30 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
ö di m e İ 2 PENCEREMDEN Sıvas Şifaiyesi Yazan: M. Turhan TAN ürk Tarihi Kurumu tarafından çıkarılmakta bulunan bellete- Bin son suyısında, “Sivas Şifaiyesi” başlıklı bir yazı gördüm. Bir mima rin kaleminden çıkmış olan bu yazı: 725 yıldanberi ayakta duran ve güzellikten anlar her gözü kamaştı- *a gelen nefis bir Selçuk eserinin hu- günkü hazin durumundan bahsolü - nuyor. Ben, belletendeki satırları okur - |” ken Sivas Şifniyesine otuz sekiz yıl evvel yapılmış bir sul'kasti hatırla. dım: Anadoludaki Selçuk eserlerine ilgi gösterenlerce malâm olduğu iize- re Sivas Şifaiyesi birinci İzzettin Keykâvus bin Keyhüsrev tarafından 1214 tarihinde hastane olarak yapıl mıştır. İzzettin 1219 da ölünce bü hastaneye gömüldü ve bir yıl sonra da mezarın Üzerine zarif bir türbe yapıldı. ( İzzettinin o sandukasına - kendi vasiyeti mucibince - İki farisi beyit işlenmiştir ki manzum tercü - mesi şudur: Ba cihanı ki terk edip gittik. Rencini dilde berk edip gittik Şimdiden sonra nevbet erdi sİZ€ Nitekim evvel ermiş idi bize Fakat türbenin kıymetli tarafı ne bu şiirdir, ne de onu taşıyan San. dukadırı Asıl kiymet sırlı tuğlalar ve çini mozayiklerle süslenmiş olan türbe kapısındadır. Ve bt kıymet ka pıntn üzerinde bulunan ÇİNİ ile yazı- lı kitabe yüzünden beş on kat art. maktadır. İşte suikast dediğim hain hareket bundan otuz sekiz Yil evvel bü kita- be üzerinde yapılmak istendi ve tür- benin muliafamasına memur olanlar bir iki ermeninin delâletiyle kitabeyi Fransanın Samsun konsolosuna sat - mayı kabul ettiklerinden gizli, lâkin yaman bir faaliyet başladı. O tarihte Şifaiye, medrese olarak kullanılıyordu. Osman oğullarından Üçüncü Mustafa, Sivasın hastahane - ye ihtiyacı yokmuş 've medrese adı altındaki sıra sıra tenbelbaneler bü şehre yetmiyormuş gibi Şifaiyeyi bir fermanla medreseye çevirtmişti, | onun 1768 tarihli fermanı çıkalıdan-| beri de Şifaiye yobazlar meskeniydi. Kitabeyi - galiba dört hin altına- satmayı taahhüt eden mütevellilerle yardakları medresede yâtanlarla kö nukomşuya bu hırsızlığı sezdirmemek için hiç yoktan bir tamir işi çıkarmış. | Tardı, türbenin Kapısına iskele kür - durup şurayı burayı Kadanalamı girişmişlerdi. İste bü sırada kitabe| dahi parça parça yerinden çıkarı .| yor, suç ortağı ermâhiletden birinin evine götürülüyor ve çalınan çinile - rin yerine de boyalı kireçle yaptırı - lan taklit parçalar konuluyordu. Gariba olurak söyliyeyim: Türbe mütevellileri Sıvasta doğup büyü -| müş AH adlı bir sanatkârı elde et - mişlerdi, çalınan çinilerin taklitleri- ni ona yaplırıyorlardı, O tarihte vâ- kıayı yakından inceleyenler, çalan parçalarla yerine konulanların uzak- tan seçilemediğini ve Ali ustanın çi- niyi boyalı kireçle son derece mâhi. yane taklit ettiğini söylüyorlardı, O nefis kitabe, o on binlerce lira değerindeki eser bif suretle elden çıkmak üzereydi, Umulmayan bir tesadüf işi meydana çıkardı ve şim. di Sıvas mebusu olup © sırada mek. tubi kelemi mümeyyizliğinde bulu - nan Bay Ziyanın himmetiyle kitabe. nin tamamı sökülmeden, çahınan par- çalar da Samsuna aşırılmadan zabı » tanın pençesi hırsızların yakasına yapıştı, sökülön