14 Haziran 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

MM -6-939 BUGÜN Halifax'ın Nutku Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL ngiltere hükümetinin Başveki- I li Mister Chamberlain de, ha- riciye nazırı lort Halifax da İngilte - renin harici siyasetini bir kere daha izah ettiler. Bütün bu © nutukların anlatmak istediği en mühim nokta, İngilterenin sulhü korumak için bir cephe kurmakla beraber her zaman âdil ve meşru talepleri tetkike hazır olduğunu ve her meseleyi müzakere yolu ile tesviyeyi arzu ettiğini, onun için İngilterenin Almanyayı çember içine almak gayesini gözetmediğini; bütün maksadın tecavüz zihniyetini boğmak ve kuvvet — kullanarak ta - hakküm etmek isteyenleri kuvvetle karşılayarak kuvvetin hükmünü s1 - İıra indirmek olduğunu anlatmaktır. Bu sözler, İngiliz siyasetinde bir tahavvül sezen mihvercilerin iddia - #ma da kati bir eevap teşkil ediyor. du. Sonra Almanyada halka, İngilte- tenin Almanyayı ihata için her şeyi yaptığı söylenegeldiğinden, halka bu kanaati vermek için her çareye baş vürulduğundan bu nutuklar Alman efkârumumiyesine de hakiki vaziyeti izah etmeyi de istihdaf etmektedir, Alman efkârı umumiyesine mü - temadiyen yapılan telkinat İngilte - renin, ihata teşebbüsüne karşı gel - mek için Çek yurdunun İşgal olun - duğudur. Hattâ bu hareketin peşin- den vukuu bir basiret ve kıyaset ese- *i sayılmaktadır. Hattâ Alman efkârı umumiyesi, İtalya ile yapılan ittifakı da ayni ma hiyette telâkki ediyor ve bu yüzden bir çok sebeplerden dolayı memnu « miyetle telâkki etmediği bu ittifak » tan da memnun görünüyor, Lort Halifax söylediği o nutukta bu teşebbüslere ve telâkkilere işaret ederek harp tehlikesinin bugün bu zihniyette olduğunu söylemiş, ve bu telâkkilerin tamamiyle yanlış oldu - ) ğunu, fakat bu telâkkileri telkin © denli wveet kullanmayı da göze #aıdırıirı tardirae mubakkâk surelie kuvvetle karşılanacaklarım söyliye « rek tutulan hattı hareketin ne dere- Hatay Anavatana Kavuşuyor Bu Mesut Haberi Başvekil Refik Saydam Dün Parti Grupunda Müjdeledi Ankara, 13 (A.A) — Cümhuriyet Halk Partisi Meclis Grupu Umumi Heyeti kugün 13 - 6 - 939 saat 15 te Reis Vekili Hasan Sakanın başkan- Tığında toplandı. Başvekilimiz Doktor Refik Saydam ilk sözü alarak kürsüye geldi. Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlunun misafirimiz Romanya Hariciye Nazırı Bay Grenguvar Gafenco ve arkadaşlarile beraber bulunduğun- dan bugünkü eelseye iştirak ederek malümat arzedemiyeceğini ve ona vekâleten netayİcini muhterem heyetin sabırsızlıkla beklediği Hataya ait Türk Fransız müzakeresinin vardığı neticeyi umumi heyete bizzat arzedeceğini bildirdi, Bu müzakerelerin tam bir anlaşma ile nihayet bulmuş telâkki edi- leceğini ve pek yakm bir âtide Hatayın anavatana kati olarak iltihakını tesit etmekle bahtiyar olacağını müjdeledi. Umumi heyetin şiddetli ve sürekli alkışları arasında kürsüden İndi. Bu münasebetle söz alan Kocaeli mebusu İbrahim Bıblan Ebedi Şefi- mizin hatırasını hürmetle andıktan sonra bu muvaffakiyetlerden dola- yı onun yegâne halefi muhterem Milli Şefimiz İnönüye ve bu İşte büyük faaliyet ve gayretleri görülen Cümhuriyet hükümetine ve Baş- vekilimize ve memleketin daimi korucusu muazzez Türk ordusuna Ha- tay namına minnet ve şükranlar ifade eden