29 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

vk — FELE Altı Kol İskambil? Yazan: B. FELEK iç, ahçı iskambili denilen kâ ğit oyununu oynadınız m? Yeni neslin mahalle kahvesine alışık olmıyanları bunu hiç görmemiştir a. ma, biz yaştakiler, hattâ bizden bir sonrakiler bilirler, Pek briç gibi, hattâ bezik gibi ki- Bar oyun değildir. Lâkin orta zekâ- İn adamlar için pekâlâ bir vakit ge, çireceğidir. Altı kol —— — 29-8-939 BUGÜN Son Teşebbüsün Neticesi Yazan: Ömer Riza DOĞRUL B ütün Avrupa, İngilterenin Her Hitler tarafından ileri sürülen son tekliflere verdiği cevahı bekli. | yor. İngiltere hükümeti kararın| vermiş ve İngilterenin Berlin Sefiri Sir Henderson, bu kararı alarak yo- la çıkmıştır. Bu satırları yazdığı ana kadar, bu kararın mahiyetini öğrenmiş değiliz. Fakat Her İle Fransa Başvekili Daladier ara. sında mübadele edilen mesajlar, va- ziyeti bir hayli tenvir ediyor. Yer Hitler Daladier'nin mesajına verdi. ği cevapta Danzig ile koridoru İstir- dat etmek hususunda rar ediyor ve bir harp çıktığı takdirde, bu har- bin son neticesi ne olursa olsun, bir kere bugünkü Lehistanın ortadan kalkacağını anlatıyor. Her Hitlerin cevabında yer tut bir nokta da, demokrasilerin Lehis. tana müzaheret vaadetmeleri ve te. minat vermeleri yüzünden Lehista- nın mukavemet göstermekte olması ve Lehistan topraklarında yaşıyan Alman ekalliyetlerine her zulmli re- va görmesidir. Hitlere göre, demok. rasilerin teminatı olmasaydı, Alman. yanın Lehistan ile olan davasının çoktan halledilmiş olacağıydı. Bunun gayet sarih bir sürette gös- terdiği bir şey varsa, Alınanyanın Lehistana karşı da, tam Çekoslovak- m e yarn E Mısır Heyeti Ankarada Heyet Zafer AÂbidesile Ebedi Şefin Kabrine Çelenk Koydu Ankara, 28 (A.A) — İstanbulda bulunmakta olan Misir askeri heye. ti bu sabah 9.10 da Anadolu ekspre. sine bağlı hususi bir vagonla şehri mize gelmiş ve istasyonda Genel Kurmay Yarbaşkanı (Tümgeneral Veysel Unünvar, Ankara Mevki ve Merkez Komutanları, Genel Kurmay istihbarat şübesi müdürü tarafindan karşılanmıştır. Misafirlerimize bir eskeri kıta ihtiram resmini ifa ey- lemiş ve mızıka Misir ve Türk milli #marşlarını çalmıştır. Heyet Reisi Tümgeneral Hüsnü Ezzeydi Paşa saat on birde İ Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çak- mağı, mütcukıben Asbaşkşn Orgene- e ral Asun Gündüzü, Hariciye Vekili e İŞükrü Saracoğlunu, Milli Müdafaa e e ii | Vekili Naci Tınazı ziyaret etmiş ve Ankara valisine kart birakmiştir. Heyet, saat 1210 da Ulus mey- danında zafer âbidlesine askeri mera- simle çelenk koymuş ve mizıka Mi- sr ve Türk marşlarını çalmiştir, Çelenk koymasını müteakip, Ge- neral Hüsnü Ezzeydi Paşa merasim. de bulunan askeri kıtayı teftiş öyle. miştir, Hüsnü Ezzoydi Paşa, saat 15'de beraberinde askeri heyet âzaları ve mihmandarları olduğu halde, Etno rip vaziyet Japonyayı, bazırlanmıs | bir fevkalâdelik vardı. Çünkü A grafya mi giderek Ebedi Şet ici siyaset formülünü tams- | manya Japonya ile beraber olduğu. | Atâtürkün muvakkat kâbrini ziya leri tayin edebil-) lb İni söylediği halde, Çin de * etmiş ve bir çelenk ko; BE Japon i ka Dün Istifaya Mecbur