12 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

ETERRRTT” l KA a A —— 12-1 1930 İBUGÜN İki Taraf Arasındaki Fark Yazan Ömer Rıza DOĞRUL emokrasiler ile totaliter devlet- ler daki barış da themmiyetini anlamak için iki taraf- _' vaz'yeti içten görmek gerektir. taraf arasındaki fark şu şekilde hülâsa edilebilir: hgiltere ve Fransa hür, sivil ha- Yata bağlıdırlar. Barış devrinde, ba- TIŞ şartları içinde yaşamaktadırlar. akat Almanya ve İtalyada vaziyet ' merkezde değildir. Bütün halk ve bütün milli kaynak- , harp ve dailmi seferberlik şartla- Ti içinde yaşamaktadır. Bütün mem- ket işçileri, mecburi askerlik hiz- Metini yaparak çalışıyor. Mesai saat- Uzun, ücretler düşüktür. Şahsi Sermayeyi devlet idare ediyor. İşçi 'ndisine verilen işi yapmak mecbu- Tiyetindedir. Aksi takdirde ya açlık- ölür, yahut tecrit kamplarına gönderilir. Hülâsa bu memleketler, Saşkalarının ancak harp zamanında ;"bik ettikleri rejimi sulh zamanın- Ya tatbik ediyorlar. Bu vaziyet karşısında kalan İngil- h'!Bi.lıl'rııııılıo,ıııllı!g,'iıı(lesıılh Sartlarmı yaşadıkları için bir tedbir tlmak lüzumunu hisgediyorlar. Fa- kat bu mesele ile yüz yüze gelemi- Yorlar. Bu yüzden eski mesai hayatı devam ediyor ve totaliter devletlerin her biri iki kolile ve bütün kuvvetile Silâhlandığı halde Fransa sulh içinde Yaşandığı için yalnız sol kolile silâh- yor ve sermayeyi, harice çıkmak Bunun mânası sulhün yalmız bir tarafta yaşaması, mukabil tarafta ise Sörp Ealkim 'hexp gaxli hâkin Olmasıdır. Bu yüzden İngilterede mecburi as- ker alma usulünün tatbiki, bütün Memleket endüst toriter bir tarzda idare edecek bir mühimmat hezareti'nin tesisi, bir kelime ile sulh devrinde harp şartlarının ihyası 'ehinde_emyınlu baş gösterdiğine — şahit oluyoruz. Çünkü bunlara göre, Mükabele Ve enmiyei Mmuhafaza t ânı hasıl olabilir. Yoksa, vaziyet daimi tehlike içindedir. Fakat sulh devrinde harp hayatı, lâârp nizamı, harp seferberliği yaşa- Mak, demokrasilere çok ağır gelmek tedir. O halde sulh devrinde, harp Sartları yaşamadan ve bu şartların fedakârlıklarına boyun eğmeden mil- N kaynakları ve bütün milli kuvvet- leri seferber etmek mümkün müdür? İngiltere ile Fransa lıükâmîderf- TTTT TTTT Kral Karol ve Prens Pol Neler Görüştüler? Kral KAROL Bükreş, 11 (Hususi) — Bükreşe ge len Yugoslavya kral naibi Prens Pol Yugoslavyaya avdet etmiştir. Prens Pol ile ile Kral Karol Rumanyada: Transilvanya hududuna yakın Bau- lek'de bir çiftlikte görüşmüşlerdir. Burada her iki hükümdar arasında fikir mübadelesi olmuş ve Rumanya ile Yugoslavyanın totaliter devletle- re karşı gözetecekleri menfaatler ve takınacakları vaziyet müzakere edil- Yeni Bir Deniz - Silâhı nenHfPfukire Söott bama dük souE hampton limanında icat ettiği torpi- tonun tecrübelerini yapmıştır. Gemi, beheri bin beygir kuvvetin de üç motörle mücehhezdir. 8 saniye de 10 milden 40 mile geçebilmekte - dir. Hareket ve faaliyet sahası takri- ben bin mildir. Silâhları 21 pusluk iki torpil kovanı ve müteharrik ta - retler üzerinde üç hafif toptan iba - rettir. Bunlardan bir tanesi muhrip ve denizaltı gemilerinin kaburgaları delebilecek kuvvette ler at- ştırdıkları ve içi: ç İstedikleri en mühim nokta budur. Silâhları azaltmak için anlaşma Zzemini h l ik ve anl k; to- taliter devletleri tatmin etmek için nn el bf“ün.