ve hararetle alkışlanan bir nutuk irat etti, SATİYE BINASI MESELESİ “Bundan sonra ruznameye dahil takrirlerden Satiye binasına ait olan suale Münakalât ve Muhaberat Vekilimiz All Çetinkaya kürsüye ge- lerek cevap verdi. Yeni teşkil edilmiş olan bu Vekâlete evvelki Vekâletten müdevver Setiye işine ait dosyanın tetkikatımın ikmal olunmuş ve bu meselede suçları görülenler hakkında İcap eden adli takibatın icrası için tahki- kat evrakının Adliye Vekâletine tevdi edilmiş olduğunu bildirdi. Ruznamede başkaca müzakere edilecek bir mevzu kalmadığından gelecek hafta içtima edilmek üzere celseye nihayet verildi. . Paris, 13 (Hususi) — Hariciye Nazırı Bonnet, bugünkü kabine top. lantısında, Türkiye ile cereyan etmekte olan müzakereleri ve kabi- ne toplantısından evvel Türkiye Büyük Elçisi Suat Davaz ile yaptığı mülâkatı anlatmıştır. Polonya Ordusunu Takdir Fransız Generaline Göre Dünyanın En Mükemmel Ordusu Polonyadadır ölmüştür. Varşova, 18 (AZA) — Varşavadan |; bae ara ölmüş Filistinde Yeniden Bombalar Patladı Almanyadan Ayrılan Bir Kısım Yahudiler Belçika ve Hollanda Tarafından Kabul Edildiler Hayfa: 13 (A. A.) — Avruvalı kıyafetinde bir kaç şahıs- tan mürekkep bir çete tarafından Hayfanın şimalinde kâin Habbassah kasabası sekenesi üzerine açılan ateş neticesinde İngiltere ve Hindistandan bir çok ştere, Fransa, Belçika ve Holanda a - İspanya Mihver İttifakı Madridin Askeri Bir Pakt İmzasına Muhalif Olduğu Sanılıyor Romada cereyen eden son İtal - &e tehlikeli olduğunu tebarüz ettir « miştir. Fakat muhakkak olan bir nokta bugün Almanya efkârı umumiyesi « nin “ihata” ya inandığı şüphe götür- mez. Çünkü bütün Alman propagan- dası, bu kanaati vermek için bütün Yasıtalarını seferber etmiş ve aklın icat edebileceği her çareye başvur - muş ve muvaffak olmuştur. Bir millete ihata edildiğini söyle- mek, onu ihata çemberini yarmak i- çin seferber olmağa davet manasın- dadır ve hükümetin bu çemberi par- galamak için tutacağı her siyasetin, irtikâp edeceği her tecavüzün haklı görülmesi ve tasvip edilmesi demek. tir, Bu zihniyetin tehlikesi bu bakım. dandır. Lort Halifax ta bu zihniyeti taşıyanların tuttukları yolu göster mek istemiştir, Propaganda, dimağ ile açılan bir muharebedir. Ve ona dimağ ile mu. kabele etmek lâzım geldiği için İngil- terede de hir propaganda nezaretinin tesisine doğru bir cereyan açmıştır. Ve bu cereyan Almanyada derin bir hiddet uyandırarak harpcuyane bir) tedbir sayılmıştır. İngilterenin propagandaya da â - Zami ehemmiyeti vermesi onun teca- vüze mukavemet, müzakereye fma- de kelimeleriyle hulâasa edilecek siyasetini bir kat daha takviye ede - tektir. Irak Parlâmentosu Açıldı Bağdat, 13 (Hususi) — Bugün ye- Bi'lrak Parlimentosu Kral Naibi ayrılmakta olan Fransız Generali Faury, Kurjer Warszawski gazetesi- nin bir muharririne beyanattı bu- lunarak şöyle demiştir: Tnlame , deki askerlerin en iyilerinden biridir. Polonya hükümeti, müsellâh kuvvet» lerini dünyanın en mlikemmel ordu- larının esliha ve malzemesine muadil silâh ve malzeme İle teçhiz etmiştir. Bütün Leh milletinin hali hazırda ce reyan etmekte olan hâdiseler muva- cehesindeki mutlak birliğini müşahe- de ettim. Bütün bu unsurların bil hassa zabitlerin, küçük zabitlerin ve elradın bu mesut ittihadı, başlıca meziyeti keyfiyet