27 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

Çanakkale Valisi TAN —— e — Slovaklar 21-3-93y zi EKONOMİ tım, lâkin muvaffak olamadım. Bü- tün sözlerime: “Evin fenne mugayir olduğuna rapor vermek mecburiye. tindeyim” cümlesiyle cevap verili - | yordu. O sırada gözüme mahut usta. ! başının gülümseyen gözleri çarpma- ; sın mu? İhtiyarsız onun yanına koş -| £ tum, vaziyeti anlattım. Herif, “telâş; #tmeyin” diye fısıldadı, mühendise; yaklaştı ve 5-10 dakika sonra yanıma ; gelerek tebşir etti: i — On papel verdim, gönlünü yap- | Apartımanlar lee i ; KE Köylülerle Hasbihal Etti | Macarlarla vE , Niçin Çöker? gz can) Anlaşıyor Kliring Muameleleri (Başı 1 imelde ) ovasını geçtikten sonra !ki saat evvel muharebenin vuku bulduğu meydanı görmüştür. | İtalya Hariciye Nazırı Kont Ciano, Macar sefirini kabul ederek Macar - Slovak ve Macar - Romen meselele- rine dair görüşmüştür. Berlin nasıl görüyor? İ Berlin, 26 (A.A) Macarlarla )Slovaklar arasında vuku bulan mü- Üzerinde Tetkikler Ingiliz, Irlanda ve İsveç Kliringieri Nasıl Işliyor ? İNGİLİZ KLİRİNGİ Kliring mukavelesi 17 eylül 1926 mesi terfik olunmalıdır. Türkiyeye ithal olunan İİ mallarınm fazlalığından delay! tım. Raporu işimize uygun olarak ya- | * pek. Lâkin ıztırap serisi henüz bitme. mişti, bir de doktorla anlaşmak lâ - cım geliyordu. Onu da yine ustabaşı. | blümeği #k'lârından bile geçirmez. tın delâletiyle başardık, evimin bir | oum ©. 0 kabilmeği, erişilmez iki odasını sıhhi düsturlara aykırı) PİF MAY, — enederlerdi. Bügün köy- bulan belediye daktoruna da on lira|1ö Cür “TİYet valisinin huzuruna vererek bu vehmi mahzur yüzünden | €*b**S* Gıkıp istediklerini anlatmak Çanakkale Valisi yeni yeni masraflara girmek tehlike- sini atlattık! * Dostumun bu hikâyesi kulağımda kü pe gibi kaldığı için arasıra yıkıla” göken, yahut bugünün belediyesi t9- rafından sakatları ıslah ettirile” ev) leri, apartımanları gördükçe ve dU7*| dukça kaziyenin nereye dayandığını keşfetmekte | güçlük £ çekmiyorum. Nitekim evvelki gün yıkılan Makar, naci apartımanının da sekiz «n pa . Del uğrunda vazifelerini ihmal ye guiistimal eden bir iki memurun ah. ,“İlksızlığına kurban gittiğine şüphe — etmiyorum. Fakat bakikati kavra - mak, facia kurbanlarını tekrar ha » yata inde edemez ki!., —ğş— . Tokatta Bir Cinayet Turhal, (TAN Muhabirinden) — Burada çilingir Çırağı saatçi Ismail oğlu Ahmet, 14 yaşında Hüseyin a- dında bir çocuk tarafından : öldürül. müştür. Hüseyin Tokadın Üstelli mahalle- sindendir. Burada amelelik yapan ba basının yanıma gelmiş ve tanıdıkla- rından olan nalbant dükkânına gide- rek yatmıştır. Hasan uyurken Ah- met dükkâna gelmiş ve Hüseyine te- cavüğ etmek istemiştir. İki çocuk, bir müddet mücadele et. tikten sonra, Hüseyin bıçağına sarr- larak kendisine tecavüz etmek İsti- yen Ahmedin kalbi üzerine saplamış- tır, Ahmet aldığı yaranın tesirile öl müş, Hüseyin dışarı çıkarak bağır - mıya başlamıştır. Hâdise yerine ge. len bekçiler Hüsevini yakalamışlar. dır. Hüseyin hâdiseyi olduğu gibi