Kaldı Kabine, Harici Siyaset Için Yeni Için Çekildi iskambil, adı üzerinde, altı kişi arasında oynanır, Üçü bir taraf olur, üçü bir taraf, Her tara. fın da bir kumandanı vardır. Bu #- dam diğer ikisine, istediğ kâğıdı oynatır, Âdetâ plânlar ve tâbiyeler yapan bir asker kumandanı gibidir. Dünya vaziyeti buğün, bu hale geldi, Bir tarafta Almanya yanına İtal- ya ve Japonyayı almış, öte tarafta İngiltere, Fransa ve Polonya ile bir. leşmiş altı kol iskambil çeviriyorlar, Altı kol iskambilde en büyük koz (Bey) dir. Ondan sonra da ikili gelir, Bu oyunda en güzel hüner, ik koltuk altına almak, yani bir ile ez. mektir, Eline ikili koz geçmiş olan- lar, hep bundan kurtulmıya çalışır- lar, Avrupa altı kolunda ikili koz, İngilizler tarafındadır, Bu neden böyledir, şimdi burada wzwn uzadı. ya izah elmiyeyim. Lâkin Bey koz kimdedir? Almanlarda mı? Doğrusu belli değil, Daha yerdede açılmamış kâğıtlar var, Belki henüz bunların indedir. , Münih partisinde Almanya tarafı Bey kozun kendisinde olduğu hissini verdi. Karşı taraf ta, kâğıtlarını a- çaral, oyunu kaybettiydi. Iâkin son. radan anlaşıldı ki; Almanların elin- de Bey koz yokmuş. Bu sefer nasıldır? (Alman . Rus) paktından sonra, bazıları Almanların «linde Bey koz olmadığı kanaati; dirler. İngilizler tarafı da kirde. Yani'bu sefer Münih oyunu. Formül Bulunması Japonya Ruslarla Yaklaşmayı Kabul Etmiyor Londra, 28 (Hususi) —— Ja- von kabinesi istila etmiştir. Muhtelif menbalardan buraya gelen haberlere göre, bu fa yalnız Alman - Sovyet misakı- nın imzasından ileri gelmiş de- ğildir. Tokyo kabinesinin mevkii epey bir zamandanberi sarsılmış idi, Mos- kova paktının imzanı bu suretle mev- cut buhranı şiddetlendirmiştir. İ Hiranuma kabinesi Japonyanın Avrupa siyaseti ile bilhassa iktis meselelerde birçok güçlükler karşı- sında bulunmakta idi. Vaşingtondan buraya gelen ha berlere göre, kabinenin bu istifası le Pekinde sulh müzakereleri cere- yen ettiğine dair birkaç gün evvel| dolaşan şayialar arasında bir müna- sehet görülmektedir. Hiranuma k&binesinin çekilmesin den doğacak netic mel kıstnı takibe karar vermiş olduğu. dur, Yani İngiliz ve Fransız teminat olmasaydı, Lehistan da tek başına kalacak ve bugün haritadan kaldırıl- mış olacak, hiç olmazsa, müthiş bir budamaya uğramış ve siyasi, iktısa- di bakımlardan Almanyaya başını eğmiş, ve bütün mukadderatını AL manyanın eline vermiş olacaktı. Hitlerin Daladier'ye vermiş oldu. Zu cevaptan anlaşılan diğer bir nok- ta, Almanyanın Danzig ve koridoru İlhak etmeden geri dönmiyeceğidir. Moskovada Kremlin sarayının salonlarından birinde geçen çarşam- ba ve perşembe gece yarılarına kadar yapılan müzakerelerden sonru, Sovyet - Alman misakı imzalanmıştı, Resmimizde bu vesikayı Sovyet. ler adına Molotof'un imzaladığını görüyoruz. Sol tarafta beyaz elbise ile görülen zat, Stalin ve yanında olup de yalnız başı görünen Ribbentrop'tur. Diğerleri Sovyet Hariciye erkânidir. vermek suretile azami menfaat te- İmin etmeğe gayret edecektir. Ese- sen Almanya ile Japotiyanın antiko- mintern ismi verilen müşareketinde dünya sulhüne hizmet prensipine İs- tinat ettirilmi; Yeni