bakımından olan bir beyeti mecmua teşkil etmektedir. Polonyada nazarı dikkati celbeden başka bir şey de her sahada orduya yardım etmekte olan millet ile asker ler arasındaki sıkı birliktir, Malâm olduğu veçhile Genersl Faury, bundan evvel 10 sene müddet Polonyada bulunmuş, 1919 dan 1920 a kadar Varşova askeri mekte- binde profesörlük etmiştir. Prens Paul Bükreşe Gidecek Belgrat, 12 (Hususi) — Leh Ajan- sının bildirdiğine göre, Yugoslav Kral Naibi Prens Pol'ün, ayın ikinci nısfında Bükreşi ve aym sonunda veya gelecek &yın başlarında Floren- siyayı ziyaret etmesi ihtimali vardir. İngiliz gemileri, Hayfadaki İngilizİrasında taksimleri hususunda anlaş- garnizonunu takviye etmek üzere binİma hasıl olmuştur. kadar asker getirmiştir. Sabahleyin Filistinde sekiz bamba ve bir lâğim Jindilâk etmiştir. Bu bombaların seki- zi Telâvivin muhtelif mahallelerin - deki telefon kablolarını tahrip et - miştir, Bombalardan birl bir yangın başlangıcına sebebiyet vermiştir. Haylada yahudi mahallesinde pat- layan bir bomba bir İngiliz polisinin ağır surette yaralanmasma sebebi - yet vermiştir. Petahtikva o yolunda bir arap arabacı, bir lâğımın inilâkı İyüzünden yaralanmıştır. Bu sülkast- İler, yahudi mahafilinde büyük bir gerginliğe bais olmuştur. Reviziyo - nist gençler klübünde müfrit ve mu- tedil yahudiler birbirine girmişler - dir. Klüp azasından altı kişi yaralan» miştir. * Telâviv 13 (A. A.) — Filistin sa- hillerine çıkmalarına müsaade edil - memiş olan Astir vapurunun bü sa - hillere çıkmak hakkına malik olmı - İyan yedi yüz yahudi yolcusu, yahudi makamatına açlık grevi yapacakları - nı bildirmişlerdir. * Paris, 13 (A. A.) — Saint Louis vapurunda buluhan ve karaya çıka- mıştır. Klübün mobilyesi tahrip edil-İertesi günü Ankaraya hareket eyli- Bu muhacirler, muvakkaten mez- kür dört devlet ülkelerinde yerleşe - yonal yahudi komitesi tarafından de ruhte edilecektir. Bunlar — bilâhara Amerikaya gideceklerdir. Mısır Hariciye Nazırı Cumartesiye Geliyor Ankara, 13 (Tan Muhabirinden)— Memleketimize gelmesi mukarrer o- | e Mısır Hariciye Nazırı Abdülfet- tah Yahya Paşanın Haziranın on ye- disinde Istanbulu teşrif edeceği ve yeceği bildirilmektedir. Abdülfettah Yahya Paşanın bu zi- Yareti resmi mahiyettedir. Kendisine Kraliyet umum müsteşarı Abdülha- mit Bedevii Paşa ile Hariciye Neza- reti umumi kâtibi B. Hasime ve nazi- rın hususi kalem müdürü refakat e- decektir. Abdüllettah Yahya Paşa Türkiye: 5 cekler ve bütün masrafları enternas- yan - İspanyol görüşmeleri esnasın - da bir İtalyan — İspanyol — Alman askeri paktınm imzası mevzuu bah solduğu bildirilmektedir. o Bunun abör İspanyol liderlerinin büyük bir kısmının böyle bir pakta taraf - tar olmadıkları söylenmektedir, İspanyol askeri ve bahri heyeti - nin dün İtalyan askeri şefleriyle mü- zakerelerde bulunduğu ve (Serrano Suner ile Kont Cianonun bü toplan - tıda hazır bulunduğu İspanyol tel - gral ajansı tarafından bildirilmek - tedir. Bununla beraber, İspanyol mat buatı henüz bu haberi neşretmedi için Madritin askeri bir pakt imzası- na şiddetle muhalefet ettiği zarını ha- sıl olmaktadır. Romadan bildirildiğine göre Kont Clano bu ayın sonlarında İspan- yaya gidecek ve Dahiliye Nazırı Su- nerin ziyaretini iade edecektir. Berlin, 13 (A, * — Japonyanın Roma sefiri