an- Jatmıştır. ————————— şeysi, Bana, bana benziyordu, yal- — “Kendimi!” Ve sesi bir fısk. tya benzedi, Belki kendisile e- lay edip güleceğimden korkuyor. du. Ben “Kendini mi?” dedim. — “Evet, o bendim!” dedi, je burasını arilatamıyacağı- ni biliyordu, Hattâ anlatma- Ba bile uğraşmadı, sik bir orman- dan yol açmağa kalkışanlar gibi körü körüne devam etti; — “ O bendim, Şepkasınm al tandaki yüzü benim yüzümdü. El bisesinin İçindeki gövdesinin be- nim gövdem olduğunu duydum. Ona öyle baka kaldıkça, bana Iği- lip bir şey söylemesini bekliyor- dum. Fakat bir yolcünun öteki yolcuya 1âf olsun diye söyledik- leri sözlerden değil, fakat hiçbir şey söylemedi. Kalktı, otobüsten indi. Ne var ki, herifi göreli saat- ler oldu. Hâlâ bakışı devam edi- yor. Ne bileyim, içimde hayatın o ezgi üzgülerinden eser kalmadı. Onu gördüm göreli içimde bir ne şe var. Bir ümit var. Sanki evvel ce Üzüldüğüm şeyler üzgüye değ- mez şeylermiş gibi bir hafiflik, bir kurtuluş.” dedi. Bu sözleri söy- lerken Mehmedin miz ez ağmurun pencere camlarını Kulaması gibi buğulandı. Bunlar toplanarak göz uçlarında iki dam- in oldular. Ve piril piril titredi ler. Onlara göz yaşı Daha Çıkarıldı nın yaralanmasiyle kurtulabilmşitir. misafiri Eleni ve Ligor, beşinci kat- ta oturan Nikolinin kızları Donna ve Dominya ağır, ikinei katta marangoz Simon, karısı Angeliki ve baldızı Eleni de hafif yaralı bulunu- yorlar. sında apartımanda bulunan 19 kişi - den sekizi ölmüş, sekizi ağır ve üçü de hafif olarak yaralanmışlardır. göre ağır yaralıların sıhhi vaziyet - lerinden bir endişe kalmamıştır. olduğu iddialarına karşı apartıman sahibi Aleko Raka, sağlam olduğunu ileri sürmüştür. pan mimarlar, apartımanın oldukça dik bir sathı mail üstüne inşa edildi- ğini, bir kaç gündür yağan yağmur- ların bu sathı mail üzerinde hafif bir heyelâna sebep olabileceğini söy lemişler ve çöküntünün de bu yüz - den vukua gelmesi ihtimali olduğu- nu da ifade etmişlerdir. Ja kalmıyor, vali ile dizdize oturarak, bir arada hasbihal etmek imkânına da malik bulunuyor. köylüler arasında Eski devirde köylüler valiyı göre.i Bu cümleden olmak Üzere Çanak kale valisi Atıf Uluoğlu köylüleri balkev'ne toplayarak onların dertle- rini dinlemiş ve köylülerimizle has- bihallerde bulunmuştur. Köy'üleri- miz halkevinde kendi el işlerini ve toprak ürünlerini teşhir etmişlerdir, Vali tarafından köylülerimize bir çay ziyafeti verilmiştir. Enkaz Altından Dün 5 Ceset (Başı 1 incide) Marangoz Pavli, karısı oOKatina, oturan Bu neticeye göre, çöküntü esna. Hastaneden aldığımız malümata Hüdisenin hakiki sebebi Apartımanın bakımsız ve çürük binanın bilâkis Hâdise mahallinde tetkikat ya - Muhtar Intihabı ba > Yüzünden Bir ğa ni Kişi Öldürüldü Bulanık, (TAN Muhabirinden) — Tirtop köyünde muhtar intihabı yü- zünden kanlı bir vaka olmuştur: Tırtop köyü 25 evli bir köydür. Köylünün ekserisi eski muhtar Mah- muğun akrabalarıdır. Bu sene yeni- lenmesi icap eden muhtarlığa o köy- lü Abdülgafur namında birisi de nam zetliğini koymuştur. Henüz seçime