15 Temmuz 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

BUGÜN Moskova Konuşmaları ” Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL ondradan gelen haberlere göre, İngiliz hükümeti Moskovada » ki mümessillerine yeni talimat gön - at müzakerele. rin devamını temin edecektir. Arada Baltık devletleri, tecavüze oOmaruz kaldıkları takdirde yardım görmek için vukubulacak teklifleri kabul e demiyeceklerini bildirdiler. Letonya hariciye nazırı, Taymis* vukubulan beyanatında, diha önce de Rusya, Lehistan ve Almanyanın istiklâllerini garanti etmek istedikle rini, fakat bu teklifin de reddolun - duğunu, şimdi de İngiltere, Fransa ve Rusya tarafından vukubulan tek- lifleri ayni şekilde karşıladıklarını, çünkü iki kuvvetli komşularına kar- şı dürüst dostluk göstererek kendi istiklâllerini korumayı tercih ettik - lerini, bu suretle her müdahalenin önüne geşmeyi umduklarını, bir taar ruza uğradıkları takdirde bu taarru - zu bütün kuvvetleriyle defetmek €- melinde olduklarını söylemiştir. Baltık devletleri hu fikirde ol - makla beraber, bir tecavüze uğradık. ları takdirde, mütecavize karşı bü - yük bir devletten yardım . istemek hususunda serbest kalmak fikrinde. dirler. Bu noktal nazarda görülen aksaklık şudur: Baltık devletlerinin | âstiklâli şimdiden garanti edilmez ve ona göre tedbir | alınmazsa, tecavüz vukuunda mülessir bir yardımda bu- lunmanın son derece güçleşeceğidir. Meselâ Almanya Baltık devletle. | rine tecavüz etmek ister, (deniz ve hava yolu ile Baltık limanlarını iş - gal ederse ve hariçten yardım gelme den ve bu yardım milli müdafaaya eklenmeden evvel, Almanlar mak -| satlarına ermiş olurlar, Bu nokta nazar İsabeti gayet aşi. kârdır. Çünkü bir Ayrupa barbi ko- par ve'Sovyet Birliği ila “Almanya şi Gü TİK ve en mühim he. deli Baltık denizine hâkimiyet ola.| caktır. Rusya buyüzden Baltıktaki Aland adalarının tahkimine itiraz etmiş, çünkü bu adalar tahkim olun. duğu takdirde Almanya nazarında daha fazla kıymet kazanır, Alma bu bir üs olarak © kullanır ve Rus donanmasını Finlândiya körfe zinde abloka etmek ister, Diğer bir ihtimal de Almanyanın harp ilân etmeden ve harp etmeden Siyasi tecavüze geçerek Baltık hükü- metlerini devirmesi ve hu memle - ketlerde kuvvetli bir mevki © sahibi olmasıdır, Fakat, İngiltere hükümeti şimdi. ye kadar, Bulük devletleri tarafın , dan ileri sürülen noktai nazarı daha muvafık görmekte ve bunları kendi mukadderatlarına ait meseleleri ken di istekleri ile tayin etmelerini is. temekteydi. Bu yüzden ber tarafı hoşnut e - arruzla Japon - Mançu Mogolisten halk cümhuriyeti hudut. Sovyet - Mançuko Hududunda Japon tayyarelerine karşı harbeden Sovyet - Moğol askerleri Rus - Japon Harbi Sovyet- Mançu Hududunda Göğüs Göğüse Çarpıştılar Moskova, 14 (A.A) — Tass Ajan» sı bildiriyor; Mogol - Sovyet kuvvetleri genel Kurmayı, 6, ilâ 12 temmuz arasında ilimle inim sarkan, Npinen Mançu ve Moğol - Sovyet k arasında mütekatti bir şekilde vükü- 4 gelen çarpışmalar hakkında aşağı. daki izahatı vermektedir: 5 temmuzda Mogol . Sovyet kıta. arı, hava kuvvetlerinin de iştiraki. le yaptıkları şiddetli bir mukabil ta- kıtalârını larından dışarı atmışlardır. Japon - Mançu kuvvetleri, 6 temmuz akşa. İmı tamamiyle Mançu arazisine sü- İ rülmüştür. 