23 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

-— ——— 10 İspanyada İtalyan ve Alman Askerleri Nasıl Dövüşüyorlar Valls Şehri, 11 Gün Bombardımandan Sonra Süren Şiddetli Bir Tamamen Harap Oldu Hükümetçiler bir şehri müdafaa için son hazırlığı yapıyorlar B arselona, (Deyli Herald'- ın hususi muhabiri yazı - iyor) — Cümhuriyet kuvvetleri- min Taragona cephesindeki ku - mandanı, karargâhı olan zırhlı itrenden, bütün memlekete yeni ibir müracaatte bulunmuş ve fe- idailer müfrezelerinin teşkilini üstemiştir. Çünkü ancak bu fe - idailer müfrezeleri,, düşmanla - trın ileri hareketini durdurmağa limkân bulurlar. Bu davete ilk icabet edenler, a - İmarşistler olmuştur. Bunlardan yirmi kişi Valls şeh - trindeki kilise kulesinden mücadele- (iye devam ediyorlardı. Şehrin diğer kısımları İtalyan as- İkerlerinin elindeydi. Cümhuriyetçi - İler buzada A!man ve İtalyan topları- Mma tam 11 gün dayandılar. Geceli gün aüzlü devam eden — muharebelerde itop ateşi bir lâhza fasılasız devam et ti Bu yabancı kıta, yağdırdıkları a - Mteşlerle bir lâv seddi vücuda getire- irek ileritmiye bakıyorlar. 3 gün ev- vel, bir topçu zabiti, “artık yavaşla - (yacaklar, sanırım, demişti, Çünkü iher yirmi dört saatte 60000 gülle yağ dırmaktadırlar,,. Fakat düşman tara- ateşi yavaşlamadı, bilâkis şid - fletlendi ve tazyikini arttırdı. ün gece İtalyanların “Siyah D Ok, admı verdikleri askerleri Barselonadan yeni hududu. geçtiler. Bugün ise Barselona şehrinden kırk mil mesafededirler, Hükümet kaynaklarmın aldığı ha- | berlere göre, Kadis ile Bübaoya gön derilen mühimmat gemileri geceli — gündüzlü tahliye olunmaktadır. Bu — Mmühimmatı, Alman ve İtalyan harp gemileri taşıyor ve kayıklara doldu- | gTarak sahile çıkarıyor. | .Cümhuriyetçilerse çok eski toplar | |a Krup fabrikalarının en yeni ve — en ağır toplarına mukavermet etmek- |— tedir. Cümhuriyetçilerin bataryala - -— 1ından biri 1886 yapısıdır. ö Bu akşam Reusun harap binaları — arasında mermiler patlayıp dürüyor. Şehir baştan başa harabe yığını ha - Jindedir. z Şehirden taşmnabilecek her şey kamyonlarla götürülmüş, tahribi lâ- zam gelen her yer tahrip olunmuştur. Negrin hükümeti fevkalâde tedbir - ler almak için daimi içtima halinda - | dir. Hükümet merkezini müdafaa i - — çin her şey yapılıyor ve yapılacak - — tir. Fakat Barselonada sükünet hü - ) r |gümM Sürüyor Şehir halkı arasinda — bözgünCülük vuhu göze çarpmakta - dır. Halkın iradesi son derece kuv - wetlidir. Hükümet tehlikeyi — daima anlatıyor ve alınacak tedbirleri izalı ediyor. Gazetelerin çıkması ile satılma - sı adeta bir olmakta, ekmek al mak için toplanan ahalinin gazeteleri derhal elden ele geçmektedir. Frankistlerin başında Navar as- kerleri ile İtalyanlar bulunuyor ve Alman teknisyenleri bunları takip e- diyor. Ve bunlar müuvasalayı temin ile, telefon, radyo ve elektrik işlerile meşgul oluyorlar. General Frankonun zabıitası, Al - man Gestaposunun