31 Temmuz 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

31.7.939 BUGÜN İspanyada Vaziyet Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL İsponyadan gelen haberlere ba- kılırsa bu memleketin içinde harpten sonra çıkması bekle. htilâflar, şimdiden 5 Beklenen ihti çünkü Franko dâvasının zaferi çalışan elemanları birleştiren âm yalnız koyu milliyetçilik değildi Belki koyu milliyetçilik namı altın- da toplanarak türlü türlü emeller is. tihdaf eden unsurlardı. mesi üzerine bu unsurlarda rinin kendi emellerini ileri si kendi hedeflerinin tahakkuku için uğraşması tabii idi. Nitekim bunun ilk tezahürlerile karşılaşıyor ve kra- liyet tarafdarları ile faşistlik taraf. darları arasında milcadelenin başla- dığmı görüyoruz. İspanyada kraliyet tarafdarlarının im bir yekün teşkil ettikleri, fakat bunlar arasında k w henk bulunmadığı için kuvvetli bir kütle halinde ortaya atılarak mak- satlarmı tahakkuk ettiremedikleri Kraliyetçiler, krallık mevkiine kimi getireceklerini kesti. zememekte, bir şahsiyet etrafında toplanamamakta, hu yüzden muka. bil tarafın sademelerine mukabele edememekte, bilâkis bu sademelere boyun eğmek ıztırarında kalmakta. dırlar. Kraliyetçi tarafdarı olmakla tanınmış birkaç generalin azli, ve bir takım memuriyetlerle memleket haricine çıkarılmaları, yahut iş ha- şından atılmalari bu yüzdendir. * Falanjlar ise, İspanyanm faşist teşkilâtıdır ve bu teşkilât doğrudan doğruya General Frankoya bağlıdır. Bu teşkilâlın hedefi, İspanyayı tota. İiter bir idareye tâbi tutmak, faşist İtalya, nazist Almanyaya tam mâna sile hemşire ve eş olarak bir rejim vücude getirmektir. İspanya Falanj. larının hedefi, İspanyada tek başla. rına hükümran olmak ve İspanyanın bağlamaktır. Kraliyetçilerin birleşik olmamala. herbi. Tı yüzünden halihazırda Falanjist- | ler vaziyete hâkim gibi görünüyor. lar, İhti günlerde bu hâkimiyeti takviye için bir takım tedbirler almak mecburi. yetinde kalacak ve bu suretle İspan. | yanın yeni rejimini katiyetle & etmek lüzumunu hissedecek! kü İspanyanın rejimi henüz taayyfin etmiş değildir. İspanya rejiminin ne sekilde taayyün edeceğini kestirme- ğe henüz imkân bulunmamakla be. | raher faşist re; intihabı taki. rinde bunun birçok itiraz ve muha. lefetlerle karşılanacağı şüphe gö. türmez. Belki kraliyetçiler, bu re. ilmle mücadele etmek için kendile. rini derleyip toplamağa lüzum gö. rürler. Diğer taraftan İspanyada halkçı, cümhuriyetçi unsurların ölmediğini, fakat mühim bir mağlübiyetin ezgin- liği içinde yaşamakta olduklarını u- | nutmamak lâzımdır. İspanyada en mühim kuvveti teşkil eden bu kuy. vetin ilk fırsatta kalkınacağı zerre kadar şüphe götürmez. Cünkü hu kuvvet, ancak yabancı devletlerin yardımına nail olan mukabil tarafın silâh üstünlüğü karşısında mücade. leden vazgeçmiştir. Bu yabuner kuy- vetlerin silâhları ortadan kalktığı için onların da kalkınmalarına se. bep kalmamıştır. Hulâsa, İspanyada vaziyet, dahili harbin kolay kolay tasfiye edilemi- gösteriyor. a Maveraüşşeriada 400 Kişilik Bir Çete Amman, 30 (A.A.) — Filistinliler. | den mürekkep 400 kişilik müsellâh | bir çete, evvelki akşam Maverayüş- şeria arazisine girmiştir. Maverayüş- şeria