ihtilâflarda Alman - Sovyet ademi tecavüz paktı neticesinde Avrupada hâdis olan ga- . Makat onun, bu yüzden İngiltere rip vermediği anlaşılmıyor. Yalnız bu cevabın işaret ettiği bir nokta da ehemmiyetle kayda değer. Her İlit. lere, bir harp koptuğu takdirde, bu gelmesi beklenmektedir. Birçok noktalar suale şayan gürü mekte, bilhassa” Aritanın Haritiye Nezaretindo kalıp kalmıyacağı me- rak edilmektedir. devresini geçirmek üzere dahili siys- set unsurlarında yapılacak ıslahat i- le harici siyasette vuku bulacak deği şkliğin siyasi vaziyette bir tebeddül bir harici siyaset formülü | bi açmış bulunuyordu. | s ydi P İ mihmandarları oldu İna düşmiyecekler. İşin fenası yahut 1 hâlde bugün |iYİSİ- Alman tarafında olan İtalya ve İJaponya da yavaş yavaş kumundan- Japonya Sovyetlerle yaklaşmayı yalanlıyor öğleden sonra gaz maskesi fabrika- sini ve Çübük barajını gezmiştir. Heyet, şerefine bu akşam şehir larının oyunu idare tarzından ritm: nuniyetsizlik göstermeğe haşladılar. harbin son neticesi ne olursa olsun, Bunu şuradan anlıyoruz: ilk neticesi Lehistanın ortadan kalk. ması olacaktır. Bu sözden anlaşılan nokta, koptuğu takdirde Alma; lokantasında Büyük Erkâmharbiye 1. kinci reisi Orgeneral Asım Gündüz tarafından bir ziyafet verilmiştir. ve halkın hissiyatında bir tahavvül husule gelmesini istilzam etmekte olduğuna kuvveile kaniim. Bundan dolayıdır ki bu sabah kabinenin i fasını imparatora takdim ettim. Alman - Sövyet paktı ile Uzak Şark vaziy sında bir mi olup olmadığını ari İ Times, “s yaklaşması Japonyada gerek tic: gerekse siyaset bakımından büyük korkular tevlit edecektir. Japonyanın Çindeki iktisadi menfaatleri şimdi doğrudan doğruya tahdit edilmekte dir. Bir taraftan Sovyetler Birliği nin elleri Çinde serbest kalacak, di- ğer taraftan Almanya ağlebi | Sovyetler Birliğinin yardımile Çir ticsretinin mümkün olduğu kadar büyük bir kısmını ele geçirmeğe ve İ Çinin fevkalâde münbit topraklarile toprak altındaki zenginliklerin! $ letmesi için bu memlekete malzeme Tokyo, 28 (A.A) — Domei ajansı bildiriyor: İyi haber alan Japon mah fillerinin . fikrine güre o Japon- ya ile Sovyetler Birliği arasında muallâkta bulunan meseleleri sulh 1 — İtalyan gazeteleri gerek Mi; ter > Chamberlai Daladier'nin sulh yolundaki nutuk- larını aynen sütunlarına geçirdiler. 2 — Bir Fransız istihbarıma göre, Misler Roosevelt, İtalya Kralı nez. dindeki sulh teşebbüsünü yapmadan evvel İtalya malı le b Rasim Aktuğ, kolordu kumandanlığı et hususta anlaşmıştır. na tayin ve Kor Generalliğe terfi et- 3 — Her taralis'i hlikesi tirilmiştir. r tarafta hava tehlikesine karşi şehirleri koruma hazırlıkları —— ç > .İyapılır ve harıl harıl seferberlik ik- mesinden sonra, şüpheli telâkki amşedade 2 yi, RİMEL İz li an Söniyalığ dek: ii 5 pe e zahiri bazı tedbirlerden başka şey ii yapılmamaktadır. Tokyo, 28 (A-A.) — General Abe.) ; 4 - mir” feziyan Nekir gizlice Yeni kabineyi teşkil etmek vazifesi- Londraya gitmiş! Diye rivayet deve. ni os etmiş ve görüşmelerine| ran etmektedir. Japonyaya gelince; başlamıştır. onun hali harap! Çünkü: Gazeteler, hariciye nezareti için 1 — Gerek siyaset, gerek iktisat Silme Londra büyük elçisi Şige: ve gerek genişleme plânına göre, Ja- rma ile Si Paris büyük elçis ponyanın en tabii düşmanı olan Rus- ulunan sabik hariciye nazırı Sato- | ya, gya kendi müttefiki Almanya i- nun isimlerini zikreylemektedir. z İle bir'ademi tecavüz puktı imzala mıştır. O halde Rusya Japonyaya saldıracak olursa Almanlar, Ruslara birlik Amanları memnun etmemiştir. * ilişmiyeceklerdir. 