23 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7
* 23.5-939 Tahlil ve Tenkid Geçen TA EK Hafta İçinde Neşredilen Eserler gerareresesaza. Yazan: | M. Turhan SON ESERİ Yazan: HALİDE EDİP Basan: Ahmet Halit Kitabevi Türk sınıları dışında adı en çök tanınmış, eserleri en çok okunmuş edibi- miz, şüphe yok ki, Halide Edip- tir. Onu Şimal Kutbunun etek- lerinde oturan kavimler | belki bizden daha iyi tanıdılar. Ve Amerikalılar onun ya Zılarına bizden çok fazla para öde- diler, Hakikati söylemek lâzım ge- lirse Halide Edip için bizden © ve bizim kanımızdan yetişti, lâkin Yurdumuzun dışında kiymet bul- du, demek zorunda kalacağız. Burunla beraber o, bizim ara- mızda da en çok okunmuş ve en Şok sevilmiş bir muharrirdir. Eser- leri İngilterede, Amerikada oldu- ğu kadar yurdumuzda da revaç bulmamışsa bu, okur yazarlarımı- Zn azlığıle, roman okuma zevki» nin hâlâ ham duruşundandır. Yok- 8a onun imzasını taşıyan Harap Ma betler, Kalp Ağrıları ve Handanlar Şimdiye kadar yirmişer, otuzar kere basılmak icap ederdi. Çünkü Onlar gerçekten kiymetli eserlerdi. Halide Edibin eserleri hakkın- da böyle bir kansat beslediğim İ- $in onun “Son eseri, adını taşıyan nınin yeni harflerle basil duymaz gerçekten sevin- lm ve vaktiyle okuduğum-bu ki- İabı yeni baştan okumiya koyul - dum. Muharririn bizzat kaydettiği veçhile eserde ufak tefek değişik- likler var, Fakat muharrir ve çer- Şeve eski şeklini muhafaza ediyor Üslüp ise bilgin, hassas, Tuhşinas Sir kadın cazibesini hissettire etti- TS - eskiden olduğu gibi - okuyucu: Yu sürüklüyor. (Son eseri), mhterem edibimi « gin bütün eserlerinde olduğu gibi İzim romanlarda ekseriya görül - Miyen bâkir düşüncelerle doludur. Her tahlili sayfasında bir yenilik Vardır. Zaten mevzuda da müpte - ?el olmak şöyle dursun, okuyucu- tın çoğuna gayritabii görünecek kadar tazedir, ibdüidir. Çünkü kar deşinin karısını ayartip elinden al- MiŞ bir erkeğe gönül veren münev- Ver, sanatkâr ve haysiyetli bir kı- Sın hissi macerasını hikâye etmek tedir, akat bu hikâye, gelişigüzel ruhları tahlilde bugünün ilmi düsturlarına ta- mamile sadık ka lıyor ve tabiatin haricine çıkar - ai ken de ilmi ken- me kılavuz yapıyor. Lâkin bu ko retini soğuk nü elemiyor. Filân filozofun dediği $i, filân felsefi mektebin düstur- Finda görüldüğü gibi cümleler “oanarak romanı romanlıktan çı- ee, Yor ve bütün felsefi düşün- “erini hikâyenin tabii akışı içine sejg uyucuya hazmettiriyor. Me- satı, erin bir yerinde (8. 153) şu rlara tesadüf ediyoruz; “Büyük iYecan dakikalarında ben - sebe aa, * olursa olsun - derhal iki ayrı m olurum. Gerçi herkes belki ta tırlardaki fikri bizim fel ye düşkün başka bir muharri- İZ yazsaydı mutlaka şu biçime “i: “Bende dualit6 de la per- Palitâ denilen phânomene psy- de 180 ekseriya tecelli eder ve bu , oüblement yüzünden ekseriya hdi kendime yabanet kalırım... #e Halide Edibin yazısından bu *okan, a.e Sananesas Rıza Tevfik ilmi noktalar, hattâ ıstılâklar sezi- ağırlığından azap çekilmez. Muslim Ahmet Halit, bu ese- ri basmakla Halide Edibi eski harf- lerle okuyamıyan gençlere büyük bir ikramda bulunmustur. Takdir ederiz. BİR AVUÇ SAÇMA Yazan: REFİK HALİD Basan: Semih Lâtfi Kitabevi K vi hikâyeciliğin hemen he- men yegâne Üstadı olan ve en basit mevzuu en bedil ve pek edebi bir biçime sokmak bakı dan ise muhal kak ki yegâne sanatkârımız bu lunan Refik Ha- Ildin otuz dokuz nefis'yazidan te - rekküp eden bu ese kuyucuların rağbetine sunuldu, Ustad bu kitabında da “Tavrı muhtarını, bırakmamış ve esere a- Bir avüç saçma, dını verdiği baş lıklı parça bir kitabin - başka mu- harrirler tarafından 3 başına değil, ortasına verlestiril - miştir. 