bağlamadan eski muhtarla yeni muh- tar olmak istiyen Abdülgafur arasın. da (htlâf çıkmış ve bu ibtilâf kay- gaya müncer olmuş, köylü tamamen biribirine girişmiş, sopalarla vuruş mıya başlamışlardır. Neticede yeni muhtar olmak İsti yen Abdülgafurun yeğeni Hasan öl- müş ve diğer taraftan da Abdülke- rim ve Mahmut ve Hüseyin hafif su. rette başlarından yaralanmışlardır. Meseleye adliye el koymuş, kanuni takibat başlamıştır. Ancak, polisin dünkü tahkikatına göre mal sahibinin apartımana “hiç bakmadığı, hattâ 26 senedenberi ha- rici kısmını bir defa olsun sıvatma. dığı, temellerin su almaması için lâ- zım gelen tedbirlere baş vurmadığı anlaşılmıştır. Bugün, müddelumumi- lik tarafından tayin edilecek bir ke- şif heyeti mahallinde tetkikler yapa- cak ve ankazı tsmamen; kaldırmak mümkün olursa temeller muayene edilecektir. Ancak bundan sonra ohâdisenin hakiki sebebi anlaşılabilecektir. A ASKERLİK İŞLERİ $ Askerliğe Davet © Beyoğlu Yabancı As. Şubesinden: 1 — Beyoğlu yabancı şubesinde ma kaçağı olarak müsyene görem; Ze mal müz askere sevkedilmemiş 316 (A 232 da. hil piyade, topcu, nakliye, tetkikin, muz habere ve müzlke erlerinin sevkediimek üzere 30 mart 838 perşembe ginü ssat 9 da şubede bulunmaları. 2 — Bedel verecekler 29 mart Sa Çar. samba günü akşamına kadar müracaat ot- meleri. 3 — Teşrin celbinde bedel verenlerle bu celpte bedel verenler 1 nisan 980 günü kıtada bulunmak Üzere müracat etmele-İ detli' bir lisanla Bakirköy Askerlik Şubesindeni © mış 1 — 316 « 888 (dahli) doğumlulardan günü sabahı sant 9 da gubede bulunmaları, 2 — Bu ersttan nakti bedel vermek !8- teyenlerin “bedelleri 20 mart 580 #kşamı- na kadar kabul edilecektir. 3 — Evvelki celplerde bedel vermiş Gla erat dabi 30 mart 539 da sevkediler ceklerinden bunların da ayni gün ve m- atte gubede bulunmaları ilân olunur. MUSSOLİNİ Nutkunu Dün Söyledi: Mukeddes Haklarımız Tanınmadıkça Sulhe Teşebbüs Etmiyeceğiz (Başı 1 incide) milli topraklarmın bütünlüğüne, bil. hassa Tunusa zarar vermeğe matuf isteklere “asla” cevabını vermiştir. Teslim etmek lâzımdır ki Mussoli- ni tarafından bildirilen üç nokta “Tunus, Cibuti, Süveyş” Faşist ga - zeteler tarafından büyük bir şiddet- le ortaya atılanın yanında mütevazi bir program teşkil etmektedir. Bu matbuat Korsika, Nis, Savole'den de bahsetmekteydiler. Bundan başka Roma hükümetinin Tunus, Cibuti ve Süveyş meselelerini ne suretle or taya koymak istediği de aydınlat mağa muhtaçtır, Mussolininin nut - 'kunda bu cihet tasrih edilmemiştir. - Fakat belki bu hususları Gayda- nın beyanatı aydınlatacaktır. Bu İs tekler faydalı bir müzakereye esas teşkil edebilecek midir? Bu hususta bir hüküm verebilmek için İtalya is- teklerinin münderecatını beklemek lârım gelecektir. Fakat bu istekler. den Faşist matbuata ve, bir derece- ye kadar da, Düçenin mutkunda şid. bahsedilmezse bir çok şeyler hiç şüphesiz kolaylaştırıl. sademeler hakkımdaki haberlerin neşri Almanyada menedilmiştir. Slo- vak hududunun henüz tesbit edil - meğiğine ve hali hazırda Çekoslovak