12 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

A 12.111939 BUGÜN İki Taraf 2 Arasındaki Fark Yazan Ömer Rıza DOĞRUL emokrasiler ile totaliter devlet. ler arasındaki barış davasının Memmiyetini anlamak için iki taraf- "aki vaz'yeti içten görmek gerektir. İki taraf arasındaki fark şu şekilde hülüsa edilebilir: İngiltere ve Fransa hür, sivil ha- Yata bağlıdırlar. Barış devrinde, ba- İS şartları içinde yaşamaktadırlar, kat Almanya ve Italyada vaziyet merkezde değildir. Bütün halk ve bütün milli kaynak- ?, harp ve dalmi seferberlik şartlar N İçinde yaşamaktadır. Bütün mem- *ket işçileri, mecburi askerlik hi ini yaparak çalışıyor. Mesai saat- ler uzun, ücretler düşüktür. Şahsi “tmayeyi devlet idare ediyor. Işçi tendisine verilen işi yapmak mecbu- Yiyetindedir. Aksi takdirde ya açlık: tan ölür, yahut tecrit kamplarına Bönderilir. Hülâsa bu memleketler, larınm ancak harp zamanında İatbik ettikleri rejimi sulh zamanı- da tatbik ediyorlar. Bu vaziyet karşısında kalan Ingil- tere ile Fransa ise, sulh içinde sulh Bartlarıni yaşadıkları için bir tedbir almak lüzumunu hissediyorlar. Fa- tat bu mesele ile yüz yüze gelemi- Yorlar. Bu yüzden eski mesai hayatı Yam ediyor ve totaliter devletlerin her biri iki kolile ve bütün kuvvetile silâhlandığı halde Fransa sulh içinde Yaşandığı için yalnız sol kolile silâh. anıyor ve sermayeyi, harice çıkmak hususunda serbest bırakıyor. Bunun mânası sulhün yalm bir tarafta yaşaması, mukabil tarafta ise harp halinin, harp şartlarının hâkim olmasıdır, Bu yüzden İngilterede mecburi as- ker alma usulünün tatbiki, bütün memleket endüstrisini otoriter bir tarzda idare edecek bir mühimmat Dezaret'nin tesisi, bir kelime İle sulh “svrinde harp şartlarının ihyası lehinde cereyanlar baş gösterdiğine tahit oluyoruz. Çünkü bunlara göre, mukabele Ve emniyeti mnhalaza kön: hasıl olabilir. Yoksa, vaziyet daimi tehlike içindedir. Fakat sulh devrinde harp hayatı, barp nizamı, harp seferberliği yaşa- Mak, demekrasilere çok ağır gelmek tedir, O halde sulh devrinde, harp Yariları yaşamadan ve bu şartların İsdakârlıklarına boyun eğmeden mil- V kaynakları ve bütün milli kuvvet- İeri seferber etmek mümkün müdür? İngiltere ile Fransa hükümetleri- Din araştırdıkları ve içinden çıkmak İstedikleri en mühim nokta budur. Silâhları azaltmak için anlaşma Zemini hazırlamak ve anlaşmak; to- İaliter devletleri tatmin etmek için Yukubulan bütün teşebbüsler, bu me- *eleyi harici anlaşmalarla halletmek- ve totaliter devletleri de sulh dev- Tinde sulh şartları içinde yaşatmak İçin vukubuluyor. Mister Chamberinin'in evvelâ Mü- hihe, şimdi de Romaya gitmesinin #ebebi budur. O halde Mister Chamberlain'in seferi muvaffakıyetsizlikle ne: ticelendiği takdirde demokrasilerin de yeni şartlara uymak için yeni ted- birler almak ihtiyacını hissedecekle- ti şimdiden anlaşılmaktadır. O takdirde totaliter devletler ken- dilerine, tatbik ettikleri usulle mu- kabele edildiğini görecek ve o zaman Iki de onlar, vaziyeti değiştirmeyi İstiyeceklerdir. Çünkü her şeye rağ- Men demokrat devletlerin kaynak» ve vasıtaları diğer tarafın kay- maklarına ve vasıtalarına faiktir. mma KISA HABERLER Ankara, rauhal ez — Dahiliye Wekdileti umum! meclis