25 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6
Ani Bi Fevkalâ Kabul Başı 1 incide) diyer fenalaşmıştır. Bugün ani bir «harp tehlikesi karşısında bulunuvo- cuz.,, Hep Ayni İddialar Cbamberlsin, Danzig ile Polo arasındaki müzakereleri ve Polo gümrük memurlarının vazi, İstrnış ve şöyle demiştir: mul ehemmiyeti ya yetini an» haiz © bir mesele değildi. Müzakereler iler. İiyordu, Fakat Alman matbuntı hir. denbire Polonya aleyhinde neşriyat- ta bulunmaya, Danzigin bir müza&e- r5 mevzuu olamıyacağu kındn mutavassıt bir tarzı hi edilmiyeceğini ve Danzi ve şarisiz olarak derhal Almanyaya ilhakı lâzım geldiğini yazmıya başla- dı. Alman gazeteleri daha da ileri gitli. Danzig meselesine koridor selesin! de bağladı ve Polonyada şıyan Almanların zulüm görmekte ol- duğunu iddia eyledi. Bu iddisları biç bir suretle tahkik edemeyiz. Fakat Şunu hatırlatalım ki, davaları uğrun- © da Almanlar geçen sene Çekoslovek. « yadaki Südetler Almanları hakkında “da ayni iddialarda bulunmuşlsedı.,, Chamberlain, bu Alman iddiaları karşısında 'Polonya devlet adamları- Bun, sözlerinde büyük bir sükünet ve itidal gösterdiklerini kaydetmiştir. Başvekil, Almanyanın harp hazır. 'liklarının o tamamlandığını ehemmi.| yetle söylemiş ve demiştir ki: “İşte bunun İçindir ki hükümet milli müdafaayı temin için icap eden “ “tedbirleri almak üzere kendisine me-| mesini parlâmentodan| rica zamanının geldiğine Kaldir... Rus - Alman Pak ” © Bundan sonra Alman — “ fakiria temas eden Cflâmberla! © beyanatta bulunmuştur: © “Bu haberin hükümet için kötü bir sürpriz teşkil ettiğini gizlemiye » kalkışmıyacağım. İngiliz — Fran.| © sız — Rus konuşmalarının müteka- — bil olduğunu zannettiğimiz bir itimat | esası Üzerinde devam ettiği bir anda| — görünüşlere nazaran dış siyasetinin! © bizim anladığımız gayelerile telif ©-| Öder ti” makastin Horyet bülcüre| #nin Almanya ile gizlice bir misak müzakeresinde bulunduğunu öğren. mek çok şayanı teessürdür.,, İ Maxmafih Chamberlain bu mesele hakkında bugünlük kati bir hüküm vermek istememiştir. Chamberlaln, bü münasebetle Po- verilen garantinin İngili Frans Rus müzakerelerinin mu- © vaffakıyetine hiç bir zaman bağlı “ bulunmamış olduğunu kaydederek, © “bizim gerek Polonya, gerek diğer devletlere olan garentilerimiz aynen bakidir, demiştir. Zorbalıklara Karşı Bundan sonra, Chamberlain İngi- hazırlıklarının bir tehdit i hakkındaki iftiralara şid az etmiş ve demiştir ki: “Bizim tedbirlerimiz & tedafüidir. © Bunlar tehdit değildir. Hareketleri- miz Almanyanın meşru menfaatleri- ni rise tehdit etmiyor. Biz ancak kendilerini zorbalığa karşı müdafaa eden dostlarımıza yardım etmek İs tiyoruz.,,. Chamberlain müteakiben, Büyük “Britanya elçisinin Hitlere yaptığı tebliyatın maksadı her türlü anlaş mazlık tehlikesini bertaraf etmek ü- zere İngiliz hükümetinin vaziyetini © Sbir kere daha teyit etmek, Berlin ile © Varşova arasında doğrudan doğruya “müzekerelere imkân vermek için rikât mütarekesl akdini teklif ey- Jemek ve bir silâhlı ihtilâf halinde İngilterenin bütün kuvvet ve kud- reti ile müdafaa edeceğini ehemmi- yetle kaydetmek olduğunu hatırlat- «nış ve sözlerine şöyle devam et- miştir: “Almanya ile, İngiltere arasında “harp bir felâket olacaktır. Bunu ak- “uma koyaraktır ki, bizce Polonya ile Almanya arasında harpsiz halledile. ek hiçbir mesele bulunmadığı. r Bir kısım ihtiyat kuvvetleri daha silâh altıng davet edilen Fransız ordusunun geçen Ağustostaki manevraları sırasında İn: Hittere bildirdim; Hitlerin cevabı, şarki Avrupa- nın bir Alman mıntakası olduğu ve bu mıntakada hareket serbestliği. ne sahip bulunması lâzım gel kkındaki Alman tezinin bir ne tekrarından başka bir şey de; dir. Bu 162, İngiliz vaziyetinin Hatalı o- rki Avrupada kendimiz için vzt aram Cham in bir heyecan #- çinde sözlerine şöyle devam etmiş- tir: “Eğer sulh yolunu bulmak husu- sundaki bütün gayretlerimiz skim İ kalır ve bütün beşeriyete ıztıraplar | ve selaletler yükletecek olan ve hiç | kimsenin de ne vakit nihayet bula-| cağını kestiremiyeceği bir savaşa gi rişmeye mecbur olursak, yabancı bir es uzak bir şehrin siyasi L uğrunda değil, ortadan kalk-| ti milletlerinin sulh | ve emniyeti imkânlarının da ortadan | kalkması demek olan prensiplerin| FUZ. ket heniz patlamamıştı. urun galebe çalabileceğini hâ edebiliriz. Sulh veya harp bizim e- limizde değildir. Mesuliyet kendile- ellerinde tuttukları yüz milyonlar. ca insanı di ümidinde yim. Bize gelince, arkamızda müttehit bir memleket var, Charaberlainin. sözleri bir sikiş tufanile karşılanmıştır. Hatiplerin Sözleri Chamberisin'in nutkunu müteakip amele namına - Greehwood söz ala- rak: necekleri — Amele partisi tecavüze boyun eğmez ve tecavüze karşı mukavemet hususundaki azmi sarsılmaz. Hükü. mete milli şerefiyle mütena: her tedbiri almak için salâhiyet veriyo- ruz. Yalnız İngilterenin #fsciadan me- isteriz. İngilterenin yapamıyacağı bir şey varsa, oda mütecavizlerle ( beraber olmaktır. Hürriyetlerimizi ve diğer milletlerin tehdide uğrıyan : hürriyetlerini mü. sul olmamasını dafaaya hazırız, demiştir. Daha sonra muhalif liberaller na- mına Sinkler süratle hareket Yüzu- munu müdafaa etmiş ve herhangi bir tehdit karşısmda baş eğmemek lüzumu üzerinde ısrar ederek Fran- sa ile en sıkı beraberlik dairesinde hareketi tavsiye etmiştir. Müstakil amele namına Maxton hükümete tam hürriyet ve tam ve kâlet verdiklerini ve yeni medeni- yotin ancak bu sayede kurulabilece. dini anlatmıştır. Daha sonra hükümete salâhiyet- rine terettüp edenler, mukadderatını | | aemamasi ; ; ; i ; Rooseveltin Vaşington, 24 (A.A) — Reisi- cümhur Roosevelt İtalya krahı- na bir telgraf göndererek bu- günkü buhrana bir hal tarzı bulmak üzere tekliflerde bu- lunmasını istemiştir. Roosevelt, $ ğı beyanatta bu hareketile İameaseas ler veren lâyiha üzerinde müzake- reler cereyan