—, Ahttel b'me' teleyi harict anlaşmalarla halletmek- Ve totaliter devletleri de sulh dev- Tinde sulh şartları içinde yaşatmak için vukubuluyor. Mister Chamberlain'in evvelâ Mü- hihe, şimdi de Romaya gitmesinin Sebebi budur. O halde Mister Chamberlain'in seferi muvaffakıyetsizlikle ne- ticelendiği takdirde demokrasilerin de yeni şartlara uymak için yeni ted- birler almak ihtiyacını hissedecekle- ti şimdiden anlaşılmaktadır. O takdirde totaliter devletler ken- dilerine, tatbik ettikleri usulle mu- abele edildiğini görecek ve o zaman belki de onlar, vaziyeti değiştirmeyi İstiyeceklerdir. Çünkü her şeye Tağ- Men demokrat devletlerin kaynak- ve vasıtaları diğer tarafın kay- haklarına ve vasıtalarına faiktir. KISA HABERLER Ankara, 11 (Tan muhabirinden) — Dahiliye Vekâleti umumi meclis intihap- larının memleketin her tarafında ayni Bünde ve ayni şekilde yapılmasını te- Min maksadile umumi meclis intihapla- yk ikinci maddesini değişti - Ten bir proje hazırlamış ve Meclise sev- kedilmek üzere Başvekâlete göndermiş - tir. irinden) — © İzmir, 11 (Tan muhabi Hükümet İzmirde bir sun't gübre, Mani- Sada potas fabrikası kurmayı kararlaş - lştır. © İzmir, 11 (Tan muhabirinden) — Adliyece hazırlanan istatistiğe göre İzmir 2 bir senede 5202 meşhut suç işlenmiİş- N maktadır. Söylendiğine göre İsveç ve Hol- landa bu tipte bir kaç torpito ısmar- lamışlardır İngiliz amirallık makamı bu tecrübeleri dikkatle takip etmek- tedir. Hararda Bir Yahudi Kolonisi Tesis Edilecek Londra, 11 (A.A.) — Times gaze tesi Berlinden istihbar ediyor: B. Rublee'nin ziyaretinin hedefi, evvelâ Alman hükümetine B. Scha- cht'ın mültecilerin nakline müteallik olarak geçen ay Londraya gönder - miş olduğu — projenin — “Şimdiki şekilde kabule şayan olmayıp ancak müzakerat için bir esas telâkki edil mekte,, olduğunu bildirmektedir. Times gazetesi, B. Rublee'nin Al manyadaki Yahudilerin şimdiki va- ziyetleri hakkında tahkikat icrasına memur olduğu şayiasmı tekzip et- mektedir. TÇT Y TAN Hareketi Ciddileşti — ST Tn Bir Mahküm Müsademeler Oluyor KahMfre, 11 (Hususi) — Mısırdaki Filistin arap İiderleri bu- gün tayyare ile hareket ederek Beyruta varmışlar ve derhal baş müftü Eminülmühsini'nin ikamet etmekte olduğu Cuniye- ye giderek kendisiyle ve sair arkadaşları ile görüşmeğe başla- mışlardır. Görüşmelerin hedefi Londra yuvarlak masa konfe - ransında takip olunacak hattı hareketi kararlaştırmaktır. Bu mülâkatı müteakip Mısırda bir Kudüste bir arabın üzerine, kaç- madığı halde ateş eden dört polisin muhakemesi tamamlanmış bir polis üç sene, bir polis te bir sene hapis ce * zasına mahküm olmuştur. Filistinde tethiş hareketi yeniden ciddileşmiştir. Hayfadan bildirildiğine göre ihti lâlciler bir otobüse hücum ederek bir kişiyi öldürmüşler bir çok kişiyi de yaralamışlardır, Fahri Abdülhadi tarafından ku - manda edilmekte olan bir çete ile Abdurrah'nın kumandasındaki nas - yonalist asiler arasında bir çarpışma olmuştur. Fahri, bu çarpışma esnasın da yaralanmıştır. Kudüsten verilen haberlere göre, askeri mahkeme 6 âsiyi idam cezası- na mahküm etmiştir Bir bomba infi- lâkı yüzünden Samarie'de bir çok İn giliz askeri telef olmuştur. Lübnan - Filistin hududunda bir çok çarpış - malar olmuş ve 3 İngiliz askeri mak- tul düşmüştür. Üç arap hakkında geçenlerde ve- rilen bir idam ve iki müebbet hapis cezası tasdik edilmiştir. İngiliz harp dirrana diümn Aiğamıkinmuabe idama A zasına mahküm etmiştir. Hayfada dün bir yahudi ominbü- süne ateş açılmıştır. Bir kişi ölmüş ve iki