elindedir. Gesta- ponun İspanyaya gönderdiği eleman ların işi Marksist saydıklarını temiz- lemektir. Bunların başında bulunan zat, yüzbaşı Walter Heldorftur. Wiedemann Yeni Vazifesi Amerikayı Kızdırdı (Başı 1 ncide) Ayni mahfiller, geçende Nıyorkta cereyan eden casus nazilerin muha- kemesi esnasında Wiedemann ismi - nin telâffuz edildiğini hatırlatmakta ve Wiedemann'ın “Şüpheli çehresi,, ile Vaşington'da çok sempati kazan- miş, meslekten yetişme bir diplomat olan Dieckhof'un şahsiyeti arasında bir mukayese yapmaktadırlar, Şahtın yeni vazifesi Varşova, 22 (A.A.) — Dr. Sehacht'- ın istifasından bahseden “Dobry - |Wieczor,, un Berlin muhabiri, umu- mi kanaate göre Dr. Sechacht'a tevdi edilecek yeni vazifelerin Almanya - nın müstemlekelere müteallik meta- libatı ile alâkadar olacağını yazmak- tadır. ' Ucuz Radyo Satışları Nafia Vekâleti halka ucuz radyo temini için yaptırdığı tetkikierden ıom-a_bir’ kanun projesi hazırlamış - tır. Bu projeye göre, hariçten radyo getirtilmesi, memlekette radyo ima- tırılması işleriyle uğraşmak üzere hu susi bir teşkilât vücude getirilecek- tir. Bunun için de posta telgraf ve telefon umum müdürlüğü bütçesine 500 bin Hralık mütedavil sermaye konulacaktır. li ve icap ettiği takdirde radyo sat-|- İspanyada Harp Şiddetlendi (Başı 1 ncide) dut karakolları ile Perthus, Port Ven âres ve Cerbere Fransa dahilinden Barselona gitmek üzere gönderilen bütün harp malzemesinin serbest geçmesine müsaade etmek için Fran- sız dahiliye nezaretinden emir almış tır. Geçen gece, le Perthus'dan yirmi Fransiz tankının ve Cerbere'den de, buğdaydan da, harp mal dolu bir çok vagonun geçtiği kayde - dilmiştir.., Cephelerde vaziyet Muhtelif mıntakalardaki harp va- ziyeti hakkında gelen haberler şu Merkezdedir: Cümhuüriyetçi kıtalar, havaların Mmuhalefetine rağmen Estramadura tephesinde mevzilerini takviye ede- rek taarruza geçmişler, Endülüs cep- hesinde Frankist taarruzunu püskürt müşlerdir. Egualada miıntakasında dümhuriyetçilerin mukabil taarruzü inkişaf etmiş ve Frankistler ricate mecbur kalmışlardır. Diğer taraftan, Frankistler, bugün öğleden sonra sahil boyunda Sitges üssü ve daha bazı mevzileri zaptettik lerini, Barselonaya 30 mil mesafeda bulunduklarını bildiriyorlar. Burgos, akşama doğru İgualada'nın da Fran«- kistler tarafından alındığını bildir- miştir. Madritten verilen bir habere göre, 100 bin Madritli —ziraat . işlerile uğraşmak üzere bugünlerde Toledo, Cuenca ve Albacete eyaletlerine “&v kedilecektir. Barselon tahkim edildi Perpinyandeki cümhuriyetçi . İs- panyoöl mahfillerinde dolaşan bir şa- yiaya nazaran Azana, Barselondan meçhul bir semte hareket etmiştir. Umumiyetle sanıldığına göre, Aza- na ya Madride, ya Valans'a hareket etmistir. Yine ayni mahfillere gelen malü- mata göre, hükümet Madritte olduğu gibi, şehre hâkim bulunan tepeler ü- zerinde müdafaa tertibatını takviye etmektedir. Müdafaa tertibatı ve si- perlerin inşası varuşlarda ve