29 Temmuz 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

GE 20.71 038 İ9iyaset ; ekoslovakya htilaş, ve ” Nsiltere A. Ş. ESMER » e Avrupanın sulh ve müsa- mi nindan iki tehlikeli mese- akik İspanya ve Çekoslovakya. dey meselelerle bütün Av- lag, eleri uzaktan yakından m- ig Fakat Fransa, her iki mek kendisi için hayati telâk- tedir. Fransa İspanya mesele rudan doğruya İtalya ile aktadır. Çekoslovakya me-| de karşısında Almanya var AnYa İspanya meselesinde Ge küyılsır ve şartsız olarak ra £tmektedir. İtalya ise, orta eğemonya meselesile a- Algan Çekoslovakya iktilâfın- ibi, .Yaya karşı yardım nok e. gn mühteriz davranmak- yak tir da İtalyanın Akde- £ veya sıkışık olduğuna gö veya çoğalır. İetin iki ehemmiyetli ihtilâf siyasetleri şu yolda hulâsa sonra İngilterenin siymse- iç ları buna oportünist, dep, bazıları realist, bazıları Ver ler. Bakışa göre değişir. Fa | ip, İde itidal unsurudur. Ve bu İz vet olmasa, Avrupada şüp- b Alı, NR deyi * teli a taraftan o Fransayı| "Ger taraftan İtalya ile an- İspanya işini idare et İnak oalovakya meselesine İksir, tere bu meseleye karşı | | ni Bİhi görünüyorsa da haki May tere Çekoslovakya ile de| âlâkadardır. İngilterenin Ve yaz meselesi hakkındaki rin, Yeti hatırlardadır: ğ > münhasıran Çekoslovak- ii tg Yüzünden harbe girmez. ek, Perle bir Avrupa harbi çı Ui Pinar bitaraf kalacağına dair pm, veremez, a nin deklare edil lum, Ayfupada bir hârp ne Mneiği ingilizler #Franaa- Faz olamıyarakiarın. Yali, ne 0 mühafazasile alâkadar- ? “elde sulh nasıl muhafaza ak (| .. ametinin telâkkisine vi vakya meselesi, Sudet | bam hakları meselesidir. | Çekoslovakya hükümeti lidiy, *n geniş ölçüde temin e- manya, faaliyeti; haklarını temin nokta. | Sitirdikçe haklıdır. Fakat in edildikten sonra Çe- zerinde tazyik yapmıya ii takdirde haksız olur. iltere, sulhün korun | Çekoslovakya mese- em rolü oynamaktadır. | üzerine aldığı esini kolaylaştır. <rülbeli ve dirayet “biri Mi Prag'a göndermiye tere Yy Cekont, ir ett tal, 2k İngi RE ley, m lik Yazi ii ADİ Japonların Çinde | İleri Harekâtı | Durdu gi, Son Çarpışmalarda Japonlar 15000 Ölü ve Yi lı Verdiler | Paris, 28 (A.A) — Bu sabahki ga-| Hongkong, 28 (A.A) — Ajans Şe-| zetelerin mütaleaları, Lord Rüncima- Kini: İnin memuriyeti | ve Lord Halitaksin Lion dağlarına yaptıkları mütema | nutku hakkındadır. di hücumlar neticesinde verdikleri| 15 Jur yazıyor: mühim zaylat ve mütemadi hezimet| “Lord Grey'in 1914 senesinde bir ler dolayısile ve Poyang gölüne gir- | kelime ile harbin önüne geçebilecek me teşebbüslerinin akim kalması ü-İjdüğü kâfi derecede zerine Japon deniz ve kara kuvvetle- İtokrar edilmiş değil mi ri tökviye kıtastı gelmeden evvel İ-| İngiltere bu kelimeyi peşin olarak | lerlemiye cesaret etmemektedir. söylemektedir. Bu iddialardan belki söylenilmiş ve Bu günl! Yangtsenin şimal sahilindeki Ja - pon kıtalarının Tslensban - Taihu'da | ki 48 kilometrelik Çin cephesine bir müddettir yaptıkları zorlama teşeb- büslei içbir netice vermemi de çok daha mühim olan birşey var ise o da Lord Halifaksın nutkunun €- dası ve mumaileyhin Lordlar Kamara sının müttefikan alkışladığı Fransaya || ait senasıdır. Tarihin bir tekerrürden