31 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

| | TANEYVİ c U M A İstanbul Ankara caddesi 102 TELGRAF: TAN. 'ANBUL MART 193? TELEFON: 24310. 24318. 24319 DÖRDÜNCÜ YIL — No: 1315 5 KURUŞ İNİ, BEYANATTA BULUNDU TA GÜNLÜK SİYASİ MUSSO “İtalya, Akdenizde Mahpus Kalamaz!,, Daladier'nin Nutku Her Tarafta Çok Iyi Karşılandı Yalnız Berlin ve Roma Memnun Değil Fransa Hariciye Nazırı J. Bonnet Londra, 30 (Hususi) — Romadan gelen haberlere göre, Sinyor Mussolininin bu sabah Cenubi İtalyadaki Kosenzaya gitmesi, hükümetin cumartesiye kadar Daladier'nin nutku ile meşgul olmiyacağını gösterir. Sinyor Mussolini'nin Romaya Ancak cumartesi günü geri dönmesi beklenmektedir. Sinyor Mussolini, bugün Kosenzada kısa bir nutuk söylemiş ve İste- fani Aiansına göre harici meseleleri ima ederek “İtalya Akde- nizde mahpus kalmak niyetinde değildir” demiştir. Fransa İtalya Kavgası Hâdiseler, iki ceplienİn günden güne birbirlerine | karşı daha kuvvetle mev- zi almasını intaç eden bir | seyir takip efmekfec!_îr.__ls- tilânın ve harbin önüne geçmek için demokrgsılo- rin ne derece fedakârlık- lara razı olacaklarını l:l- ze hâdiselerin birkaç gün içindeki inkişafı göstere- cektir. Yazan: M. Zekeriya SERTEL Almanyanm Orta Avru- |* “pa fütühatından sonra herkes İtalyanın — harekete geçmesinden endişe ediyor ve Mussolini'nin 26 şubatta söyliyeceği nutku merakla bekliyordu. Çekoslovakyanın işgalinden evvel || hava hayli yumuşamış, İngiltere, Fransa ile İtalyanın arasını bulabi- leceği ümidine düşmüştü. Fakat A- Manya Orta Avrupayı istilâya baş- layınca bütün ümitler suya düştü, ve Mussolininin endişesi başladı. Nihayet İtalya Başvekili beklenen hutkunu söyledi. Bu nutuk ne kor- kulduğu kadar şiddetli, ne untuldu- Bu kadar yumuşak çıktı. Mussolini İ- talyan metalibini asgariye indiri- Yordu: Cibuti, Tunus ve Süveyş Ka- halı, Fakat bu vesile ile İtalya Başve- kili Akdenizin, Adriyatik te dahil ol- || duğu halde, bir İtalyan denizi ol- duğunda ısrar ediyor, bu sahada hiç | bir müsamahaya tahammülü olma- dığını bildiriyordu. i İngiliz kabinesi bu nutuktan ü- Mide düştü. İtalya bu defa ortaya|| Adriyatik denizi meselesini de atmış oluyordu. Adriyatik denizinde de- Mokrasilerin hiç bir davaları yoktu. Fakat Almanya Adriyatik - denizine || inebilirdi. Şu halde İtalya Adriyati- || ği zikretmekle Almanyanın bu isti-|| kamette ilerlemesinden hoşlanma- diğını ima etmiş oluyordu. İngiliz || diplomatları bu fırsattan istifade e- debileceklerini düşündüler, ve İtal- taarruza geçeceği || 4' | (Sou Sa, 10. S_ı'i. 1 ıle_) | dusu ile ilk muharebesini 10 İlkteş- | rih karşısında | milli savaşı | rahhaslarımız. || kat, yabancı ordu, karşısında, gene | | Türk cephe kumandanı olarak İsmet | | Paşayı buldu. Ikinci İnönü Bugün Bu Büyü Zaferin 18 inci Yıldönümüdür Bugün, Türk İstiklâl Mücadelesi- nin en parlak safhalarından biri olan «İkinci