çiniler (geri ahnıp yerine konuldu. İşte şimdi yıkılmak üzere bulu « nan Sivas Şifalyesi böyle bir mace - raya da şahit olmuştu. aa ma BAT TEEN İRİ) SAFİYE SULTAN A Lr Turhan PAZARTESİ BAŞLIYOR İrekende süt ti Dolmabahçe Stadyomu Için Hazırlık İnşaata Bu Sene Başlanıyor Dolmabahçe stadyo'una ait proje. yi hazırlıyan Italyan mimarı Vitoli Violi, dün belediyeye gelerek valiyi gün İzmire, oradan da Manisaya gi derek yaptığı Plâna tevfikan orada | inşa edilen *Ü“Yomu ve plânmın su- reti tatbikini gözden geçirecektir. Mimar, Msnisadan dönüşünde Dolma bahçe #tAdi İçin evvelce hazırlıyarak belediye fen heyetine verdiği plân ü- yerinde bazı tadilât yaptıktan sonra, | valiye gösterecektir. Plân, yeni şek- Mile Spor teşkilâtı erkânma da gös- derilip #ikirleri alındıktan sonra der-| hal #stbik edilecektir. Esasen bele-| diye stadyomun inşası İçin bu seneki | bülçeye bir miktar tahsisat ta koy-| muştur. Beden terbiyesi | direktörlüğünü bu hususta verdiği karara göre her belediye, yol parasından yapılan tah- «Düt çıkarıldıktan sonra, bütçesinde- ki varidat yekönunun yüzde İkisini spora mit tesisata sarfetmiye mecbur. | dur. Bu karara nazaran belediye va» | tidatının yüzde ikisi 10 bin liraya baliğ olmaktadır. Bütçeye koyulan! bü paranın yüzde sekseni stadyom, | yüzde yirmisi de diğer sporlara ve bu | arada koşu pisti, atletizm sahesı, te nls kortu tesisine sarfedilecektir. BELEDİYEDE : İstinye Asfaltı İçin Faaliyete Geçiliyor Nafia müdürü Bedri, dün Rümeli hisarına giderek Bebekle İstinye a- rasımdaki asfalt yol faaliyetini “#öz- den geçirmiştir. İnşaatın Rumeli hi. sarı kısmında telefon, elektrik, su ve hava gazi tesisatına alt bütün fer- şiyat ikmal edilmiştir. İki güne| kadar asfalt döşenmesine başlana- cakğır, Süt Ruhsatnameleri Hifzissıhha Kanununun 170 İnel mhddesine göre, toptan ve yahut pe- areti yapanların ma-| balli belediyelerden ruhsatname al. taaları icap eder. Son zamanlara ka- dar kanunün bu hükmü tatbik edile- memişti. Belediye şubelerine gönde- rilan bir tamimde kânunun bu hük- müns göre, süt satarilardan ruhsat- name istenilmesi bildirilmiştir. k Müştgrisi az olan hatlarda işli- yen otobüs sahipleri belediyeye mü- racaat ederek başka hatlara nakle- dilmelerini istemişlerdir. Belediye, şehrin bütün otobüs servisini yakım- da (amamile üzerine alacâğı İçin bun ların tâleplerini reddeylemi: * Belediye şirketler komiseri Is- mail Hakkı, terfian, yeni teşkil edi- ziyaret etmiştir. İlâlyan mimarı bü) | İz n Dün Ticaret Odasında zücen- ciye tröstlünden şikâyet etmiş bulunan tüccarlar Sanayi tetkik heyeti reisi Şevket reisliğinde bir toplanti yapmış - lardır. Toplantıda müskirat, ga- #oz ve ıtriyat fabrikatörleri ve komisyoncuları bulunmuştur, Toplantıda . bir Süreyyanın İ senedenber piyasamızda bir zilecaciye trös - fünün fiilen iş gördüğü ve ithal edilen mallarla © yerli mamulât Üzerinde tröstün fili tesirleri 6l- duğu iddia ve izah olunmuştur. Fabrikularımız asgari beş bin Viralıktan aşağı sipariş kabul et - mediklerini ve hu mıktar arttık- ca yani 25 hin lirayı bulduğu 2a- man yüzde bir, elli bin lirada yüz de iki, yüz bin lirada yüzde dört ve miktar arttıkça o nisbette