4 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

'DENCEREMDEN İŞ Türk debiyatında Danzig ! Yazan: M. Turhan TAN ; Dis. malüm olduğu üzere bir # çıban başıdır. Her Hitler, ko- iy kazanılmış zaferlerden gurura kapılıp da onu da koparmak İsterse “ Avrupanın siyasi bünyesinde yaman iltihaplar ve ihtilâçler vukua gelme- si muhtemeldir Bununla beraber ben, Polonya ile Almanya arasındaki na- zik durumu üzerinde mülühaza yü - yp değilim, yalnız Danzig şeh-|” nin Türk edebiyatında ne suretle yer tuttuğunu hatırlatmak $ Tum ve bunun için de Osmanlı e “ zinden Vahit efendinin kaleme aldı. b sefaretnameden şu satırlrat 5 ediyorum: “Finkistein sarayına vürudumuz niska (Dantzig) kalesinin tamam-| a zaptı tarihi olan yirmi iki senesi rebiülevvelinin yirmi dördüncü günü olup ferdası sabahında imparator Napolyon Bonapart cenaplarının di- van tercümanları makamında olan Jaubert nam şahıs gelip bir nefer terciimanımızla beraber hizi davet mülüâkat mahalline idhale delâlet eyledi, Orada İmparator cenapları nefer esvabıyle şapkası koltuğunda, kaç enfiye kutusu elinde ayak t- zeri durur olduğu ve bizim dahi ba- muzda âdi destar, arkamızda alsaya uhadan şemseli kerrake bulunduğu ide yüzleşildi, elle selâm verildi, yendee hareketsiz duruldu ve £on- ra konuşulmağıa başlanarak hâmll ol. duğum namei hümayunu eline verdi. imde memnun ve mahzuz olduğu. "Bu tereliman Jaubere telkin ve o da bize tefhim eyledi, Müteakiben dev. İlet işleri üzerinde bir saat kadar ko- | şulup oradan kendi dairemize ay- det edildi, İstanbula tahrirat ve pos- ihraciyle iştiyal olundu. Danzig ahalisinin istimanları im- ratorla bizim mülâkat. edeceğimiz kte ve düşman askerlerinin kale - den çıkışları müşarünileyh impara - torla birlikte kaleye girişimiz günü. “ne tesadüf etmekten nâşi tarafımız. dan tebrik ve tehniye yollu bir ha- >yeket lâzım geldiğinden şu tarih kı. “tası yazıldı; “Ben andayın hezarü heftü heşt sad p sali İsa'da 'Doniskayi böyük Napoliyon ahz etti a'dadan is tarih olur berceste bu mısra garramız agdmğ./şaya “kta a şehrini aldı Fransızlar Pü- rusyadan 1807 Nazmımızın tercümesi İmparator hazretlerinin manzuru olup son de - “recs haz eylediğini bizimle arkadaş- lik etmekte bulunan İtalyan elçisi çelip resmen ifade eylediğinden son- a ikramen yanımıza terfik olunan 'bir ceneral delâletiyle şehir ve kale-| min her tarafını tamamca gezip gör- nek müyesser olmuştur!,, â Dan “İşte Danzig şehrinin Türk edebi, na girişinin şekli ve tari ERRİK : Anıt - Kabirde İstanbul Toprağı da Bulunacak Dahiliye Vekâleti, Ebedi Şef Ala- “türke yapılacak anıtta Istanbul top: Fağının da bulundurulması bakkında Istanbul şehir meclisince izhar edi- len temenniye şu cevabi vermiştir: — 4— Ulu Önder Atatürke yapılarak a- mta İstanbul toprağının katılması temen- Birini hâvi vilâyet umuml meclisinin ka- sarı o Cilmhuri Ha Part Genel Sekreterliğine bildirilm! Bü kere “man karşılık ilişik olarak gönderilmişti © Sayın Falk Öztrak Dahiliye Vekili b atlu Önder Atattirk İçin yapılacak am a İstanbul toprağının da Katılması te İlenmnisi e şehir umum! meslişinin ver- rı saygı ve