12 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

——— 12-2-059 İBUGÜN Söz Düellosu Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Mister Chamberlain Bransaya, herhangi tehlike karşısında müza- heret vaat ve temin eden beyana- ından sonra (Taymis) gazetesinin askerlik mütehassısı bu müzahere- Gn ölçüsü ve genişliği üzerinde mü- him tetkikler Yaptı ve neşretti, Bu tetkiklerden ilk anlaşılan nokta, müzaheretin hiç bir kayıt ile mu kayyet olmadığı ve tehlikenin de- recesiyle ihtiyacının genişliği ile mütenasip olduğudur, Fakat bu mesele dolayısiyle tet- kike değer bir nokta, 1918 denberi stratejik vaziyetin geçirdiği deği- şikliktir. Almanyanın, Rendeki gay- riaskeri mıntakayı işgal, Avustur- yayı ve Südetler arazisini ilhak et mesi, Fransayı, askeri bakımdan zararlara © uğratmıştır. Fransanın Almanyayı çevirmek siyaseti iflâs etmiş; ve Almanya, biribiri ardınca üç ülkeyi ilhak ederek kuvvetler miştir. Fransanın bu vaziyete mâni olmak İçin kullanacağı birçok vası- talar vardı, Fakat bunları kullan- madı. Ve bunları kullanmaması, İngiliz telifekisine göre, Fnnshyı maddeten zaafa uğratır gibi görün- müşse de, maddeten de onu kuv- vetlendirmiştir. Çünkü Almanyanın artık Yransayı, an'anevi, kıskanç, müvesvis ve meşru emellere karşi gelen bir düşman telâkki etmesine imkân kalmamıştır. O halde bundan sonra vuku bulacak her hareket an- cak tecavüzi mahiyette olur. İngil- tere de bunun İçin, bir tecavüz vu- kuunda, Fransanın hemen müzahe- retine koşacağını temin etmiştir. Al manların şu ve bu araziyi ilhak et- mekle elde ettikleri kazanca muka- bil, Fransızların da maddeten ve manen temin ettikleri kazanç ta işte budur. (Taymis) in askeri mütehassıs bunları mufassal bir surette izah et- tikten sonra “Garbi müdafaa,, me- selesine geçiyor, bu meselenin bir hlitün olduğunu anlatıver. ve Fran- zerinde vücude getirilen Maginot ve Siegfried hatları nazarı dikkate alındığı takdirde Fransaya İngilte. reden kura kuvvetleri göndermiye lüzum kalmıyacağı kanaatini ileri sürüyor ve İngilterenin deniz ve hava kuvvetleriyle yapacağı yardı- mın kifayet edeceğini söylüyor. Fakat bu mülâhazalardan mak- sadm, Garbı müdafaa hususunda İn- gilterenin hissesini küçültmek ol madığı da ayrica tasrih — ediliyor. Maksat, en sağlam stratejik temel olan kuvvet tasarrufunu temin et- mek, ve Büyük Harp sırasında ya- pılan israflardan çekinmektir. Fakat askeri mütehassısının da anlattığı gibi, bütün bunlara rağ men, kati kararı tahaddüs edecek olan vaziyetler ilham edecektir. Şimdilik yapılacak iş ihtiyat tedbir- lerini almaktır. İngiltere ile Fransa da bunu yapmıştır. İngiltere ile yili bu tedbir- leri aldıkları sırada Akdenizde ve Avrüpadaki gerginlik, gittikçe şid- detlenmektedir. İtalyanın Fransaya karşı ileri sürdüğü talepleri takip edeceğini gösteren emareler, gün geçtikçe da- ha farla göze çarpmaktadır. İtalyan gazeteleri şiddetli meşriyata devam etmektedir. İtalyanların “Fransanın #iyasetine nezaret için,, İspanyada kalacaklarını söylemeleri, yarı res- mi dilile İtalyanın meşru emelle- Tİnin Fransa tarafından