dan işgal edilmiş bulunan “Peypi ” İHankov” tren hattı kısmı işlememek- | Vukubulan muharebe Peticesinde | ibaret olduğu bir hakikat ise bu te- Japonlar 15 bin yaralı ve ölü vermiş maytüler devam ettikçe harple kar- | lerdir. On bir tayyareden mürekkep | şılaşamıyacağı2.” bir Çin hava filosu Hankovdaki Ja-| Figaro, gezetesniden: pon harp gemilerini bambardıman et| “Bazı kimseler, Fransanın kendisi miş ve bu bombardıman neticesinde | ni son derecede alâkadar eden hir me bu gemilerden bir çokları ba selede ikinci plâna geçmekte ve bu- yanmıştır. nun yeni bir hâdise teşkil etmekte Çin ordusunun faaliyeti olduğunu söyleyeceklerdir. Böyle bir Honkang, 26 (AJA.) — “Ajans Şe. | tefsir, doğru değildir. Hakikat şudur kiaf” Ecnebi askeri mahafilinden alı- | Ki Fransa, hâdisatın ilcasile “Çek nan haberlere göre, Cin ordusu Ho- | Kampı” nda bulunmakta olduğundan nanın şimalinde ve Anwhe''nin cenu | iki tarafa basiret ve kiyaset nasihat- bu garbisinde mühim kuvvetler tek-İleri vermek hususunda İngilterenin | sif etmekte ve hummalı bir faal İ malik olduğu otoritenin aynına malik miş ve l umumi bir mukabil taar azırla- olâmaz. maktadır. Japon nde Ki| halde herşeyden evvel zafere feng ve Lanfeng mahalli ! kavuşturulması icap eden şey basiret tamamile su istilâ etmiş olduğundan | ve kiyaset değildir de nedir?. Hakikat Japon kılaatının harekâtına mani ol|olan birşey varsa © da Merkezi Av- maktadır. Hopey “Peyping” eyaletin | rupdaa hâd bir mesele mevzu bah» deki Çin kıtaları fasliyetlerine de- | solduğu bir sirada'iki Garp devleti- vam etmektedirler. Japonlar tarafın- | nin rolleri meyamna giren bu nevi müdahalenin şimdiye kader vukua ş istihalelerin ölçüsün mekte olmasıdır. Runciman Prag'a gidiyor Yöhdra;26(ATA'Y”—. Lord Runci- 8X3 Faoüngin Cenubu garbisin-| man, önümüzdeki salı günü Prega de mütemadiyen taarruz etmektedirİ hareket edecektir. ler. Üç defa düşmesi hezimete Uğiİ Sanrectei OT ratarak mühim mikdarda cephane metredseskisi trenleri zaptetmişlerdir. Çin) Pa-! pe myerdir. Çinliler Pal mrsç 28 (A A) — Parlâmehtonun oting demiryollarının mühim bi 8 ? plhim bir kil gaye, ruhunun reisi mebuslardan mini da ele geçirmiş bulunuyorlar. vi : Honkkong, 28 (A.A) “— “Şekigi A, | B. Kund, Zayl gazetesinde şöyle ya- zıyor; jansi bildiriyor: Nankin (civarında oLontendede şiddetli muharebeler cereyan etme tedir. i göster tedir. Japonlar çök müşkül bir me kide bulunuyorlar. Çin çeteleri, Ja-| pon mütaarrızlarına, Peipmmm umu? Dunnakı “Milliyetlere müteallik olarak â- hiren neşredilmiş bulunan statü mün | İderecatı karşımnde ittihaz edeceğim hattı hareket hakkında şimdilik bir Atlas Okyanusunu Yanlışlıkla Geçen Adam ALMANYA Hiddet Uyandıran Sual Y a gr Ajans haberlerine gö Din ilgi, eda Çemrberlayn ka- ikiliği #esişine kadar ti- ay önde bulunan Walter Yaya Gi karar üzerine Çekos- A, Rünsi *cektir. İnegiltre haş- “ink AM'N göreceği vazife- yeri y, narasındaki mutkunda baky, zah etmiştir. ha ila meseleyi tetkik et- lay kereleri neticelendirmek akdirinde yollar göster “ve bezi e tü l ; #öre; “Bu aracı ge- api diğe, metinden, gerek her. Aki, ükümetten tamamiy olacak ş. t ve yal, 0 ipte ki e kendi na or elemi Bumsiman, çek nâzik