ezcüm- Ye Sans'da ve Hostafranes'da faali- yetle devam etmektedir. : İspanyaya silâh vermek için Vaşington, 22 (A.A.) — Hoover'in cümhurreis'iği zamanında hariciye nazırı olan Stimsonun Hull'e bir mek tüpla müracaat ederek İspanyaya gönderilecek silâh ve müh'mmat ü- zerine konmuş bulunan ambargonun kaldırılmasını talep eylediği teyit o- lunmaktadır. Diğer taraftan Stimson Havas mu- habirine de ayrıca beyanatta bulun- muş ve demiştir ki: “Hull'e bu tarzda bir mektup yaz- dım. Zira, Amerika Birleşik devlet- lerinin bu hususta çabuk bir karar el ması icap ettiği fikrindeyim. Bu ba- 'his üzerinde umumi ve alemi bir be- yanatta bulunmama yalnız hastali- ğım mâni olmuştur. Yoksa, çoktanbe- Ti, İspanyanın diktatörlükler ile de- mokrasiler arasında vukua gelen bir harp sahnesi olduğuna kani bulun- maktayiım.., | Daladier'ye izahat verildi Paris, 22 (A.A.) — Üç gündenberi enternasyonal vaziyet hakkında baş- vekil ile herhangi bir görüşmede bu- lunmamış, olan hariciye nazırı Bon- net, bu akşam B. Daladier'yi ziyaret ederek kendisile üç çeyrek saat gö- rüşmüş ve başvekile son nâdiseleri, ezcümle Frankistlerin Barselon üze- rine yürüyüşlerini anlatmıstır Paris gazeteleri endişede Paris, 22 (Hususi) — Bütün gaza- teler İspanya mese'esi ile meşguldür ve Frankonun nihaf zaferi halinde Fransanın istikbalinden endişeli bir lisanla bahsetmekte devam - ediyor- lar. Journal de sunları yazıyor: “İtalyanlar, Frankonun zaferinden sonra da İspanyadaki imtiyazlı vazi- yetlerini muhafaza edeceklerini sanı- yorlar. Halbuki şiddetli surette nas- yonalist olan İspanyolların “mütte- fiklerine,, ne derece zorlukla taham- mül etmekte olduğu sarihtir. Galip gelir gelmez İspanyolların ilk isi, bun lardan kurtulmak olacaktır. Fransa, kendi hukuki bahsinde kuvvetlidir ve aleyhinde manevra yapılmasına Mmüsaade etmiyecektir.;, , Mussolini ne bekliyor? Ordre gazetesine göre vaziyet Şöy- ledir: “Eğer Franko yarın galebe çalarsa, Mussolini ve Hitlerin, İspanyolların bozuk ordularında nizamı muhafaza etmek ve yarım adada Marksistleri TAN Italya Hükümeti Yugos- lavyaya Kredi (Başı 1 ncide) Alman politik mahfillerine göre; B. Şvalkovskinin Berlin görüşmeleri esnasında, Evvelâ Çeko - Slovakya- daki Alman ekalliyeti meseleleri ve saniyen Almanya ile Çeke - Slovakya arasındaki iyi komşuluk münasebet- lerinin derinleştirilmesi — keyfiyeti Mmevzuubahs edilmiştir. Bu iki bahis- te, Almanlar, bazı tren ve otobüs servislerinin beraberce işletilmesi suretile daha sıkı bir demiryolu mü- nasebeti kurulmasını istemektedir. B. Kunat'un ileri sürdüğü Alman ekal- Hyeti taleplerine, Berlin, her halde tamamile müzaheret etmektedir. Karpat Ukranyası meselesinin de- rin bir surette müzakere edilmediği malüm değildir. Bazı ciddt emmare- lere bakılır ise, Almanya, gerek Bu- dapeşteye gerek Varşovaya müzahe- ret göstermeğe çalışmakta ve netice Macaristan lehine doğru bi'r hareket ğgibi tecelli etse dahi bu mintakada