25 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

——— —.— | ——— Z— 25 - 8 « 939 BUGÜN Avrupa Tehlikeyle Yüzyüze! Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL ütün Avrupa yeni bir harp teh- likesiyle yüzyüze gelmiştir. Gün geçtikçe harbin önüne geçmek ihtimali azalıyor. Almanya, Lehis- tan, İngiltere ve Fransa askeri hazır- lıklarını tamamlamakla meşguldür. Gerçi bu memleketlerin biri de he- nüz seferberlik ilân etmemiştir. Fa- kat seferberlik ilânı da maziye karış- mış bir anane sayılabilir. Nitekim harp ilânı da bu köhne ananeler ara- sında yer almış bulunuyor. Almanya, Danzig hür şehrine bir devlet şefi tayin ederek şehrin sta- tüsünü kendi Jlehinde bozmuştur. Şehirde ve etrafındaki askeri hazır- lıklar tamamlanmıştır. Lehistan, beklediği tecavüze karşı gelmek için hazırlanıyor ve muka- vemet azmiyle hareket edeceğini gös- teriyor. Almanya da Lehistanı her taraftan kuvvetleriyle ihataya çalışı- yor ve Alman gazeteleri, Almanya- nın 1914 teki hududunu istediğini anlatıyor. Bunun mânası, Danzig hür şehrini alarak Lehistanın iktısadi hayatını boğduktan başka Bomeranya ve Po- sen'i de geri almak, daha sonra 1921 de yapılan plebisit ile Lehistana ve- rilen Silezyayı zaptetmek, hattâ es- kiden Avusturyaya ait iken Lehista- na geçen Galiçyayı istemek, Çekoslo. vakyanın taksimi Sırasında Lehista- na isabet eden Teşen'i almaktır. Bü- tün bunların mânası, evvelâ Lehis- tanm sanayiini, ticaretini ve bütün iktısadiyatını imha etmek, Lehistanı Almanyanın yarı boyunduruğuna sokmak, Lehistan topraklarının şöy- le böyle üçte birini, ve nüfusunun bir o kadarını veya fazlasını Lehis- tandan ayırmaktır. Almanyanın Lehistana karşı mak- milletine Alman tecavüzüne karşı hayat ve istiklâlini korumak için dö- vüşmekten başka bir çare kalmıyor. Bu yüzden Lehistan bütün kay- naklarını tecavüze karşı hazırlıyor ve kendisine çevrilecek darbeyi kar. şılamak için bekliyor. Bütün göste- rişler, bu darbenin ve onu takip ede- cek mücadelenin gün lesi oldu. ğunu gösteriyor. Lehistanın iki müttefiki olan İn- giltere ile Fransa, tecavüze bütün kuvvetlerile mukavemete karar ver- miş oldukları için, askeri tedbirlerini tamamlıyorlar. İngiltere —hükümeti, — fevkalâde müstesna anlarda yaptığı gibi Par- lâmentodan fevkalâde salâhiyetler almıştır. İngiltere hükümeti bu sa- lâhiyetler sayesinde memleketin se- lâmet ve emniyeti namına lüzumlu göreceği herşeyi yapacak, yani Baş- vekil ile kabine memleketi idare e- decektir. Bütün İngilterede, tecavüze karşı gelmek için tam bir birlik hü- küm sürüyor. İngiltere sulhü koru- mak için herşeyi yaptığına inanarak, beklenen tecavüze karşı bütün kuv- vetlerini hazırlamış ve en nihayet, Her Hitlere bu azmini ve kararını doğrudan doğruya bildirmiştir. Almanya liderinin buna karşı, İn- Bile t fın d Lehist verilen teminatın Almanyayı hayati hakla- vanı müdafaadan ıen bırıkmıyıcı- ğinı söylediği resmen blldırihyoı' Buna mukabil İngiltere bu hayati hakların müzakere yoluyla da temin oOlunacağını mülâhaza ediyorsa da Mülâhazanın artık sırası geçtiği an- laşılıyor. e- em aRşe a Hulâsa, harp humması Ayrupıyı istilâ etmiştir; ve Avrupa tehlike ile Yüzyüzedir. <a e Kam | Son dakikada Avrupayı uçuruma Yuvarlanmaktan alıkoyacak bir kud.