4 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

4-1- 1938 Dünya sergisinde kuı Nevyork Sergisine lasıl Hazırlanıyoruz? LİE zamandanberi, bütün dünyanın alâkasını üzerine çeken Nevyork sergisinin açılacâ- ğı gün, gittikçe yaklaşmaktadır. Halbuki ortada dolaşan rivayet- lere göre, henüz tamamlanmamış bulunan Türk pavyonlarının, aç ış gününe kadar yetiştirilebile- cekleri hayli şüphelidir. Dün, aylardanberi bu sergiyi hazırlamağa çalışan o Sanatkörleri- mızdan bazılarını dinledim. Mas- Jesef, onlar bile, ortada dolaşan bu teessür verici rivayetleri kati- yetle tekzip edemediler, Konuştuğum saratkârlardan bi- risi bana, içinde bulunduğumuz atelyenin duvarlarındaki plânları göstererek: — Bunlar, dedi Nevyork sergi- sinde kurulacak olan iki pavyo- numuzun plânlarıdır. Şu görd nüz, “Site Türk, tür. Bu plâm, mimar Sedat Hak- kı hazırla. İçinin dekorları da, atör Abidin Dino tarafından yapilacak. Sergideki ikinci pavyonumuz, et pavyonudur. Onu da, Abs wörme sanatkârlarımız hs- adırlar Devlet yapilmiş olan inkılâpları tebarüz ettirmek gayesile hazırla Bu pavyonda, Türkiyey yağını Avrupaya, diğer ayağını Asyaya basan, ve Iki kıtayı birbi- rine bağlıyan çelik vilcutlu bir genç heykeli temsil etmektedir. 4 metre irtifsi olan bu heykel, heykeltraş Zühtü tarafından ya- pılmıstır. Heykeltraş Hidinin ha- zırladığı büyük Atatürk büstü de bu pavyonda bulunacak. Ayni pavyon icin, İsmet İnönü- nün, heykeltraş Nusret tarafından yapılan büstü de tamamlanmak üzeredir. pavyonu, o memlekette de rpavvonunda, cok bü- vük eb'atta foto montajlar- İnkılâplarınız tebarüz ettirile- cektir. “Atatürk ve halk, , “Türk kadını,, , “Harf inkılâbı, , “Türk ordusu,, , “İktısadi kalkınmamız. “Türk ve sulh., mevzuları, bü şük bir muvaffakıvctle islenmiş- tir. ir tarsfı da, es- ki 'Türk medeniyeti hakkında fi- kir veren eserlere ayrılmıstır Pavyonumüzun en viksek mev- kiinde. Atetür! anlatan eserler bulundurulacaktır. Orava Ata" m İstiklâl Harbin- de kullandığı taribi bazı esyala: harpten sonra Yaptığı sulh mua- hedelerini tebarüz ettiren vesikr- eştirilecektir; Bu suret- n barpei ve sulhcu büyük ve sade bir tebarüz ettirilmiş ola- a Bu pevyonun lar da y caktır. Nevyork sergisindeki diğer pav- yonumuzun, yani “Site Türk,, âka cezbedeceği de mü- Site Türk,, de, on bı sa birer ay Süreci muvakkat gerriler tertip Edilecek: #r. Birer konferansla açılacak o- lan bu muvakkat sergüerin &nye- leri, Türk mimarisinin tarihini tezyin sanatlerimizi, resmimizi ve diğer sanatlerdeki O mevkiimizi dünyaya tanıtmaktır. Bu pavvo- numuzun bir kısmında da, Defi mahsullerimiz teşhir olunacaktır. hakkaktır. ger gün, YAZAN: Naci Sadullah Sergide teşhir ed: n tefrik edilen eski Türk eserlerinden — Serginin hazırlanmasına kim ler hizmet ediyor? — İkisi mulâj işiyle meşgul 0- lan altı heykeltraş, dört ressam, üç fotoğrafçı, ve alı Kişilen mü- teşekkil bir mimari heyeti. ” “Ne kadar zamandır çalışıyor- lar — Beş aydır. F: bundı İsnmıştı. Hatti kaya götürülüp Kabul mişti. Nevyork dünya san, o plânların akat ilk plânlar, i bu plânlar Ameri- bile ettiril. sergisinin reisi ef kazandıracak mü | hazırlandığını söY- kanastini, bir teb- hükümetimize de kemmeliyette lâmiş, hattâ bü rik. telerifile üldirmisti! BEZ uşmamızın bu noktasında. K sene sanatkârın yüzü, derin bir teessifle irt z 1 ““Yakat dedi. maalesef, bURü- bu plânlar. kâğıtlar ü kale rılamadı. zerinde kalmaktan kurta ız: Plânli ktan ha- Görüyorsunuz: