5 Temmuz 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

KİLİ No, 109 Yüzünden gün müttefiklerin ve hele askeri ve siyasi büyükleri- nin yine neşeleri kaçmış ve kaşla- rı çatılmıştı. Gizli hizmet grupla- rı, askeri ve siyasi istihbarat kısım İarı birleşik bir araştırma sefet « berliği yapmışlardı. Bütün sdam- Jarını İstanbula dağıtıp saçmışlar- dı. Postahanelere, matbaalara göz cüler koymuşlardı. Yunanlıların ve patrikhanenin gizli heyetleri de bu araştırıcı ve gözcüler arssinâ katılmışlardı. Hürriyet ve İtilâf .yardakçıları da yapılan bu müşte rek harekete kılavuzluk etmek gibi yağlı ve ballı bir fırsatı kâ - çırmadılar. Kulağı delik, gözü a- çık elerini birer av zağarı gi- bi bu salgıncı dizilerinin önlerine geçirmişlerdi. Bu kadar büyük te- lâş ve heyecana ve ehemmiyetli hazırlıklara sebep ne idi, biliyor musunuz: Bir kitap.. O vakitki düşmanımız olan Yunanlıların iş- gal ettikleri yerlerde yaptıkları zulümleri gösteren bir kitap. Bu kitabın yazıları garp cephe « si kumandanlığı tarafından gön - derilmişti. Şimdiki vilâyet dairesi karşısında bulunan ve Halil Lütfi Beyle arkadaşlarına ait olan Hüs- nütablat matbaasında A. H. Bey tarafından gizlice bastırılmıştı. Dört san üzerine yazılan bu ki- taplardan birer adedi de İngiliz, Fransiz, İtalyan, Amerika hükü- metlerinin İstanbulda bulunan as- 'keri ve siyasi bütün büyüklerine ve madamlarına posta ile gönde - rilmişti. İşte büyük bir telâş ve e- hemmiyetle aranılan, bu kitabin basıldığı matbaanın sahibi ile bas tıran ve postaya veren gizli eldi. B n kitap hiçbir devlet ve mil ete hakaret İçin yazılmış de Hildi. Muayyen yerlerde yapılan. zulümleri ve fenalıkları, medeni olduklarını iddia eden Avrupa ve Amerikalılara duyurmak ve biraz da yüzlerini kızartmak için kale- me alınmıştı. Türkün haklı ve &- cıklı şikâyetlerinin toplu, açık ve asil bir ifadesi idi: Fakat © zama - nım medenileri Türk kanı dökme. yi, Türk bucağı yakmayı bir spor eğlencesi sayıyorlardı. Türkü ve “Türklüğü dünyadan kaldırılması icap eden lüzumsuz bir varlık sa- nıyorlardı. Bunun için Türke, gör düğü bu acı zulümlerden şikâyet hakkını bile esirgemişlerdi. Şikâ - yete kalkışmasına kızmışlardı. Se sini de boğmak, bu haklı feryada kulak tıkamak istemişlerdi. Faaliyetin merkezi gizli hizmet ler grubu karargâhı idi. Keman - dan, İstanbulda bulunan milliyet- çilerin böyle bir kitap bastırıp da- ğıtmalarını büyük bir küstahlık sayıyordu. Grubun bütün zabitle. rini, ajanlarını karargâha topla - mıştı: — Efendiler. Demişti. Büvük iti 1A£ devletlerinin askeri işgali altın da bulunan İstanbulda, bu kitapla- nn basılıp dağıtılması, bilhassa grubumuza utanç verecek bir hâ- disedir. Daha açık söyliyeyim, 'bu hâdise bizim varlığımızla eğ - lenmektir. Ben bu kitabın Anado- Yuda basılıp İstanbula görderildi. Bini pek kabul edemiyorum. Bu, İstanbulda basıldı. Bunu basan, bastırıp dağıtan gizli ellerin mey- dana çıkarılmasını istiyorum. Gru bumuzun şeref ve varlığına sürü - Jen