kıtaatı kumandanı Klap Paşa, çeteyi ele geçirmek maksadile araştır malsr yapmak üzere yola çıkmı Bu kadar mühim bir grupun Şeri. nın ötesinde karargâh tesis etmesi ilk defa olarak vâki olmaktadır, Va. Harbin bite) Atina Elçisi | Şerefine Ziyafet — e — Ruşen Eşref, Metaksasın Nutkuna Cevap Verdi Atina, 3D (A.A) — Atina ajansı bildiriyor: Türkiye olçisi Ruşen Eşref Unay- din, Başvekil General Metuksasın kendi şerefine verdiği öğle ziysTetin. de, generalin nutkuna verdiği vevap- ta, Başvekil Metaksastan gördüğü samimi hüsnü kabulden mütevellit teşekkürlerini bildirmiş ve ezcümle demiştir ki: “Bu asil misafirseverliği, fikirleri" nizin yüksekliği ile bir kat daha ki iz. Bu fikirler, sizin s4 inizdir, Bunu, sizl iş ba- şında görmüş olduğumdan dolayı bi- liyorum., Bizim için çok aziz olan bir dostluk etrafında sizin gibi yüksek otorite sahibinin fikirlerine ter- cüman olan sözlerin kıyıneti pek bü- yüktür. Atinadaki vazifemin nihayet bul. duğu bugün, bana böyle bir hazine teslim etmiş olduğunuzdan dolayı çök mesudum. Bu hazineyi büyük bir itina ile memleketime götüreceğim. Sizin asil sözleriniz, sizi tanıyan ve esâsen bizzat kendinizi de bir tok defa müşühade fırsatını elde ettiği. ibiz gibi sizi takdir eden bütün Türk milletinin kalbinde hassas bir aksi da uyandıracaklır. Temsil etmekle büyük şerof duydu ğum Türkiye Reisicümhuru ve Tür. kiye cümhuriyet hükümetinin ve bütün Türk milletinin bu fikirlere v bu hislere müttefikan iştirak ettiği ni söylemeklitime hacet yoktur.,, dör Bulgaristanda Yeni Bir Demiryolu Sofya, 30 (A.A) — Kral, bugün, Kraliçenia, Prens Kirilin, Başvekil Kössivanofun, bütün hükümet szası. nın, yüksek devlet memurlarının ve büyük bir halk kütlesinin huzuru ile cenubi Bulgaristanda Çepino - Ya. kuruda - Belitza demiryolunun küşat İ merasimini yapmıştır. Yeni demiryolu, altmış kilometre uzunluktadır. Takriben ki yüz mil yon levaya mal olmuştur ve Bulga- ristağın en güzel mıntakasından geç. mektedir. al ki General Franko hu-| e alel. Fransa Bisiklet Turu Paris, 30 (A.A.) — Fransa bisik. let turu bugün nihayete ermiştir. Tu- İru 4224 kilometreyi 132 saat 3 daki- ka 17 saniyede katetmiş olan Belçi- kalı Syiververe Maes kazanmıştır. MM N MABE Japonyada Harp Sıkıntısı Hong - Kong, 30 (A.A.) — Ameri. ka gazetecilerinden Shanghai Ebe. ning Post gazetesi müdürü Randall Gould, geçenlerde king'i ziyaret etmiş idi. Mumailey! Chunking Tokyo ünvanı altında yazmış olduğu bir makalede bu iki payitahtın dahili vaziyeti hakkında dikkale şayan mütaldalar oserdet- mektedir. Gazeteciye, Chunking'de güzel ve İnefis bir yemek ikram edilmiş ve ye- mek esnasında Çinli ve ecnebi dost- ları ile açık ve samimi görüşmelerde bulunmuştur. Halbuki Tokyoda bir çok gıda maddelerinin yerine kimyevi terkip mahsulü olan mevadın ikame edildi- ine şahit olmuş ve sözlerini güya bir takım ecnebiler dinliyarmuş gi. bi konuşmalarında ihtiyatlı davran. İmiğtır. Japon milleti, harpten ve tama- mile intizamsız bir hayat yaşamak. tan usanç getirmiye başlamıştır Halbuki Chungking'de hal böyle de- ğildir. Orada Çin milleti, Japon ta. arruzuna kurban olmuş olduğunu müdrik bulunmaktadır. Çinliler iki sene muharebe