etmiştir. Bu lâyiha mucibince hükümet memleketin selâmeti ve müdafaası için lüzum göreceği her tedbiri alabilecektir. Hükümet tarafından hazırlanacak lâyihalar Saltanat Şürası tarafın- dan tasdik edilecek ve hemen tat- bik edilebilecektir. Hükümet bu kanun mucibince lüzum gördüğü ber kanunu tadil edebilecek, hükümet tedbirleri a- leyhinde hareket edenleri tevkif ve muhakeme edecek, yalnız villeri askeri mahkemelere gönde. remiyecektir. Bundan başka hükümet, yeni as- keri mecburiyetler tahmiline salâhi- yettar olmıyacaktır. Kanun lâyihası bugün müzakere edilmiş, möclisten çıkarılmış ve 15 dakika sonra da Kral tarafmdan im. za edilerek meriyete konmuştur. Meclis icabmda derhal davet edil mek Üzere 31 Ağustosa kadar tatil edilmiştir. Lord Halifaks ta Chamberlain'in beyanatına mutabik beyanatını Lord Jar Kamarasında söylemiş, fakat da- ha şiddetli bir lisan kullandığı göze çarpmıştır. Askeri Tedbirler Moskovada müzakerelerle meşgul olan İngiliz ve Fransız askeri heyet. İleri, 24 saat içinde memleketlerine dönmek üzere hareket edecektir. Fransız heyeti vizelerini dün almış- lar, İngilizler de Finlândiy avdete karar vermişlerdir. İngiltere hükümeti, ihti askeri tedbirler almıya devam etmektedir, Bir çok ihtiyat hava kuvvetleri ye- niden vazife başına davet olunmuş, fevkalâde hâdiseler için tedbirler &- lınmış, tatil yapan zabıta memurla iş başına çağırılmış ve bütün mezu. niyetler iptal edilmiş, Londra müze. leri ile artistik galerileri kapatılmış ve sanat eserleri sandıklara yerleş tirilmiştir. İngillere bankası ıskon. to fiyatını yüzde ikiden yüzde 4 e yükseltmiştir. Bu ayın 19 unda Akdenizde bir cevelân yapmak üzere Southampton- dan harket etmiş olan Strâhmore va. puruna yolunu değiştirmesi ve Ak. denize gitmemesi emri verilmişir. Berlindeki konsolosluk memurları | yoluyla eanaaeaasaseaa, TAN İngilterede silâh altına Harp Tehlikesi Karşısındayız de Salâhiyetler Kanunu Dün|s Edildi ve Meriyete Girdi | | Milli Şef, Geç Vakit davet edilen ihtiyatlara teçhizatları tevzi ediliyor .aasasesesaeesaeeseea, Sulh Mesajı be mani olmak için son bir te- şebbüste bulunduğunu miştir, Roosevelt bu mesajında, İtalya hükümeti bu teklifi ka- bul ettiği takdirde Amerikanın an hgre nacuğını Lin Tive cümektedir. aeeeseasaseseeeei —essaseseasaüaseaşaşaneeeeememeneeeeeeeei Ina Londradan Almanyada mukim İn- giliz ebaasını yola şıkurmaları emri verilmiştir. Halifax'ın Nutku bütün safhalarını £ » Danzizte he yoluyla berti şikâyeti müs dü m etmeği ni ve geçen sene Çeklere yaptı; İLehlilere karşı tekrar etmek istediği. İni, İngilterenin ancak hür müzakere ile her meselenin halline taraftsr ol. duğu ni söylemiş ve kzn eman tesis etmek için kuvvete kuvv mukabeleye karar verdiğini, sulhü İ korumak için, kuvvetle tehdidi terk etmek lâzım olduğunu ve bu yüzden Fransa ile müttehiden hareket etti ğini ve Ruslarla müzakereye £ İıni, fakat Rusyanın Almanya le a. demi tecavüz