tanınma- sının “bizzat Fransa ve Avrupa için meş'um olacağını, anlattıktan son- Ya “İtalyanın emelleri, müzakere yo layla tatmin edilmiyecek olursa bu İŞ silâh kuvvetiyle yapılacaktır. Fransa bu iki şıktan birini tercih etmelidir, demeleri, mühim bir hâ- disenin başlangıcı sayılabilir. Fransa ile İngilterenin hazırlan» mış olduklarını söyledikten sonra İtalyanın bu lisan ile cevap verme- si, tam bir düello manzarası 8728 diyor. Acaba bu söz düellesunu silâh şe- hırtısı mı takip edecek?. Araplar Filistinde Yahudi Yurdu Kurulmasını İstem e Filistin Konferansına giden Arap mümessilleri Londrada Yeni Papa İntihabı Hazırlıkları —— Amerikadaki Kardinallar Gelince Papanın Halefi Seçilecek Roma, 11 (Hususi) — Papanın ce- sedi Sixtin kilisesinden San Petro kilisesine merisimle naklolunmuş, 200 piskoposun istirakile dini yin yapılmıştır. Ceset, defne kadar bura- da teşhir olunacaktır. Mao ıçın naztrıklar D ine kat Amerikadan da kardinallerin gel- mesi beklenecektir. Papanın ölümü, her yerde teessür uyandırmış, bütün Ayan mensupları papanın sulh lehindeki İnsanı teşeb- büslerini takdir ile anmışlardır. Bütün dünya matbuatı, papanm 6- lâmü dolayısile makaleler yazmış ve bu ölüyü müsim bir kaym saymıstır. İtalvada kral ayı matem tutmuş, ve İtalya hükümeti papann tedfini gününü, umumi matem günü saymı- ya karar vermiştir. Musso'ininin r'yaseti altında top- lanan büvük fasist meclisi, asağıda- ki karar suretini kabul etmiştir: Büyük faşist meclisi, katdlik kil- sesi ile İtalyan devleti arasının ha rış İstemiş o'an papa İl inci Pie- nin hatıralarını taziz eder, bü muaz- zam hödise, 60 senelik beyhude te-| şebüslerden sonra Latran muahede- sile Roma meselesini ve konkordato ile de İtalyan milletinin fasist ve ka- tolik birliğini muhafaza yolunda dev- letle k'lise arasında iş birliğiri te min etmişir. * Roma,'11 (A.A.) — Papa on birin- el Pie'nin ölümü ae ya meelisinde söylenen mu- | Mai gazetelerde intişar eden | makaleleri mevzuubahis eden Gior- d'İtalia diyor ki: o birinci Pie'nin şahsında yalnız bir ruhani reis görecek ez bu sözlerle müteveflaya bir “demokrat liberal verniği, sürmek ve onu me- selâ bir Rooseve't'e benzetmek is - tenmektedir. Şurası şayanı dikkattir ki, Pariste Papanın harekâtı arasın dan yalnız faşizm dektrinini ve tota- iter rejimi takbih ve mahküm eder gibi telâkki olunabilecek hareketleri Me Kırklareli Memnu Mıntakası Genişletildi 11 (TAN muhabirinden) — milrya huğudundaki gayri askeri sa- yısile Kırklareli memnu erine kısminin hududa ka- de tevsii ve bu mıntakanın hava ya- sak mtakası yapılması Vekiller He- yetince ve Mukabeleibilmisil İngütere de ayn: şekilde sefirine talimat vermiye karar vermiş bulun- maktadır. İşgalin daimi mahiyette görülmesi takdirinde Fransa ile İngiltere müşte natta mukâbele bilmisii ( İğdbirepi Tokyodan gelen haberlere göre, Ja ponlar adanın munhasıran Çin mu- kavemetini kırmak için işgal edildi- gini iddia etmekteler ise de Roma — Berlin mihverinin Akdenizde faali- yete geçmek temayüllerini gösterdi- ği sırada adanın işgal edilmiş olma- sı daha başka