idaresi tarafından ırk farkları nazan ibare almmadan tesis edilen ve Slovakyayı Karpat o Ukraynasından ayıran idari bir hattan başka bir şey mevcut olmadığına dair Macarlar ta- rafından ileri sürülen tezi siyasi Al- man mahfilleri şimdiye kadar kabul etmiş görünmekte idiler. Siyasi Al man mahfilleri tarafından muhafa- za edilen süküt, Macar tezinin henüz muteber olduğunu, fakat Almanya- nin himayesine aldığı Slovakları ü- mitsizliğe (o düşürmemeğe çalıştığı mânasını tazammun etmemektedir. İngiltere endişe ediyor Londra, 26 (Hususi) — İngiltere- nin Roma maslahatgüzarı Kont Cia- noyu ziyaret etmiş, Macar - Slovak ve Macar - Romen münasebetlerinde hasıl olan vaziyet dolayısile İngilte- re hükümetinin endişe ettiğini söy- lemiştir. Clano, İtalya hükümetinin İngilterenin endişesine iştirak etme diğini bildirmiştir. Maslahatgüzar, Ayni zamanda Almanya tarafından Çekoslovakyaya yapılan cebir hare- keti üzerine İngiliz kabinesinin gi: riştiği teşebbüs hakkmda da Kont Cianoya malümat vermistir. Siyasi vaziyeti tahlil eden “Seru- tator,, evvel emirde silâhlanma gay- retlerini iki misline çıkarmak lüzu- munu kâydettikten sonra diyor ki “Daha da fazla yapmalıyız. Cebir istimal icap edeceği ahvali gözönüne tilarak “şimdiden, “en”iptidat “Mtiyat kaidesi namına, bize yardıma Amade olanları kendimize temin etmekliği- imiz, icap eder. Sovyetler Birliği, In- giltere ve Fransa ile teşriki mesaiye âmadedir. Fakat aradaki iki devlet, Polonya ve Romanya Sovyetlerin si- lâhlı teşriki mesaisini istemiyorlar. Ancak bu iki memleket bitaraflığı takdirinde Sovyetler Birliği ne ya- pabilir? Bundan başka bir Ingiliz « Fransız » Rus ittifakının Franko ve Mussolini üzerindeki tesiri ne olacak- tar? Serutator, bundan sonra mecburi askerlik hizmetinin müdafilerini ten- kit ediyor ve diyor ki: “Fransa, Belçika, Holanda ve Is viçre de dahil olmak Üzöre bir Ingi- liz kara müdafaası için mecburi hiz” met ne kadar zaruri ise, doğu - ce- mup Avrupasında bir harp mevzuu bahis olduğu zaman bu mecburi hiz- met halk nezdinde o derecede rağ- betsizliğe uğrıyacaktır. Bununla be- raber, vakit vardır. Acele etmek İ- cap ediyor. Almanya bizi tetkik et- mektedir ve biliyor ki, biz, işe bir kere giriştik mi, kendisinin en teh- likeli düşmanıyız. Sovyetler Brliği ile Polonya ve Romanyanın yardımı- na fazla güvenmemeliyiz. Ihtiyatlı olmak için yalnız Fransa ile kendimi- 2e güvenmeliyiz. Hiç şüphesiz Alman ya Majino hattını zorlamağa teşeb- büs etmiyecektir. Batıda harp bilhas- sa havada cereyan edecek ve deniz kuvvetlerinin makul bir şekilde kuk lanılması kati rolü oynamağa imkân verecektir. Doğu Akdenizile doğu - 'cenup Avrupasının stratejik anahtarı Çanakkale Boğazı ve Boğaziçidir. O- rada müstakil vaziyetimizi muhafaza etmekliğimiz icap eder. Burası ayni zamanda, gerek Akdenizde ve Ege denizindeki harekât için, gerekse Balkanların taarruza karşı askeri mü 'dafaası için kıymetli bir üssü olacak- tır. Almanyanın Prag'daki icraatı Prag, 28 (A.A.) — Lâğvedilmiş o- şe parlimentonun yerine