takdirlerle karşılarız. © Ancak huriyetin 16 inci yıldönümü dplayısile yurdun her turofinda veri Je Slinip gönderilen toprak ta Partide mahfuzdur. Bu meyands İstanbul Vilâye- nitileri de mevcutlur. Zamanında ve- ek kurara göre kullanılacaktır. Bu sigeile sehir umum! mectisinin dileğinin yerine getirilmiş olacağını (saygılarımla ederim.» Sekreter Pileri Tüzer Danzig'in sir ikti-| Yeni Belediye Bütçesi Bir Milyon Fazla Şehir Meclisi Dün| İçtimalarına Başladı , nisan içtima devre- in ilk toplantısını dün vali ve be- lediye reisi doktor Lütfi Kırdarın #- eti alında akdetmiştir. valinin kısa bir nutku ile açılmıştır. İLâütti Kirdar bu nutkunda şöyle de- miştir: “| “— Tik işimiz 939 senesi bütçesini!) özden geçirmek olacaktır. Subst| oplantımızda bir çok maruzatta bu- nmuştum. Bütçeyi, bu maruzatı na- zarı dikkate alarak hazırladık, Yalnız. intihap dolayısile bir kaç gün teeh- hur etti. Bütçede gözettiğimiz nokta- | lar hakkında müzakerat esnasında da icap eden maruzatta bulunacağım. 1s- tanbul halkını nefsinizde selâmlar, | kararlarınızda daima muvaffak olma | nızı dilerim.,, | Bundan sonra eski zabıt okunarak dilâttan sonra kabul edildi ve uzmameye geçilerek bütçenin, tetkik mek üzere bütçe encümenine gön derilmesine karar verildi. Yeni varidat bütçesi, 1.029.106 li- ra fazlasile 12.423.676 liradır. Bütçe- | deki bu fazla bakayaya kalan yol ver- gisi ile diğer belediye vergi ve re- #imlerinin tahsili ve bir de yeni se- ne vergi ve resimlerinin yüzde 65 rösbetinde tahsil edilmesinin £ ninden İleri gelmektedir. | bazı Bütçe, encümene havale edildikten | sonra ruznamedeki diğer mazbatalar- İda ait oldukları encümenlere gönde- rildi ve toplantıya nihayet verildi. e DENİZ ve LIMANDA : Denizbank Umum Müdürü Dün Geldi Bir müddeltenberi Ankarada bu- lunan Denizbank umum müdürü Yu- suf Ziya Erzin, dün şehrimize dön- İmüştür. Umum müdür, bankaya ait işler ve Alman heyetile yapılan müzake- reler etrafında Iktısat Vekâletine i- zahat vermiş ve ısmarlanma İşi te- bir edilen on bir vapur meselesile meşgul oluştur. Almanyada yaptırılan vapurların noksanlarını ikmal üzerinde hiçbir ihci noktası kalmamıştır. Evvelce Alman tezgâhlarına ısmarlanıp ta yapılmıyan 33500 tonluk Karade: #ipi apurlar için iki buçuk milyon İ mark tezminat slınacaktır. bankça bu vapurların başi İlurda yaptırılması takarrür etmiş Denizbank fen heyeti tarafından Inönü İ yapılan muayene sonunda İ vapurunun kadro harici çıkarılması takarrür etmiştir. *X Gümrük Başmüdürü Medhi ve- köletle temaslarda bulunmak üzere dün, akşam tekrar Ankaraya gitmiş- tir. Denizbankta ilkbahar tarifesi Meclis, İ BELEDİYEDE : İ dan alaca, İSeferlerde şimdilik yalnız posta nak- Bir Otolğs 39 Yolcu Alan | Evvelki gün Silivri ile İlterte- pe köyü arasında 10 kişinin muh telif yerlerinden ağır yaralanma- siyle neticelenen bir otobüs ka- sas olmuştur. Şoför Şehmuz tarafından ida re olunan ve Silivri belediyesi - nin 3 numaralı plâkasım taşıyan hu otobüs muhtelif tarlalarda ça- lışmağa giden 39 kişilik bir yol | cu kafilesini hamilen'yola çık - mıştır. Asfalt yoldan tarlaların yoluna sapncağı sırada