is- konto yapmaktadırlar. Bütün sipatişleri de İskönte sayesinde üzün zâmanla Kapatar bilmektedirler, Fakat bu usulün ancak büyük hacimde siparisler verebilenlere faydah fakat kü - tüccarlârın aley - nilmiştir. Hattâ siparişler için a- zami bir had tayin olunması ve asgari sipariş mıktarının tenzil e- dilmesi lâzim geldiği de ileri si- rülmüştür. Bu nrada çatal bı - İ çak fabrikatörleri tarafından - du resmi ve hususi o mües - üccaciye Tacirleri | Şişe Fabrikasından | Şikâyet Ediyorlar seselerin münakasa ilânlermin eenebi firmaların eline verilme- sinin doğru olmadığı ileri sürül. müş ve bu yüzden (o memlekette yapılan mümasil eşyanın satıl - masina'da imkân bırakılmadığı iddis olunmuştur. Bu mesele hak kında da tedhit alınması isteril- | diğinden Şevkef Süreyya bu ta- lepleri not ederek Vekâlete ar » zedeceğini alâkadarlara bildir - miştir. İtriyat âmilleri de Sanayi Bir. liğinde bir toplantı yaparak hs - zı dileklerde bulunmüşlardır. Fz- cümle yerli olârak yapılan ttri çok pahalıya mal albuki o Avrupadan | çok ucuza ithali mümkün olduğu | izah edilmiştir. Şişe fabrikamı - zın bu gibi lüks malları yapmak. tansa daha ziyade memleket icin de sarfolunan eşyanın. İmaline kiymet vermeleri ve lüks malla- rn ithali için gümrük resimleri- nin bir miktar indirilmesinin ye- rinde bir tedbir olacağı ileri sü- rülmüştür. Haber aldığımıza gö- re Paşabahçe fabrikası bu sene - den itibaren daha ziyade küy ha. yatında kullanılan cam eşyanın imalini arttıracak şekilde bir ça | lısma sistemi takibine karar ver- | miştir, Tetkik heyeti reisi a dün akşam Şevket | Ankaraya DENİZ ve LİMANDA : Lodos Fırtınası Devam Ediyor Cumartesi günündenberi fasılalı gir: evvelki akşam Akdenizde şidde- tini arttırmıştır. Marmarada şiddetle &en hava yüzünden küçük motörler limanlara barınmışlardır. Fırtmadan hiçbir kaza olmamış ise de dün sabah Köprü açılamadığından Halice girip çıkacak olan gemiler beklemiye mec- bur kalmışlardır. Hacı Eşref Oturdu Beykoz civarında Servibümu gaz depolarından petrol yükliyerek hare- ket eden Hacı Eşref vapuru suların akintısı İle kumsal bir sığlığa vtur- le gemi yüzdürülmüş ve hiçbir hasa- râ uğramadan yoluna devam otmiş- tir. Sadıkzadenin Yolcuları Finike civarında karaya otüran Sa dıkzâde vaputunun yolcularını ala- rak Ilmanımıza hareket eden Anafar- ta vâpufunün dün gelmesi beklenil len İstimlâk müdürlüğüne tayin &- mekte idi. Geç vakte kadar vapur, olarak devam eden cenubu şarki rüz- | muş ise de gönderilen bir romorkör- | dilmiştir. Ismail Hakkı, yeni komiser | gelmemiştir. Bu gecikmenin lodos tayin edilinciye kadar şirketler. ko. fırtınasının tesirile olduğu ve gemi- miserliği vazifesini de vekâleten ifa nin bu sabah gelmiş olacağı tahınin edecektir. GÜNÜN RESİMLERİ : İ ediliyor. MAARİFTE :. Neşriyat Kongresine İştirak Edecekler Harf inkılâbıpım onuncu yildönü- mü münasebetile Ankârada sergi © vinde tesis edilecek olan sergi ile neşriyat kongresinin açılış terihi bu günlerde Maarif Vekâleti tarafından tesbit edilerek alâkadarlara bildiri— lecektir. Vekâletin bu bususteki ta- mimine göre kongreye İşiirak edecek resmi ve hususi makam ve zevat şun- lardır; Başvekâlet, Vekâletler