İnönü» zaferini kazanışımı- zın 18 inci yıldönümüdür. Bu mesut yıldönümü, bize, büyük zaferimizin şerefli tarihini bir defa daha gözden geçirmek fırsatını kazandırmış olu- yor. Düşman ordusu Türk İstiklâl or- rin 1921 de İnönü sırtlarında yap- mıştı. «Birinci İnönü» adını alan bu muharebe muntazam ordu şekline yeni sokulan Türk ordusunun mu- harebe küdretini ispat etmiş ve ta- muvaffakıyetli bir imtihan vermişti. Birinci İnönü zaferi ile Türk mil- N imanının ve kurtuluş ümitlerinin kuvvetlendiğini gören Garp devlet- * leri bizi Londra konferansına çağır- | dılar. Bu davet, zaman kazanmak, oyalamak gayesini is- | tihdaf ediyordu. Nitekim daha mu- | konferanstan dönme- | den düşman İlerlemiye yeltendi, Fa- İ Bursa grupundaki düşman kuv- vetleri 23 Martta ileri hareketine geçtiler. Şimalden veyCenuptan iki kol halinde ilerliyorlardı. Uşak Gru- pundaki düşman kuvveti de Afyon Uşak arasındaki Dumlupinar mev- zilerine doğru üç piyade fırkasını harekâta iştirak ettirmişti. Yani 15 | bin tüfekten ibaret Türk istiklâl or- dusu karşısında düşman, 40 bin pi- | yade tüfek ve 8 bin ağır ve hafif ma- | kineli tüfekle iki grup halinde ta- arruza geçmişti. Üç gün süren bir muharebeden svlra, düşmanın kâfi derecede yıp- ranmış olduğunu gören Garp Cep- hesi Kumandanı İsmet Paşa, verdiği bir emrile 31 Mart günü bütün kuv- vetleri ile Şimalden ve Cenuptan bir mukabil taarruza geçti ve 5 gün süren İkinci İnönü meydan muha- rebesi Türk ordusunun kahramanca zaferi ile neticelendi. Büyük kuman- dan, bu zaferi ile «yalnız düşmanı değil, milletin mâküs taliini de yendi.,, " Bu tariht yıldönümünde, — Aziz Cümhürreisimiz ve Milli Şefimiz İs- met İnönüyü saygı ve minnetle se- lâmlamak her Türk için bir vatan borcudur. | ailmiştir. Fakat bu söz M. Daladier'nin söz lerine cevap teşkil edecek mahiyette değildir. İtalyan gazeteleri bugün Daladi- er tarafından söylenen nutkun ancak hulâsasını yazmışlardır. İtalyanın en salâhiyetli muharriri sayılan Gayda, Daladier'nin nutku hakkında şu söz- leri söylüyor: “Nutuktan” İtalyanın açık bırak. tığı kapının Fransa tarafından kapa- tılması istenildiği anlaşılıyor. Fakat İtalyanlar sabırsız değildir. Bekle - || meyebilirler..,, Sinyor Gayda Tunustaki İtalyan- ların yüz elli bin ve Fransızların yal nız altmış binden ibaret olduklarını iddia etmektedir. Halbuki M. Dala - dier İtalyanların doksan binden iba- ret olduklarını ve Fransızların 110 binden fazlaya vardıklarını anlat - mıştır. Kont Ciano ile alâkası malüm olan Telegrojo, Daladier'nin yalnız Fran- sa efkârı umumiyesine hitap ettiğini yazıyor. ve bu nutkun beynelmilel sahada gerginliği izaleye medar ola- cak yeni hiçbir unsur getirmemiş ol- duğunu ilâve ediyor. Notaların metni neşredildi Sinyor Mussolini, İtalyanın geçen 17 kânunuevvelde Fransaya verdiği notada İtalyan noktai nazarırA anlat- tığını söylemişti. Daladire, bu iddiaya cevap