kaim olan azadan mürekkep milli tesaniit ko- mitesi bugün ilk defa olarak toplan- miştar. Celse açıldığı zaman komite azası mason İocalarıma ”. bu İocaların azası tarafından verile. cek emirlere itaat etmiyeceklerine tarihindenberi meriyettedir. Türk veya İngiliz bükümetince üç ay ev- vel haber vermek şartile daima feshi kabildir. Bu mukavele Türkiyeye İthal edi- len İngiliz menşeli mallarla İngilte- reye ithal olunan Türk menşeli mai- lar bedelinin tediyesine taallük eder. Ancak Türkiyeye giren İngiliz men- şeli maller bedelinin alacaklıları İn- giltere hududu dahilinde bulunmalı dır, 27 mayıs 1938 tarhinde iki hükü- met arasmda akdolunan müzeyyel anlaşma bazı mal mübadelâtıni kli- ring çerçevesi haricinde bırakmak- tadır. Bu İstisnalar, İngiltereden Türkiyeye gönderilen mallar kismin- da Karabük fabrikasina ait satışlar ile işbu 27 mayıs 1938 tarihli muka- veleler mucibince yapılan satışları, Türkiyeden İngiltereye gönderilen mallar kısmında ise başlıcalan ma- denler, buğday, kömür, kereste, pa- muk olan bazı maddeleri ihtiva et- mektedir. Kliring haricinde kalan bu malların İngilterede satılması ve bedelinin 27 mayıs 1938 tarihli ga- ranti anlaşması ahkâm! dahilinde sarfma tahsis edilmesi iş! Anglo-Tur- kish Commoditis namı altında teşek- kül eden bir şirkete tevdi edilmiştir. Kliring muamelâtı ise İngiliz ta- kas ofisi ile Türkiye Cümhuriyet Merkez Barıkası tarafmdan tedvir o- Tunmaktadır. “Türkiyeye ithal edilen İngiliz menşeli malların bedeli Merkez Ban- kası nezdindeki kliring İngiliz lirası hesabına geçirilir. Ancak mukavele ahkâmına göre İngilteredeki alacak- İr parasını alıncaya kadar İngiliz li- rerkinn kiymetinde vâki olabilecek değişiklikler Türkiyedeki borçlula- ra sit olduğundan Merkez Bankası tahsilâtını halen 620 kuruş bir ster- lin hesabile muvükkat bir fiattan hesap etmektedir. Tediye sırası gel- di de para İngilteredeki alacaklıya ödendiği zaman tahassul edecek ©- lan fark Türkiyede parayı yatırana iade olunur, Eğer aleyhte bir fark 0- lursa bu da kendisinden tahsil olu- nur. Böyle muvakkat fiatlarla yap- tığı tahsilât için Merkez Bankası imüşterilerine ileride tahassül ede- bilecek rayiç farklarını tekabbül et- tiklerine dair taahhütnameler imza ettirmektedir. Kliring'e İngiltereye ithal olunan Türk menşeli mallar bedelleri ise İn- giliz takas ofisi nezdindeki hesaplara şu tarzda taksim olunur: “e 70 kısmı kliring hesabı olan A hesabıma geçirilir, © 30 kısmı serbest döviz olarak Merkez Bankasınm em- rine verilir. İngiliz ofisi nezdindeki C hesabı hususi takas muamelelerine, D hesa- bi İse deblokaj muamelelerine tahsiş edilmiştir. 