lekeyi ancak bu elleri bulup kırarak temizliyebiliriz. Kuman - | dan Haringtonun söylediği sözler çok ağırdır. Dün bana dedi ki: “— Anadoludaki dermeçatma Türk kuvvetleri ile başa çıkamı- yan Yunanlıları sırası geldikçe a- yıpliyoruz. İşgalimiz altında bu - Yunan İstanbul içinde üç büyük devletin mevcudiyet ve hâkimiye- tine eğlenircesine meydan okuyan birkaç Türkle uğraşılamamasına I isterim. Sözlerime baska bır şey #lâve etmiyeceğim,, en imdi ık UT m Lİ: Yazan : M. SIFIR Gürültüler Ben de bu sözlere bir kelime ilâ ve etmiyorum. Olduğu gihi size anlatıyorum. Tup zabitleri bu ağır ve hak lı sözler karşısında bır hey kel gibi duruyor, yere bakıyorlar» dı. Kumandanın bu aci sözlerini tercüman M. A. ajanlara enlatmnış tı. Onlar da süt dökmüş kediler gi- bi oldukları yerde sinmiş ve bozul- muşlardı. İçlerinde bu yağlı kapı- dan uzaklaşmak korkusu ile titri « yenler, için için yananlar da var» d. E. $. dayanamadı, tinetsizlik ve hafiyelikte ne yaman bir adam ol- duğunu gösterdi. Tercümana: — M. A, Bey, dedi, muhterem kumandanımıza söyleyiniz. Şimdi ye kadar ben ve arkadaşlarım A- nadolu milliyetçilerine yardım e- denleri isim ve adresleri ile bil - dirdik. Çevirdikleri entrikaları bi- rer birer söyledik. Müsaadeleri ile şunu anlatmak İstiyorum ki, grü- bumuzun işitici ve gözleyle! unsur- ları vazifelerini tamamile yapmış Jardır, Bütün kusur ve aksaklık tutucu servislerdedir. Arkadaşla- rımı bilmem; fakat ben şimdiye kadar diğerleri için olduğu gibi E- sat, Seyfi, Ekrem, Aziz Hüdal, Ra- sim ve Bürhan haklarında yüzler- ce rapor verdim. İstanbul ile Ana- dolu arasındaki bütün muhabere- lerin bunların elleri ile yapıldığı- nı yazdım. Olmuş birçok vukalar gösterdim. Yapılması karar'aşlırı mış birçok İşler haber verdim. Kim bilir arkadaşlarım da bunlar-işin neler yazdılar. Neticede bize değil, Erkânlharbiye reisi Zeki Paşanın koruyucu sözlerine, boş garantile- Tine inanıldı. Daha-bir hafta ol » madı. Miralay Esadın yaveri Bür- hanın binbaşı Celâl ile beraber Er kâniharbiye mektebinde bulunan askeri haritalarla bir kısım cepha- neyi Anadoluya göndereceklerini haber verdim. Haritaların mektep ten uçtuğu anlaşıldı. Sonunda yi- ne Zeki Paşaya inanıldı. Haritala- rın Erkâniharbiye dairesine aldı - rıldığı hakkındaki sözlerine kanıl- dı. Bu işi takip eden Kapiten, o gün Zeki Paşanın sözüne şocuk gi- bi inanıp döneceğine, “şu harita - ları görmek istiyorum,, dese idi entrika olduğu gibi meydana çıka- caktı. Bu, yapılmadı. Kabahat biz de mi?. Şimdi bu kitap meselesine geçelim, Kumandanın kitabın İs » tanbulda basıldığı hakkındak! ka- maatlerini çok doğru (o bulurüm. Keti olarak söylüyorum, bu kitap İstanbulda ve A. H, tarafından bas tirılimiş ve onun kendi gizli adam- lari ile dağıttırılmıştır. Bu, muhak kaktır. Çünkü, Anadolunun bu gi- Bi işleri A. H. vasıtasile yaptırdı - ğını öğrendim. Bu işin tuhkikinde de eski tarzlar takip edilecek ise, şimdiden söyliyeyim: Grubun yü- zü yine kızaracaktır. Kumandan - dan