2 — Japonlar Rus - Alman paktı- Alman - Sovyet paktı müzakereleri hakkında aşağıda- ki malâmat elde edilmiştir; nı şiddetle protesto etmişlerdir. 3 — Hamburg'dan kalkan vapur. larla Almanyadaki Japonlar memle. ketlerine veya bitaraf yerlere git- Almanya, Japonyaya karşı giriştiği bütün taahhütle. rinden vaz geçeceğini, Sovyet Rusyaya temin etmiş” tir. İlalya ile Türkiye arasında bir harp vukubulduğu takdirde, Almanya, İtalyay hiç bir surette yardım et- meğe başlamışlardır. 4 — Japon gazeteleri, Almanların miyeceğine de Rusyaya söz vermiştir, * Ruslarla anlaşmasını, verdiği sözde durmamakla tavsif ediyorlar, 5 — Japon kabinesi istifa etmiş- Sovyet Rusya, Almanyanın Romanyayı paylaş- ma, ve Türkiye ile İtalyayı karşı karşıya bırakma teklifini katiyetle reddetmiştir. tir. 6 — Japolar, yeni bir Avrupa siyaset plânı hazirlamaktadırlar, Bunlardan başka altı kol iskambi. lin, İngilizler lehine biteceğine dair çe seyirciler arasında bahse girenler Polonya, Almanyanın, Rusya ile anlaşlıktan sonra, || yardır. Niattâ Almanların en zaruri kendisine gizlice yaptığı uzlaşma teklifini reddetmiş. ||dostu olan Macarlarla İspanyollar tir. Polonya, sulh uğrunda feda ülümybülncik ve: kay- hararetle bitaraflıktan bahsediyorlar bedilebilecek hiç bir şeyi, hattâ müzakere için zaman bile bulunmadığını Almanyaya bildirmiştir. Buna rağ men, Almanya, Danzig meselesini harpsiz halledebile. ceğine kanidir. Nitekim, Ribbentrop, Kont Ciano'ya: “— Biz, Sovyetlerle anlaşmakla, Danzig meselesini Bütün bunlara rağmen, Her Hitle- rin çatılmış kaşları hâlâ düzelmiş harpsiz halledehilmek için mevcut bulunan yeğâne ,, demiştir. değildir. vasıta. yolu tuttuk!,, “Mütedil,, partinin noklai nazar- larını askeri ricale kabul ettirip etti- remiyeceği keyfiyeti Amerikalıları bilhassa alâkadar etmektedir. Böyle kuvvetleriyle Lehistana 3 , | bir ihtimalin tahakkuku Jap onu imha için uğraşacağı ve diğer| Cindeki siyasetini hemen ta eephelerde tedafüi bir vaziyet al. | değiştirmesine bağlı görülmektedir makla iktifa edeceğidir. Bu takdirde Ametika ile yeni bir Yani Almanya, Lehistanı hiçe say-| ticaret muahedesi imzası meselesi makta ve Lehistanı koridor ile Dan.| yeniden ortaya atılabilecektir. ziz'ten — uzaklaştırmak ile iktifa et. miyerek, Lehistanı kâmilen yutmayı İstihdaf etmektedir. Bütün bunların ifade ettiği bir şey Vardır. O da Almanyanın Danzig ve koridoru almadıkça, yani Lehistanın İktisadi ve siyasi bakımlardan bütün Mukadderatına hâkim bir vaziyet almadıkça, geri dönmiyeceğidir. Bunu mukabil İngiltere ile Fran- #a da harıl harıl hazırlanmakta ve hazırlıklarını âzami hadde vardır. maktadırlar, Yani Almanya dövüşmek azminde İse, Lehistan ile İngiltere ve Fran. *a da