mümessil. leri, Genel Kurmay Başkanlığı mü- messilliği ve askeri matbaa müdür- lüğü, Basın, İstatistik, Devlet me- teoroloji işleri, harita, posta, telgraf ve telefon, Devlet Demiryolları u- mum müdürlükleri mümessilleri, Ü- niversite rektörü ve fakülteler mü- messilleri, Ankara tarih, dil ve coğ- rafya fakültesi dekam ve profesör- ler mümessilleri. siyasal bilgiler o- Iğılu, güzel sanatlar akademisi, Gazi terbiye enstitüsü, yüksek mühendis mektebi ve yüksek ziraat enstitüle- ri profesörlerinin mümessilleri, lise, muallim mektebi, ilkmektep mual- Ümleri ile İlk tedrisat müfettişleri mümessilleri, Cühmüriyet Halk Par. tisi ve Halkevleri mümessilleri, Türk Tarih ve Dİl kurumları mümessi- || İstanbul 57 inelden Omer Tevfik. Ts- Ki e Eden ilk Mektep Muallimleri — ——— Liste Dün Maarife Geli Terfileri mueipten çıkan ilk .ted- risat musİlimlerine ait liste dün ma- arif müdürlüğüne bildiri ni Mste ile terfi eden mu lardır: İstanbul 55 nci ilk mektebinden Melâhat, Üsküdar Alemdâr köyü baş muallimi Telât, Beyoğlu 17 inel mek tepten Nimet Serez. 16 liradan 17,5 liraya, Istanbul 1 net mektebinden Bedia, | İ İstanbul 45 ten Abit Yücel, İstanbul | 8 inciden Mebrure, İstanbul İ6 mcı- dan Ayşe, İstanbul 47 inciden Hecer Muallâ, İstanbu! 4 ünciden Nazit, Ts-| tanbul 9 uncudan Semiha, Beyoğlu Kâğıthane köyü yaş muallimi Halil, Üsküdar 22 inciden Süreyya, Beykoz 50 inciden Münevver. Kartal mer- | kezden Fatma Anal, Çatalen Karakö-| İ yünden Ihsan, İstanbul 36 ıncıdan| Mustafa Nuri 17,5 tan 20 ye. Istanbul 55 inciden Makbule, İs- tanbul 1i inelden Şükriye, İstanbul 114 üneliden Fatma Nimet, Istanbul! 15 inelden Sabiha Bilsev, İstanbul 11 ineiden Beşir Demir, İstanbul 13 ün- cüden Galip Tarhan, Beyoğlu Okmey danı yatı mektebinden Marit. Beyoğ- Tu 6 incıdan Halise, Beyoğlu 9 uncu- dan Fahriye, Çatalca * Mimar Sinan mektebinden Osman 20 den 22 ye, İstanbul 17 inciden Hatice Şaziye, tanbul 18 ıncıdan Tahsin Uzun, 22 den 25 e, MÜTEFERRİK : Konservatuvarda Dersler Hitam Buldu Könservatuvarın bu seneki tedri- satı hilami bulmuştur. Bu sene mües- seseden 19 *alebe mezun olmuştur. Bu gençlere mayıs ayı içinde diplo- maları tevzi edilecektir. Kanserva- tüvar müdürü Yusuf Ziya, dün veli ve belediye reisi Lâtfi Kırdarı ziya- ret ederek konservatuvar bütçesi İhakkında kendisine izahat vermiştir. Mebuslüğa seçilen ticâret odası muamelât şubesi müdürü Galip Bah-| tiyardan açık kalan müdürlüğe, mua-| melât bürosu şeflerinden Nâsirin ta-| yin edileceği haber alınmıştır. ——— leri, Türk basın birliği ve Anadolu ajansı mümessilleri, Türk Hava Ku- ramü, kültür kurumu, Kızılay, genç lik Kızılayı ve Çocuk Esirgeme Ku- rumu mümessilleri, günlük gazete İer mümessilleri, kitap tâbilerinin ae İ ralarından seçecekleri beş mümessil, matbaa sahiplerinin aralarından se | çecekleri iki mümessil, göcük mee - muaları sahiplerinin ârâlarından $e- İçecekleri iki mümessil, diğer mec mua sahiplerinin aralarından seçö cekleri üç mümessil, Maarif Vekâ- İletinin kongreye ayrıca davet edece- Bi fikir ve yazı adamları. Ankara Vilâyet Umumi Meclisinin, Milli Şefin Ankara Mebusluğunu kabul kendilerine teşekkür edilmesini kararlaştırdığı toplantısı