bir plebisite mutlak surette muhalif gibi gözükmemektedir. National Zeitung'un orlaya çıkar- dığı protesto meselesi burada çok na- zarı dikkati celbetmiştir. National Zeitung'un bildirdiğine göre, Karpat Ukranyası hükümeti, merkezi hükü- mMetin üçüncü Karpat Ukranyası na- zırı olarak General Prehala'nın tayi- ni aleyhinde Varşova nezdinde der- hal teşebbüsler yapmak için Alman- ya hariciye nezaretine müracaat ct- miştir. Bugün ayni gazete 1918 de Kiev'de Ukranya milli devletinin te- şekkülü yıldönümü mMmünasebetile bir yazı yazmaktadır, Bu yazıya bakılır İse, Almanya, büyük bir Ukranya i- çin nüve teşkil etmek üzere Karpat Ukranyasını idame ile alâökadardır. Maamafih, Berlinin Polonyayı kay- betmemek ve Macaristan ile sıkı iş- birliğini muhafaza eylemek arzusun- da bulunduğu gözönünde tutulur ise Almanyanın Karpat Ukranyası me- selesini bugün, bundan birkac halta evvelkine nazaran değişik bir tarzda görüp görmediği suali sorulabilir | Ribbentropun Varsova seyahati hakkında tefsirler Varşova, 22 (A.A.) — “Havas ajan- sının muhabiri bildiriyor”: Beck ha- Hhazırda siatikten müuztariptir. Ma- amafih mumaileyhin yaxmnda iyile- şerek 25 sonkânunda Von Ribhben- trop'un ziyaretini kabul edeceği ümit edilmektedir. Resmi mahfiller, Von Ribbentrop ihya edilen Polonyanın merkezini zi- yaret edecek ilk Alman hariciye na- zırı olduğunu kaydetmektedirler Nazıra 20 kadar Alman memuru ve diplomatı refakat edecektir. Ayni mahfillerde söylendiğine” gö- re, Alman nazırının ziyareti Polon- ya - Almanya ademi tecavüz beyan- namesinin yıldönümüne tesadüf ede- cek ve bu paktın kıiymeti İle Polon- yanın harici siyasetinde gösterdiği isabet teeyyüt edecektir. Büu ziyaret kendisini bazan şiddet- le tenkit etmiş olan muhalefete karşı Beck tarafından kazanılmış bir mu- vaffakıyet addedilmektedir. İyi haber alan ve Leh Alman mah- fillerinde sgöylendiğine göre Von Rib- bentrop'un ziyareti geniş mikyasta bir noktai nazar teatisine vesile teş- kil etmiyecektir. Çünkü. Berchtes- gaden'de yapılan son Beck - Hitler mülâkatından sonra yeni bir hâdise çıkmamıştır. Bununla beraber Polonya matbüua- tı arazi tadilâtı projelerine dair ecne- tamamile yok etmek için Frakonun yanında kalacakları muhakkaktır. Is panyada bügün Marksist mevcurt de- ğildir. İşte zaten bu sebepten dolayı Mussolini ve Hitler için her yerde Marksist görmek çok kolay olacak- tır.” Populaire gazetesi diyor ki: “İtalyanın harekât plânı, oldukça sarih bir surette meydana cıkmış bu- lunuyor. Mussolini, üç dört hafta i- çinde, Barselonun düşeceği ve Kata- lonyanın zaptedileceği ümidindedir. O zaman, bütün Pirene hududu eli- ne geçince ve Baleares adaları da e- Tinde bulununca, şüphe yoktur ki, Mussolini taleplerini ileri sürecektir. Bu vaziyette ve bu şeraitte hâlâ cüm huriyetçi İspanya lehine alınması el- zem bulunan tedbirleri almaktan is- tinkâf edenlere, tarih, hayretle baka- caktır.,, Açacak — Resmi Tebliğ — Belgrad 