otobüs birdenbire yolun sağ tarafındaki hendeğe yuvarlanmıştır. Kazayı haber alan jandarma Silivrideki bütün motörlü nakil vasıtalarını tahrik ederek kazazedelerin im - dadına koşmuştur. On kişiye ba- liğ olan ağır yaralılar hastaneye Deyil 10 Kişi Ağır Yaralı Otobüs Silivri Yolunda Bir Kazaya Sebep Oldu kaldırılmıştır, Jandarmalar kaza muhallinde tamam 39 kişi bulun- duğunu görmüşler ve hepsi; de buraya kadar avni otobüsle | geldiklerini teshit etmişlerdir, Bu kadar fazla yolcu aldığın- dan dolayı şoför Şehmuz yaka - lanmış tahkikata haşlanmıştır, Bir Kaza Daha Dün Maslak yolunda bir o - tomobil kazası olmuştur. Andonun idaresindeki 960 nu- maralı otomobil o Büyükdereden Şişliye doğru gelirken mukabil | istikametten gelen 761 numaralı | otomebil ile çarpışmıştır; Müsa - | deme pek şiddetle olmakla bera | ber nüfusca zayiat olmamış yal. Unkapanı Caddesi İçin İstimlâk Belediyenin, Belediyeler bankasın- beş milyon liradan iki! milyonu, Eminönü meydanından iti- baren Unkapanına doğru açılacak o- lan caddenin Kerestecilere kadar de- vam eden kısmına sarfedilecektir. Belediye harita şubesi, bu saha da- bilinde istimlâk edilecek olan bina- lar hakkında bir harita hazırlamak- tsdir. Bu haritaya göre, bu saha da- hilinde iki eadde, açılacaktır. Bu cad. delerden birisi sahilden, diğeri biraz daha içerden geçecektir. Sarfedilecek olan para sahilden gececek cadde ile ki caddenin bir tarafındaki emlökin istimlâkine verilecektir. Bu istimlâk» ler neticesinde belediyeye bir çok ta arsa kalacaktır. Belediye bu arsaları da satarak buradan kazanacağı para ile yolun diğer eöhetini istimlâk ede- cektir, fiyatlarını dün tetkik etmiştir. Top- rak mahsulleri ofisinin piyasaya faz- la buğday sevketmesi üzerine fiyat- lerin bir miktar düştüğü tesbit edil- diğinden ekmek fiyatının yükseltil- mesine lüzum görülmemiş ve narh ipka edilmiştir. 5 EE ÇE Mb Tayyare Seferleri Başladı Tecrübe mahiyetinde olarak, 1s- tanbul Ankara — Adana hava postası sefer- lerine dünden itibaren başlanmıştır. liyatı yapılacak, tecrübelerden müs- bet netice alınmen yolcu nakliyatına mayısta başlanacaktır. Hazırlanan muvkkat tarifeye gö- | re, b nin tatbiki hazırlıklarına başlanmış tar. Tarife bütün hatlarda 15 nisan- dan itibaren tatbik edilecektir. maada her gün Ankaraya saat de, Ankaradan Istanbula 15.40 ta, Ankara, Ankara —- Izmir,|. vareler Istanbuldan pazardan | ÜNİVERSİTEDE ş Ziyaret Edecekler Hukuk ve Tklısat fak ri tale. belerinden mürekkep 600 kişilik bir kafile, 23 nisan bayramını geçirmek üzere Bursaya gideceklerdir. Bü se yabatlere hukuk ve iktisat fakülteleri dekan ve profesörlerile üniversite rektörü Cemil Bilsel de iştirak erle- cektir. Kafile bayramdan bir evvel, Denizbanka ait vapurla birile Tstanbuldâr Kareket edecektir, Kafileğiim Bese misafir edilmesi etrafında görüşülmek üzere bir he- yet. bugün Bursaya giderek vali Şe- fikle görüşmüş ve her kolaylığı te- min etmiştir. Vali 23 nisanda Çelik- palasta üniversitel'lere 600 kişilik bir kır ziyafeti verecektir. o «g « Yugoslav Talebesi W Geliyor Belgrat mimari akademisi talebe- lerinden 50 kişilik bir