kişi yaralanmıştır, © Londra, 11 (A. A.) — Suudi ara - bistan sefareti, İbnissuudun Filisti - nin vaziyetine ve arapların kendi memleketlerine sahip olmalarına da Çok Arap İdama Edildi, Kanlı arap kongresi toplanacaktır. Arap liderlerinin dün kendisile görüşmiye muvaffak oldukları B. üft Eminülhi Ki ir reisicümhur Roosevelt'e gönderdi- Macar - Rutenya Hududunda Hâdiseler Londra, 11 (Hususi) — Macar ve Çek kaynaklarından gelen haberlere göre, Macaristan ile Rütenya hududu üzerinde dün de yeni bir hâdise vu- kubulmuştur. Bundan başka bir Slo- vak çetesi Esti Uzsag adlı Macar ga- zetesinin idarehanesine taarruz et- mişler, muharrirleri tehdit etmiş ve eşyayı kırmışlar, 30 krunluk zarara sebep olmuşlardır. Hudut hâdisesin- de yaralanan Macarların sekizincisi ölmüştür. Bu yaralıya dumdum kur- şunu isabet ettiği iddia ediliyor. Belgratta Görüşülecek İşler Belgrad 11 (A. A.) — Kont Ciano, bu ayın on dokuzunda Yugoslavya - ya gelecek ve 3 gün kalacaktır. Kont ilk iki gün zarfında Macar hududu yakınında Beljemiri — ormanlarında avlanacaktır. Mumaileyh 22 ikincikânunda Bel grada gelerek ““İtalyan kitap,, sergi- sinin küşat resmini icra edecektir. Kont, bundan sonra naibi hükümet prens Paul tarafından kabul edile - cektir. Kontun bu ziyareti esnasında Avrupanın siyasi ufku ve bilhassa Tu na havzasındaki vaziyet geniş mık - yasta tetkik edilecektir. Devlet Şürası Reis ve Âzalıkları Ankara, 11 (Tan muhabirinden) — Şürayı Devlet reis ve âzalıkları- na dahiliye ve adliye encümenlerin- ce gösterilen otuz üç namzedin ad- larmı bildirmiştim. Bugün Meclis muhitinde yaptığım tahkikattan an- t metnini neşr ştir. Notada “Filistin araplarını, ya - hudilere ezdirmek — teşebbüsünün müthiş bir cinayet,, olduğu kaydedil- mekte ve yahudilerin Filistini her zaman orada oturmuş olan araplara nisbetle kısa bir zaman işgal etmiş oldukları tebarüz ettirilmektedir. Devlete Ait Matbaalar . . eye Birleştiriliyor Ankara, 11 (A.A.) — B. M. Meeclisi bugün Faik Öztrakın riyasetinde top lanmıştır. Celsenin açılmasını müteakıp Bolu mebusluğuna seçilen Fethi Okyar i- le İzmir mebusluğuna seçilen Reşat Mimaroğlunun intihap mazbataları okunmuş ve her ikisi de and içmiş- lerdir. Bundan sonra ruznameye ge- çilerek, devlete ait matbaaların bir- leştirilmesi hakkındaki kanunun i- kinci müzakeresi yapılarak kabul e- dilmiş, ordudan çıkarılacak 12 ya- şından yukarı hayvanların köylü ve yetiştiriciye satılması hakkındaki ka nunun birinci müzakeresi yapılmış- tır. Meclisin yine bugünkü toplantı- sında birinci müzakereleri yapılan maddeler arasında Türkiye - Alman- ya arasındaki ticari mübadelelere ait anlaşma ile ticari mübadele ve tedi- yata müteallik protokolun Türkiye - Finlandiya ticaret anlaşmasına bağlı lad göre, Şüra reisliğine Tan- zimat dairesi reisi İsmail Göresli ikinci daire reisliğine Şürayı Devlet azasından Salâhattin, azalıklara Şü- ra baş muavinlerinden Talât Bakır, Ankara hukuk mahkemesi reisi Na- ili Tezgören, Merkez bankası müra- kibi Naci Akbay, dahiliye teftiş he- yeti reisi Talât Hıtay, Bilecik vali- Yalan! seye zararı olmaz ki! tarif etmek istesek -“Doğruya benzi yen, fakat doğru olmıyan sözdür, diyebiliriz. ELEK Yazan: B. FELEK alanın kötülüğü doğruya ben zemesindedir. Eğer yalan, yalana benzese, kim Zaten yalan Dün de yazıdım ya! Dünyada ya: lan o kadar çoğaldı ki; doğruyu bul mak elmas arayıcılığına benziyor. Vaktiyle — her halde