paktı imzalamasının va ziyel üzerine hiçbir tesir yapamıya- ını ve Polonyaya teminat verildi- ği zaman, esasen Rusyanın hiç he. sabr. katılmadığını ve bütün dünya. yı şerefli bir bürriy içinde yaşat” mak için İngilterenin hiçbir fedakâr- liktan çekinmiyeceğini söylemiştir. Fransada Hazırlıklar 24 (Hususi) — Fransada 8s keri hazırlıklar itidal ve sükünet k çinde devam etmektedir. Milli Mü- dafaa ile meşgul olan bütün amele için tatiller ilga edilmiştir. Bazı w leler Paristen ayrılıyorlarsa da orta” lıkta sükünet hüküm sürmektedir. İki, üç ve dört numaralıtaskeri ve- sikaları hamil ihtiyat sınıflarının $ Tüh altına çağırılması, hususi n İ vasıtalara vazıyed edilmesi için ve- rilmiş olan emir Parisin sükünetini hiçbir vechile ihlâl etmemi tir, Sİ lih altına slinapler, dün gece Bele- diyeler önüne asılan ilânlarla çağırıl- mışlardır. Parislilerin o çehrelerinde sükün ve azim nişaneleri okunmakta v& buna caddelerde dolaşan birçok müşahitler ve gazeteciler şahit ol- maktadırlar. “Sinir harbi, denilen şeyin iflâs etmiş olduğu bugün an- laşılıyor. Fransızlar, sükünetini mu- İmalümat verilmek üzere Müsteşatı Woermann tarafından ka-|İ İ bul edilmiştir. gindedirler. Üçüncü ve dördüncü cınıf efradı silâh altina davet edilmeleri İle ayni zamanda bu sabah seferberlik cüz- danları iki numarslı olan hudut min- takaları ihtiyat efradı da silâh altına vel Dölad üç çeyrek sünt g Nazırlar Meclisi içtimsının sonun- Ga nazırların buğünlerde yeniden bir | takım toplantılar dah | söylenmekte idi. Bu münas mahafilde beynelm yapacakları 7 siyasi ziyetin vahamet kesbetmesi t , | de bizzat Başvekilin bütün Fransız- ları ittihada devet edeceği ve bu it- tihadın ilk ifadesi olmak üzere bir milli teşekkülü olacağı intiba! mevcut “ii, Berlin, 24 (A.A.) Fransız sefiri, dün meseleleri hakkında Berlindeki akşam günün kendisine bazı Hariciye Fransız Gazeteleri Fransız gazeteleri son eri son hdi dolayısile hararetli meştiyata b mışlardır. Petit Parisleri diyor ki: “Birçok sınıfın silâh altına çağ- rılması suretile Yapılmış olan kısmi seferberlik, icabında her ihtimale karşı yoyabilmesine medar olacak! kuvvetleri Başkumandanın emrine ermiş olacaktır. Bütün Fransızların İzihinlerine nakşetmeleri icap eden formül şudur: Sebat, itimad, sükü- net ve azim... Epoğue gâzetesi, silâhlanmış olan İve döğüşmeğe amade bulunan Fran. İsa ve İngilterenin mebzul vesaitine, muazzam kuvvetlerine telmih rek şöyle diyor: “Cesur olmak, bütün ; tehlikeleri göze almak ve her türlü fedakârlığa | katlanmak şartile gene Almanyaya İkafa tutabiliriz.,, İ Le Peuple, nisbeten normal bir devrede akdedilmiş olması halinde pek o kadar ehemmiyeti haiz olm. yacağım, fakat Avrupadaki vaziyetin ede. alınması muktezi bulunduğunu sö lediği misakı şiddetle tenkit etme! tedir. lum, Populaire gazetesinde par. lamentonun içtimaa daveti temenni. sinde bulunduktan sonra şöyle di- yori “Yakında, Almanya ile Sovyetler arasında bir misak aktı haberi yüzün den tahaddüs eden vaziyet arşısınd | arasındaki mülâkat vahametine bakarak nazarı dikkate! hafaza etmekte olan hükümetin ar- kasında aynile onun gibi sükünet i- hükümetin ittihaz etmiş olduğu hattı hareketi tasvib edivorum. 