budapeşte arasında yapılan bü kültürel, fktisadi, bir. leşme, Almanyanın siyasi progra- mınm Macaristanda tatbikini ko - Taylaştırdı. Bu anlaşmada büyük lâ olan Fon Papen bu sıralarda verdiği bir nutukta: "Macarista - nın ıstırap çektiği Versay sulh mu. ahedesini yırtmak için onunla be- raber mücadele edecek, bu mua » hedeyi yok etmek için omüz omu- za harp edeceğiz. Alman . Macar birleşmesinin gayesi budur.,, de - mmişti, Mâcarlar bu vaad İle yaptıkları anlaşmanın neticesi olarak daha bugünden Almanyanın vasal bir devleti haline gelmiştir. Umumi bir harple Macarların Almanlarla beraber hareket etmeleri pek ya. kın bir ihtimaldir. Aksini yapmak isteseler de, coğrafi ve Iktisadi va- ziyetleri buna müsaade etmeye. cektir. Almanya Macaristanı elde et - tikten sonra, önüne çıkan engel - lerden biri de Çekoslovakya idi. ıgi İşisina çıkacak olun İngiliz neferlerini İistilâya dayanan, insanlığı ortacağa i İT Fransada İnailiz ğ Askerleri Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel Miw hattından, Zizfrit hattına teş açıldığı gündenberi, Fran- sızlarm gözleri Manştan gelecek gö. İmileri bekliyordu. Polonyaya akın ledikleri gibi. Dünya pazarlarına ton ton tica- ret emtiası taşıyan (gemiler, garp cephesinde, sulhü katledenlerin kar. getirdiler... Sokaklara dizilen halk sevinçle bağırışıyor: — İngilizler geliyor. Evet, İngilizler geliyor. Avrupa: için, futbol maçına gider gibi soğuk. kanla, sessiz, gürültüsüz, halkın al » kışlarını ince tebessümlerle geliyorlar. Bu geliş, herhangi bir | harpte, cephede yer almak için değildir. Bu geliş, Avrupa milletlerinin, bütün ei. hanın mukadderatını çıkmaza sokan akını durdurmak içindir. Hiç etmiyorlar. Hiç kızmıyorlar. Büyük devlet adamları radyodan dünyaya hitap ettikleri zaman: — Biz Alman milletinin dostu * yuz. Onlara karşı hiç bir o gayzımız. yoktur. Biz beşeriyeti felâkete sü - rükleyen cebir rejiminin o Avrupa topraklarına saldığı kökü koparmak için geliyoruz... Avrupada tahak » küme, tehdide, cebir ve zora, hırsa, döndüren akının seyrini, — sulhe ve kardeşliğe çevirinceye kadar da dön. miyeceğiz diyorlar. Avrupanm göbeğine 1932 de ko- nan kundak, 1939 da patladı. Şimdi patlayan bir yanar dağın, ne kadar zaman İâv saçacağını, ne kadar ya, kınlarda, ne kadar uzaklarda yan « gınlar tatuşturacağını o bilemeyiz. Lâvların tesir sahasma en yakın mil. telerine çevirip; — İngilizler geliyor. i Diye haykırması, sadece bir müt. tefiki karşılamaktan ibaret değildir. Bu haykırışın içinde insanların miyrek sürüklendikleri bu bâdireden gusu, güveni, ümidi vardır Zavallı insanlık... Kazaya Uğrayanlar Yİ Şoför Haydarın rdâresindeki 3034 numaralı otobüs Galata köprüsünde belediye temizlik #melesinden Bâh. şete, vatman Tevfik tarafından Idare olunan 301 numaralı tramvay İstik. Il caddesinden geçerken Beyoğlu Türkgücü sokağında oturan Abdul. lahın kızı 12 yaşında Şükriyeye, ş0- för Hikmetin idaresindeki 2048 nu- maral omebil Sitkeciden geçerken liman idaresinin tahmil tahli ğ lesinden Şakire, Bühaettin tarafından kullamlan 462 numaralı motosiklet Galata köprüsünden geçerken, Ga. latada Yolcuzade sokağında oturan İsmailin kızı 8 yaşında Nezahete çarp mıştır, Dördü de muhtelif yerlerin - den yaralanmış, hastahaneye kaldı. rılmışlardır. Şefiğin ideresindeki belediyoya alt 140 numaralı çöp kamyonunda çalı şan temizlik smelesinden İbrahim de kamyondan düşerek muhtelif yerle. rinden yaralanmıştır. Fazla Rakıdan Öldü Nerede oturduğu henüz yaalâm ol. mıyan Salim oğlu İbrahim isminde Çekoslovakya ile birleşen Küçük İ- | birisi evvelki gece söz söyliyemiye. | tülâf devletleri arasındaki anlaş - mü bozulmadıkça, şarka doğru yü- rüyüş yarım kalırdı. Bu sebeple Baltık memleketlerine, sarkmak i- çin önüne çıkan bu engeli kaldır - mak, bu itilâfı parçalamak için si. ratle faliyete geçti. Çekoslovakya bu faaliyetin ilk tecrübe (o tahtası oldu. cek derecede rakı içip İstiklâl cad. 'desindo yere düşmüştür. Polis mari. fetile bir atomabile konup Beyoğlu hastahanesine gönderilen o İbrahim, biraz sonra, içtiği rakının tesirile ök. müştür. Vaka etrafında tahkikat ya. pılmaktadır. —..—a | Bir Kadına Tren Çarptı Lüleburgazda İskambil Yasak Lüleburgaz. — Kaymakamlık kah- Dün sabah Haydarpaşadan Pendi. ğe giden 18 numaralı katar, Pendik. le Çamlık civarından geçerken, Pen- vehanelerde kâğıt oyunlarını yasak |dikle oturan Dramalı Mehmet karısı etmiş, kahvehânelerden bütün ıskam | Zeynebe çarpmış ve kadın ağir su © rette yaralanmıştır, billeri toplatmıştır. nm ortasında yanan ateşi söndürmek içerek telâş letlerin sevinçle gözlerini Matişım ö- başladığı" gün, Polonyalıların İngil - © tereden duyulacak harp sesisini bek.