39 yazının hepsi ve okunulacak ve ok ve tekrar olunacak kiymettedir. O- nun için şu veya bu parçadan nü- mune vermeği yersiz buluyorum. Yalnız (Bir avuç saçma) haştığı al tındaki yayzı, mizahi ciddiyete ör- nek olacak vecizelerden teşekkü! in o parçadan birkaç satır alıyorum: 1 Ayağında nesir olduğunu kas dına söyleme. Muhakkak üstüne ba- dizine çıkar. ler vardır; Sussunlar lir? kadın yalpssz Hem &e olmamalıdır. — Güzele ne yakışr diye ağızları ği doluya tutu- da kızak, Şözel ve zarif sözler değil mi?. İşte Refik Halidin yeni basılan ki- tabındaki 39 hikâyenin hepsi bu a- yarda nüktelerle doludur ve o kâyelerin her biri uzun birer » te, mufassalca birer edebi vecize- diri. de basıldı, Om. GÜNAHLAR DEVLETİ Yazan: HALOK CEMİL TANJU Basan: Etiman Kitabevi ihin kıymeti anlaşıldıktan çoğaldıktan sonra bizde - ki- mi tarihe sadık, arihe kar- olmak birçok tarihi romanlar tarihseverler şartile - ri de - Edebiyatı tarihten çok daha fazla sevmesine rağmen - o cere roman, binden fazla da tarihi mu- sahabe yazmıştır. Fakat Han, Timürlenk adi: ranla temas ettiğim devirlerin da- Cengiz romanla - elimden gelmedi, tarihi roma zan başka muha lere kadar hayalini geriletenler ve o âlemlerden mevzu derleyenler varsa da eski Türklerin hayatını tasvir eder mahi a konulan eserle, m uttur İşte Halük Cemil Taniu hu iş - lenmemiş yolda yürümeği sınayan meslektaşlarımızdan biridir. Türk tarihinde hayatı parlak bir dastan teşkil eden Meteyle babası Teoma- nim maceraları linde hi- kâye ederek ği romanı vücude get miştir. Meteye Oğuz, Teomana Ka- iyenlerin de var olduğu ve Metenin - üvey.ana kahrından aldı Bı irade feyezaniyle - yaptığı işler gerçekten yüksek menkibe mahi- yetinde bu için Halük Ce- mil 'Tanjunun pek mühim bir mev- züa kalem vurduğunu kabul etmek ya- »mer Tiğimiz lâzım gelir, Eski 'Türk ta - rihihden parlak bir sayfayı roman öslübiyle oki iyenler Gü - nahlar devletini okumalıdır. RIZA TEVFİK: HAYATI VE ŞİİRLERİ Yazan: R. G, ARKIN Basan: Resimliay Matbaası Yıl evvel okuyucularım- e | Se | Sergide Asyayı Avrupaya rapte- den Türkiyeyi sembolik bir tarzda gösteren heykel den hir! bana Riza Tevfiğin edebi 6 ilmi k ormuş - | ciddi, yarr lâtife ola- rak ve Riza Tev fiğin © vaktiyie Hâmit hakknda yaz dığı altı yüz sayfalık tenkidi eser- den İktibas ederek şu satırlarla cevap vermiştim:: “Riza Tevfiğin man yeti gayet mu'dildir. dir. Complex- Bu adam Politypigue bir fıtra- tm güzel bir timsalidir. Ona bir limdir denemez. Fakat büyük bir bilgi sahibidir. Sistem sahibi bir fi- lozof da değildir. Lâkin insicam arzeden (Coordonnâ) felsefi itikat - lari vardır ve asıl garip olan bizim diyarımızda ilk büyük felsefe ka - musunu yazmıya da o teşebbüs miştir. Şairliğine gelince, ke: nl kıymeti söz götürmez şairlerimiz den biri olarak kabul eğe mec buruz: O rengârenk fıtratı i nımıya edebiyat ve felsefe tarihle- ri bakımından mecbur olduğumuz gibi!”Şimdi çıkarılan eser bana vak- tile yazdığım bu yarı şaka cevabi hatırlattı, fakat eser, eiddidir. Ri - za Tevfiğin aştığı ve ulaştığı bütün edebi merhaleleri göstermektedir. en seçme şiirlerini - nefesler de da hil - ihtiva etmektedir Eserin kıymetini çoğaltan bir hususiyet de bası bakımından ga- yet nefis olu Kitaphaneleri - miz, Şehbal gazetesi kapandıktan sonra bu kadar güzel kâğıda basılı, ne mecmua, ne kitap görmüştür. Yazanı ve basanı tebrik ederiz, Hava hücumlarını seyyar bir şe- kilde her mahalleye, bu resimde görüldüğü gibi, cankartaran dü- düğiyle bildirecek hava müda- İaasına merbut efrattan biri. HADİSELERİN Âni tayyare hücumlarında halkın nerelere sığınacaklarını magafonla söyliyebilecek şekilde tertibatla yapılmış gaz maskeli bir Fransız müdafaa memuru. — 7 RESİMLER Nevyork sergisinin Türk pavyo: nunda Atatürk heykeli Alman donanmasının İngiliz seri zırhlılarından evvel güvendiği 10,000 tonluk Cep kruvazörleri. nin ağır topları TE ZE EN Ç ei İngilizlerin 10,000 lik beş Alman Cep kruvazörüne karşı yapmıya başladıkları beş adet 35,000 lik zerhlılardan ikincisini denize indiriyorlar, .. Mısır ordusu son zamanlarda ehemmiyet verdiği sahra manevralarını İngiliz Askeri Heyeti Reisi Rober Gordon'un iştirakile yapıyor