hava yolu ile buraya gel- miştir. Zannedildiğine göre | sefir. Berlindeki meslektaşı ile © Antiko - mintern paktn takviyesi için Tokyo hükümeti tarafından mihver devlet- FELEK | Barem Meselesi Yazan; B. FELEK ir barem meselesi var. Memur- ların maaşları, terfileri falan filân olacak diye bir kanun yapıldı. Mecliste görüşülüyor. Doğrusu bu kanunun ötesinde berisinde o kadar işlendi, ve bu kanun o kadar gitti gel di ve didiklendi ki; onun Oumümi edası hakkında size kati bir şey diye- miyeceğim, Yalnız bir bildiğim varsa; hükü - met, ayni vasfı haiz kimselerin res- mi veya nim resmi o müesseselerde ayni maaşla çalışmalarını temin et « mek istiyor. Bakalım bir de bu sistemi dene - yelim. İşte şimdi bu kanun civarında bir takım münakaşalar oluyor. Kimi- si yabancı dil bilene fazla para veril» mesi İzzetinesfi yaralar diyor. Kimi- si yabancı dile kıymet vermek doğ » rudur cevabını veriyor. Kimisi şe - hadetnameye rağbet etmemeli, insa- nin değerini bir kâğıt parçası ispat edemez diyor, kimisi şehadetname ol- mazsa bir adamın tahsil derecesini nasıl anlarız. Eğer bu kâğıtlara kıy - met vermezsek memlekette tahsile rağbet kalmaz diyor, Bu sözlerin hepsi de doğru. Lâkin bunlar, bir barem kanunu işi midir? Yoksa devletin büro mesaisine, ihti- sas mesaisine vereceği ehemmiyet ve memurlarda arayacağı kiymet mese- esi midir. Yâni bir memurin kanunu işi midir? Yoksa hepsi bir arada girift bir dava mıdır? Pek içinden çi- kamadım. Yalnız dedikleri gibi bizde memurlara senede 100 milyon verili- yorsa, bütçemizin yüzde kırkını tu- tan bu para çok paradır. Ancak unut mamalı ki; bu para bugünkü vasfiy- le yalnız umumi devlet hizmetleri » © nin Gereti değildir. Kısmen de kırk sıtasıdı Şimdi işe el koymuşken söyleme liyiz ki; devlet dairelerindeki mesal arzı ile meselâ bank: randımanı arasında hayli fark var - dır. Bir tahsil şubesi © veznedarınn makbuz yazışı ile bir banka vezne « darının iş sürati yüzde elli farklıdır. Bütün bu işler etüd edilirken gö- /zönünde tutmalıyız ki bu kadar para ile çok daha fazla randıman elde edi- lebilir. Fakat bu iş bir harem işi de- Zil, çok daha geniş bir idari reform meselesidir. Mahaza, bu barem babında lâf e- derken topyekün hatıra şu gelir, A Sivil memurların, hususi milesse- selerde yüksek maaş O alanlarında tam bir müsavat tahtında para ka « zanmaları fikri doğrudur ve âdilâne- dir. Ama şuraya da dikkat . gerektir. Külfet ve nimet müsavi © olmalıdır. Bir hamlede 300 - 500 lira ücret- le bir genci bir yere almak, şu veya burada tahsil etmiştir kaydiyle “hiç bekletmeden dolgun maaşlı ücretler tahsis etmek imkân: ortadan kalkın. ca bir memurun da falan veya filân âmirle arası açık olduğu veya şu ve- lerine geçenlerde yapılan teklifler hakkında görüşecektir. | de hükümetin misafiri olacak ve An- karada üç gün kalacaktır. Teşrifat miyan yahudi muhacirlerinin İngil - programı hazırlanmıştır. Diğer cihetten Japon sefareti ile| Von Ribbentropun muavinleri ara -| sında bir noktai nazar testisi yapıl - maktadır. e Sovyet hükümeti ile doğrudan doğruya temas ederek © Daily Herald gazetesinin Zagreb muhabiri, gerek ya bu yerde tensikat yapıldığı için a» çıkta, iki eli böğründe kalmaması da | Bir insan bir kere daireye intisap dan sonra çocuklarının hayatları da dilmiş bulunursa, barem