Plânlar ço! 7 ş bulunuyor” zırlanıp tamamlanmı dek ğ aki Pi Parmağiyle, duvarlarda! ları göstererek sözüne devam . den sanatkârın dudaklarında acı ai üç buçuk ay evvel tamam | bir tebessüm belirdi; — Hattâ, dedi, şu resimde, Tes- samın zengin muhayyilesi, pavyo- na ziyaretçileri bile sokmuş! Fs- kat hakikatte, .pavyonlarımızdan birinin yalnız binası hazır, diğeri- nin temeli de daha yeni atıldı! Yani, plânlara bakarsanız, pav- yorlarımız, daha Nevyork gergisi açılmadan ziyaret edilmeğe bile baslanmışt Fâkat hikikatte, maalesef, hs- zırlanması en sona kalan pavyon- lar. Türkiye pavyonlarıdır. Bu te- ahhur da, bazı idari hatala ticesidir. Amerikada bulunan âr- kadaslar, Ankaraya danışmadan hareket edemiyorlardı. Halbuki A- merikağan sorulan bir susle, An karadan cevap bir bucuk. ikl ay: da ancak (o yetistirilebildiği için, havli vakit kavbettik. Maamafih av var. Ve bir kaç gün evvel, Ve dat Nedim eihi zengin enerlili bir arkadasa, “kâfi derecede salâhiyet #miş bulunuyor. itibarla. yenitizmemeleri sebep kalmamıs sayılır. ğer, bir idarecide 1 n ne- önümüzde daha üç bir müteşekkil bir heyet derhal Amerikaya gönderi: lirse, Nevyork sergisinde Türki yeye ayrılmıs olan yerlerin. yüzü- müzü. kızartabilecek « boşlukların» dan kurtarılmaları, ve göğüsleri- mizi kabartacak eserlerle doldurul maları mümkündür! Ve biz. bu t- sabetin mutlaka gösterileceğinde emin bulunmanın huzurunu duy- mektayız!.. A rılmadan — evvel, bu sergi- nin bize neye mal olacağı. Dı öğrenmek arzusunu da yene medim. Muhatabım: — Evvelâ, dedi, 500 bin Tira tah- ŞUNDAN Garip bir çarpışma I ngilterede Pauntondan Karol Hek isminde 17 yaşında bir genç, bindiği bisikletle bir yer den bayır aşağı inerken önüne çı- arı çiğnemiş. Bisik- letçi ve ihtiyar ağır surette yara- | lanmışlar ve hemen hastahaneye kaldırılmışlar, Polisçe yapılan tah kiakttan anlaşıldığına göre her i- kisi baba oğul imişler. Fakat çar pışma ani olduğundan biribirle- rini tamıyamamışlar. o Ayıldıktan sonra da vak'ayı bir türlü hatır - lıyamamışlar. | . Şarkı söyliyen dilsiz bir mimardan ekoratörden authamton şehrinden bayan Vilson doğuşundanberi dil sizdir. Çok güzel olduğu için, ta- biatin kendisine verdiği bu kusu- Ta rağmen, bayan, genç ve zengin bir erkekle evlenmiştir. Geçenler- de kocası, bayana elmas taşlı bir yüzük hediye etmiştir. Kadın bu- na o kadar sevinmiş ki, sevincin - döh güya dilsiz değilmiş gili bir şarkı söylemek rübesinde bu- lunmuş. Fakat hayret değilmi? Dili çözülmüş, tutukluktan eser kalmamış, şarkıyı mükemmelen tamalamıştır. am Sİ LAN IŞu Garip Dünya: Amele Gibi Çalışan Maymunlar şiyan iki mun, — çokta: ri Singapur-'dı nebatat enstitü sü bahçesinde a mele insihnler gibi lar. Bunla; çalışmaktadır- bu suretle ilme büyük hizmetler etmişlerdir. Bahçe İheyetinin verdiği raporlara bunlar yüksek tropik ağaçlarının te pelerine kadar çıkarak mebatat il- mi için en lâzım olan nadir nebatla- rı koparıyor ve ilim adamlarına ge- tiriyo; ış. Böylelikle göre, insanların zerinde ilmi tetkikler yormuş Fakat son zamanlarda, maymun- İlar, ağaç; tepelerinden “kopardıkları nadir çiçekleri miye karar ver yapılabili- de hayli endişeye düşm Fa- kat bunun önüne geç şlerdir çare düşünülmü, oldukları nadir nebatları yemeden İtekrar yere atmıya başlamışlardır. | GEn sürel ask mektubu Fransada izel aşk Müsabakada lân edilen en bü- ük Cenubi Fransadan bir köy ikra zanmıştır. kadar hoşa baka he dan yazılıp yazılm. de