22 (A. A.) — Bu ak- şam: İtalyan Yugoslav görüşme leri hakkında aşağıdaki resmi teh liğ neşredilmiştir: Kont Ciano'nun Yugoslav hü kümet reisi ve hariciye nazırı Dr. Stoyadinoviçe yaptığı dos - tane ziyaret, en büyük samimi - yet içinde geçen derin fikir te - atisine vesile teşkil eylemiştir. İki devlet adamı, iki memleket poltikasınmı esaslı unsurların - dan birini teşkil eden 25 mart 1937 İtalyan - Yugoslav paktı - nın mükemmel işleyişini ve me sut neticelerini, bir kere daha hede etmiş- y—— iyetle lerdir. Ayni zamanda, iki devlet a - damı, gerek İtalyayı ve gerekse Yugoslavyayı alâkadar eden muhtelif Avrupa — vaziyetlerini tetkik etmişler ve Avrupanın bu aksamında, alâkadar bütün mem leketlerle anlaşma halinde ve ayni zamanda — Yugoslavyanın kormşusu memleketlerde vukua gelen ve Belgrad'da müsait akis ler tevlit eyliyen son tezahürler le münasebettar olarak, sülh ve nizamın takviyesi için iş birlik lerini derinleştirmeğe devam hu susundaki müşterek azimlerini teyit eylemişlerdir, İtalya, bu iş birliği eserine, — Roma - Berlin mihverini vasıflandıran yapıcı zihniyeti getirmektedir. Yine bu münesebetle, İtalya ve Yugosiavya arasındaki eko - nomik münasebetler, — dikkatli bir incelemeye mevzu teşkil et miştir. İki ekonomi — birbirinin mütemmimi olduğundan bu sa - hada iki hükümetin vücut bul - ması için temaslarını arttırmayı |kararlaştıcdıkları geniş ve bü - yük inkişaf imkânları bulundu- ğu müşahede olunmuştur. L 23 -1- 939 —— MUSSOLİNİ Sürprizden Bahsediyor (Başı 1 ncide) öyle gülerdiniz ki, Alp dağlarına r: men öbür taraftaki hükümet mer * kezlerindeki binaların bütün can kırılırdı. : Yabancı memleketlerde söylenen” lerin sonuncusunüu Ööğrenmek istef misiniz? Bu daha gazetelerde intişaf etmemiştir. Zira, bu sabah söylen * miştir. Bir Fransız kardinaline göre vatikan, Fransaya sıkı durmasını VE gevşeklik göstermemesini tavsiye et Miş... Bu, muazzam bir aptallıktaf başka bir şey değildir. Bundan emi: nim, Fakat eğer yarın bir İtalyan çi* kar — ve çıkacaktır da — ve İtalyan lara daha ziyade sıkı durmalarını vt gevşeklik göstermemelerini söylerst doğrudur. , Yabancı memleketlerdeki faşizm aleyhtarlığı, şifa bulmaz bir hasta* lıkla malüldür. Bu hastalık, İtalyan: ları ve İtalyada olup bitenleri bil « memektir. Maamafih bu, bizi sars * maz. E!: iyice bilir k fenâ bir şey de değildir. Zira bilâhare süt priz, daha çok kuvvetli olacaktır.,, Bir İtalyan gazetesine göre Roma, 22 (A.A,) — Relâzione en « ternationale yazdığı başmakalesinde İngiliz nazırlarının Roma ziyaretin den sonra da İtalyan harici siyaseti: nin direktiflerinde hiç bir değişiklik olmadığını kaydediyor ve diyor ki; “İtalyanın harici siyasetinde İngil- terenin aleyhine müteveccih hiç bit şey yoktur. İtalyanın istediği Gene- ral Frankonun zaferi ve kendi tabil temayüllerinin tahakkukudur. Av - rupa, ya İtalya ile teşriki mesai ya- hut ta onun bir taraflı kararlarını yani Rorna - Berlin