12 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

İBUGÜN Söz Düellosu Mister Chamberlain Hransaya, herhangi tehlike karşısında müza- heret vaat ve temin eden beyana- tından sonra (Taymis) gazetesinin askerlik üteh bu müzah b tin ölçüsü ve genişliği üzerinde mü- him tetkikler yaptı ve neşretti. Bu tetkiklerdemi ilk anlaşılan nokta, müzaheretin hiç bir kayıt ile mu- kayyet olmadığı ve tehlikenin de- recesiyle — ihtiyacının genişliği ile mütenasip olduğudur. Fakat bu mesele dolayısiyle tet- kike değer bir nokta, 1918 denberi stratejik vaziyetin geçirdiği deği- şikliktir. Almanyanın, Rendeki gay- riaskeri mıntakayı işgal, Avustur- yayı ve Südetler arazisini ilhak et- mesi, Fransayı, askeri bakımdan zararlara — uğratmıştır. Fransanırı Almanyayı çevirmek siyaseti iflâs etmiş; ve Almanya, biribiri ardınca üç ülkeyi ilhak ederek kuvvetlen- miştir. Fransanın bu vaziyete mâni olmak için kullanacağı birçok vası- talar vardı. Fakat bunları kullan- madı. Ve bunları kullanmaması, İngiliz telöfkkisine göre, Frtınstyı maddeten zaafa uğratır gibi görün- müşse de, maddeten de onu kuv- vetlendirmiştir. Çünkü Almanyanın artık Fransayı, an'anevi, kıskanç, müvesvis ve meşru emellere karşi gelen bir düşman telâkki etmesine imkân kal, ştır. O halde bund sonra vuku bulacak her hareket an- cak tecavüzi mahiyette olur. İngil- tere de bunun için, bir tecavüz vu- brer A ğ Fi. » KUŞ B retine koş; temin AI manların şu ve bu araziyi ilhak et- mekle elde ettikleri kazanca muka- bil, Fra ların da ve manen temin ettikleri kazanç ta işte budur. (Taymis) in askeri —mütehassısı bunları mufassal bir surette izah et- tikten sonra “Garbi müdafaa,, me- selesine geçiyor, bu meselenin bir hütün olduğunu anlatıvar. ve F“ı_'aıı. zerinde vücude getirilen Maginot ve Siegfried hatları nazarı dikknte alındığı takdirde Fransaya İngilte- reden kara kuvvetleri göndermiye lüzum kalmıyacağı kanaatini ileri sürüyor ve İngilterenin deniz ve hava kuvvetleriyle yapacağı yardı- mın kifayet edeceğini söylüyor. Fakat bu mülâhazalardan mak- sadım, Garbı müdafaa hususunda İn- gilterenin hissesini küçültmek — ol- madığı da ayrica tasrih - ediliyor. Maksat, en sağlam stratejik temel olan kuvvet tasarrufunu temin et- mek, ve Büyük Harp sırasında ya- pılan israflardan çekinmektir. Fakat askeri mütehassısının da anlattığı gibi, bütün bunlara rağ- men, kati kararı tahaddüs , edecek olan vaziyetler ilham edecektir. Şimdilik yaprlacak iş ihtiyat tedbir- lerini almaktır. İngiltere ile Fransa da bunu yapmıştır. Adet, İngiltere ile Fr:ıınnm bu tedbir- leri aldıkları sırada Akdenizde ve Avrupadaki gerginlik, gittikçe şid- detlenmektedir. İtalyanın Fransaya karşı ileri sürdüğü talepleri takip edeceğini gösteren emareler, gün geçtikçe da- ha fazla göze çarpmaktadır. İtalyan gazeteleri şiddetli neşriyata devam etmektedir. İtalyanların “Fransanın siyasetine mezaret için, İspanyada kalacaklarını söylemeleri, yarı res- mi dil ile İtalyanın meşru emelle- rinin Fransa tarafından tanınma- sının “bizzat Fransa ve Avrupa için meş'tim olacağını,, anlattıktan son- ra “İtalyanın emelleri, müzakere yo