yalanın kıl olduğu bir devirde — bir padişak kendisine bir yalan söylenmesini vi buna muvaffak olana 500 kese akçe Wereceğini münadilerle memleketinı ilân etmiş. Bir taraftan 500 kese akçeyi ka: zanmak, diğer taraftan padişaha ya- ranmak için binlerce adam saraya sökün etmiş ve sıra ile huzura gir imeğe başlamışlar. Kimisi: — Bir manda uçarken gördüm, demiş. Padişah: — Olur a! cevabını vermiş, kimisi: — Bir adamı su üzerinde yürür- ken gördüm, demiş. Padişah ona da: — Olur a! Mukabelesinde bulun- — muş. Bir üçüncüsü: — Falan adam baş aşağı tavanda yürür, demiş. Padişah ona da: — Mümkündür, cevabını vermiş ve böylece hakikat olmıyacak hiç bir söz bulunmadığı kanaatine var- mak üzere iken huzuruna omuzunda bir küp olduğu halde bir derviş gir- miş: — Selâmünaleyküm! diye selâm- dan sonra, söze başlayıp: — Şevketlü sultanım! Ben ülke- nizin falanca kasabasından falan oğ- lu filânım. Benim babam hali haya- tında, şehzadelik zamanınızda size şu küp dolusu altın ikraz etmişti. Şimdi hamdolsun memleketin sulta- nısınız, Bu eski borcunuzu ödemeni- zi istirhama geldim, demiş. Padişah bu sözlere hiddetle: — Ben kimseden on para almış değilm! Yalan! cevabını verince, derviş: yleyse yalan söyliyene waa- dettiğiniz, 500 kese akçeyi ihsan edi-« niz! demiş, D Tabif padişah bir küp dolusu altın ödemedense, 500 'kese akçe vermeyi — tercih edip işin içinden çıkmış. e | Yalan hakikate benzedikçe ondan bizzat hakikat ve hakikat severlik — zarar görür; yalancılar değil. v Hele harpler, sıkıntılar, — içtimat — sarsıntılar, ümitsizlikler, yeisler vel- hasıl dünyaya musallat olan maddi ve manevi âfetler insanlarda ahlâk kaygısını sıfıra indirince yalan bir geçen akçe olur. si Ali Riza Oskay, Milli Emlâk mü- İki Fındık Fabrikası . Yaptırılıyor Giresun 11 (A. A.) — Fındık ta - Arım sarış kooperetlfleri birliği, şeh- rimizde ve Orduda iki mödern fındık fabrikası yaptıracaktır. En son yeni- liklerle beherine altmış bin lira sar- fedilecek olan bu iki fabrika, Kara - deniz fındık bölgesinin nümune fab- rikaları olacak ve ağustos ayında ça- lışmaya başlamış bulunacaktır. Fındık tarım satış kooperatifleri birliği, müstahsil köylünün yaşama ihtiyaçlarının kolay ve ucuz temini için teşkilâtına yeni bir servis daha ilâve etmiştir. İlk plânda bütün köy lülere mısır tevzii kararlaştırılmış - tır. Birlik yakın günlerde on bin ton mısır getirtecek ve bölgesi içinde or- tak olan ve olmayan bütün köylülere dagğıtacaktır. Tuz, sabun, gaz ile giyecek eşya- lar da bunu takip edecektir. İstanbul Maarif Müdürü- Değişiyor Roma, 1i (A.A.) — İngiliz mat- buatı, Yahudi meselesinin halli için bir “Mussolini plânı,, ndan bahset- mişlerdi. Şimdi İtalyan mahfillerin de dönen şayialara göre, B. Roose- velt Habeşistanda Harrar civarında bir Yahudi kolonisi tesisini B. Mus- soliniye teklif etmiş ve B. Mussolini de meseleyi halisane bir tetkike tâ- bi tutacağı cevabını vermiştir. * Roma, İl (A.A.) — Müzik işleri tetkik komisyonu bütün Yahudi mü- ziğinin konser programlarından ç- karılmasını emretmiştir. Yahudiler ııalıkında_R.uzveIfin listedeki pozisyonlarda tadilât yapıl- yeni bir teklifi ması hakkındaki kanun lâyihaları da bulunmakta idi. B. M. Meclisi, cuma günü toplana- caktır. Kont Csaki Berline Gidiyor Berlin, 11 (A, A.) — Macar harici ye nazırı Kont Csaky, Almanya hari ciye nazırı Von Ribbentropla Alman - Macar münasebetleri hakkında gö- rüşmelerde