- Tetli elin müdahalesi, yahut bir aklı Selim kalkınması beklenmiyor Yani Avrupa bile bile uçuruma yuvarlan- Mak üzeredir. Ve bu da istilâ ve te- favüz siyasetinin alemdarları tara- ftHılaıı göze alınıyor. Bugünkü vaziyet bunu anlatmak- fadır. Yarın ne olacağını kestirmek elinde değildir. üD ddi Alman - Rus Anlaşmasının Dünyadaki Akisleri Roma, 24 (Hususi) — Mussolini, bugün hava, deniz ve kara kuvvetleri erkânı harp reislerile görüştükten sonrâ İtalyamn Ispanya sefiri Gene. ral Gambare'yi kabul etmiştir. İtal- yada askeri faaliyet, Almanyada ol- duğu gibi göze çarpan bir mahiyet almamış bulunuyor.Fakat İtalyan sa- hillerine uzun menzilli toplar yerleş- tirildiği, İtalyan limanjarında tah- telbahir yuvaları vücude getirildiği haber veriliyor. İtalyan gazeteleri Lehıstan İn- giltere ve Fransanın Danzig mesele- si gibi küçük bir mesele yüzünden harbe girmelerinin manasız olduğunu anlatıyor ve Almanyanın Lehistan- dan 1914 hududunu istediğinden bah setmiyorlar. ' Amerikada Londra, 24 (Hususi) — Amerika sefiri, Amerika seyyahlarına ve me- zuniyetlerini İngilterede geçirmekte olan Amerikalılara memleketlerine dönmeği tavsiye etmiştir. Amerikalı. lar memleketlerine dönmiye başla - mışlardır. Bugünkü Amerıka gazeteleri Al- man - Sovyet misakından bahnsede. rek bu misakı müteakıp bir harp pat- lıyacak olursa Amerikanın bu va- sayılacağını ve bu yüzden mesuliye- tin büyüyeceğini yazıyorlar. Nevyork Herald Tribuna, - Hitler rejiminin zamana uymaktan ibaret olan siyasetine işaret etmekte ve İn- giltere ile Fransanın hâdiselere bü- yük bir sebat ve metanetle intizar et« meleri ve şimdiki siyasetlerine sadık kalmaları lâzım olduğunu yazmakta- dır. Aksi takdirde dünya anarşi için- de boğulacaktır. Hitlerin karşısında- kilerin teslim olmaları için başvur. muş olduğu her çarenin akisleri mü- zakere mevzuu olan meselenin hudut larını aşmıştır. Şu halde ne şekilde olursa olsun yeniden serfüru etmiye imkân yok. tur. Nevyork Times de diyor ki: Mevcut kanunlara göre, Amerına Reişicümhuru, harp zamanında esas- h harp —malzemesi mecmyunun yüzde doksanını İngiltere ve Fransa- ya verebilir. Çünkü harp malzeme- sine ambargo konulması Reisicümhu- run emrine bağlıdır. Hattâ kongre, fevkalâde içtimaa davet edilmesi takdirinde, Reisicüm- hura fevkalâde salâhiyet bahşeilmek- tan imtina etse dahi Âmerikanın teş- kilâtı esasiye kanunu Reisicümhura büyük bir salâhiyet vermektedir ve onun siyasi işlerde ve mali mesele- lerdeki nüfuzu da büyüktür. Bulgaristanda Sofya, 24 (A.A.) — Hükümet, bir mensucat ve hayvan yemlerinin ih- rae'nı menetmiştir. Japonyada Tokyo, 24 (A.A.) — Reuter ajan- sından: Gazeteler, Sovyet Rusya ile Al- manya arasındaki misakın imza edil- mesini büyük bir infial ile tefsir