luyla tatmin edilmiyecek olursa bu iş silâh kuvvetiyle yapılacaktır. Fransa bu iki şıktan birini tercih etmelidir,, demeleri, mühim bir hâ- disenin başlangıcı sayılabilir. Fransa ile İngilterenin hazırltan- mış olduklarını söyledikten sonra İtalyanın bu lisan ile cevap verme- si, tam bir düelle manzarası arze- diyor. Acaba bu söz düellosunu silâh şa- kırtısı mı takip edecek?. ğ Araplar Filistinde Yahudi Yurdu Kurulmasını İstemiyorlar e YEtEZ lT çe p Kudüste Yedi Arap İdama #FELE Filistin Konferansına giden Arap mümessilleri Londrada Yeni Papa İntihabı Hazırlıkları ——— Amerikadaki Kardinallar Gelince Papanın Halefi Seçilecek Roma, 11 (Hususi) — Papanın ce- sedi Sixtin kilisesinden San Petro kilisesine merâsimle naklolunmuş, 200 piskoposun istirakile dini 4yin yapılmıştır. Ceset, defne kadar bura- da teşhir olunacaktır. Nadr IçIn naztrılklar Daşıamıştır ' r'd- kat Amerikadan da kardinallerin gel- mesi beklenecektir. Papanm ölümü, her yerde teessür uyandırmış, bütün Ayan mensupları papanın sulh lehindeki insanı teşeb- büslerini takdir ile anmışlardır. Bütün dünya matbuatı, papanın ö- lümü dolayısile makaleler yazmış ve bu ölüyü müsim bir kayın savmıstır. İtalvada kral sarayı matem tutmuş, ve İtalya hükümeti papanın tedfini gününü, umumi matem günü saymı- ya karar vermiştir. Musso'ininin r'yaseti altında top- lanan büvük fasist meclisi, asağıda- ki karar suretini kabul etmiştir: Büyük faşist meclisi, katölik kili- sesi ile İtalyan devleti arasında ba- rış istemiş o'an papa 11 inci Pie- nin hatıralarını taziz eder, bu muaz- zam hâdise, 60 senelik beyhude te- şebüslerden sonra Latran muahede- sile Roma meselesini ve konkordato ile de İtalyan milletinin fasist ve ka- tolik birliğini muhafaza volund.a .dev- letle kilise arasında iş birliğivi te- min etmişir. * LA Roma,'11 (A.A.) — Papa on birin- ci Pie'nin ölümü münnse_k_ıetıle Fran- sız mebusan meclisinde söylenen nu- tuklarda ve gazetelerde intişar eı..ien makaleleri mevzuul;îhis eden Gior- nale d'İtalia diyor ki: On birinci Pie'nin şahsında yah:z bir ruhani reis görecek —yerde, bi sözlerle müteveffaya bir “demokra liberal verniği,, sürmek ve onu me- selâ bir Rooseve't'e benzetm_ek 'sın_- tenmektedir. Şurası şayanı dikkat ki, Pariste Papanın harekâtı arasın- dan yalnız faşizm doktrınin.l:re teı:;.a- liter rejimi takbih ve mnşıxı.ev: tı ; 'gibi telâkki olunabilecek hareke seçilmektedir. Kırklareli Memnu Mıntakası Genişletildi 11 (TAN muhabirinden) — Tr:::: r!:ıuı:îuduııchıki gayri askeri sa- hanın dolayısile Kırklareli memnu mıntakası şimal kısmının hududa ka- dar tevsii ve bu mıntakanın hava ya- sak mıntakasıi yapılması Vekiller Hç,ı.