ayni azimle hareket ediyorlar. O halde müzakere yolu ile i lâfları halletmek imkânları iflâs et- Miş sayılır mı? Bumu da, İngiliz ce- Yabı gösterecektir. Bu cevabın mahiyeti, bugün İngi. Viz Parlâmentosunun toplaması sı, Yasında anlaşılacak ve o zaman va- *iyet hakkında kati bir hüküm ver. Meğe imkân hı amma a Yüksek Sovyetin Dünkü İçtimaı Moskava, 28 (A.A) — Yüksek #vyetin fevkalâde toplantısına bu. BüN öğle üzeri Birlik Sovyetinin kı. bir içtimar ile başlanmıştır. , Tasvip olunan rüznamede üç mad- “* vardır; | — Ziraat vergisi kanun projesi, 2 — Umumi mecburi askeri hiz- Met kanun projesi, — Alman - Sovyet ademi teca. Paktının tasvibi hakkındaki ka SUR Projesi, elik Sovyetinin toplantısında, yümle Molotof, Kalenin ve Kaga- de bulunmuştur. harp lk İzmir Müstahkem Mevki Kumandanı Terfi Eti İzmir, 28 (TAN) — İzmir müstah. yola ile halletmek için bir çare ola- İkem mevki kumandanı Tüm Genera! rak iki memleket arasında muhteme) ir yaklaşma vukus geleceği hakkın. da Alman - Sovyet membelarından verilen haberler, Almanyanın kendi | dahili propagandası ve İngiltereye karşı tahrikâtı için çıkarılan haber- lerdir. İtalyanın da Sovyet - Almân pak-| tına iştirak etmesi ihtimallerini teyit eden ve ayni Alman - Sovyet mem baldan verilen haberler de, bilhassa | İtalyanın Tokyo büyük elçisinin, İ- talyanın Japonya ile iyi münasebet lerinin inkişafta devamını görmek arzusu hakkında Aritaya teminat asebet inanc'al gazetesi Eski Başvekilin beyanatı Tokyodan bildirildiğine göre, Hi- ranuma istifa hakkında gazetecilere demiştir kiz “İmparatorun emri ile kabineyi teşkil ettiğim zamandanberi onun arzularını yerine getirmek ve a daşlarım ile birlikte, Çindeki hareketlerin hedefe ulaşması ve Şar- ki Asyada yehi bir nizam toosstis ede bilmesi için Japonyanın Karşılaştığı müşkülâtı yenmek azmile elimden geleni yaptım. Avrupa siyasetimiz. © Amerika Cümhurreisi Roosevelt'in İtalyan Kralına gönderdiği inesaj, Kral Emanoel tarafından memnuni. yetle telâkki edilmiştir. Kral bu mesaj üzerine Gene- ral Badegiiv ile görüşmüş, o da, orduda zabitanın mü- him bir kısmımın bir harbe girmekten çekinmek taraf. tarı olduğunu söyliyerek, Amerikanın bu messjindan istifade edilmesini tavsiye etmiştir. Bunun üzerine Kral mesajı icabını, icra etmek Üzere Mussoliniye ha. vale etmiştir. Bunun üzerine Mussolini Hitlerle uzun telefon muhavereleri yaparak kendisine İtalyanın bir harp tehlikesi karşısındaki duygularını bildirmiştir, * Alman — Sovyet ademi tecavüz paktının imzası Macaristan ve Yugoslavyada korkulan fena tesiri yapmamıştır. Macaristan hükümeti bir harp vu- kuunda Alman ordularının Macar topraklarım işgal etmesine müsaade etmiyecektir. İcap ederse Polonya ile birlikte Almanlara karşı harp ede- cektir. Yugoslavyada da Alman — Rus anlaşması “Al. manların umduğu tesiri yapmamıştır. Bilâkis Yu- goslav hükümeti derhal Hırveilarla anlaşmış, ve memleket dahilinde ii Vüz İngilterenin BerliniSefir n siyle İngilizlere gin teklif me- sajında ne vardır? Olası bu satırlar yazılıncıya kadar kati şekilde öğre. hilmiş değildi. Yalnız, Almanların (Devami 10 uncuda) iğin önüne geçmiştir. Bu