samimiyetle rica ediyorum. Bu Işin tahkikini bize havale etsinler. Muvaffakıyetsizlikten doğacak bü BELEDİYEDE : Gizli Basılmış Bir Kitap Bir Tek Sürfeden 5,5 Milyar Sinek Hâsıl Oluyor Kara ve sivrisineklere karşı şiddet Wi bir mücadele açılmıştır. Yapılan mücadelede, mevcut ve haşere hali- yade, bunların sürfelerini yok et- mek gayesi çüdülmektedir. Bir sinek sürfesinden bir mevsimde 5,5 milyar mi mücadele suretile, kısa bir müd- det sonra sineklerin seneden seneye azalacağı muhakkak sayılmaktadır. Bakırköyünde bu sene kara sinek- lerin çoğuldığı hakkında bir ihbar ya- pılmış ise de, Belediye temizlik işleri müdürlüğü, bunu varit görmemekte- dir. Ancak mevzii mahiyette olarak karasineğin biraz üremiş olması ih- #imali gözönüne alınarak, önüne ge-|)İ çilmesi için, lâzimgelen tedbirler # knmaktadır. Tatil İstiyorlar Toptan mal satan tacir ve esnaflar- dan bir kısmı, aralarında bir mazbata yaparak, dün belediyeye vermişler- dir. Toptancı mağazaların da, diğer mü .€ssese ve yazıhaneler gibi cumartesi günleri saat 13 te kapatılmalarını is- temektedirler, Belediye toptancıların bu dilekle- rini yerinde bulmuş, ancak bu kars- rın bütün toptancı esnafa teşmil e- dilebilmesinin bir kanun meselesi ol- duğunu bu hususta ticaret odası yo- Yuyla İktisat Vekâletine müracaat e- dilmesi lâzım geleceğini bildirmiştir. Alâkadarlar bugün odaya başvura- caklardır. 6 Bin Müessese tâbi olan eğlenme ve dinlenme ve yıkanma yerlerinin sayısı, altı bindir. |. Bunlardan, bugüne kadar tarifeleri yeni Baştan tethih we basan edikeslir. ler ancak iki yüze baliğ olmuştur. Di- ğer. bu gibi yerlerin tarifelerinin ye- ni esaslara göre, belediyece tasdik €- dilmesi işi, bu ay sonuna kadar biti. rilecektir. Ayın 15 inden itibaren vergilerde yapılacak ucuzluğa göre, tarifelerde değişiklik olacağından, bu husustaki çalışmalar da ancak 15 temmuzdan sonra hızlandırılabilecektir. İstimlâk İşleri Belediye, istimlâk işinde Karşilaş- tığı zorluklara göre bir proje yapmış, imar işinin kolaylaştırılması için is- #imlâk kanununun değiştirilmesini istemişti. Bu iddia, Nafın Vekâletince de kâ- bul edilmiş, kanun projesi meclise sevkolunmuştu. Kanun, meclisin bu devresine yetiştirilemediği için is- timlâk işleri yine eski usulle devam edecektir. Çöp İstasyonları Çöplerin denize dökülmesi üzerine, evvelee şehrin muhtelif yerlerinde kurulmuş olan çöp atma İstasyonla. rının İlâçlanmasına başlanmıştır. Bu suretle, bu istasyonların koku neşret mesine, sinek ve fare yuvasi olmasi. na meydan verilmiyecektir. tün mesuliyetleri şahsım nâmına kabul ediyorum. (Devamı var) | Zengin Bir İtalyanın 700 Lirasını Çarpan Yankesici Tutuldu Dün akşam Perapalas otelinde İ- kamet eden maruf İtalyan İabrika- *#örlerinden Arnold Tepebaşında do- Jaşırken yanına sabıkalı yankesici- lerden Çeşmemeydanlı Topal Hüse- yin yaklaşmış ve cebinde bulunan 700 lira parayı çalmıştır. Arnold derhal zabıtaya başvurmuş ve zabıta memurları on dakika sonra hırsızı ve paraları meydana çıkarmı ya muvaffak olmuştur. Paralar sahi- bine iade edilmiştir. | BİRKAÇ SATIRLA | H sokakların daha bol ve sık sulan- man lüzumu hâsi olmuştur, Buna göre tedbirler etinsesktir. P V dükuliye bileti kesilmiştir. 