ettik len sonra zengin hinterlanda.yerleş- mişlerdir ve uzun müddet devam e- ameline iri vemet etmiye âmade bulunmakta dırlar, Çinliler bu mıntakalardaki - tabii menabi ve vesalli işletmeğe başla. mışlardır ve enerjileri, nikblalik- Yeni Alman - Japon , Ticaret Muahedesi "Tokyo, 30 (A.A.) — Domei ajansı bildiriyor; Yeni Alman - Japon ticaret mua- hedesi, ezcümle, sında yabancı piyasalarda lüzumsuz pekabetlerin önüne geçmek'maksadi. le iki memleketin üçüncü devletlerle olan münasebetlerini tanzim eyle- mektedir, Ticaret mahfilleri, bir taraftan Ja- pon pamuğu ihracatmı diğer taraf. tan da Japon istihsaline lüzumlu AL İman makineleri ithalâtmı fazlalaştı. racak olan bu yeni muahededen mem ül göstermektedir. Tokyoda Halk Sun'i Yiyecek Maddeleri Ile Besleniyormuş Tokyo ve Chun.| Ts) b Artıyor leri ve hayatiyetleri bütün ecnebi. lerin kendi lehlerine olarak nazarı dikkatini celbedecek derecededir. Çin milleti, nihai zaferi elde ede. ine kati surette kani bulunmakta. dır. « Gould, makalesinde — şöyle demiş. — Japon milletinin Japon matbu| atının “Çin hâdisesi,, hakkındaki ha- berlerini münakaşasız ve itirazsız kabul etmekte olduğunu söylemek mümkün değildir. Meamafih Japon gazetecileri ile Japonyadaki ecnebi| gazetecileri, resmi Jspon menabii| tarafından neşredilen tebliğlerin #ih hatini tetkik için hakiki bir.arzu iz. har etmektedirler. Japonlar bir Kanada müessesesine taarruz ettiler Loyang, 30 (A.A) — Kwaiking garnizonuna mensup piyade kıtasın- dan 600 Japon neferi, Ünited Church Mission Of Canada'yı ateşe vermiş. lerdir Ission'un bir çok kerleri tarafından öldürülmüş Harpten zarar gören Amerikalılar Vaşington, 30 (A.A.)— Şangh daki Amerikan konnoloru tarafınd. narıtiye"Nezaretine gönderiimiş"e. lan rapora nazaran Çin — Japon harbi esnasında vukua gelen hâdise 1 Japon as lerde mutazarrır olan Amerikan te-| baasının miktari 600 e baliğ bulun. maktadır. Moskovada Feci Bir Tayyare Kazası Moskova, 30 (A.A) — Dün feci bir tayyare kazası olmuştur. Hakkın. da tafsilât elde edilememiş olan bu kaza neticesinde General | Victor Kholzulöv, Binbaşı Serge Teherkai. sey, askeri mühendislerden Alexan: dre Titov ve İvan Kuyehev ölmüş tür, ek işişizi iz Letonyaya Kaçan Çekoslovakyalı Yahudiler Riga, 30 (A.A.) —- Letonya polisi Çekoslovakyadan ğelmiş ve gayri kanuni surette Letonyaya girmiş o- A DA EZ i— Macaristan Mihverciler İle Beraber İ Ez Kont Csaky Dün Mühim Bir Nutuk Verdi Budapeşte, 30 (A.A) — Hariciye Nazırı Kont Csaky, Sepron Üniver. sitesi kurlarının açılışında bir nu. tuk söyliyerek Macar harici siyaseti- nin anahtarlarını çizmiştir. Kont Csaky ezcümle demiştir ki: “Macaristan, mihver devletlerine samimi surette bağlı kalmaktadır. Dostlarımıza karşı gösterdiğimiz bu samimiyetin, bir milletin seref ve namusu her şeyin üstünde olduğ çin, dostlarımızın da bize güvenebi- lecekleri hakkında verdiğimiz: temi. natın semereler vereceğini Ümit edi. yoruz. Dostlarımızı faza üzerimize her tohlikeyi almıya hazı. Tiz, Macaristan, bütün komşularile iti- mat havasi içinde yaşamayı arzu et. mektedir. Ve bunun için, hiç kimse- mi İden, tamamile ve kati"hakkımız ol.