buyurmaları münasebetiyle Ankara Şehir Meclisinde ! | 30-3-939 — Almanya Bir Senede Nekadar Büyüdü? S$ — Almanya 8on bir sen€ $ çinde ne kadar büyüdü? Ç. — Almanyanın işgel ettiği sah son hir sene içinde 217,000 kilornetr& murabbar genişlemiştir. Nüfusu milyon iken 86 milyona | çıkmıştı” Bu artış şu şekilde olmuştur: Av” turyanın ilhakından sonra 74 mily&” na, Südetlerin akından sonrâ milyona, Bohemya ve Slovakyanii * İşgalinden sonra da 86 milyona çif” . | meştır. Bu suretle nüfusu “33 nis“ betinde, arazisi eski toprakların? yarısı nisbetinde artmıştır. . 5S — Almanya ile Romanya & rasında imzalanan ikti anlaşma Almanyanın mala olduğu bütün petrolü tei edecek midir? Romanyadi” ne kadar petrol çıkar, Alman ya senede ne kadar petrol sarfeder? C. — Romanya petrollarına İ8” giltere, Fransa ve diğer mömlek! ler 'de müşteridirler. İngiltdre R9” manyadan her sene mühim mikta”” da petrol alir. Fransa ihtiyaci mühim bir kısmını buradan temi İeder. Romanyanın- senelik pets9! istihsalâir 6.700.000 tondur, AK manya bugün bu miktarın pek 98” nı alabilmektedir. İktisadi anlaşmi tatbik mevkline gectikten sonra AK manlar bu istihsalâtı arttıracak yeni kuyular açacaklardır. Alman İarın bugünkü petrol ihtiyaçla 8.500.000 tondur. Demek ki Roma. yanın bugünkü petrol istihsalâtr A! manyânm petrol ihtiyacmı karşıl” mağa kâfidir. Fllyâki harp yukum da bu ihtiyaç artacaktır. Fükat Al manya bir taraftan da dahilde k# mürden ve sentetik şekilde ay petrol yapmaktadır. Bu $ Romanyâ petrolları Almanya İçi mühim bir kazançtır. $ —Almanyanın Tuna ve Rl kan memleketleri ihracatın * daki hissesi nedir? 55 i Yugoslavya mahsülleri . si yeni mukaveleden evvel Romani# mahsullerinin ©© 401 Türkiyen” & 54 U Bulgaristan mahsullerini” © S0”si, ve Yunanistan mahsuller” ni *ç 30 u Almanyaya gider. - S — İsfanblıl ve Ankara be” lediyelerinden gayri olan di ğer belediyelerde çalışan m& murların tekaüdiye hakkın © dar istifade edecekleri doğ” ru mudur? C. — Hükümetçe böyle bir tası” vür vardır. Fakat bu mesele hakkı” da bütün belediyelere şamil bir kö” Dun henüz çıkmamıştır. . S— Altı sınıflı ilk mektepl0” den mezun olanların bugün © kü orta mektep mezunlı le ayni hukuka malik oli ları doğru mudur? C. — Altı sınıflı ilk mektep zunlarına değil, fakat Türkiyede mülk! veyahut askeri rüştiyede W sil ederek şahndetname almış ola” latin yalnız memuriyete tayinleri hususunda orta mektep (mezi hakkından istifade etmeleri hakki” da 28 —7— 934 törih ve 160 seY” li talim ve terbiye heyetinin bir K#” rarı vardır. mama İTAKVIM ve HAVA 30 Mart 1939 PERŞEMBE | 3? üncü ay o Güm3li O Kasım: 143 me Arşbi: 1338 Rumi 1395 Mart: if 198 183i 406 Sefer: İ Günes san — ös | İkindi: 15,81 — Akğam: | Yata; 2002 — derek Yurtta Hava Vaziyeti 3 Yestiköy Meteoroloji fstasyonundan nan malümata göre, hava yurtta #* denizin Şark kismi ile Doğu Anadol” Şimal kısımları çok bulutlu ve Ol, yağığlı, diğer bölgelerde bulutlu eği rüzgürlar Garp bölgelerinde Garbi ke kümetten kuvvetlice, diğer bölgeleri$ * mümiyeile Cenuptan oriz kuvvette #miştir. #2 bulutlu se İstanbulda bü mis $ metre haris ee “ İm 14 te hava tazyiki 7882 idi, Sühunet en yüksek 158 santisrat olarak Ka)