5 Ankaradan şehrimize gelmiştir. elediye; halde Kalorifer tertentı ya- pılması hakkında kiracıların yaptığı | (ke teklifi kabül etmemiştir. ” eynelmilet Kızılhaç deleielerinden Doktor .Ferih dün -Bulgaristandan şehrimize gelmiştir. Üç gün kaldıktan şan- ra Mısra gidecektir. ne gelen sineklerin imhasından zi-|/ sinek meydana gelebilmektedir. Da)-|) avaların çok sıcak gitmesi Üzerine; * tzar günü Florya plâ'larına 70 bin akiflar umum müdürü Fahri Kiper YERLİ HABERLER ! | 2 Tahtelbahir Daha Denize İndiriliyor Almanyada yaptırılmakta olan yeni tahtelbahirlerimizin denize indirilmesi tarihi 23 Temmuz o- | larak tesbit olunmuştur. İki tah- telbahrimiz 23 Temmuzda mera- | simle denize indirilecektir. Gemilerimizin denize indi | mesi merasiminde hazır bulun- mak üzere, bu hafta içinde, bin- İ başı, yüzbaşı ve üstteğmen | rütbelerinde $ deniz subayımız İ ile 11 Gedikli Erhaş Almanyaya hareket edecektir, Subaylarımız İ gemiler teslim alınıncaya kadar | Almanyada kalacaklar ve maki. | neleirnin monte edilmesinde ça- | lışacaklardır. Tahtelbahirlerimiz | bir sene sonra limanımıza getiril | miş olacaktır. . Tarifeler de . “ Yeni Şekle Göre! gmi eve Değiştiriliyor Mesai saatlerinde yapılan deği lik dün, Deniz Bank ile diğer bi bankalarda da kabul edilmiştir. Bu müesseselerde de bugünden itibaren 8 den 14 e kadar çalışılacaktır. Banka gişeleri âdi günlerde 8 buçuktan 12 buçuğa, cumartesi günleri de 8 buçuk tan 11 buçuğa kadar açık bulunduru- lacaktır, Şirketi Hayryle ile Akay *- daresi tarifelerinde yeni şekle göre değişiklik yapmışlardır. Şirketi Hay- riye sabahları Köprüye saat 8 de ge-| Jen Boğaziçi postasını yarım saat - vele almış ve öğleden sonra l4ü 25 Belediye hudutları içinde tarife- | zeçe Kavaklara kadar bir posta 114. (larin alınmasına, kadrolarda boş yer ki ve etmiştir. Kardya Oturdu Evvelki gece Geliboluda bir deniz! kazası olmuş ve Lar. Ah. O ARAN, Norveç mektep gös sâat da Ge? liboluda Zineirbozan mevkiinde kara | ya oturmuştur. Gemi 9400 ton ham gazyağı yüklü olduğu halde Köstence den Hamburga gitmekte idi, Gemi, kurtarılması için müracsat etmiş ve Alemdar Tahlisiye gemisi gönderil miştir. Geminin yüzdürülmesi için çalışılmaktadır. Elektrik İdaresinde Nafia Vekili Ali Çetinkayanın, yurt içinde yapacağı seyahate başiamak ü- zere, bu hafta sonunda Ankaradan şehrimize gelmesi beklenmektedir. Elektrik işleri idaresinde Silâhtar ağa fabrikasının genişletilmösi proje lerini hazırlamakta olan heyet çalış- malarını bitirmiştir. Yakında yeni ka zanların siparişine başlanacaktır. Dün Gümrük Başmüdürlüğün- de, yeni alınacak kolcular için bir im- #han yapılmıştır. İmtihanı kazanan. lar 12 lira asli maaşla tayiri edilecek- tir. yeme gişe Bir Tüccarın 1250 Lirasını Çarptılar Fındıklıda, odun, kömür deposu o- lan Benon Şahin, 1250 lirasını yan- kesicilere çarptırmıştır. Benon: Şahin, bir günlük satiş ye- künu olan 1250 lirayı pantalamının cebine yerleştirmiş, Fındıklıdan tram vaya atlayıp Karaköye gitmiş, ors- dan da tramvay değiştirip Bavoğlu- na çıkmıştır. Fekat evine gittiği za- man 1250 lirasının yerinde yeller es- i Talebesi Dün | Kampa Çıktı İbuçuk ay, Floryadaki bir ay devam! 