intihep- len mamlketın her taratında ayal Binde ve ayni gekilde yapılmannı te Min meksndile umizmi meclia imtibaplar N kanununun ikinci maddesini değişti - TEN bir proje hazırlamış ve Meclise ser- Kedilmek üzere Başvekâlete göndermiş - tir © İzmir, 11 (Tan muhabirinden) — Hükümet İzmirde bir son gübre, Mani- Mda potas fabrikası kurmayı kararlaj - tarmatır, © İzmir, 11 cTsn muhabirinden) Adliyece hazırlanın istatistiğe göre İzmir 88 bir senede s202 meyhut suç işlenmiy- v. İde meseleyi halisane bir du. Kral KAROL Bükreş, 11 (Hususi) — Bi len Yugoslavya kral naibi Prens Pol ikreşe ge Pol ile ile Kral Karol Rumanyada Transilvanya hududuna yakın Ban- lek'de bir çiftlikte görüşmüşlerdir. Burada her iki hükümdar arası fikir mübadelesi olmuş ve Ruma: ile Yuyoslavyanın totaliter di re karşı gözetecekleri menfaatler ve takınacakları vaziyet müzakere edil- —— > miştir, Yeni Bir Deniz Silâhı ! (AA 3 5 İnen ffübere desti bame din Söve hampton limanında icat ettiği torpi- tonun tecrübelerini yapmıştır. Gemi, beheri bin beygir kuvvetin de üç motörle mücehhezdir. 8 saniye de 10 milden 40 mile geçebilmekte - dir. Hareket ve faaliyet sahası takri- ben bin mildir. Silâhları 21 pusluk İiki torpil kovanı ve müteharrik ta - retler üzerinde üç hafif toptan iba - rettir, Bunlardan bir tanesi muhrip ve denizaltı gemilerinin kaburgaları pa delebilecek kuvvette mermiler at- maktadır. Söylendiğine göre İsveç ve Hol- landa bu tipte bir kaç torpito ısmar- lamışlardır İngiliz amirallık makamı bu tecrübeleri dikkatle takip etmek- Hararda Bi Yahudi Kolonisi Tesis Edilecek Londra, 11 (A.A) — 'Times gaze tesi Berlinden istihbar ediyor: B. Rublee'nin ziyaretinin hedefi, evvelâ Alman hükümetine B. Seha cht'n mültecilerin nakline mütesllik | İolarak geçen ay Londraya gönder - miş olduğu (projenin . “Şimdiki İşekilde kabule şayan olmayip ancak müzakerat için bir esas telâkki edil mekte, olduğunu bildirmektedir. Times gazetesi, B. Rubleo'nin Al manyadaki Yahudilerin şimdiki va- ziyetleri hakkında talikikat icrasına memur olduğu şaylasmı tekzip et- mektedir. ! Yahudiler hakkında Ruzveltin yeni bir teklifi Roma, Tİ (A.A) — İngiliz mat- buatt, Yahudi meselesinin halli için bir “Mussolini plânı,, ndan bahset mişlerdi. Şimdi İtalyan mahfillerin de dönen şaylalara göre, B. Roose- veli Habeşistanda Harrar civarinda bir Yahudi kolonisi tesisini B. Mus-| soliniye teklif etmiş ve B, Mussolini ike tâ- bi tutacağı cevabmı vermiştir. * Roma, 11 (A.A.) — Müzik işleri tetkik komisyonu bütün Yahudi mü- Yugoslavyaya avdet etmiştir. Prens | 18 ye nazırı Kont Csaky, Almanya hari ER Mr Hareketi Ciddileşti Bir Çok Arap İdama Mahküm Edildi, Kanlı Müsademeler Oluyor Kare, 11 (Hususi) — Mısırdaki Filistin arap liderleri bu- gün tayyare ile hareket ederek Beyruta varmışlar ve derhal baş müftü Eminülmühsini'nin ikamet etmekte olduğu Cuniye- İye giderek kendisiyle ve sair arkadaşları ile görüşmeğe başla- mışlardır. Görüşmelerin hedefi Londra yuvarlak masa konfe - Jransında takip olunacak hattı hareketi kararlaştırmaktır. Bu mülâkatı müteakip Mısırda bir Kudüste bir arabın üzerine, kaç- madığı halde #teş eden dört polisin muhakemesi tamamlanmış bir polis üç sene, bir polis