kafile, yanlar rında üç profesör olduğu halde bu- gün saat 10.22 de trenle şehrimize gelecektir. Yugoslavya (talebesi Is- tanbul kızlisesinde misafir edilecek» lerdir. Misafir talebe yüksek mühen- dis mektebi ile Dolmabahçe sarayını ve resim galerisini ziyaret sdecekler, yarın da üniversite İle güzel sanatlar akademisini' gezeceklerdir. Yugoslav talebesi şehrimizde bu- Tundukları sırada kendilerine ol sanatlar akerlemiei tarafından bir de gün gi zlyafet verilecektir. e o Tiftik İhracatı Ingütere için piyasamızdan 127 balya tiftik satın alınmıştır. Bu tif tikler Ankaranın işlenmiş iyi malla- rındandır. Kilosu 118 kuruştan veri) miştir. Anadoludan gelen malömeta r- İ göre bazı mintakalarda tiftik keçile. rinin kırkımına başlanıldığı anlaşıl- İlzmire 10,15 te hareket edeceklerdir. maktadır, GÜNÜN RESİMLERİ : Üniversiteliler Bursayı | la iBir Yaralama Vakası Oldu Kaçan Carih Her Tarafta Aranıyor Evvelki gün Silivrinin Gümüşpr nar köyünde Cemil ve Ibrahim isimli iki genç arasında vuku bulan kanlı bir boğuşma, bunlardan Cemilin g- ğır ve ümitsiz bir halde yaralanması ile neticelenmiştir. Carih Tbrahim Gümüşpmar köy den Yaktbun çobanıdır. Vaka saba- bı Cemil Ibrahimden kendi keçileri- otlatmıya götürmesini rica etmiş- tir. Tb nin bu teklifi kabul etme- mesi üzerine evvelâ aralarında bir ağız kavgası başlamıştır. Bir aralık bıçağını çeken Ibrahim Cemilin üze. rine yürümüş ve rastgele yerlerine vurmağa başlamıştır. Vakadan ba- berdar olan jandarma yaralıyı oto. mobille Cerrahpaşa hastanesine kal dırmıştır. Bu aralık firara muvaffak İ olan Torahim her yerde aranmaktadır MAARİFTE : Ortamektepler İçin Yeni Kıraat Kitabı Maarif Vekületi, orta mekteplerde okutulmak üzere yeniden üç ciltlik bir kıraat kitabı serisi yazdırmıya karar vermiş, bu husus için bir ko- misyon teşkil etmiştir. Komisyon me. buslardan Reşat Nuri, Falih Rıfkı Ali Canip, Fâzıl Ahmet, vekâlet w- mumi müfettişlerinden Halil Wedat, gazeteci Hakkı Tarık, muallim hat Sadullah ve Refik Ahmet Seven- gil, Apkara lisesi ingilizee muallimi Nurettin Altan, Istanbul kız lisesi e- debiyat muallimi Süleyman Şevket- ten Ibarettir, Komisyon yakında An- #slada (opığülkuk çüşmalarına DAŞ uyacaktır. Neşriyat Kongresi Yaz ortasında Ankarada toplana- cak olan neşriyat kongresine şehri- mizden iştirak edecek olan gazete, matbaa, mecmua sahiplerile, tâbiler, hususi surette. kitap çıkaranlar ve beşriyatlâ alâkadar sair müesseseler ve şahıslar cuma günü öğleden evvel ve sonra olmak Üzere maarif idare- sinde vilâyet mektupçusu Osmanın riyasetinde bir toplantı yapacaklar. dır. Bu toplantıda neşriyat Kongre- sine iştirak edecekler tesbit edilecek- tir, — > İş Bankası Umum Müdürü İş Bankası umum müdürlüğüne tayin edilen Salâhattin Çam, dün An- karadan gelmiştir. Umum müdür, İş Bankasına giderek müdür Nejat | Kentten bankanın Isfanbuldaki mu- amelâtı hakkında malümat almış ve bazı direktifler vermiştir. Bir aralık milli Reasürans sigorta şirketi mü- dürü Refi Bayar umum müdürü zi- yaret etmiştir. Refi Bayar, evvelce İş Bankasında memuren çalıştığı ve oradan naklen Reasüransa geçtiği İ- çin