et- mektedirler. y Gazeteler, Almanyanın kendisinin *ideoloji,, sahasındaki müttefikine ihanet etmiş olduğunu yazmaktadır- takım iptidat maddelerin bilhassa de- ri, dibagatta kullanılan maddelerin, lar. Gazetelerin hiddet ve infiali Berlinin Japonya ile Sovyet Rusya Anlaşma, Japonyada Infial Uyandırdı. Japonya Hiddetini Sükütla Izhar Ediyor arasında bir ademi tecavüz misakı aktedilmesi maksadile tavassutta bu- lunacağına dair olan rivayet üzerine büsbütün artmıştır. Hochi Chimbun gazetesi yazıyor: Japonya, büyük infialini, büyük hiddetini süküt etmek suretile izhar etmelidir. Asahi Chimbun gazetesi, Alman- yanın şimdi artık bir kâğıt parça- sından başka bir şey olmıyan komin- tern aleyhindeki misakın mâna ve ruhunu açıkça ihlâl etmiş olduğunu yazmaktadır. Miyako Chimbun, Japonyanın ya- kında dokuz devlet muahedesini Mareşal Çakmak Diyor ki: Ordumuz, Her Vakit KendisineGüvenilebilir Bir Büyük Kuvvettir Büyük Geçit Resmi Edirne, 24 (Hususî sürette giden lar 3 kema ir. Trakva manevralarının tenkıdı, bu sabah (dün sabah) saat 9 da halkevinde ey- velâ manevra kumandanı Orgeneral Fahrettin Altay tarafındaa yapıldı ve bir buçuk saat kadar sürdü. Bun- dan sonra Erkânı Harbiye Reisi Ma- reşal Çakmak tarafından manevrala- rın tenkidine geçildi. Bu tenkit te i. ki saat devam etti. Mareşal kendisine has görüş ve vu- kufla manevraları tenkidinde Türk ordusunun şimdiye kadar olduğu gi- bi bundan sonra da ve her zaman i- çin güvenilir bir kuvvet ve kudret olduğunu tebarüz ettirerek milli var- lığımızın aziz bekçisi kahraman or- dumuza olan yüksek takdir ve gü- venlerini bir kere daha izhar etmiş- tir. Geçit resmi Yarın (bugün) büyük geçit resmi- ne saat sekizde tayyare meydanında başlanacaktır. Resmi geçitte bulun- Bu Sabah Yapılıyor mak üzere ecnebi ataşemiliterler ya- rın sahah (bu sahahl saat hest Taya geleceklerdir. Geçit resmi saat bire kadar devam edecektir. Edirne şimdiye kadar görülmerhiş derecede kalabalıktır. Civar kazalardan ve köylerden başka İstanbuldan gelen bit çok vatandaşlar otelleri doldur. muşlar, yer bulamıyanlar hususi ev. lerde misafir edilmişlerdir. Bir çok kimseler de geçit resmi sahasında yer bulamamak korkusile bu geceden (dün geceden) geçit yerine gitmişler- dir, l a Bi Mısır askeri heyeti Edirneye gitti Resmi geçitte bulunmak üzere kar- deş Misir heyeti, dün akşam Sirke- ciden 21,5 ta kalkan irenle Edirneye gitmiştir. Ecnebi ataşemiliterleri de ayni trende bulunmaktadır. Kardeş Mısır askeri heyeti dün gruplar halinde şehirde gezintiler yapmışlar, bütün müzeleri gezmişler. dir. HÂDİSELERİN feshedeceğini yazmaktadır. İspanyada Londra, 24 (A.A.) — Daily Sketeh gazetesine göre, İspanya Hariciye na- zırı Albay Beigbeder'in dün akşam Mareşal Petain'e Alman - Sovyet mu- ahedesi sebebile İspanyanın bir ihti. lâf zuhuru takdirinde bitaraf kala. cağı hakkında teminat vermiş olduğu riyayet edilmektedir. Felemenkte La Haye, 24 (A.A.) — (Reuter) Hükümet diğer bazı ihtiyat sınıfları. nı da