3 7. 019 Ankaradan “Telefon ve Telgrafla İk şemereraren. Resmi Gazetelerde Neşredilen Kanun Ankara, 4 (Tan muhabirinden) — Meclisin tatilinden evvel kabul edi- len kanunlar, sıra ile resmi gazetede neşredilerek meriyet mevkilie kotı- maktadır. Bugün resmi gazete ile neş redilen kanunlar şunlardır; Yüksek mühendis ve teknik oknl- ları mezunlarının mecburi hizmetle- rine dair kanun, pul ve kıymetli kâ- ğulların bayiler ve memurlar yasıta- sile sattırılmasına ve bunlara satış aidatı verilmesine dair olân kanun, vakıflar teşkilâtı hakkındaki kanun. Gece mesaisi ücretleri tahsisatının li. i man memurlarına sureti fevziine da- ir talimatname vekillerce şu suretle kabul edildi; Şube âmirlerince, İstanbul ve İz- mir liman reislerine ve vekillerine İber nöbetçi kaldığı gece için yüz, in- zibatı temin ve kontrole memur 0- lanlarla fen memurlarını ve mülha- kat liman reislerine ve vekillerine yetmiş beş, müstakil liman memurla. rına ve vekillerine elli, İman memur karına ve makinistlere ve vekillerine kırk, tayfa ve odacılara otuz kuruş verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu Yıl Ortamektebe Gelecek Talebeler Ankara, 4 (an mubabizinden) — Maarif Vekâletinden haber verildi. ğine göre, bu yıl örta mekteplere 20 Mâ 25 bin talebenin başvuracağı tah- min olunmaktadır. Halbuki bu sene kültür kadrosuna gelerek öğretmen adedi geçen yıldaki boşlukları ve bu yıl açılacak şübeleri doldurmıya ki- fayet etmiyecektir. Bu münasebetle bu yıl yalniz lüzumlu görülen mev- cut mektöplere şube açmakla ve inev cutlarını takviye etmekle iktifa edi- lecek ve kati zaruret olmadıkça orta mektep açılmıyacaktır. Bazı yerlerde şube açmak imkâni elde edilmiş olsa bile talebe fazlalığı olan yerlerde çifte tedrisat tatbik e dileceğinin gözönünde bulundurulma fsı için vekâlet alâkadarlara tebligat: a Ankarada Dün Üç Dükkân ve İki Ev Yandı Ankara, 4 (Tan muhabirinden) — $ Bugün saat 13 te Samanpazarındağ bir fotoğrafhanede yangın çıkmış, bi tişikte bulunan bir berber, bir ayak- kabıcı dükkânlarile iki ev tamamen Ğ, yanmıştır. 3, Yangının neden çıktığı heniz me lâm değildir. İtfaiye yanıcını üçte sön” dürmüştür. Takkikata devam edik mektedir. MEMLEKETTE: Yeni Köprü Tamamlanıyor Kastamonu, (TAN) — Taşköprü kazasından 15. kilometre uzaktaki a Kıvrım çayı üzerine 937 de inşası! p başlanılan köprü bitmek üzeredir Uzunluğu 43, genişliği 6,40 metre 0 Tah Bu beton köprü, Boyâbüt — köprü yolculuğunu pek ziyade laylaştıracaktır. Bursalılar Mağlüp Gemlik (TAN) — Gemlik Si Spor klübü oyuncuları, Bursa Me nos Spor klübü takımını