8 temmuz sabahı, Mançuryaya ge. len yeni kıtalar, muharebe arabala. Tı, ağır topçu ve tayyare kuvvetle. rile takviye-edilen Jâpon - Mançu â&skerleri, mıntakasında Kalkın « Göl nehrinin Şark kısmında Mögolistan halk cüm. huriyeti hududuna şiddetli bir tüar. ruza kâlkmışlardır. Nomon Han - Burdoba 8 temmuzdan 12 temmuza kadar, alkın - Göl nehrinin şarkında, gö- J emri, diğeri de 23 üncü Japon piya İsurette tutunmaktadır. Mogol - Sovyet genel kurmayının verdiği malümata göre, 6 ilâ 12 tem. muz çarpışmalarında Japon - Mançu Kuvvetlerinin zaylatı, iki bin kadar bası, 15 zırhlı otomobil, 60 makine. K tüfek ve diğer silâh almışlardır. Esirler üzerinde elde edilen vesi. kaların arasında iki mühim vesika mevcuttur. Bu vesikalardan birisi, Kvantung ordusu başkumandanı Ge. Jneral Ueda'nın ve 1532 numaralı bir de fırkası kumandanı General Ko. matabaranın 105 numaralı bir emri. dir. Bu iki vesika da Japon « Mançu kuvvetlerinin 1 temmuzda Kalkah » Göl civarında başlamaları icap eden taarruza ait bulunmakta ve bu yeni Japon sergüzeştinin uzun zaman- danberi hazırlanmış bir şey olduğu. nu göstermektedir. Mogol - Sovyet kuvvetlerinin, bu müddet zarfındaki zayiatı, 293 öhi, 653 yaralıdır. Mogol - Sovyet kılalarını karı yapılan harekete, Japon - Mançu ta. rafından 23 üncü ve 7 inci Japon pi yade fırkaları, birinci motörlü Japon ivası, yöz kadar hücüm arabesi, bir İfikrince, Japon piyade Almanyaya Mektupları Berlin, 14 (Hususi) — Dünkü Fol- kişe Beobahter gazetesi, yazdığı bir makalede son zamanlarda İngiltere- den Almanyaya binlerce mektuplar | geldiğini ve bunların İngiliz propa- gandasını neşrettiğini © anlattıktan sonra ilkönce bunlara ehemmiyet ! İdüşen Japon tayyarelerinin Oimumi yekünu 199, düşen Mogol - Sovyet tayyarelerinin umumi yekün da 52 dir. Sovyet . Mogol kumanderliğının oldukça i- yi dövüşmektedir. Maamaf'h çok da- ha iyi dövüşmesi icap ederdi. Zira 23 üncü ve yedinci Japon piyade fırkaları, en iyi telâkki edilen Japon | pp“ bir sene hapse ve mi A ZE AA a aş mea | Almanyada Telâş MÜHİM HABERLER Franko Romayı Ziyaret Edecek Roma, 14 (A.A.) — Frankonun Ro- arafından yapılan daveti kabul ği bildirilmektedir. Bu giyaretin eylülde yapılacağı öğ- renilmiştir. İspanyanın rejimi Londra, 14 (Husi General Franko Lizbonda çıkan gazetelere bs- afta bulunarak Ispanyol rejimi- | Italyan veya Alman rejimi olma- Is. İdığımı, bir harp çıktığı takdi panyanın, şerefine ve menfaatine do- İkunulmadığı takdirde, bitaraf kala” cağını söylemiştir. ei Yugoslavya - Slovakya Ekonomik Anlaşması Bratislava, 14 (A A.T — Slovakya “le Yugoslavya arasında, terelhli yau- amele esası üzerinden altı ay meri olmak üzere bir ekonomik anlaşma imzalanmıştır. Romanyada Demir Malzemesi Suiistimali Bükreş, 14 (A.A.) — Romanyaya bir harp malzemesi satışı işinde met. haldar olan eski Rumen mili köylü i mebuslarından Molus Boila im bir para ce- ştur. zasına mâkküm ols Uyandıran Haber Propaganda Giriyormuş verilmediğini, hattâ bunların gülünç telâkki edildiğini, daha sonra, bu y: ğın yığın mektupların Almanya da- hilinde bozgunculuk yapmayı daf ettiği görülerek vaziyetin tah olunduğunu anlatıyor. Alman gaze tesine göre, tahkikat neticesinde, bu mektuplara imza atan King Halil'in İngiliz hariciyesine mensup olduğu, ve bu adamın Ingiliz hariciyesi baş. müsteşarı Van Sittard'ın emri altın- da çalıştığı anlaşılmıştır. King Hall, yazdığı o mektuplarda bir harp koptuğu takdirde Almanya- nın neye uğrıyacağını