te bir sene hapis ce olmuştur. tethiş hareketi yeniden arap kongresi toplanacaktır. ir otobüse hücum ederek bir şiyi öldürmüşler bir çok kişiyi de yaralamışlardır, Fahri Abdülhadi tarafından ku - manda edilmekte olan bir çete ile Abdurrı in kumandasındaki nas - yonalist asiler arasında bir çarpışma olmuştur. , bu çarpışma esnasın a yaralanmıştır. verilen haberlere göre, askeri mahkeme 6 âsiyi idam cezası- im etmiştir Bir bomba infi- kı yüzünden Samarie'de bir çok İn giliz askeri telef olmuştur. Lübnan - ilistin hududumda bir çok çarpış - malar olmuş ve 3 İngiliz askeri mak- tul düşmüştür. Üç arap hakkında geçenlerde ve- rilen bir idam ve iki müebbet hapis cezası tösdik edilmi Arap liderlerinin dün kendisile görüşmiye muvaffak oldukları Basmülti Eminilhüseyni ir reisicümhur Roosevelf'e görderdi- ği notanın metnini neşretmiştir. Notada “Filistin araplarım, ya - re ezdirmek (teşebbüsünün müthiş bir cina; süne ateş açılmıştır. Bir kişi ölmüş ve iki kişi yaralanmıştır. . Londra, 11 (A. A.) — Suudi ara - bistan sefareti, İbnissuudun Filisti - nin vaziyetine ve arapların kendi memleketlerine sahip olmalarına da Devlete Ait Matbaalar : ... Birleştiriliyor Ankara, İ1 (A.A) — B.M. Mechisi | bugün Faik Öztrakın riyasetinde top lanmıştır. Celsenin açılmasını müteakıp Bolu mebusluğuna seçilen Feti oturmuş olan araplı nisbetle kısa bir zaman işgal etmiş oldukları tebarüz ettirilmektedir. İki Fındık Fabrikası Yaptırılıyor Giresun 11 (A.A) — Findik ta - Irımi sarış kooperetifleri birliği, şeh- rimizde ve Orduda iki modern fındık fabrikası yaplıracaktır. En sor ye: liklerle beherine altmış bin lira sar- fedilecek olan bu iki fabrika, Kara » deniz fındık bölgesinin nümune fab- rikaları olacak ve ağustos ayında ça- Uşmaya başlamış bulunacaktır, İ Fındık tarım satış kooperatifleri| birliği, müstahsil köylünün yaşama y ve ucuz temini na yeni bir servis daha ilâve etmiştir. İlk plânda bütün köy Yülere mısır tevzii kararlaştırılmış - tır. Birlik yakın günlerde on bin ton mısır getirtecek ve bölgesi işinde or- | tak olan ve olmayan bütün köylülere dayıtacaktır. Tuz, sabun, gaz ile giyecek eşya- lar da bunu takip edecektir. Istanbul Maarif Müdürü Değişiyor Ankara, 11 (Tan muhabirinden) — Maarif Vekâleti erkânı ve Talim terbiye heyeti âzalıklarında yeniden | İbazı değişiklikler yapılması mevzu- ubahistir. Bu arada İstanbul mag- rif müdürü Tevfik Kutun orta ted- risat müdürlüğüne, İzmir maarli müdürü Ali Rizanm da İstanbul ma- Jsrif müdürlüğüne tayin edilecekle- Okyar £- le İzmir mebusluğuna seçilen Reşat Mimaroğlunun intihap mazbataları okunmuş ve her ikisi de and içmiş- lerdir. Bundan sonra ruznameye ge- gilerek, devlete ait matbaaların bir- Jeştirilmesi hakkındaki ksnunun & kinci müzakeresi yapılarak kabul 6- dilmiş, ordudan çıkarılacak 12 ya- şından yukarı hayvanların köylü ve yetiştiriciye satılması hakkındaki ka nunun birinci müzakeresi yapılmış- tır. Meclisin yine bugünkü toplantı sında birinci müzakereleri yapılan maddeler arasında Türkiye - Alman- ya arasındaki ticari mübadelelere alt anlaşma ile ticari mübadele ve tedi- yata müteallik protokolun Türkiye - | landiya ticaret anlaşmasına bağlı listedeki pozisyonlarda tadilât