a 3 halin : a Naa Geçmiş yıllar Kay ları ri Milletler Cemiye | İyon Sörürdü, Fakat böyle İeç,z, "ANYaya itimad tel. lig Zem, bes meselede İN AygEremez. İngiltere Baş amarasındaki söz- | mA göre Runsima. | oslovakya hküme- am dığı gibi, bu zat LA, de itimatlarını ha a demek gr arman itlmatların, derek yag dinin de itimadı Ark, olduğuna göre, Runsi. i Sayfa 10, sütun 2 de) Berlin, 28 (A.A) — Bu sabahki Al man gazeteleri, Avam Kamarasında bir yere lon yeni Ingiliz tayyarelerinin ii bında kırk bomba da götürüp götü- remiyeceği suretinde sormuş olduğu sualin inkstan uğratılmış olmasını protesto etmektedir. Gazeteler, bu | münasebetle “Almanyanın sulh d$- kımın ciddi bir imtihana tâbi tutul. muş,, olduğunu beyan etmektedir. iler. LEHİSTAN ,Çekoslovakyaya Nota Varşova, 28 (ALA.)— Çökoslovak- yadaki komünist unsurların Polon- /ya aleyhindeki faaliyeti hakkında Po lohya hükümeti tarafından Prag hü- kümetine 23 temmuzda hir nota tev- idi edilmiştir. Hatırlardadır ki, Polonya hükü- meti, 22 martta ayni mesele hakkında ilk bir nota tevdi etmiş idi, Prag hü- kümeti, bu iki notaya cevap vermiş- tir. Bu hükümet, İlk cevabında Polon yanın mutalebatını tatmin etmek İçin jittihaz etmiş olduğu tedbirleri tâdet letmiştir. Bu tedbirleri Varşova hükü İmeti kâfi görmemiştir. Amerikalı Duglas 1927 de Tin- Atlas Okyanusunu geçti bir kişilik küçük ve eski tayyare ile Nevyorktan kalkıyor, niyeti Kuliforniyaya gitmektir. Fakat si se tutuluyor, yolunu şaşırıyor ve kendisini İngilterede buluyor. O- bun bu yanlış uçuşu kendisine bir rekor kazandırmış oluyor. Yu: karıdaki resimde tayyareyi, altta- ki resimde tayyareciyi görüyoruz. &mele mebuslardan Montegünün hiç |! uğramaksızın Londradan |! Berline kırk yolen nakledebilecek o- |! W Milliyetler i Projesi Henüz | Hazırlanmadı Prag, 28 (A A.) — Çete- ko Ajansı, milliyetler statü- sü hakkında bazı hulâsaların bu proje esasları hakkında tam bir fikir verecek mabi- yette olmadığını ve bu se- bepten tefsirler için esas teş- kil edemiyeceğini bildirmek- tedir. Zira proje, daha me- tin itibarile kati olarak ha- zırlanmış değildir. ediyorum. Birkaç güne kadar bu me sele hakkında bir risale neşrederek hukuki vaziyetimizi bildireceğiz. Halifaksın sözleri Londra, 28 (A.A) — Lord Hali- faks, Çekoslovakya meselesinden bah sederek demiştir ki: “— Prag hükümetinden âlicena- İbane ve uzlaşma zihniyeti ile hareket İ etmesini istiyoruz. Almanyadan da bu kabil nasihatler vermesini itimat lile bekliyoruz. İngiliz efkârı umumi- O Kadar Faydasızdır,, vam kaması ederek şöyle demiştir: “— İtilifen liğe mahkümdur.,, l HABERLER ÇEK SÜDETLERİ YAKINDA BİR RİSALE NEŞREDECEKLER Bütün Ümitler Lord Runciman'da yesi, makul bir uzlaşmıya mâni o- lacak her türlü harekete düşman ola- caktır, Amerikalıların noktai nazarı Vaşington, 28 (A.A) — Havas A- Jansı muhabirinden: mahafili, B. Çemberlâynin Çekoslovak meselesi karşısında ittihaz etmiş olduğu hat- tı hareketi tasvip etmektedir. Bu mahafil, Ingiliz teşebbüsünün ehem miyetine işaret etmekte ve bu teşeb büsün muvaffakıyetle neticelenmesi temennisinde bulunmaktadır. Maw Amerika diplomasi jmafih ayni mahafil, bu hal suretinin muvakkat olmasından ve evvelce İlFransa