ı laştırılmıştır. yetince karar Hainan Adasının İşgali Mesele Çıkarıyor ve Mukabeleibilmisi İngiltere de ayni şekilde sefirine talimat vermiye karar vermiş bulun- maktadır. İşgalin daimi mahiyette görülmesi takdirinde Fransa ile İngiltere müş'e hatta Mmukâbele bilmisil ' İedbirieri almıya teşebbüs edeceklerdir, - Tokyodan gelen haberlere göre, Ja ponlar adanın munhasıran Çin mu- kavemetini kırmak için işgal edildi- ğini iddia etmekteler ise de Roma — Berlin mihverinin Akdenizde faali- yete geçmek temayüllerini gösterdi- ği sırada adanın işgal edilmiş olma- sı daha başka bir mana arzetmekte- dir. Nasyonalist Japon mahafilinde kay dedildiğine göre, cenubi Çinde yapil- makta olan askeri harekât, Şankay- şeke yardım etmekle itham olunan Fransız, İngiliz ve Amerikan imti - yaz mıntakalarında cereyan etmekte ve Mançuko hududunda da harekete hazır bir Japon ordusu durmaktadır. Bu ordu antikomintern devletlerinin Avrupa ve Asyada kominterne karşı Müşterek bir hareketi mümkün gör- dükleri anda hareket etmek üzere ih- tiyat olarak elde tutulmaktadır. Bu- nun ne zaman yapılacağı henüz tesbit edilmemiş olduğundan ordu bu gün müdafaa vaziyetinde durmaktadır. Fakat İtalya ve Almanya şarka dön- dükleri gün Japon ordusu da onlara bütün kuvvetile yardım edecektir Bi nanenaleyh Japonya, İtalya ve Al - manya ÂAvrupanın şarkında veya ce- nubunda harekete geçtiklerine naza- ran da Çinin şimalinde veya cenubun da harekete geçecektir. Çinliler hâdiseye ehemmiyet vermiyorlar Diğer taraftan Çin mahafili Hai- nan adasının Japonlar tarafından iş- galini hayretle karşılamamıştır. An- tonsun sukutundan ve Kanton ile da- hili Çin arasındaki münakale yol'a- rının tahribindenberi Hainan'ın mü- dafaası milli mukavemet bakımından ehemmiyetini kaybetmiş bulunımakta dır. Binaenaleyh bu adanın işgali mil- li Çin hükümetini endişeye de duşü- Temez. İngiliz ve Fransız gazetelerinin mütaleaları Fransızgazeteleri hâdiseyi ehem- miyetle kaydetmekle, Jour gazetesi, adanın işgalinden İtalya ile Alman - yanın evvelce haberdar edilmiş o! - malarına rağmen asıl alâkadar olan Fransa ile İtalyaya haber verilme - miş olmasını mânidar bulmakta, Jour Fransa ve İngiltere Hükümetleri Himaye Paris, 11 (Hususi) — Hainan adasmın Japon kuvvetleri tarafın- dan işgali İngiltere ve Fransa hükümetlerini bu mesele etrafında Japonyadan izahat istemiye sevketmiştir. Fransa hükümeti işga- lin nekadar devam edeceğeini, mahiyeti ve sebepleri hakkında izahat istemiye Tokyo sefiri Henriyi memur etmiştir. | Tedbirleri Alacaklarmış yakkuza ve ihtiyata davet etmekte, “İngiliz ve Fransız tesanüdü, Japon emperyalizminin inkişaf gösterdiği Uzakşarkta olduğu kadar hiçbir yer- de göze çarpamaz.” demektedir. k lerin Şidadir "x;şışğaöğmâşî?rşgmhâ bozulan Japon maneviyatının düzel- tilmesi maksadile yapılmış olması ih- Mahküm Edildi Londra, 11 (Hususi) — Müstem- lekât nazırı Makdonald, Hariciye na- zırı Halifax, Hariciye müsteşarı Bus- ler ve Lord Dofierin bu gün Filistin Arap murahhaslarını kabul ettiler ve bunlarla görüştüler. Lord Halifax'ın Arapilara Yahudilerin noktai nazarını izah ettiği anlaşılıyor. Filistin Arap heyetinin reisi Ce- mal Efendi Hüseyni, Saint James sa- rayında toplanmış olan konferansta beyanatta bulunarak Arapların mu - talebatını izah ve teşrih etmiştir: 1 — Arapların memleketlerinin tam istiklâlini elde etmek haklarının tanınması, 2 — Filistinde milli bir Yahudi yur du vücude getirilmek teşebbüsünden vazgeçilmesi, 3 — Mandanın feshi bu manda ye- rine Filistini hükümranlık haklarına sahip bir devlet haline getirecek olan