sıfıra ka: üç golle yenmişlerdir. MAARİFTE: 400 Ilkokul İlk mektep talebesi için bâzırlanan katoplar dün açılmıştır. Evvelce ye- di yerde kamp kurulmasi kararlaştı- rılmış iken, bu sene, kamplara diğer yıllardan daha az rağbet olduğundan dün. ancak beşi faliyete geçmiştir. | ilköy, Kızıltoprak, Sa- de açılanlar birer edecektir. Beş kampa, ancak dört yüz talebe yazılmıştır. Bu itibarla kayıt işleri bir müddet daha sürerektir. İmfihanlar Fena Üniversitede imtihanlar bitirilmiş ve neticeler talebeye tebliğ edilmiş- tir. Bu sene tıp fakültesi son sınıfın- daimtihana giren 90 kişiden 56 sı muvaffak olmuş, edebiyat fakültesi ise hiç mezun vetmemiştir. Hukuk ve İktısat fakültelerinde ne ticâler geçen senekinden daha fena- dır. İkmale kalmadan muvsffak o- labilen talebenin sayısı yüzde onu geçmemektedir. Fen fakültesinde de vaziyet aynidir. P. C. N. sınıfı ile kimya enstitüsünde muvaffak olap- lar çok azdır. Yeni: Alınacak Talebe İlk okulların baş muallimleri dün maarif müdürlüğünde bir toplantı yapmışlardır. Bu toplantıda önümüz deki; tedris yılında ilk okullara ye- nidem ne kadar talebe kabul edilebi- leceği ve yeniden ne kadar şube 2- çılmasina ihtiyaç olduğu tetkik edil miştir. ş Bu tetkikler» neticesinde bu sene ilk mekteplere yalniz 931 doğumlu. alırsa 932 lilerin İlk üç ayinda doğ muş olanlardan gürbüzlerinin kabul edilmesine karar verilmiştir. ra MAŞA ge reel Memleketi törimi ve telkiklerde bulunmak maksadile ilk okul öğret mehleri arasında tertip edilen gezin- tilere dün başlanmıştır. Program mucibince, dünkü gezin- tiler rsüzelerde totkikata o hasredil miş ve dün Yerebatan sarayı gezil- miştir, İki ay sürecek olân bu gezin- tilere iki yüz kadar muğllim iştirak etmektedir. İranlı Talebe Geldi İran hükümeti, bu sene on beşer kişilik üç talebe grupunu tahsil için Avrupaya ve Amerikaya gönderecek tir. İlk kafile olarak Fransaya gide cek olan on beş kişilik grup, dün şeh- rimize gelmiştir. İngiltere ve Ameri- kâya gidecek olan diğer iki grup da birkaç güne kadar şehrimize ge lecektir. k Memleketimizi ziyaret için şeh- rimize geleceğini yazdığımız Misir niversitelilerinden mürekkep 80 ki- İşilik talebe kafrlesi, bugün saat 15 te Rumanya vapurile İlmanımıza gele. ceklerdir. Kendileri Galatasarayda misafir edilecek, burada iç gün kak dıktan sonra Ankaraya gidecekler- dir. Erenköy kiz İlsesinin yeni me- zunları, pazartesi gümü &#aat 185de mektepte bir çay vereceklerdir. tiğini görmüş, sabahı dar etmiş, solu- ğu karakolda almıştır. Zabıta yanke- siclyi aramaktadır. 5 Temmuz 1938 SALI G5” MUALLİMLER TETKİK GEZİNTİLERİNDE: İtimday Gün: 31 i Arabi 1254 Cemaziyülevvek 6 ! Güneş 434 — Öğle Yeşliköy Meteoroloji nan malimata göre, h su, cenubun doğu kum ve kizmen d€ ta Anadoluda çok bulutlu ve yer yer İİİ Hisli, Karadeniz kıyılarında bulutlu, & nöulda havan açık geçris cenubu garbiden saniyede 1 04 7 la etmiştir. Teğyik saatte 782.4 idi, Hararet en çok güneşte o 31,8 ve en az 1840 sanliyirat © dilimi