çağırmıştır. Romanyada Bükreş, 24 (Hususi) — Bugün neş. rolunan bir tebliğde Romanyanın bütünlüğüne ve istiklâline saygı gös- terilmediği takdirde bütün kuvvetle- riyle bütlünlüğünü ve istiklâlini mü. dafaa edeceği anlaşılmaktadır, Yunanistanda Atina, 24 (A.A.) — Harbiye Ne z zaretinin bir tebliğine göre, 1936 ve 1937 sınıflarına mensup olan ve teb- liğde şübeleri gösterilmiş bulunan sahra topçusu, ağır topçu, cebel top- çusu, suvari ve telgraf ihtiyatları, firka manevralarına iştirak etmek ü- zere silâh altına çağrılmıştır. Yaban- cı memleketlerde bulunanlar ile ha- len bahriyede, tayyare kıtalarında ve jandarmada hizmet görmekte o- lanlar bundan muaftır. #FELEK Nasrettin Hocadan Medet! Yazan: B. FELEK MNlah gani gani rahmet etsin! Ne zaman bir beklenmedik hâdise, ne vakit bir acaip vaka kar- şısında kalırsak bunun felselesini hocanın emsalsiz fıkralarından birin- de bulur, azıcık ruhumuzu dinlendi. '|*iriz. Bugünlerde bizim matbuattaki ağır başlılığa bakmayın! Dünya efkârı ansızın doğan (Alman — Rus) ademi tecavüz misakı dolayısiyle hayretler içindedir. Bu hayranların arasında, belki başında da hürmetlü İngiliz Başvekili Mister Chamberlain de vardır. Böyle beklenmedik hâdise- ler karşısında kalanların vaziyetini en iyi hulâsa eden hocanın şu fıkra- sını bu münasebetle hep birlikte ha- tırlıyalım: Nasrettin Hoca bir gün dağda 0o- dun keserken bir tavşan tutmuş, Hiç görmediği bu garip hayvanın ne ol- duğunu keşif için bir torbaya koyup memleketliye göstermek üzere evine getirmiş, karısına demiş ki: — Yahu! Şu torba burada dur. sun! Sakın ağzını açma! İçinde aca- p bir hayvan var. Memleketliye göstereceğim! Ve evden çıkıp gitmiş. Karısı, Ho canın bir muzipliği telâkki ettiği bu sözünü tutmıyarak merak edip tor. bayı açmış ve tavşanı kaçırmış. Ve erine o sıra hemen elinin altına dü- şen bir arpa kutusunu torbaya koyup ağzını yine sıkıca bağlamış. Bir müddet sonra Hoca ile birlik. te eve gelen memleketin âyan ve eş- rafı bu acaip hayvanın, ne olduğunu görmek iğin şöyle çepçevre oturmuş- lar. Hoca da tayşanı kaçırmıyayım diye kemali itina ile açtığı torbayı silkmiş ve tavşan yerine bir arpa kutusunun tangır tungur yuvarlan. dığını görünce: — Arkadaşlar! Bunu gördünüz ya! Wİ&((' bunun on tanesi bir kile eder. Hoca rolünde; Rus siyasileri, Nas- rettin, Hocanın eşi; Avam Kamarası, memleketli- rolünde Tavşan — İngiliz - Rus paktı; Kutu — Alman - Rus paktı. Görenler Allah için söylesin! Uy- madı mı? Askerı Terfi Listesi Son Şeklini Aldı Ankara, 24 (TAN) — Milli | Müdafaa Vekâleti bu yıl kıdem- lerini dolduran ve iyi sicil alan W Milli Müdafaa mensuplarının | terfi listelerini bugün (dün) ta- | mamladı. | Liste bugünlerde yüksek tas- | | dika arzolunacak ve Zafer Bay- || ramından bir gün önce terfi gö- Demiş. Fıkranın eşhasını yerli yerine yerleştirelim: " Mister Chamberlain, Nasrettin uıgııtere nukümeti ile Polonya arasında henüz imza« bul ittifak hedesi, son hâdiseler üze- rine, müutacelen imza edilecektir, Almanya