bir mana arzetmekte- dir, Nasyonalist Japon mahafilinde kay İ dedildiğine göre, cenubi Çinde yapıl | makta olan askeri harekât, Şankay- şeke yardım etmekle itham olunan Fransız, İngiliz ve Amerikan imti - yaz mıntakalarında cereyan etmekte ve Mânçuko hududunda da harekete hazır bir Japon ordusu durmaktadır. Bu ordu antikomintern devletlerinin Avrupa ve Asyada kominterne karşı müşterek bir hareketi mümkün gör- dükleri anda bareket etmek üzere ih- İlyat olarak elde tutulmaktadır. Bu» nun ne zaman yapılacağı her.iz tesbit edilmemiş olduğundan ordu bu gün müdafaa vaziyetinde durmaktadır. Fakat İtalya ve Almanya şarka dön- dükleri gün Japon ordusu da onlura bütün küvvetile yardım edecektir Bi nanenaleyh Japonya, İtalya ve Al - manyu Avrupanın şarkında veya ce- nubunda harekete geçtiklerine naza» ran ds Çinin şimalinde veya cenubun da harekete geçecektir. Çinliler hâdiseye ehemmiyet vermiyorlar Diğer taraftan Çin mahafili Hal- nan adasının Japonlar tarafından ip galini hayretle karşılamamıştır. An- tonsun sukutundan ve Kanton İle da- hili Çin arasındaki münakale yolla rının tahribindenberi Hainan'ın mü- dafnası milli mukavemet bakımından Hainan Adasının Işgali| Mesele Çıkarıyor Fransa ve İngiltere Hükümetleri Himaye Tedbirleri Alacaklarmış Paris, 11 (Hususi) — Hainan adasının Japon kuvvetleri tarafm- dan işgali İngiltere ve Fransa hükümetlerini bu mesele etrafmda Japonyadan izahat istemiye sevketmiştir. Fransa hükümeti işga- lin nekadar devam edeceğeini, mahiyeti ve sebepleri hakkında izahat istemiye Tokyo sefiri Henriyi memur etmiştir, yakkuza ve ihtiyata devet etn “İngiliz ve Fransız tesanüdü, emperyalizminin inkişaf gösterdiği Uzakşarkta olduğu kadar hiçbir yer- de göze çarpamâz.” demektedir. yeteki m tevalin Cinli- Tiukavemeli karşısında İ bozulan Japon maneviyatının düzel tilmesi maksadile yapılmış olması ih- timaline nazarı dikkati çekmekte, Li- berte gazetesi Fransanın bu Japon em Fi vakti karşısında seyirci kalamıya- cağını yazmaktadır. İngiliz gazeteleri de ayni mütale- aları serdederek hâdisenin İngiltere ve Fransayı alâkasız bırakmıyacağı « hı, meselenin iki hükümet arasında etrafhca tetkik edildiğini bildirilmek tedrler, Amerikada akisler Vaşineton, 11 (A.A.) — Salâhiyet- tar mahafil, Hainan adasının Japon - lar tarafından işgalini İngiltere ve Fransanın kuvvet veya zaafını mey- dana çıkarmıya matuf siyasi! bir ha- reket telâleki etmektedir. Bu mahafil, komintern aleyhindeki misakta imzası bulunan Japonyamn Fransız — İngiliz anlaşmasının en az mukavemetli olan tarafını bülmüuk ürere zenini yoklamakta olduğunn ilâve eylemektedir. Dün Gece Yüksek Kaldırımda Bir Dükkân Yandı Dün gece saat 20,5 tn Yüksekkal- dırımda bir şapkacı dükkânında yan gın çıkmış ve tamamen yandıktan sonra ateş söndürülmüştür. Bu dükkân, çorapçı Yeşuva o ile Şapkacı Esterin tahtı isticarındadır. Üstündeki bina üç katlıdır. fakat w- zun seneler önce yandığı için bugüne kadar tamir edilmemiş, üst kısmı bomboş kalmıştır. Dükküncilar, ak- şam saat 20 de İşlerini bitirmişler, Ve ehemmiyetini kaybetmiş bulunmakta