yapıl- ması hakkındaki kanun lâyihaları da bulunmakta idi. B. M., Meclisi, cuma günü toplana- caktır. Kont Csaki Berline Gidiyor Berlin, 11 (A. A.) — Macar harici İri söylenmektedir. Diğer taraftan Talim terbiye he- «iye nazırı Von Ribbentropla Alman |yeti âzalıklarma tayinleri takarrür Macar - Rutenya Hududunda Hâdiseler Londra, 11 (Hususi) — Macar ve Çek kaynaklarından gelen haberlere göre, Macaristan ile Rütenya hududu üzerinde dün de yeni bir hâdise vw-| kubulmuştur. Bundan başka bir Slo vak çetesi Esti Uzsag adlı Macar ga-| zetesinin idarehanesine mişler, muharrirleri tehdit etmiş ve eşyayı kırmışlar, 30 krunluk zarara sebep olmuşlardır. Hudut hâdisesin- de yaralanan Macarların sekizincisi ölmüştür. Bu yaralıya dumdum kur- şunu isabet ettiği iddia ediliyor. Belgratta Görüşülecek İşler Belgrad 11 (A. A) — Kont Ciano, on dokuzunda Yu, taarruz öt goslavya « ELEK Yalan! Yazan: B. FELEK alanın kötülüğü doğruya ben Y zemesindedir. Eğer yalan, yalana benzese, kim seye zararı olmaz ki! Zaten yalan tarif etmek istesek -“Doğruya benzi yen, fakat doğru olmıyan sözdür, diyebiliriz. Dün de yazıdım ya! Dünyada ya lan o kadar çoğaldı ki; doğruyu bul mak elmas arayıcılığına benziyor. Vaktiyle — her halde yalanım kıt olduğu bir devirde — bir padişak kendisine bir yalan söylenmesini ve buna muvaffak olana 500 kese akçe vereceğini münadilerle memleketine ilân etmiş. İ Bir taraftan 500 kese akçeyi ke zanmak, diğer taraftan padişaha ya ranmak için binlerce adam saraya sökün etmiş ve sıra ile huzura gin imeğe başlamışlar. Kimisi: — Bir manda uçarken gördüm, demiş. Padişah: — Olur a! cevabını vermiş, kimisiz — Bir adamı su üzerinde yârür- ken gördüm, demiş. Padişah ona da: İ — Olur a! Mukabelesinde bulun muş. Bir üçüncüsü: — Falan adam baş aşağı tavanda yürür, demiş, Padişah ona da: — Mümkündür, cevabını vermiş ve böylece olmıyacak hiç bulunmadığı kanaatine var- mak üzere iken huzuruna omuzunda bir küp olduğu halde bir derviş giz miş: — Selâmtinaleyküm! diye selâm- dan sonra, söze başlayı — Sevketlü sultanım! Ben ülke- prens Paul tarafından kabul edile -|nizin falanca kasabasından falan oğ cektir. Kontun bu ziyareti esnasında |lu filânım. Benim babam hali hı ufku ve bilhassa Tu | tında, şehzadelik zamanınızda size ki vaziyet geniş mık -İşu küp dolusu altın Ikraz etmişti. tir, Şimdi hamdolsun memleketin sulta- nisiniz, Bu eski borcunuzu ödemeni. Avrupanın siy na havzasınd a tetkik edil Devlet Şürası Reis ve Âzalkları u — Şürayı Devl — Ben kimseden İ değilim! | on para Yalan! cevabını verince, Ankara derviş — Öyleyse yalan söyliyene van dettiğiniz, 500 kese akçeyi ihsan edi. niz! demiş. Tabii padişah bir küp dolusu altın ödemedense, 500 köse akçe vermeyi -İtereih edip işin içinden çıkmış. Yalan hakikate benzedikçe ondan ürayı Devlet |bizzat hakikat ve hakikat severlik i zarar görür; yalancılar değil. ra baş muavinlerinden Talât Bakır, | Hele harpler, sıkıntılar, içtimai Ankara hukuk mahkemesi reisi Na, |sârsıntılar, ümitsizlikler, yelsler vel ili Tezgören, Merkez bankası müra, |hasıl dünyaya musallat olan meddi Kibi Naci Akbay, dahiliye teftiş he | ve manevi âfetler insanlarda ahlâk yeti pelsi Talât Hıtay, Bilecik yali | kevgsım