mihverinin iste- — diklerini kabul etmek istıirarındadır. İtalya, ne kısa ne de uzun sürecek bir harpten, ne mevzii ne de umumi bir muharebeden katiyen korkmaz İtalyan milletinin kalbi bugün her | D bi matbuatı tarafından verilen ha- berlerin bir hayalden ibaret olduğu- nu bildirmekte ve Von Ribbentrop tarafından yapılacak ziyaretin Şarki Avrupa hudutlarının istikrarını te- yit edeceğini ilâve eylemektedir. Diğer cihetten iyi haber alan Po- lonya mahfillerinde söylendiğine gö- re 1939 senesi, bir müstercleke talep- leri senesi olacaktır. Çek Nazırının temasları Berlin, 22 (A.A.) — Yarı resmi mehafil, Chvalkowski ile Alman zi- mamdarları arasındaki görüşmelerin bilhassa Çekoslovakyanın dahili si- yasetine müteallik meselelerle Çe- koöslovakyada tekrar başgöstermiş ve burada endişe tevlit etmağe başlamış olan Almanya aleyhindeki propagan- dalar hakkında yni)ılmış olduğunu beyan etmektedir. Macar hudut hâdisesi Prag, 22 (A.A.) — Resmi bir teb- liğ, Macar - Çek hudut siyasetinin Budapeştedeki Macar elcisine göre B. Csaky ile yapmış olduğu görüşme neticesinde dostane bir zi'nniyet için- de halledilmiştir. Macar hükümeti, Vivana hakem kararının tatbiki işinin önümüzdeki hafta içinde toplanacak olan muhte- lit bir komisyona havale edlimesi suretinde Çekler tarafından yapıl- miış olan teklifleri kabul etmiştir. Başvekil, Dün -Ankaraya Gitti (Başı 1 ncide) da tetkikler yapmış, daha sonra Top- kapı sarayını ve Sarayburnunu gez - miştir. Başvekil Sarayburnundan dönüş- te Dolmabahçe sarayına gitmiş ve o- radan otel yapılması mevzuu bahis olan Çırağan sarayına geçerek bina- bi bugünkü vaziyetini tetkik etmiş- tir. Rüştü Aras şehrimizde Vazifesine gitmekte olan Londra Büyük elçimiz Dr. Tevfik Rütü A - ras, dün şehrimize gelmiş ve Perapa- las öteline inmiştir. Dr. Aras, bir kaç gün şehrimizde kaldıktan sonra Londraya hareket e- decektir, za ziyade çatanın garn hti . dutlarında çarpiyör: İtalyari milleti- 1 nin ileri atılması için tek bir emir kâfidir. BULMACA Evvelki günkü bulmacamızın halledilmiş şekli 3 4& 5 6 7 8 9 l6 AİKİOİMİİ İK İYEİs MİPİAİRİA eMils R l BiT EİN MilE TİAİLİN HsMiy — |Z OK m vO| - >-RH-EU BUGĞUNKU BULMACA 2 3 4 5 6 7 8 9 10 EnERE 1 Z© — 59 a # Hwn- İ | SOLDAN SAĞA: 1 — Dehnizde bülunur - Şaht. 2 — Baba değil - Sakatlık. 3 — Kolay değil - Şu değil o deği. 4 — Bir rtenk - Şehir harici - Bir renk. 5 — İskâambilde birli - Bu değil o de- ğil - Bir kaza ismi, 6 — Sevdalı - Çizgi, 7 — Sağlam. 8 — Bir renk - Âbide, 9 — Şart edatı - Soy - Fasıla. 10 — Ummaktan ismi fail - Bir istm YUKARDAN AŞAĞI: 1 — Baş - Bir hayvan - İçilir 2 — Zaman - Bir kaza ismi - Bir rüz- gâr, a 3 — Bir mevsim - Dizi. 4 — Atılır -« Göğsün altındadır. 5 — Uzunluk ölçüsü - Gizli şey, esrar. *6 — Eski bir şairin ismi - Bağlama e- . datı. T — Aksine - Baba değil. 8 — Çök değil - Bağlamak, nikân - In- sanlar. 9 — Bahçe, ekin yeri - Dizi. 10 — Bu değil o değil - Bir gazetenin adı.