vermiş ve bu motanın vu vadide hiçbir şey söylemediğini bildirmişti. Bugün, bu notanın metni ile Fransanın cevabı neşrolunmuştur. (Sonu: Sa. 10, sü 5) Hariciye Vekili Albay Kole'yi Kabul Ederek Görüştü Ankara 30 (Tan muheabirinden) — Fransız yüksek komiserliğinin Ha- tay delegesi Albay Colet bu sabah şehrimize gelmiş, istasyonda Fransız elçiliği memurları ve hariciye vekâ- ||leti mensupları tarafından karşılan- mıştır. Albay Colet, öğleden sonra Hariciye Vekili tarafımdan kabul e- Amerikaya Bir “Tayyare Filosu Gönderiyoruz Ankara 30 (Tan Muhabirinden) — Hükümetimiz Amerika Birleşik dev- letleri istiklâlinin 150 inci yıldönü - mü şenliklerinde bulunmak — üzere bir tayyare filosu göndermeyi düşün mektedir, HALK GAZETESİ Edenle beraber Beck, geçenki Londra seyahatinde ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Muallimlerin ve mektep talebesinin en kuvvetli yar. dımcısı, Çocuğun en zengin kütüphanesidir. Çocuğunu se- ven her babanın yavrusuna verebileceği en güzel hediye. dir. Müessesemiz tarafından neşredilmiştir. Evinizde bir tane bulundurunuz. UDanzigde Alman Almanyanin — Ültimatomu Tekzip Edildi SUŞ N İ Mirajay Beck, Londradan Sonra | P""'#e de Temaslar Yapacak © hakkında A ve Mister Chu beklenmektedir. p, “arasın - Ci siyaset hakkî;ığî-“ Ayvam Kamarası hari: Tazyikı Artıyor Vvel 1 histan sefiri ile görüşmüş j işti. Mister » > Chamberlain’inrchih kabul 9tmıştı * Yayın beynelmilel vaziyet ada söz söylemesi zartesi günü yapacı aktıîüşakereyi gelecek pa; G W #or x Nafıa Vekili Ali Çetinkaya, Trefa- katinde idare müsteşarı Rüçhan ve kalemi mahsüs müdürü olduğu hal- de dün sahbah Ankaradan şehrimize gelmiştir. Vekil, Haydarpaşada Vali, Emni- yet Direktörü, Elektrik ve Tünel İdareleri ve Nafıa Vekâleti erkânı ve bir çok dostları tarafından kar- şılanmış ve vapurla karşıya geçerek doğruca Taksimdeki evine gitmiştir. Vekilin dünkü tetkikleri : Ali Çetinkaya, evinde bir müddet istirahat ettikten sonra saat 10,40 ta Metro Hanimna gelmiştir. Tramvay ve Tünel Şirketlerinin Nafıa Veki- letine geçmesinden sonra vekilin ilk Gazetemiz Mektepliler — Futbol Şampiyonası İçin Bir Şild Koyuyor Tafsilât spor sayfamızda Nafıa Vekili, Haydarpaşa istasyonunda || de tetkiklerde bulunacak ve Pazar || da Gümüşsuyunda yapılmakta olan ||asfalt yol inşaatını Ali Çetinkaya, Nafıa | Işlerimiz Uzerinde Geniş Izahat Verdi 1 — Tramvay, Tünel İdareleri teşkilât projesi yapılıyor 2 — Havagazı şirketinin alınması işi geri kaldı 3 — İran - Irak hava seferleri için tayyareler alıyoruz 4 — Erzurum demiryolu Teşrinlerde merasimle açılacak 5 — Halk tipi radyolar için tamir atölyeleri kurulacak ziyareti olduğu için Metro Hanı bay- raklarla süslenmiştir. Vekil, kapıda tramvay ve elektrik murları tarafından tezahüratla kar- şılanmış ve yeni idarenin tahrirat müdürü Tahsin kısa bir nutukla tramvay ve tünel| şirketlerinin satın