dır. Binaenaleyh bu adanın işgali mil. W Çin hükümetini endişeye de düşür remez. İngiliz ve Fransiz gazetelerinin mütaleaları Fransızgazeteleri hâdiseyi | ehem- miyetle kaydetmekle. Jour gazetesi, adanın işgalinden İtalya ile Alman - yanın evvelce haberdar edilmiş ol - malarına rağmen asıl alâkadar olan Fransa ile İtalyaya haber verilme - miş olmasını mânidar bulmakta, Jour kepenklerini kapayıp gitmişlerdir. Ateş, bundan bir çeyrek saat sonra çıkmış ve itfaiyeye kule tarafından haber verilmiştir. Esterle Yeşua arasında & tedenberi münazaa mevcut olduğu çin işin içinde kasıt bulunduğu şüp hesi vardır. Hattâ Esterin “bu dük - künı yakacağım,, dediği de bir çok defalar komşuları tarafından duyul- muştur. Yanan eşyalardan bir kısmı- |bir komplo meydana çikarmıştır. nın da sigortalı olduğu anlaşıldığı için zabıta, tahkikatın bu noktadan Dal gazetesi İngiltere ve Fransayı te- zaret altına alınmışlardır. iyorlar © Kudüste Yedi Arap İdama Mahküm Edildi Londra, 11 (Hususi) — Müstem-| lekât nazırı Makdonald, Hariciye na- gırı Halifex, Hariciye müsteşarı Bus- ler ve Lord Dofferin bu gün Filistin Arap murahhaslarını kabul ettiler ve bunlarla görüştüler. Lord Halifax'ın Araplara Yahudilerin noktai nazarını izah ettiği anlaşılıyor. Filistin Arap heyetinin reisi Ce- mal Efendi Hüseyni, Saint James sa- rayında toplanmış olan konferansta beyanatta bulunarak Arapların mu - talebatını izah ve teşrih etmiştir: 1— Arapların memleketlerinin tam istiklâlini elde etmek haklarının tanınması, 2 — Filistinde milli bir Yahudi yur du vücude getirilmek teşebbüsünden vazgeçilmesi, 3 — Mandanın feshi bu manda ye- rine Filistini hükümranlık haklarına sahip bir devlet haline getirecek olan İngiltere — İrak muahedesine mü « masil bir muahede ikamesi, 4 — Yahudi muhaceretine ve Ya- hudilere arazi sat€ masına derhal ni- hayet verilmesi, Kudüste yeni hâdiseler Kudüs, 11 (A.A.) — İngiltere ge- nel kurmay reisi general Gort, Am- man hudut kıtaaları kumandanı ile Teberle'de uzun bir mülâkatta bulun muştur. General, Filistinde üç gün kalacaktır. Kudüs #antakası İngiliz kuman - danlığı neşrettiği bir emirnamede Arap dükkânları herhangi bir gün FELE Heykel! Yazan: B. FELEK Heykel bir güzel sözdür. Hattâ gördüğümüz bir kısım heykellerden çok daha güzeldir. Geçenlerde bir İstanbul gazetesi —nereden aklına geldi— bu heykel işini parmağına dolayarak Türkiye- de kimlerin heykeli yapılmalı diye bir anket açmıştı, Belki ciddi bir maksatla açılan bu anket lâtife ile beticelendi, veya öyle bir tesir bı- raktı. Heykeli yapılsın diye rey ve- rilmiş olanlar arasına öyleleri girdi ki; bu teşebbüse artık ciddi gözle bakmak güçleşti. Hattâ heykeli ya- pılması istenen arkadaşlardan Ö- mer Rıza ile Nizamettin Nazifin heykel bedelleri kendilerine tediye edilirse arzu edilen yerde heykel gibi duracaklarını söylemeleri veya söylediklerinin şayi olması da bu 'mevzuun ciddi telâkki edilmesine hiç imkân bırakmadı. Lâkin şuradan buradan öğreni- yorum ki içimizde heykeli dikik »in* istiyenler de az değil, söz ara- mızda benim de, pek kalabalık ol muıyan