İngiltere — İrak muahedesine mü - masil bir muahede ikamesi, 4 — Yahudi muhaceretine ve Ya- hudilere arazi satf((masına derhal ni- hayet verilmesi, Kudüste yeni hâdiseler Küdüs, 11 (A.A.) — İngiltere ge- nel kurmay reisi general Gort, Am- man hudut kıtaaları kumandanı ile müuştur. General, Filistinde üç gün kalacaktır. İngiliz & - Teberie'de uzun bir mülâkatta bulun ı —- Heykel! Yazan: B. FELEK Heykel bir güzel sözdür. Hattâ gördüğümüz bir kısım heykellerden çok daha güzeldir. : Geçenlerde bir İstanbul gazetesi —nereden aklına geldi— bu heykel işini parmağına dolayarak Türkiye- de kimlerin heykeli yapılmalı diye bir anket açmıştı. Belki ciddi bir maksatla Aaçılan bu anket lâtife ile neticelendi, veya öyle bir tesir bı- raktı. Heykeli yapılsın diye rey ve- rilmiş olanlar arasına öyleleri girdi ki; bu teşebbüse artık ciddi gözle bakmak güçleşti. Hattâ heykeli ya- pılması istenen arkadaşlardan Ö- mer Rıza ile Nizamettin Naz-î_fiıı heykel bedelleri kendilerine tediye edilirse arzu edilen yerde heykel gibi duracaklarını söylemeleri veya söylediklerinin şayi olmns.ı da .hıı mevzuun ciddi telâkki edilmesine hiç imkân brrakmadı. ke Lâkin şuradan buradan ogr_eışî- yorum ki içimizde heykeli dikik sin* istiyenler de az değil, söz ara- mızda benim de, pek kalabalık ol mıyan vicdanımı kınştu:ırsann bek ki içinde bir heykel iştihası bu.lı_u—- sunuz. Amma rastgelenin heykelini yapmak ta pek ucuz lıirşeî değil. : Çermik taraflarında Gelindağı is- minde bir dağın tepesinde adam giı- bi dik bir takım taşlar dıkıBı imiş. Halk ar. şan bir göre bunlar nişanlılarına hıy.anec ettiği için taş olmuş gelliııler imiş. Da adı da ondan geliyormuş. — Gğ:ek bu efsaneye, gerekse dün-_' kü yazımda anlattığım, anasına ba- basına pay verenlerin taş kesilmesi rivayetine bakılırsa insanların taş olmalarının bir yolu bulunabilecek. İş. bir komisyon teşkil edip incele- meler yapmakta, Heykeli yapılması istenenler ara- sında bir takım meslektaşlar ve hemhallerin de ismini gördükten sonra kendi kendime “hani benim heykelim?,, diye sokaklarda heyke- limi başlad 101 V aşr Kudüs l danlığı nesrettiği bir emirnamede timaline nazarı dikkati çekmekte, Li- berte gazetesi Fransanın bu Japon em ri vakii kar da seyirci kalamıya- dan kapattırılacağını bildirmiştir. cağını yazmaktadır. İngiliz gazeteleri de ayni mütale- aları serdederek hâdisenin İngiltere ve Fransayı alâkasız bırakmıyacağı - nı, meselenin iki hükümet arasında etraflıca tetkik edildiğini bildirilmek tedrler. | Amerikada akisler Vaşineton, 11 (A.A.) — Salâhiyet- tar mahafil, Hainan adasının Japon - lar tarafından işgalini İngiltere ve Fransanın kuvvet veya zaafını mey- dana çıkarmıya matuf siyasi bir ha- reket telâkki etmektedir. Bu mahafil, komintern aleyhindeki misakta imzası bulunan Japonyanın Fransız — İngiliz anlaşmasının en az mükavemetli olan tarafını bu!lmak üzere zemini yoklamakta olduğunu ilâve eylemektedir. Dün Gece Yüksek Kaldırımda Bir Dükkân Yandı Dün gece saat 20,5 ta Yüksekkal- dırımda bir şapkacı dükkânında yan gin çıkmış ve tamamen yandıktan sonra ateş söndürülmüştür. Bu dükkân, çorapçı Yeşuva — ile şapkacı Esterin tahtı isticarındadır. Üstündeki bina üç katlıdır, fakat u- Zzun seneler önce yandığı için bugüne kadar tamir edilmemiş, üst kısmı bomboş kalmıştır. Dükkâncılar, ak- şam saat 20 de işlerini bitirmişler, kepenklerini kapayıp gitmişlerdir. ÂAteş, bundan bir çeyrek saat sonra çıkmış ve itfaiyeye kule tarafından haber verilmiştir. Esterle Yeşua arasında ö- tedenberi münazaa mevcut olduğu i- çin işin içinde kasıt bulunduğu şüp hesi vardır. Hattâ Esterin “bu dük - kânı yakacağım,, dediği de bir çok defalar komşuları tarafından duyul- muştur. Yanan eşyalardan bir kısmı- nın da sigortalı olduğu anlaşıldığı için zabıta, tahkikatını bu noktadan genişletmektedir. Her ikisi de ne- nal gazetesi İngiltere ve Fransayı te- Bükreşten istihbar ediyor:: liye ve Milli Müdafaa Nazırı B. Ar- mand Calinesco aleyhine müteveccih bir komplo meydana çıkarmıştır. lar teşkilâtına mensup 25 kişiyi tev- kif etmiş, bir takım infilâk edici mad. tişi tab ile vurulmuştur. yan ve İngiliz kuvvetlerine karşı ge- len T Arabı idama mahküm etmiştir. Rumanyada Bir Suikast Teşebbüsü Demir Muhafızlara 'Mensup 25 Kişi Tevkif Edildi Rumen Başvekil Muavini Arman Kalinesko Paris, 11 (A.A.) — Havas ajansı, Zabıta, Başvekil muavini ve Dahi- Zabıta, geceleyin Demir muhafız- zaret altına alınmışlardır. deler, el bombaları vesaire müsadere Tulkerimde bir Arap polis müfet-|de tarikat Bugün askeri mahkeme silâh taşı- Bir küçük bektaşi hikâyesi, hikâ- Arap dükkânları herhangi bir gün |ye geg ge nakma bir tıkrasını nüke grev ilân ederlerse bu dükkânların |ledeyim: ertesi * ünü de cebren polis tarafın- Bir bektaşilik amatörü, ikrar ves- miş tam bir bektaşiye ü girmek üzere niyetle: —Seni kabul etmezler ki! deyince amatör şöyle cevap vermiş; — Ben ömrümde rahmana seecde etmedim. Soğuk havalarda taharet- lenmem de. Beni kabataslağım alın- mış, bir ince perdaha bakıyorum. Neden kabul etmesinler? Benim de kabataslağım alındı, bir ince perdaha bakıyorum. Neden heykelimi yapmasınlar? Bütün bu şakalardan sonra bir ciddi lâf etmeme müsaade edin! Paris sokaklarına bir takım meş- hur zevatın isimlerini v k bir a- ralık öyle suiistimale uğramış ki o- ranın şehir meclisi bir sokağa bir a- damın ismini koymak teklifi yapılas bilmek için (ismi konmale için de ğil) o adamın en az beş sene evvel vefat etmiş olması lâzım olduğuna dair bir nizam koymuş. Dr. Aras İtimatnamesini Verdi Londra, 11 (AA.) — Türkiye Bü- yük Elçisi Dr. Tevfik Rüştü Aras, Kral tarafından kabul edilerek İti. matnamesini tevdi etmiştir. — Havagazı Şirketi Satınalma Müzakeresi Tehir Edildi Ankara, 11 (Tan Muhabirinden) — İstanbul havagazı şirketinin satın a- lhınması müzakereleri bir müddet ge- riye bırakılmıştır. Bunun hiç bir ih- tilâftah ileri gelmediği ve önümüz - deki ay içinde müzakerelere devam edileceği söylenmektedir. İstanbul Tünel ve Tramvay şirketlerinin hü- kümetimize devri müuamelesi ay so- nunda bitecektir. Tedırörr eylemiştir. Öğrenildiğine göre, komplocular, yeni kanunuesasinin yıldönümü mü- nasebetile bu ayın 20 sinde bir sui- kast icra etmek tasavvurunda bulu- nuyorlradı. K MN p S A