düşmüştür. ticesinde, hakikaten birincil mektep tahsili olan ayni ki sat verilmişti. Fakat bugün, E paranın yetmiyeceği kat laşılmış bulunuyor. Çünkü mese- 4, Mısır, Nevyork sergisindeki pavyonlarım hazırinmak için üç milyon lira harcadı. Mısırın, bu işe en sz para sarfetmiş milletler arasında bulunduğu da nazan i- tibara alınırsa, 500 bin liranın yetmeyişi, çok tabii görülür sam- rımt,, - sanstkirn marifetli sıkarken temenni ettim ki. Nev- vx sergisindeki o pavyonlarımızı hazırlıyanların zahmetleri ve fe- dakârlıkları, iş altı ayda çi- kar!,, sözünü teyit eden bir neti- ce versin! BUNDAN ölü ia eillikase yak elini Imanyada mevcut olan bir kanuna göre, balığın bıçak- la kesilmesi yasaktır. Sultse Her- man isminde bir balıkçı her nasıl sa yeni tuttuğu bir saran balığını bıçakla kesmiştir. Bunu duyan Hayvanları koruma cemiyeti, Her manı 1000 mark para cezasına çarptırmıştır. Balıkçı, bıçakla kes- menin balıklara aza yapmak olma- dığını ileri sürmüş, fakat derdini anlatamaadığı için para cezasını vermeğe mecbur Kalmıştır. © Müthiş haydut kadın merikada en müthiş haydut bir kadındı. Adı “Barker Ana,, idi. Maiyetinde yığın yığın haydud, kaçakçı ve saire bulunur- du Fakat Amerika cinayet tarihin - de bu haydud kadın kadar kolay ağlayan biri yoktu. Bu kadın, bir mitralyöz kullandığı halde ölmüş- tür, . 60 çocuk sahibi baba M ekşikada Omeno Pcnu İs - minde bir ikasabin ilk karı- sından iki defadır ikizer çocuğu bulamadıkları bu nadir nebatat ü- mişler, bu sebeple nebatat âlimleri ek için bir maymunlara bol- ca banan meyvaları verilmiştir. On- lar, ağaç tepelerinden koparmakta A kızı ka- şk mektubu 6 Yapılan tahkikat ne- nan aşk mektybunun sadece bir ilk kini EA ANE yeri Sharla “yapılan tetkikler, — 2 1 e Her Şeyi Bir Milyon Defa Büyüten Bir ' Mikroskop Yapıldı İ ik mikrorkop 200 sene evvel yapıldığı zaman bütün dün- ya, bu yeni cihazdan büyük neti- völer beklemişti. Çünkü bu yeni cihaz, bütün dünyay açmakta idi. İki yüz sene ev- velki mikroskop Van Leenwen- kock tarafından yapılmıştı. İki yüz sene sonra yapılan ve son günlerde Amerikada teşhir: olu- nan mikroskop İse tanınmış bir ilim adamı olan doktor Vladimir Zworykin tarafından yapılmıştır. ve bu mikroskop tetkik ettiği her şeyi bir milyon kere büyütmek- tedir. Bu yeni mikroi- apılacak tetkikler bakı- itün dünyaya yeni ufuk- lar açacaktır Yeni mikroskop Nevyorkta bir çok ilim Ve fen : adamları karşı sında olunmuş ve fen a- damları bu yeni cihazı en derin hoşnutlukla tetkik etmişlerdir. Bunun en mühim sebebi şimdiye kadar o maddeye aft namütenahi asgar âleminin sırlarını ifşa ede- cek cihazlar bulunmadığı halde cihazın bunu temin et- barla teşhir bu yeni mesidir. Fen adamları bir atomu, bir pus “İ kutrunda ve parıl parıl parlıyan bir daire şeklinde görmüşlerdir Gaz molekülleri, bunları ihtiva- eden çanak içinde yuvarlanıyor. du. Sonra çiçek hastalığı virusları daha başka mikroplar daha evvel. ce görülmemiş bir ' şekilde göze | çarpmıştır. Yeni cihaz ışık yerine elektron kullanmaktadır. Bütün görülen şeyler bir perde üzerine im'ikâs ettiği için bir çok kişi ayni za- manda tetkikler yapabilmekte- dir. daha önce x Ş kikleri t şü itibariyle bir değnek gibi old ğunu göstermiştir. En kuvvetli mikroskopun altında bir leke gi- bi görünen mikroplar, yeni mik. roskopun altında sekiz pus kut. rundaki bir perdeyi doldurmuş- tur, Dektor Zworykin'in “anlatışı- na göre, küçük şeyleri büy İ yolunda atılan adımlar, henüz 