27 mayıs 1938 tarihli mu- kavele ahkâmına göre 1 teşrinlevvel 1938 tarihindenberi hususi takas ve deblokaj musmeleleri $t 60 nisbeti üzerinden cereyan etmekte olan mii tebaki 70 40 tan © 30 u serbest dö- viz olarak Merkez Bankasının emri. ne verilmekte, © 10u İse kliring (A) hesabma geçirilmektedir. Kliring mükavelesi mucibince iki tarafın yekdiğerine sevkettiği malla. ra muameleye merbut nümuneye muvafık İki nüsha menşe sshadetna- dair yemin etmişlerdir. Komite, bundan sonra şimdiki si- yasi partilerin lâğvedilmesini ve tek bir totaliter parti ihdasını hüküme- te teklif etmiye karar vermiştir. Ko- mite, bundan maads Bohemya ve Moravyadaki gayri ârilerin emlâki üzerine muamele yapılmasının hü- .kümetten menini istemiye karar ver- miştir, Üçüncü batına kadar ccdadı âri ol- ge gayri ârl addedilecektir. olmıyan müesseselere devlet komlserleri tayin edilecektir ring besebinin Türkiyede top on milyon küsur liralık bir vaziyeti arzettiği malümdur. Bİ bepten dolayı İngiliz ihrucat kliring yatan paralarını almak iki sene kadar beklemeğe kalmaktadır. İngiltereye mal eden Türk tacirleri ise derhal ? larmı tahsil edebilmektedir. İRLANDA KLİRİNGİ Irlanda le de 15 10.538 tarihi beri bir kliring mukavelesi m9) tur. Bu sene bu mukavele yine dit edilmezse nisan ayı tama erecektir. Iki memleks$ sında mübadele olunan mallar kıymeti esas ittihaz olunmuştur Irlandaya ithal olunan Türk şehi malların bedeli serbest GÖĞÜ larak Türkiyede ödenir. Ancs£ dövizlerin munhasıran Cümhü” Merkez Bankasına satılması riyeti vazedilmiştir. Merkez Bankası, kendisine s9“) bu dövizlerin yüzde 50 nisbeti mamak şartile, Türkiyeye ithal ettirir. Bunun temini için ithal olunan Irlanda malları nin Merkez Bankasına yat! mecburiyeti de konulmuştur. Irlandadan mel ithal eden rimiz de Merkez Bankasına ya” ları paraları (halen 620) mut Ni rayiçten tevdi ederler. Para İr' nil da ödendiği tarihte banka ile Taşırlar. di Türkiyeye mal ithal danla bedelinin Merkez Bankasına İd ması ile berçlu borcundan kur telâkki olunamaz. İSVEÇ KLİRİNGİ Yeni İsveç kliringi 20 kân 1939 tarihinde başlamıştır. a nesi sonuna kadar muteberdir. kiye ile İsveç arasında vâki badelâtına sit tediyeler bu muf nin mevzuunu teşkil eder. Küirin$! sapları her iki tarafta da İsve$i, ronu olarak tutulur. Merkez B ithalâtçılardan tahsil ettiği m ğin hesabını bir Türk lirasr 3,10 İsveç kuronu olarak bir fiyatla yapmaktadır. fthalt cirlerimiz, borçlarının İsveçte diği tarihteki raylce göre Bankasile hesaplaşırlar, Yeni kliring mukavelesi, b kadar Türkiyede İsveç ihracat namına toplanmış üç milyon li” yakın bloke paranın tasfi min edecek tesviye tarzları b tur. Buna göre, Türkiyeden gerek kliring. gerek hususi tak8$ ya deblokaj yoluyla' sevkolu? mallör bedelinin yüzde 25 kısmı best döviz olarak Merkez Bank: emrine vazolunur. Mütebaki 75 ise klirinz veya hususi tak yahut deblokaj muamelesine İur. Türkiyeden İsveçe sevkolu"” krom madeni ve incir bedelleri Yi ringe tahsis olunmuştur. Tütüt9 delleri munhasıran şimdiye * Türkiyede toplanmış bulunan V€ riben 2800000 liraya beliğ ola9 ke İsveç matlubatının arılı” na hasredilecektir. Diğer bütün malları ancak hususi takas mW lesine mevzu olabilecektir. Her iki taraf ihracatçıların! * memleketteki mümessillerine b”; bulundukları komisyonların d4 m dilecek İsveç malları husus! tede derpiş olunmuştur. Anca tanın tevdii borcun ödendiğine ©, Tâlet etmesi lâzım gelir