bulunmak üzere iki gün- lük bir ziyaret için, ayın 16 sında Ber Ankara, 11 (Tan muhabirinden) — Maarif Vekâleti. erkânı ve Talim terbiye heyeti âzalıklarında yeniden bazı değişiklikler yapılması mevzu- ubahistir. Bu arada İstanbul maa- rif müdürü Tevfik Kutun orta ted- risat müdürlüğüne, İzmir — maarif müdürü Ali Rizanım da İstanbul ma- arif müdürlüğüne tayin edilecekle- ri söylenmektedir. Diğer taraftan Talim terbiye he- yeti âzalıklarına tayinleri takarrür eden umumi müfettiş Reşat Nuri Güntekin ve tabiiye muallimlerin - den Malik bugünkü vazifelerinde line gelecektir. dürü Kâzım Sergök, maliye teftiş heyeti reisi Rüştü Koray, orta ted- risat umum müdürü Avni Yukarıuç nafia teftiş heyeti reisi Şefik Örük, orman fen heyeti reisi Fahri Bük ve Kenan Yılmazın isimleri üzerinde fazla durulmaktadır. Seçim cuma gü nü yapılacaktır. “Amerikan Harp Tayyarelerinin Bir Rekoru San - Diego (Kaliforniya) 11 (A.- A.) — Atlantik manevralarına işti - rak etmek maksadiyle kırk — sekizi bombardıman tayyaresi olmak üzere 86 harp tayyaresi bugün buradan ha valanmıştır. Bu filo, merhalesiz üç bin m katederek Panâma kanalına kadar uçacaktır. Amerika birleşik devletleri havacılık tarihinde, şimdi- ye kadar bu kadar büyük bir filo ile bu kadar uzun bir uçuş yapılmamış - tır. Keçîburnunda 'Bir Motör Battı tir. Bunun da Imdi bu yüzden eğer bizim gibi — Kiva kdamil söylediği sözlerin de — doğrulunda şüphe edilirse kızmamıa- — lıyız, Geçende bir ahpaba rast geldim. — Dünyada, memlekette olan bitenden — görüştüm, Şaştım: Hâdisattan tama- — men bihaber.. Sordum: 4 — Yahu! Gazete okumaz mısın? j — Okumam! ğ — Neden? — Çünkü yalan yazar da ondan! N Gerçi bütün dünya matbuatı gibi — biz de yüzde yüz doğru yazdığımızı — iddia edi Zira telere & çen malümat ve haberler bir takım — vasıta ve âletlerle gelir, Bu vasıta — ve âletlerin tam bir saffetle çalıştığı- KA nı hiç bir müessese tam bir kontrol altında bulunduramaz. ; Onun için olur ki, gazeteye haki- kat olmıyan bir haber, bir iddia ve- — ya isabetli olmıyan bir fikir geçehi- — lir. Lâkin buna bakıp gazetelerin — yüzde yüz yalan yazdığını iddia et- | yiz. mek te doğru değildir. Bu yalan iddiasının tek bir vaka olmadığını ve bu fikrin maalesef bir kısım halk arasında yayılmış hbulun- duğunu zannediyorum, Onun için ilk işimiz gazeteler hak- kındaki bu yanlış zannı düzeltmek- yegâne yolu doğru k Giresun, 11 (A. A.) — Şehrimiz|© inhisarlar müdürlüğüne ait 53 sandık tahminen on bin lira kıymetinde ma- Mmul tütün, müteahhidi — tarafından bir motörle Kesaba götürülürken Ke çiburnu açıklarında henüz anlaşıl - mayan bir sebepten motör alabura ol muştur. Batan motörle beraber tütün ler ve evraklar da denize dökülerek kaybolmuşstur. h re kaçakçılığı bahsinde hükümetin imalı yazılar malümatlı gibi görünen gazetelarden — bu yeceği haberini memnuniyetle kar- — şıladım, ve y debilmektir . Onun içindir ki; sır da ispat şu mahut tayya- K * yazan ve bu işe dair — j İümMat n l tevsik ini — isti- j Bu, bir taraftan gazete nesriya- — tının nazarı itibara alındığını ve mat is biyede iki âzalık münhal bulunmak tadır. Bugünlerde bazı maarif mü- dürleri arasında da değişiklik ya - ipkalarını istediklerinden Talim ter pılması muhtemeldir. ehemmiyetini gösterir, diğer taraftan da imalı sözlerle şuna buna tariz ve iftiranın ve kontrolsuz yazı yazarak gazetelerin yalancı olduğu- A ! Zzannının önüne geçer, îı" İ