tarafından Sovyet Rusyaya verilmiş olan askeri zamanları takvi- ye edecek bir garanti ile müterafik olmamasından endişe etmektedirler. Amerikanın nazarı dikkati, Ingil- erenin o Çekoslovakyadaki girişmek mecburiyetinde kalacağı taahhütler kadar Prag hükümeti ile Südet Ak İmanlar arasında akdedilecek itilâfın dir. İngilterenin merkezi Avrupada ki azimkârene hattı hareketi, söylen- diğine göre, Uzak Şarkta da müma- sil bir hattı hareket kabul edileceği ümidini doğurmaktadır. Amerikanın bütün kaygularının merkezi İse, ma- Londra, 28 (A.A.) — Lord Halifaks, evvelki gün Chamberlni: sında İngiliz - İtalyan itilâfı hakkındaki be imza edilmesinin Fransa sebatın salâhı üzerinde derhal bir tesir hâsıl etmemesinden ne kadar müteessir olduğumuzu hiç bir zaman gizlemedik. İtalya İle Fransa arasındaki münasebat dostane bir mahiyet iktisap etmedikçe gayesi elde edilmiş addedilemez. Bazı mahafi ile İngiltereyi biribirinden ayırmak olduğunu iddia etmektedir, Roma ile Berlinin arasını bozmak için yapılacak olan her türlü te- şebbiix nasıl akamete mahküm ise Londra ile Pari için yapılacak olan her türlü teşebbüs te ayni veçhile muvaffakıyetsiz. İ Hindistanda Budistlerle Rangun, 28 (A.A) — Budist rahiplerle Müslümanlar arasın- da çıkan hir kavga ile bu aym gaşalıklar, bugün en nazik. de- receyi bulmuştur. Bir çok katil hüdiseleri ve paniğe sebebiyet i vermiş olan tüfek muharebeleri * kaydedilmiştir. Askeri kıtnat, za- | j muştur. Ticarethaneler kapan- i mıştır, Münakalât durmuştur. 3 j ölü ve 30 yaralı tâdat olunmuş- FRANSA Tayyare Kazası Lion, 28 YAA) törlü bir askeri tayyare, bir tepeye çarmp parçalanmış ve ateş almıştır. Enkaz arasından beş natış çıkarılmış ,, Müslümanlar Çarpıştılar 26 sında başlamış olan dini kar. | İ i i İ bıta kuvvetlerinin imdadına koş- ; Dün gece iki mo İİ bahsetmiş tüm olduğu veçhile Uzak Şarktadır. Lord Halifaks Dedi ki: "Roma İle Berlinin Arasını Bozmak Nasıl Kabil Değil. se Londra İle Parisin Arasını Bozmak Teşebbüsü de "in As atını tekrar le İtalya arasmdaki mina itilâfın lâfın hedefi Fransa arasını bozmak yey söylememek hakkını muhafaza | e» unusayiamaain : ia İM İZLİ MEKSİKA Kardena'nın Sözleri bir hitabe irat ederek Meksika hükü İlmmetinin Ingiltere önayak olmadıkça Ingiltere ile yeniden diplomasi mü- nasebetleri tesis etmiyeceğini tek- İİ rar etmiştir. Müşarünileyh, istimlâk edilmiş petrol kumpanyalarına nak den tazminat verilmesi imkândan ve Kumpanyalar bu hal swretini kabul etmedikleri takdirde herhangi bir bankaya bir çek yatırı vam etmesi halinde de Meksika'nın İ petrolünü istediği memlekette satabi- Teceğini söylemiştir. BELÇİKA Sergiye Taarruz Brüksel, 28 (A.A) — Faşizm a tarı sergiye yapılan taarruz dola le adliye dairesi, lejiyon nasyonal nası hakkında bir arama tezki dar etmiştir. DEKORASYON Mağazası İçin Mevsim Yoktur. Her Ay En Modern Mallar Gelmektedir. Beyoğlu İstiklâl caddesi ahkâmı üzerinde temerküz etmekte | Meksiko, 28 (A.A) — B. Kardena, | | i lacoğını ve ecnebi tazyikinin de-! “| kere bakılsa Dükkânların Öğle Tafili Yazan: B. FELEK İşiliyoruz ki; İş Dairesinin bilmem kaçıncı şubesi İstanbulda dükkünların öğleyin iki saat kapanmasını teklif etmiş, Ticaret Odası