anlatıyor ve Alman halkını sulhten ayrılmamıya davet , Bu mektup ini dolayısile Doktor Göbbels, bügün bu mektupları ya- Hariçten Gazel Yazan: B. FELEK | ems kır hattâ barlarda ekseri tesadüf ettiğimiz bir levha vardır: “Hariçten gazel memnudur. Çünkü orkestra veya İnce saz ya- hut caz tatlı tatlı çalıp dururken: “Ciğerim yâreledi hanceri cevrü si. temin,, Diye süzinâkten veya kürdiden birisi gazel okumağa başlar. İyi o - kusa ne alâ! Ne kadar falso ses var. mayı ziyaret etmesi için Kont Ciano |sa onu çıkarır ve daha fenası bir makamdan tutturur, derken maka - mı kaybeder, bir türlü karar vere < mez, Dolaşır, dolaşır, ne okuyacağını şaşırır. Gnzelin güftesi biter. Meya- ni bir kaç kere tekrar eder, Yine baş- ladığı yeri bulamaz. Medetlere baş vurur, O da kifayet etmez. Aman, of gibi sadalarla işi yürütmeğe çalı- şır. Olmaz ve nihayet sustururlar, Her zaman da böyle nâhoş ses - İlerle müşterileri rahatsız etmemek için gazinoların, kahvelerin duvar larına işte böyle: “Hariçten gazel memnudur” Di. ye yazarlar. Her ne zaman ki, bir münasebet siz kimesne üstüne vazife olmayar bir işe burnunu sokar ve tatsız bir nota çıkarırsa ona hemen; İ . “Hariçten gazel memnudur” der. ler, * İ Geçen akşam radyoda; muhtelif memleketlerin dünya haberlerini dinliyordum. İtalyan o hükümetinin, Fransaya bir nota vererek (Hatay) ın bize iadesini protesto ettiğini öğren- dim. Dünkü gazeteler de bu haberi teyit ettiler. Fransa hükümeti, Türklerle mes- kün ve Türkiyeden yirmi sene evvel nahak yere ayrılafış olan bir Türk vilâyetini bize iade etmekle bir hak. sızlığı izale etti. Lâkin İtalyanın Ar- navutlüğu silâhin işgaliyle & acaba hangi haksızlık, izale edildi. Çuknla- ta rengi masumlarla meskün Hahe- şistan imparatorluğunda İtalyanın acaba etnik ve tarihi ne gibi alâka. sı vardı? Mümkün olsa da siyasi itilâflar, yapılan politika âlemine de, gazinolarda olduğu gibk “Hariçten gazel memnudur” di- ye bir levha as53?, belki bahsettiğim nota gibi falso seslerin çıkmasını ax çok önlemiş oluruz. Yugoslav Kabinesinde Değişiklik Olacak Belgrat, 14 (A.A.) — Belgradın si yasi mahfillerinde dolaşan bir şayla. ya göre dün Brdo'da Naip Prens Pol ile Başvekil Çvetkoviç, âyan meclisi reisi Koroşetz ve münakalât nazırı Kulanoviç arasında yapılan mülükat osnasında kabinede bir değişiklik ya- pılmasi ihtimali o mevzuubahis ok muştur. Maçekin uzlaşma zihniyeti. le hareket ederek mutalebatında pek decek hir formül bulunmamakta ve ileri gitmemesi sayesinde Hırvatlar la yakında hasıl olacak itilât Yugos- lavya kabinesinde bir değişiklik hu- Ğüs göğüse muharebeler olmuştur. Hava kuvetlerinin de yardımı ile Mogal - Sovyet kıtaları, şiddetli bir | motörlü piyade alayı, birinci ağır tap İsu alayı ve altı ilâ yedi Japon - Men- çu süvari alayı iştirak elmiştir. fırkalarındandır. Bu fırkaların bu derece kolayca mağlüp olmalarının sebebi, Japon piyadesi arasında ma. zan zata cevap vermiş ve bu mek. hattâ Taymis gazetesi bu meseleye © dair tupların İngiliz bizzat Lord Helifaksın malümatı da- Yazdığı son yazıda şu mütalcayı ileri hariciyesi, sürmektey, mukabil taarruz yaparak Japon .| Bu muharebeler esnasında Mogel- i a sule gelmesini intiça edecektir. “Her ihlimali kavrayacak for -| Mânçu askerlerinin bütün hücumla.