kanunu ile alacakları paraları ve haiz olacaklar vasıfları tespit etmiye © çalıştığımız. memurlar da ayni hayat emniyetine Prens Abdülilâhın bir #utku ile açıl Miştır. Kral Naibi Filistin meselesin den bahsederken Beyaz Kitabın A- Tapları tatmin ve Arap dünyasının #üphelerini izale edecek hiç bir sarih tahüdü ihtiva etmediğini, bununla beraber İngilterenin emniyet verici bir vaziyet almakta olduğunu ânlat- Muştur, Prens Abdülilâh Irak hükü- Metinin örfi idareyi kaldıracağını ve | dahili emniyeti sağlamlıyacağını di. | Ve etmiştir. müzakereleri bizzat idare etmek üzere tayyare İle Mos- kovaya hareket eden İngiliz murahhası Strong mü- zakereleri mutlaka bitirmek kararile yola çıkmıştır. Beraberinde iki esaslı anlaşma metni, üç te ihtiyat teklifname vardır. İki esaslı anlaşma metinlerinden birincide Baltık devletlerinin zikrinden vazgeçilerek onun yerine İngiliz - Polonya anlaşmasındaki cümle- nin konması teklif edilmektedir. Bu teklif şudur: İki taraftan birinin hayati menfaatlerinin hakikaten teh- likeye düştüğünü ve bu sebeple yardım istemek lâzım geldiğini tayin etmesi kendilerine aittir. Molotof bu teklifi beğenmezse, Fransız hükümetinin tavsiye et. tiği söylenen şu formül ileri sürülecektir; “Üç devlet Baltık devletlerinin bitaraflığına riayet et- meği ve rlayet ettirmeği deruhte ederler.” Bu formül de hoşa gitmezse, o vakil ihtiyaten ha- zırlanmış bulunan diğer formüller çıkarılacaktı; Rusya müzakerelere verilmek istenen bu yeni şekilden dolayı memnun olmuştur. İngilterede de City bile Ruslarla anlaşmak lâzım geldiğine kani olmuştur. Onun için müzakerelerin çabuk biteceği umulmakta- dır. İtalyanların Trieste ve Bari sahillerinde ve gerek Adriyatik sahillerinde Alman askeri hareketle- rinin müşahede edildiğini bildirmektedir. Bu as- kerlerin Arnavutluğa sevkedildiği bildirilmekte- dir. İngiliz muhabiri bu harekâtı, Italyan erkânıhar- biyesinin fikirlerini neşreden Gararchia adlı İtal. yan gazetesinin neşriyatile alâkadar görüyor. Bu gazetede şu yazı çıkmıştır: “İtalyanın Balkanlardaki bütün müstakbel hare- kâtın hedefi Çanakkale olacaktır. Rusların bir gün Akdenizde görünmek hulyaları tahakkuk et- miyecektir.,, * Pras'da Çekler arasında binlerce yeni bir İncil kitabı dağıtılmaktadır. Bu İncile evâmiri aşere yerine yeni on emir konmuştur. Bunlardan biri şudur; “Çekçe düşünecek ve cekce konuşacaksın.” nail olmalıdırlar. - Hattâ bu müsavat memlekete hiz met ederek saçlarını ağartmış ve bele lerini bükmüş mütekaitlerin bugün kü gibi yalnız kanun maddelerinin neşri tarihinden evvel veya sonra te- * kaüt olmuş bulunmaları sebebiyle az veya çok maaş almaları farklarım da ortadan kaldırarak eskisine, yenisi - ne, askerine, siviline. bankacısına, | memuruna ayni hakları temin etme | li ve şüphesiz ayni hizmet ve vazife leri istemelidir. Kanunu tanzim, tetkik, tenkit e denlerin de bütün hu mülâhazaları - mizi bildiklerinde şüphem yoktur. Yalnız bu işin hatıra gelen tarafı, hü mühim kanunun Meclisin kapan- makta olduğu şu günlere tesadüf et- miş bulunmasıdır. 9 Bu kanun daha dinç ve devre baş larından birinde müzakere edilse da» İha rahat etüd icin vakit kazanılmış olurdu. İbinden fazla vatandaşın geçinme va- temin edilmeli. 3 edince ölünceye kadar, hattâ vefatın bizim memleketimize göre temin €- i