50- na ermemiştir. Bilâkis bu yolda daha ileri adımlar atılacak ve in- san gözü bir mikrobun nasıl ze hir dökerek vücutte hastalıklara sebep olduklarını görecektir. Yeni mikroskopu yapan dek e yapılan tet ederek onun görünü- Güzel gözlü kadın aber gazetesi, okuyucuları a- H rasında bir göz müsabaka « sı açmış. Güzel gözlü okuyucularına mü- küfat verecekmiş. Genç refikimi - zin, bu müsabakayı. okuyucuları- İ nın kara gözlerine âşık olduğu # çin açmadığı mubakkak. Fakat ben Haberin, bu müsabakaya | iştirak İ edecek okuyucularma yaptığı va- İ itleri okuyunca, hayret düymak- tan kendimi alamadım; Refikimiz, gözleri en fazla rey kazanacak ka- dına 20 lira verecekmiş. olmuştur. Gazetelerin yazdığına göre, kadının sonradan 12 çocu - ğu dünyaya gelmiştir. Omeno Pe- nu'nun, diğer 5 karısından da 48 çocuğu varmış ve bunlardan 43 ü sağ bulunuyorlarmış. . Meraklı istatistikler olak olmayan insanların bey 9 ni sol taraftan daha büyük. tür. Solakların sağ taraftan büyük tür, Amerikada bir buçuk milyon ana baba, oğulları veya kızlarının yanlış yola sapmış olmalarından şikâyetçidirler. tor Zworykin, aslen Rusyi ve 1889 senesinde doğmuştur. Dok tor 1919 da Amerikaya gelerek beş sene sonra Amerika tabilye- tine geçmiş bulunuyor. 1934 ten- beri Amerika elektrik tetkikatı lâboratuarı şefi idi. Kendisi tele- vizyonu ilerletmek için de çalış- tığı ve muvaffak olduğu için mü- kâfatlar kazanmıştır. Tavşancıla Postane İsteniyor (TAN) — Gebzenin ehemmiyetli nahiye merkezerinden Tavşancil, biri olan kasabamızda posta ve tel grafhane bulunmaması, ticaretle meş gul halkı pek ziyade zarara uğrat * maktadır. Gelen mektupların bir kıs | mi ve bazan ehemmiyetli telgraflar bile sahiplerinin eline vektinde geç- memektedir. Sonra, Külahya civarın- dâki Tavşanlıya ait birçok resmi eve rak ve mektuplar yanlışlıkla buraya gelmekte ve günlerce sürüklenip kal maktadır. Tavşancıla ait telgraf, mek tup ve gzetelörini ds Tavşanliya git- tiği vakidir. Ve oradan buraya iade- rate et rresiörEli “OLEY dr. Hele son zamanlarda buraya ait gazete - ler, birkaç gün teehhürle Tavşanlı « dan gelmektedir. 1936 yılındanberi Hereke postaha nesinde kalmış olan mektuplar. iki hafta kadar evvel buraya gönderil - miştir, Bütün bu vaziyetlerin önüne geç mek için burada bir posta ve telgraf- hane açılması istenmektedir. Niğde Valisinin Tetkikleri a Aksarayı, TAN) — Niğde valisi Faik Üstün buraya gelerek üç İ gün kalmış, mekteplerde, hasthane- de ve hapishanede, belediyede, Halke vind tetkikatta bulunmuştur. GAZETELER ARASINDA Koca İstanbulun en güzel göz- lü kadınına 20 lira çok az değil mi7? e Lâtif olmaktan çıkan lâtife pe nüshamızda, Kurun re fikimizin yeniden “Vakit, oluşunu bir ltifeyle karşılamak istemiş, ve bu maksatla, hatırımı- za geliveren meşhur bir fıkrayı an latmıştık: Fakat, maalesef. musahhihle - rimizden birinin küçük bir dikkat sizliği, bu fıkraya. bizden sadir o lamıyacak bir kelime karışmasile İ neticelenmiştir. Lâtifemizin bu su retle lâtif olmaktan çıkışı, bize, çok derin bir teessür verdi. Gösterilen bütün 'tinalara rağ- men, tashih ve tertip hatalarının tamameh önüne geçilemediğini çok iyi bilen meslektaşımız, bu veessürümüzün derinliğinden ve samimiyetinden emindir kana « tindeyiz. Zaten teessürümüzü ha- fifleten de, bu kanaatimizdir. Feleğin çemberinden geçmiş olan “Vakıt,, refikimizin olgun ya şı, lâtifemize gülümsemesine, istemeden işlenmiş Bışlamasına müsaitir. ve hatamızı bü