ile Polon- ya arasında silâh patladığı gün derhal Fransız ve Ingi« Hz kuvvetleri harekete geçeceklerdir. Ingiliz Fransız kuvvetlerinin ilk hedefi Italyadır. Cebelitarık boğazı ve Süveyş kanalı kapanacak, Italyanın Afrika müs. temlekeleri ile olan teması kesilecektir, Trablusta bu- lunan 100 bin kişilik Italyan kuvvetleri, Tunus ve Mı- sırdan gönderilecek kuvvetlerle imha edilecektir. * İtalya harbin çok yaklaşmış olmasından dolayı endişe içindedir. İtalyan gazeteleri Alman - Rus anlaşmasını ilk gün arka sayfalarda küçük haber- ler halinde göstermiş, ancak dün birinci sayfala- rına almışlardır. Anlaşılıyor ki İtalya hükümeti de bir sürprizle karşılaşmış ve gazetelerine direk- tif vermeğe Vakit bulamamıştır. Berlinde büyük heyecan l:aı'dıı'. Dün Berlinden tele. fonla yaptığımız konuşmada halkın sokaklarda Dan. ziğin ilhakını tes'it için nümayişler yaptığı — öğrenil- miştir. Forster'in Danzig serbest şehri riyasetine ge- tirilmesi, Berlinde halk arasında Danziğin ilhakı şek. linde şayi olmuştur. Dün gece Nazi gençler sokaklar. da fener alayları yapmışlardır. e Mussolini son dakikaya kadar harbin önüne geç- ' ŞS | mek için geleni yapmağa karar vermiştir. Bu işte Pap b ru ü l kti dır. Resto Del Carlino gazetesi, ltalyanın sulhü idame taraftarı olduğunu yazmaktadır. Kral ve Veliaht bir macera harbine atılmaya katiyen ta- raftar olmadıklarını bildirmişlerdir. * Londra mahafili Danzig meselesinin sulhen halledile. ceğine ve harbin önü alınacağına dair olan kanaatini muhafaza etmektedir. Geçende Hitlerle görüşen Mil- letler cemiyetinin Danzig mümessili Buckhard Hit- lerden ikinci bir mülâkat istemiştir. Kendisine Dan. zig meselesinin sulhen halli için bulduğu formülü bil- direcektir. Bureckhard'ın bu hareketinden Ingiliz hü- kümeti de haberdardır. / * İtalya hukumetı, Romada bulunan Alman efkârı _yı: t yıe halk ar da bir an- ket yapmıştır. Bu anketin neticesi Mussoliniyi ürkütmüştür. Çünkü halkın, harbi bir felâket gibi karşıladığı ve harp istı diği anlaşılmıştır. Hat- tâ faşist mahfillerinde bile gızlıdenı gızlıye harp aleyhtarlığı yapılmaktadır. Zabitlr arasında gizli teşkilâtlar mevcut olduğu anlaşılmıştır. Harp başladığı gün İtalyan halkı arasında bir panik çıkmasından korkulmaktadır. | ren subaylarla askeri memurla- | ra tebliğ olunacaktır. Ankara, 24 (TAN) — Her yıl olduğu gibi, bu sene de, 30 A- | ğustos Zafer Bayramı yurdun her tarafında büyük merasimle | kutlulanacaktır İzmirde de Hava Denemesi Yapılıyor İzmir, 24 (TAN) — Burada ya- kında pasif hava hücumu denemele- ri yapılacaktır. Tecrübelere esas o- lacak hazırlıklara başlandı. Hava müdafaasi tecrübeleri çok geniş ölçü- de olacaktır. Sırp - Hırvat Anlaşması Bled, 24 (A.A.) — Naip Prens Pol, bugün öğleden sonra Hırvat lideri Maçeki kabul etmiştir. Başvekil Svetkoviç ile Maçek ara- sında akdolunan anlaşmanın yarın neşri ve hükümetin de istifası bek- leniyor. Yeni #abineyi yine Svetko- üt M—u&c&g&!&#—_ı&_&i»&& Te ni ( viç teşkil edecektir. -3 S C