25.8.9939 aracoğlu ,Beş Sefirle Görüştü Hariciye Vekilimizi Kabul Ettiler Hariciye Vekilimiz Şükrü Sa- racoğlu, dim öğleden sonra Pe- rapalas otelinde, sırasile Yuna- nistan, o Almanya, © Polon Fransız ve İngiliz sefirlerini kabu etmiş ve bu mülâkatlar saat 15 den 19.30 a kadar de- vam etmiştir. Hariciye Vekilimiz, saat 15 te | ilk olarak Yunan sefiri M. Ra. | phael'in ziyaretini kabul etmiş, | | bunu müteakıp saat 13,45 te Al man sefiri Von Papen Perapa- lasa gelerek Hariciye Vekilimiz | tarafından kabul olunmuştur. Şükrü Saracoğlu ile Von Papen İİ bir buçuk | saat devam etmiştir. Alman büyük elçisinden son. ra Fransız sefiri M. Massigli, İn. | sefiri Sir Hug Hugenson, ve Polonya sefiri Perapalasa gelmişler ve Hariciye Vekilimiz tarafından kabul olunmuşlardır. İngiltere büyük elçisi biribirini müteakıp olmak üzere Hariciye Vekili tarafından iki defa ka- bul edilmiş ve ikinci mülâkat saat 19.30 a kadar devam et- miştir. Şükrü Saracoğlu, saat 19.30 da Porapalastan ayrılarak doğ. ruca Floryaya gitmiş ve Flor. yada Reisicümhurumuz Mili nü tarafından ka- Bül gilin, miz, dün akşa- ma kadar Floryadaki deniz köş- künde meşgul olmuşlar ve ak. şam saat 17.15 te Flaryaya len Başvekil Doktor Refik S damı, biraz sonra da dün Gnl den şehrimize gelen Ticaret Ve. | ki Cezmi Erçin ile Meclis müs- takil grupu reis vekili Ali Râna | Tachanı Kabul buyurmuşlardır. Başvekil Refik Saydam, dün Perapalas otelinde meşyul ol muş ve öğleden sonra saat 16 da Ticaret Vekili Cezmi Erçini ka. | İ bul ederek kendisile görüşmüş. | tür, Saat 16.30 da da berabarin- de Cezmi Erçin olduğu halde | Floryaya giderek Cümhürrelsi- mize mülâki olmuştur. Son Vaziyet Piyasamıza da Tesir Etti Siyasi hâdiselerin son şekli piyasamız üzerine de tesir et- miştir. Bu arada birçok miles- seseler veresiye ve taksitli İş- lerini kestikleri gibi toptan mu- ameleler de peşin para ile yapıl- maktadır. Bilhassa Almanya ile iş yapanlar büyük hir tereddüt içindedirler. Halıcılar bir ay- danberi Almanyadan sipariş «l- mamaktadırlar. Küçük serma- yeleri hep mala bağlı olan es- Daf bugünkü buhrandan daha fazla müteessir olmaktadırlar. Bundan başka İngiliz, Fran- siz ve Amerikan sigorta ;şir- ketleri Alman ve İtalyan va- purlarına lenecek o malları sizorta etmiyeceklerini tücear- lara bildirmişlerdir. Londradan piyasamıza gelen haberler üze- rine yüzde 25 - 50 santim al nan navlun sigorta ücretleri dünden itibaren yüzde üç nis- betine kadar çıkarılmıştır Akdenize yüklenecek mallar için yüzde 1,25, İngiltereye yüz- de ? ve Baltık Ilmanlarına yüz- de üç ücret istenilmektedir. iz Sağa ker Mn le di lr e ik e, öz, Lü ğine JD di di