alınmasından dolğ&memur arka- daşlarının şükranlârını bildirmiştir. Ali Çetinkaya memurlara teşek- kür ettikten sonra altıncı kattaki vekil odasına çıkmış ve idare şefleri- ni ayrı ayrı çağırarak kendilerinden tramvay ve tünel işleri hakkında servislerini alâkalandıran işler et- rafında izahat almıştır. Saat 12,20 de Metro Hanından ayrılan vekil sa- at 15 te tekrar gelerek geç vakte || kadar meşgul olmuştur. Vekil tram- vay ve tünel işleri üzerinde bugün günü yapılacak Parti Grupu içtima- ında Bulunmak üzere yarın akşam Ankaraya gidecektir. Ali Çetinkaya dün öğleden evvel Eminönü meydanını öğleden sonra tetkik etmiş ve idareleri me- || hngiliz bu « ü yi SMe)k ; federasyonu ğîî; InglltEre’ Flesı fe Rusya ve Le » anın derhal Bk c'ePhe teşkil et - Meleri ve Armı &- Mesi için bir *rika 3) de temas edil- 119 federasyonu bu , Vermiştir. Amî talyan tecavüzün Svletlerin Alma birleşmeleri lehin d:dn— bilâkayduşari Danzigde Daziyeş zdi 1 Bugün Varşova ile Berli en haberlere göre Alm hhden ge—_ tana bir ültimatom Ven::j.Va_ Lehis- si üzerinde bir tazyik bildiriyor. Fakat Alma koridordaki Almanların fena bi le gördüklerini haber veri, y u müuameleyi takbih ediyor. Fakat Varşova vaziyeti miyle zıddınaşolduğurî:.ıyîıîge:ama k mekte ve Lehlilere karşı her hâltî x tin reva görüldüğünü bildirmektediî— Bugünkü Varşova z hepsi de Miralay Bekin yaretinin ehemmiyetini mektedir. Paristen haber verildiğine göre, Miralay Bek, Londradan döner- ken Parisi ziyaret için vuku bülan daveti de kabul etmiştir. Nitekim Mi- ralay Bek, bugün Fransanın Paris se- firi ile görüşmüştür. Miralay Bek. pa- zartesi günü Londrada bulunacak ve İngiliz ricali ile görüştükten sonra (Sonu, Sa: 10, Sü 4) Me, ya pmadşele- n eteleri Londrayı zi. arından itibaren tefrikaya baş lıyacağımız bu eser, Mütare: ke ve işgal günlerinde — Vahdetti: ile Damat Ferit tarafından çevriç entrikaların üzerinden esrar perd | sini kaldıracak, sizi başından sont — | na kadar heyecanla saracaktır. Vaht — | dettinin milli cereyanları için ne kadar alcaldığı ve nelere cür'et ettiği hakkında şimdiye ka- dar işitilmemiş, kuvvtli delil ve ve- sikalara müstenit malümatı bu tef- | tikada okuyacaksınız, Yarın TAN'da 2-Safiye Sultan Üstat M. Turhan Tan'ın, okuyu- | cularımız için hazırladığı bu nefis W şahesere Pazartesi gününden itiba- | ren başlıyoruz. Venedik güzelinin i hayatını, Şehzade Muratla beraber | geçen günlerini, Üstadın kılı kırk ! yaran ve sürekli heyecanlar vadeden | kaleminden dinliyeceksiniz. Pazartesi TAN'da boğma (Sou Sa. 10, Sü. 2 de) y ş Varşova, Almanların Dan;?değildirı k TİYOr Ve bu.'::'.- V Sazetelerinin tebarüz ettir. * .- e ) eçi | » ı J aı Lon ; ı) Ş Tef İngiltere kabi' (A . yondra, 30 (Hususi) — hesi dün topl, a:îı dı(ğı halde bugün de toplanmış — ği ve anlaşılan Almanya'- Lehistan vaziyetini !"d* tetkik etmi tir. p riciye Nazırı Lord Halifax, — © , Bi