| Sovyet hava kuvvetlerile — tayyare | neviyatın derin suretiğ pi iresinde yazıldığı anlatıldıktan sonra ama mül bulunamadığı takdirde üç dey - |" muvaffakiyetle püskürtmüşler. İdafii bataryaları, 61 Japon tayyaresi | başladığıdır. Japon hava kuvvetlerile | bunu çocukça bir propaganda telâkki | o Ağatürkün Validesinin Sütte Be zarlı mlteköBil Sal Mogol - Sovyet kıtaları, Kalkın. |düşürülmüşlerdir. muharebe arabaları kıtaları ise, Ja.| ettiğini anlatmış ve bu vadide uzun Kabri muahedesini imza etmeleri ve ken- Gölün şarkındaki arazide kuvvetli 25 mayıs ile 12 temmuz arasında pon piyadesinden daha zayıftır. mütalealar serdetmiştir. dilerine. yahut Almanyaya bitişik 0- lup yardım isteyecek her ( devletin Imdadına koşmayı taahhüt etmeleri ızmir, 14 (A.A) — Atatürkün va- Hidelerinin Soğukkuyudaki makbere, leri güzel bir âbide şeklini almıştır. Geniş bir parkın içinde kalan kebrin kaldesi üzerine on tonluk bir granit yerleştirilmiştir. Buraya “Ebedi Şef Atatürkün annesi Bayan burada yatıyor,, ibaresi cektir. mümkündür.” Şimdilik vaziyet hu merkezde - dir. Onun ne gibi tahayvvüller geçi - receğini görecej — © Bulgar hükümeti erkânindan biri ile Sobranya Meclisi âzasından yirmi kişilik bir grup Sovyet hükümetinin misafiri olarak yakında Moskovaya gidecektir. Bulgar Başvekilinin de yakında Ro- maya gideceği bildirilmektedir. * İlalyonın Akdenizde “on iki adada tahkimat yaptığı haberleri, İtalya hükümeti tarafından hususi bir mak. satla işae edilmistir. Bu haber İtalyanın Kahiredeki #janları tarabınden ortaya atılmıştır. Zaten İtalyanlar bu on iki adada tahkimat yapmakla meşguldürler, Ha. ber yeni değildir. i tu maktadır. Ve şimden sonra müzakereler gi: tulacaktır, * Almanya, Komanya ile akdettiği iktisadi anlaşmaya (| İstinaden, bu seneki hububat mahsulünün tamamen kendisine verilmesini istemiş, fakat Romanya hükü- || meti bu talebi kabul etmemiştir, Ayni zamanda Al. manyanın göndermekte bulunduğu makinelerle bir. likte teknisyen göndermesini de reddetmiştir, Roma yanın bu hareketi, ve son zamanlarda almakta bu. lunduğu askeri tedbirler Almanyayı sinirlendirmiştir. * Alman Hariciye Nazırı Fon Ribbentrop istirahat etmek üzere Salsburg'a gitmiştir. Orada birkaç Rüftakılamılı haber verilsiektelliyi Köza Alman Başkumandanı da tatil yapmak üzere Berlinden ayrılmıştır. e — > Prag Sinemalarında Alman Aleyhtarı Nümayişler Prag, 14 (A.A) — Dahiliye neza- tetinin bir tebliğine göre, resmi ma- kamlar, sinemalarda Alman filmleri oynatilırken vukua gelen Alman 3-| leyhlari tezahürlerin bundan böyle | önüne geçmek üzere tedbirler almış» lardır. Devlet makamları bu gibi tezahür: lere sahne teşkil eden sinemalarda 0- yunu tatil edecek, sinetnaları kapa- tacak ve bu tezahürlerde bulunan kimseleri tevkif eyliyecektir. İnönü'nün Doğduğu Ev İzmir, 14 (A.A) — Milli Şef Inö. nünün doğdukları evin müze haline getirilmesi için çalışmalara devam La diliyor. Evin aslı bozulmamak şarti- le esaslı surette tamir edilebilmesi için bina askıya alınmıştır. Tamirat bitince müzenin hazırlanmasına baş- lanacaktır, * Sovyet - İngiliz müzakerelerinin ümit verici bir safhaya girdiği zannedilmektedir. e Sovyetlerin son teklifi gerek Paris ve gerek Londrada beğe- nilmişitr. Teklifin şekli ve mahiyeti gizli tutul- o Tekaüt Edilecek Valiler Ankara, 14 (Hususi) — wevsuk İbir habere göre bazı valiler yakmds | eksüde sevkolunacaktır. Hazırlanan İkaratname bugünlerde Yüksek Tac. İdike iktiran edecektir