| mıyan hiçbir şeyi istemiyoruz. Ma. caristan, sekinetli ve azimkâr bir harlei siyasetle ve dahili sükünu ve memleketin inkişafını yükseltmek i. çin hiçbir fırsat fevtetmiyecektir. Bir Fransız Gazetesinin Türkiye Nüshası Paris, 30 (ALA) — Havas ojoner bildiriyor: “. Figaro gezetesi, b bir Türkiye ilâvesi neşretmiştir. ün on sayfa Bir çok resimlerle müzeyyen olan bü “âve, yeni Türkiyenin her saha. daki gayretlerinin umumi bir'hulü. sasını verrçektedir. iy Ilâvenin başında Suat Davaz ve Rene Massiglinin Türk - Fransız dost İluğunu tebarüz ettiren beyanatı var. | dir, Bu ilâvede en yüksek Türk ri- cali ile 'ürkiyeyi çok iyi tanıyan Fransızların simaları vardır. De Chamberunun Atatirk hak- kındaki makalesinin karşısında Hü. seyin Cahit Yalçın, Ismet Inönünün portresini yapmaktadır. Paris akademisi ofahti rektörü Charbety, Fransız - Türk entellek- tüel münasebetleri hakkında mufas. $al bir etüt neşretmekte ve Hasan Ali Yücel, Türk maarifinin prensiplerini | anlatmakta, Hüsnü Çakır; endüstri- leşme hareketinin karakteristiklerini bildirmektedir. Türk sanatine, ziraatine, turizmi- ne, ticari, mali, ve iktisadi meselele. rine de ayrı ayrı sayfalar tahsis o- lunmuştur. lar bir çok Yahudiyi tevkif etmiştir. Maverayı Erdün'le Suriyenin maktadır, ziyet resmi mahafili oldukca ve cid- di surette meşgul etmektedir Sayfiyede bulunan Emir Abdujlah | Ammana avdet etmiştir. harp gemilerinin geçebileceği © iepanyanın pek yakında Tancayı istiyeceği ve bu suretle cenupta yeni bir Danzig meselesi ihdas edeceği haber veriliyor. Totaliter devletler, İs- panyayı, Akdenizin garbında ve Şimali Afrikada huzurşuzluk tevlit eden bir unsur halinde kullan- mağa, ve bu sebeple de Tanca meselesini ortaya altırmağa karar vermişlerdir. birleştirilerek basina E. mir Abdlullahın getirileceği ve iki memleketin kraliık halinde bir arada idare edileceği bildirilmektedir. * İtalya, Kral Zogonun bütün emlâk ve arazisni zapta karar vermiştir. İtalyanlar Arnavutluğun her tarafında petrol aramaktadırlar. Buldukları petrol kuyularını da dağlara çekilen Arnavutla- rın baskınından korumak için kuvvetli muhafaza tertibatı almışlardır. Bu kuyulardan çıkan petrol, muhafaza için yapılan masrafı bile karşılama. * Sovyet Rusya Baltık denizi ile Şimal denizi arasında büyük kanallar inşasına katar vermiştir. İngilizler, Sovyet hükümetinin bu ka. rarına büyük ehemmiyet vermektedirler. * İngilterenin muhtelif yerlerinde başlıyan ve İn- gilizleri sinirlendiren ba patlamaları hak- kındaki tahkikat, bunları Almanların teşvikile Irlandalıların yaptığını, ve bombaların Almanya- dan gönderildiğini Almanya propaganda propayandı mustar. meydana çıkarmıştır. * nezareti bu sene Macaristanda için bir milyon İngiliz lirası tahsisat ayır. Almanlar, Macarların kendilerine boyun eğ- memelerinden müştekidirler, * Polonya ordusu Danzig hududunda manevralara başlamıştır. Po vödisinde 1 ağustosta başlıyacak İtalyan ordusu manevrülarına 400,000 kişi iştirak edecektir, Alman erkânharbiye reisi General Halder ve Mareşal Goe- ring manevralarda hazır bulunacaktır. Almanlar bu manevralara büyük ehemmiyet vermektedirler. Çün- kü ilk dela İtalyan ordusunun kabiliyetini tecrübeye imkân