viedanımı karıştırırsanız bek İki içinde bir heykel iştihası bulur- İsunuz. Amma rastgelenin heykelini yapmak ta pek ucuz birşey değil Çermik taraflarında Gelindağı is- minde bir dağın tepesinde adam gi- bi dik bir takım taşlar dikili imiş. Halk arasında dolaşan bir efsaneye göre bunlar nişanlılarına hıyanet ettiği için taş olmuş gelinler imiş Dağın adı da ondan geliyormuş. Gerek bu efsaneye, gerekse dün- kü yazımda anlattığım, anasına ba- basına pay verenlerin taş kesilmesi rivayetine bakılırsa İnsanların taş olmalarının bir yolu bulunabilecek. İİş, bir komisyon teşkil edip inceler İmeler yapmakta. Heykeli yapılması İstenenler ara- sında bir takım meslektaşlar v8 hemhallerin de ismini gördükten sonra kendi kendime “hani benim heykelim?,, diye sokaklarda heyke limi aramıya başladım. 10 Bir küçük bektaşi hikâyesi, hikâ- Ye değu G6 DAKDA biz tıkrasını mal dan kapattırılacağını bildirmiştir. Tulkerimde bir Arap poli? müfet- tişi tabanca ile vurulmuştur. Bugün askeri mahkeme silâh taşı- yan ve İngiliz kuvvetlerine karşı ge- İlen 7 Arabı idama mahküm etmiştir. Rumanyada Bir Suikast Teşebbüsü Demir Muhafızlara Mensup 25 Kişi Tevkif Edildi Rumen Başvekil Muavini Arman Kalinesko Paris, 11 (A.A) — Havas ajansı, Bükreşten istihbar ediyor:: Zabıta, Başvekil muavini ve Dahi- liye ve Milli Müdafaa Nazırı B. Ar- mand Calinesco aleyhine müteveccih Zabıta, geceleyin Demir muhafiz- lar teşkilâtna mensup 25 kişiyi tev | grev ilân ederlerse bu dükkânların ertesi * Ünü de cebren polis tarafın- Bir bektaşilik amatörü, ikrar ves ledeyim: miş tam bir bektaşiye kendisinin de tarikate girmek üzere olduğunu söylemiş. Beriki inhisarer bir zih- niyetle: —Seni kabul etmezler ki! deyince amatör şöyle cevap vermiş; — Ben ömrümde rahmana secde etmedim, Soğuk havalarda taharet lenmem de. Beni kabataslağım alın Benim de kabataslağım alındı, bir ince perdaha bakıyorum. Neden heykelimi yapmasınlar? Bütün bu şakalardan sonra bir ciddi lâf etmeme müsaade edin! Paris sokaklarına bir takım meş: hur zevatm isimlerini vermek bir a» ralık öyle sulistimale uğramış ki o- ranın şehir meclisi bir sokağa bir a- damın ismini koymak teklifi yapıla bilmek için Gsmi konmalı için de“ gil) o adamın en ez beş sene evvel vefat etmiş olması lâzım olduğuna dair bir nizam koymuş. Dr. Aras İtimatnamesini Verdi Londra, 11 (A.A) — Türkiye Bü- yük Elçisi Dr. Tevfik Rüştü Aras, Kral tarafmdan kabul edilerek ft. mathamesini tevdi etmiştir. Peş Havagazı Şirketi Satınalma Müzakeresi Tehir Edildi Ankara, 11 (Tan Muhabirinden) — İstanbul havagazı şirketinin satın a- lanması müzakereleri bir müddet ge- riye bırakılmıştır. Bunun hiç bir ih- tilâftah ileri gelmediği ve önümüz » deki ay içinde müzakerelere devam i söylenmektedir. İstanbul Tünel ve Tramvay şirketlerinin hü- kümetimize devri muamelesi ay so- nunda bitecektir. eylemiştir. Öğrenildiğine göre, komploculer, yeni kanunuesasinin yıldönümü mü- nasebetile bu ayın 20 sinde bir sul- kif etmiş, bir takım infilâk edici mad. deler, el bombaları vesaire müsadere kast icra etmek tasavvurunda bulü- nuyorlradı.