da bunu mütalea ile meşgul imiş, Bu ve buna benzer İş saatlerini tahdit, tayin, işçinin çalışma şartla- rını tetkik falan gibi şeyler ne be- nim kuru sıkı mütalealarımla, ne de birtakımlarının kütüphanelerden top lama nazari malümatilç kesilip atı- lır şeylerdir. Fransada 40 saatlik hafta tecrübe- si birçok işlerde, hele küçük satıcı- ların ticaret hayatında menfi tesirler yaptığı görülürken Amerikalılar ted- rici bir sistemle 40 saatlik hafta reji- mini tatbik etmeye ve bu yoldan gi- derek işsizliğe çare bulmaya çalışı yorlar. İktisadi ve içtimai meseleler görün düğü kadar basit değildir. Bunların tâbi oldukları kanımlar da çok girift şeylerdir. Onun için usul ve sistem- leri tatbik etmeden faydası, zararı nedir?. Kestirmek kabil olamadığı gibi bazan da bu neticeler üzerine gizli surette tesir eden sair âmiller sistemlerin leh ve aleyhine göze gü- rünmeden karışarak hiikümlerimizde aldatabiliyorlar. Ondan dolayı bu | isin âlimlerinden, ağızdan dolma med dahlarına kadar hiç kimsenin kati lâf etmesine imkân yoktur. Yalnız işin ameli bakımdan ne gihi tesirleri olur, orasını tetkik İ etmek te faydadan hali değildir. Öğleyin dükkânlar iki saat kapa- marsa: 1 — Büyük ticarethaneler için a- meli bir zararı olur mu, pek kestire- miyorum, 2 — Orta halli dükkânlar geçici sokak müşterilerinden iki saat mah- rum kalacaktır. 3 — Küçük dükkânlar bundan haş tan aşağı zarar görür, Ticarethanenin nevi tetkik edersek: A — Manifatura, kumaş, hazırlan- İ madan satılan emtea dükkânları çok itibarile de zarar görmez. B — Manavl lar ne yapacakla, Dilkkâm kapadık. Adam nereye gi- decek?. Nerede vakit geçirecek? Bir ufak mezeci, bir tütüncü, bir ma nav, Balıkpazarındaki balıkçılar dük kün kapayıp ne yapacak? Malları ne reye koyacak?. Bu gibi satıcılar sabah gelir, mos- trasını hazırlar, mallarını mübayan İ eder ve aksama kadar satar. Öğle ta- tli yapılınca malları öğleye kada, satamazlarsa ne olacak?. Ben kestirmesini söyliyeyim. Bu gihi kararlar Avrupada veriliyor am- ma bütün hayat şartları böyle bir ça» Uışma tatilini kabul edecek şekilde ha zırlanıyor da öyle yapılıyor. kasaplar, balıkçı- 7, Bizde herşeyden evvel İstanbul su ile üçe bölünmüş bir geniş memle- ket, Hayatı, nakil vasıtalarının tari- felerile merdiven merdiven akıyor. Yani merkezde oturmıyan şehirli gü- nünün İş prozramını vapur tarifesi- nin saatine uydurmaya mecbur, Bu- na bir de dükkânların tatil saatini hesap etmek zarureti ilâve edilirse güçlük artar. Sonra bu karar, olsa olsa müstah- demini patrona karşı muhafaza için alınacaktır. İstanbul dükkânlarının yüzde seksen beşi küçük esnaf elin- dedir. ve patronu, çırağı, uslası ken- disidir, Daha sonra bu kararı vermeden ev vel ticaretbanelerin, dükkânların, mağazaların önünden şöyle geçip bir içeridekilerin * yorul- mak şöyle dursun istirahat etmekten uykuları geldiği görülür. Hele yaz gibi ölü mevsimlerde müstahdemler dükkânda dinlenirler. Sonra Mısırçarşısı, Kalpakçılarbas şı gibi yerleri günün ortasında bir kere daha kapatmak buraların faali- yetine ket vurur. Bir diğer mahzur daha var. İstan- buldaki müşteriler kitlesinin büyük bir ksmını memurlar teskil eder. Bu adamların mağaralardan aliş veriş i-