bulacaklardır. | ederse İbata yi “FELEK Karakolun Feryadı! Yazan: B. FELEK Dm Galatasaraydaki binasından şu mektubu aldım, Ehemmiyetine bina- en dercediyorum. “Sayın Bayım! Bu mektubu size göndermeden evvel çok bekledim; çok umdum; fakat ümit ve intizarımın boş oldu. ğunu görünce size müracaate karar verdim. İnsanlar doğar, yaşar, ihtiyarlar, tekaüt olur ve nihayet göçerler. Binalar da yapılır, kullanılır, kağ. şarlar. Eğer vücudüne ihtiyaç devam tamir edilir, kullandırlar. İhtiyaç yoksa yıkılırlar. Ben de se nelerdenberi bu memlekete hizmet etmiş, inzibat karakolluğu, polis ka. rakolluğu, sırasına göre tevkifane ve nazareihane vazifelerini görmüş .|emektar bir binayım, Benimle yaşıt olan binaların he- men hemen hepsi ya yenilendi, ya yıkıldı. Beni şehrin en kalabalık ye. ri olan bir üç yol ağzında bu halde bırakmak reva mıdır? Belediye Reisi Doktor Lütfi Kırdar şehrin büyük /eaddelerini yekrenk görmek ister ve yhanelerine kadar bütün yüzlerini gözlerini te. boyatırken benim gibi e- mektar bir yapıyı ihmal etmesi ada. ilet, müsavat ve uhuvvete uygun mu- dur? Karşıdaki dükkânların camlarına akseden cephemin halini gördükçe utanıyorum. Duvarlarımın üzerinde deve dikenleri, yapışkan otları ve ballı babalar bitti. Bu halimle bir İspanyol şehrinde sokak muharebe. sine sahne olmuş bir binayı andır. maktayım. Beni ne diye bu halimle burada bekletip duruyorlar. Yoksa ben de mehterhane ve Taksimdeki su depo- sui gibi antika mu oldum. Ondan emin olsam, istikbalim em ântika denilen şeyin yarın hırdavat olduğu meydana çıkıyor. Onun için- dir. ki ben artık göçüp gitmek istiyo. rum. Serde karakolluk olduğu için beni koydukları yerden çekilmeyi namusuma yediremiyorum. Lâkin her şeyin hir haddi olduğu gibi be. nim de fahammülümün bir sınırı var. Günün birinde çöküverir ve bir kaç vatandaşı da altıma alırsam sa- kın bana gücenmeyin! Zira artık gü. neşin altında, yerli yabancı gelen ge- genlerin gözli önünde hakaret gör. mekten, iğrenç manzara arzetmek. ten: — Hâlâ mi bu mundar yikmi yorlar? Diye istikrah ile muameleye uğramaktan usandım, İçim örümceklere, farelere; dışım karpalar, baykuşlar ve leyleklere mesken oldu. Adımdan, yerimden ve kılığımdan utanıyorum. Beni hâlâ olduğum yerde bırakacaklar mi? Yanımda memleketin en büyük lisesi, önümde İngiliz sefarethane birası, karşımda Beyoğlu postanesi, beni gördükçe üzerime sürünmesin. ler diye eteklerini toplamaktadırlar. İşittim ki; yakında mahalleli be- nim buradan kaldırılmam için maz. acakmış. Bu da olursa © za man yüreğime iner ve muhakkak ol- duğum yere yiğıhveririm. Bütün bunlara bacet kalmadan beni buradan alsınlar! Diye sizin de. lâletinizi rica ediyorum. Memleket asayişine uzun seneler hizmet etmiş bir emektarın bu kü- çük ricasını reddetmezsiniz sanı. İrum.,, Sabik polis merkezlerinden Galatasaray Karakolu g Kralına Doktorluk Verdi Sofya, 30 (Hususi) — Mir gazete. sinin: yazdığına göre, Bulgar kralı Uçüncü Borise, Roma üniversitesi ta. rafından tabit ilimler fahri doktoru unvanı verilmiştir. Jaüres'in 25 inci Yıldönümü Paris, 30 (A.A.) — Binlerce kişi, Jean Jaures'in ölümünün 25 inci yıl. Görümü miinasebetile yapılan mera- sime iştirak etmişlerdir.