sıfıra indirince ri si Ai Riza Oskay, Milli Emlâk mü-|6“cen nkçe olur. e dürü Kâzım Bereli, maliye teftiş) di bu yüzden eğer bizim gibi heyeti velsi Rüştü Korur orta ic İsrn adamlarının söylediği sözlerin de Hlant umum müdürü Avni Yukarıuç |Goğrulunda şüphe, edilirse kızmama- nafla teftiş heyeti reisi Şefik Örük, yeçemiz.bir planla tas gelişi orman fen heyeti relsi Fahri Bük ye | pönYada, memlekette olan bitenden Konan Yılmazın isimleri, üzerine | görüştüm. Şaştım: Hâdisattan tama: bihaber... Sordum: fazla durulmaktadır. Seçim cuma gü |** : mü yapılacaktır. — Yahu! Gazete okumaz mısın? vi — Okumam! " Amerikan Harp — Çün Tayyarâlerinin — Çünkü yalan yazar da onden! Gerçi bütün dünya matbuatı gibi Bir Rekoru San » Diego (Kaliforni biz de yüzde yüz doğru yazdığımız AJ — Atl ik ranevral idin edemeyiz. Zira gazetelere ge- çen malümat ve haberler bir takım rak etmek maksadiyle kirk © sekizi bombardıman tayyaresi olmak üzere rinden) âzalıklar!- na dahiliye ve adliye encüm na Meclis Üç mamze: Bugün va) Tİ (A ına İşti - vasıta ve âletlerle gelir. Bu vasıta ve âletlerin tam bir saffetle çalıştığı- 86 harp tayyaresi bugün buradan ha valanmıştır. Bu filo, merhalesiz üç nı hiç bir müessese tam bir kontrol bin mf katederek Panhmâ kanalına altında bulunduramaz, in olur ki, gazeteye haki- kadar uçacaktır, Amerika © birleşik devletleri havacılık tarihinde, şimdi- ye kadar bu kadar büyük bir filo ile bu kadar uzun bir uçuş yapılmamış - tir, Keçiburnunda “Bir Motör Battı Giresun, 11 (A. A) — Şehrimiz inhisarlar müdürlüğüne alt 53 sandık tahminen on bin lira kıymetinde ma- mul tütün, müteahhidi U tarafından çiburnu açıklarında henüz anlaşıl - mayan bir sebepten motör alabura ol muştur. Batan motörle beraber tütün ler ve evraklar da denize dökülerek kaybolmuştur. kat olmıyan bir haber, bir iddia ve- ya isabetli olmıyan bir fikir geçebi- lir. Lâkin buna bakıp gazetelerin yüzde yüz yalan yazdığını iddia et- mek te doğru değildir. Bu yalan iddiasının tek bir vaka olmadığını ve bu fikrin maalesef bir kısım halk arasında yayılmış bulun. duğunu zannediyorum, Onun için ilk işimiz gazeteler hak- kındaki bu yanlış zannı düzeltmek- tr. Bunun da yegüne yolu doğru yazmak ve yazdığını sırasında ispat edebilmektir . Onun içindir ki; re kaçakçılığı imalı yazılar şu mahut tayya. bahsinde hükümetin yazan ve bu işe dair ş |bir motörle Kesaba götürülürken Ke | malümatlı gibi görünen gazetelerden bu malümatı tevsik etmelerini yeceği haberini memnuniyetle şıladım. Bu, bir taraftan gazete neşriya- tmm nazarı itibara alındığını ve mat buatın ehemmiyetini gösterir, diğer isti kar. Macar münasebetleri hakkında gö- işmelerde bulunmak üzere iki gün- ziğinin konser programlarından çk karılmasını emretmiştir. Tine gelecektir. eden umumi müfettiş Reşat Nuri| hiyede iki âzalık münhal bul Güntekin ve tabliye muallimlerin -| tadır. Bugünlerde bazı maarif lük bir ziyaret için, ayın 16 sında Berİden Malik bugünkü vazifelerinde |dürleri arasında da değişiklik ya -İyazarak gazetelerin ipkalarını İstediklerinden Talim ter!pılması muhtemeldir. nmak İtaraftan da imalı sözlerle şuna buna mü-İtariz ve iftiranın ve kontrolsuz yazı alanet olduğu- zannının önüne geçer,