Bankadaki hizmetlerini de ileri sürerek tekaütlüğünü istemişti. Ban- kanın iç tallmatnamesinde tekaütlü- ğe ait mevzuata göre, Refi Bayarın talebi tetkik edilecektir. Dün Şehir Meclisi Nisan devresi içtimalarına başlıyarak yeni bütçeyi tetkik etti, İadlı ziraat muharriri (Fındık Hakkında Yazılmış Eser Var mıdır? S5 — Türkiye ihracatının bel- kemiğini teşkil eden fındık eserler hangileridir, fındığın menşei bilhassa tarihçesi bu- lunabilir mi? C — Fındık hakkında Ziraat Ve- kâletinin neşredilmiş raporları var - dır, Vekâletten isteyiniz. Eskiden ya zılmış bir fındık ziraati kitabı da mevcuttu. Bu kitaptan kalmamıştır. Fındığın tarihçesi ve menşei halekın- da istediğiniz malümatı” Anayurdu Türkiye olan ürünlerimizin menşe” fi Arifin ye- ni çıkmış kitabında bulacaksınız. * S — Osmanlı imparatorluğu devrinde Süveyş kanalını aç- mak için bir teşebbüs var mi- dır? Varsa bu teşebbüs kimin tarafından yapılmıştır? C — Süveyş kanalınm açılması hakkında ilk defa Kanuni Sultan Sü- © leyman zamanında vezir Hadım Si - nan paşa tarafından teşebbüs edil - miştir. Fakat bu teşebbüs tatbik e - dilememiştir. . $ — Önümüzdeki dere sene - sinden itibaren orta mektep- lere müvazi olmak üzere mes leki tedrisat yapılacağı doğ- ru mudur? Eğer bu tedrisat yapılacaksa yeni mektepler mi açılacak, yoksa mevcut orla mekteplere sınıflar mi ilâve edilecektir? C — Maarif Vekâletinin böyle bir teşebbüsü vardır, Ancak bunun için yeni meslek mektepleri mi aç « mak, yoksa mevcut & mekteplerde meslek sınıfları mı açmak lâzım ol » duğu hakkında henüz karar veril - memiştir. . ye a , s — özal #ovanlarının di neşte eriiririek mümkün müdür? J C — Begonya sovanların; nisa * nın on beşinden İtibaren yarı yarıya karıştırılmış yaprak çürüğü ile #un- da toprağına dikiniz. Sovanlar göl » | geli yerde yaşadığı için güneşten za“ rar görürler.. . S — Trabzon hurması adı ile tanınmış olan meyva bildiği “ miz Arabistan hurmasının bir cinsi midir, Bu meyva her yerde yetişir mi? C — Trebzon hurması, hurma 8 ilesinden değildir. Kışın yaprakları" mı döken bir ağaçtır, Domates gibi kızaran bir sonbahar meyvasıdır. BÜ yük ağaç olur. Bunun fenni adı Ka” kidir. japonyadan gelmedir. Yurdu « yetişebilir. . $ — Amatörler için sahne tekniğine ait malümat vere “ bilecek türkçe eser var mi dır? C — Ertuğrul o Muhsinin Yedi Gün mecmuasında bu mevzua dal” bir seri makalesi çıkmıştır. 4 İ TAKVİM ve HAVA 4 Nisan 1939 SALI İ süncüsy oGün30 (Kasım: 145 İ Arabi 1358 Rumi 1395 İ seter 4 Mart 2 Güneş: 5.39 — Oğler 13117 İkindi: 15.23 — Akşam, 18.30 | Yat: 2000 — İrmsükz ss) ğ Yurtta Hava Vaziyeti Yeşilköy meteoroloji istasyonundan af” nen maldmala göre, yurtta hava Eze Dİ” gesinde kapalı ve mevzil yağışb, TrakjMi Kocaeli, ve Akdeniz kıyıları ile Orta A Dadolunun garp toraflarında kapak, ğer yerlerde bulullu geçmiş, rüzgârlif bütün bölgelerde şarki istikametten kismen kapal geçmiş, r şimal şarkiden sani 4-6 metre hizla esmiştir. Saat M4 te tarjikı 759,7 milimetre idi Sühünet yüksek 184 ve en düşük 38 sonüfi kaydedilmiştir. hakkında yazılmış eski, yeni İmuzun sahil iklimi olan her yerinde ©