25 Haziran 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9
No. 14 Sultan Aziz bir gece Kurbağalı ere köşküne yaverler yollamış; “öşkün her tarafını didik didik et Ürerek, Mürat Efendinin genç Os- Manlilarla muhabere evrakını arat Miş. Birkaç gün orada Veliahdi göz psine aldırdıktan sonra bütün ma İYeti ile beraber Beşiktaş sarayına Müklettirerek, Veliaht dairesine ka Patmıştı. Sultan Azizin öfkesi, bu derece- de de kalmamıştı. Artık müteveffa İraderi Sultan Mecidin yetişkin "fillarına karşı kalbinde bir emni- Petsizlik başlamıştı.Onları da Beşli İş sarayına toplamış; etraflarını & tarassut çemberi ile kuşattırmış ir zaman da, böylece geçmiş ti. Veliaht Murat Efendi, Mirkaç ay, sıkıntılı bir hayat geçir Mişti. Bu sırada, İngiltere Veliahdi ns Edvarttan kendisine bir mek İp gelmişti, Bu mektupta - takri- - şöyle bir cümle mevcut idi: (Buradaki mülâkatımız sıraların a size (Gizli bir cemiyet) ten bah #tmiştim. Ve bu cemiyet hakkında #ize bazı izahat vermiştim. Hat İN; sizin de bu cemiyete dahil ol Manızın çok münasip olacağını söy 'mistim. O zaman slelâde bir tav Üyeden ibaret olan bu teklifimi şim Ü size daha kuvvetle tavsiye ediyo Mm, Bu hususta size müracant ve bulacaktır. Sakın, reddetmeyi - iz) İngiltere 'valiahdinin bahsettiği * İtmiyet (Mason) teşekkülü idi. (Is- ya locaı) nın (Üstadı muhtere- 0) olan Prens Edvard, Masonlu - Osmanlı hükümdar hanedanı “asına girmesini de faydalı gör - Müş; Londrada iken bu hususta Surat Efendiye bir Hayli fikir ver işti, Murat Efendi, zaten bu işe pek Yabancı değildi. Avrupa seyahatin- evvel de Masonluk hakkında İle hayli fikir edinmişti. Kendisine Yı meseleden en evvel doktor Ka- İyon bahsetmişti. Memleketinde *m (Karbonâri cemiyeti) ne ve tn de Mason locasına mensup 0- kn doktor, Murat Efendiye barı İkinler yaptığı gibi, sonraları Na Kemal Bey, Ziya Bey, Rıza zade İbrahim Bey de bu me- le etrafında bazı şeyler söylemiş i, O tarihte Türkiyede Masonluk i teşekkül etmişti. İstanbulda üz (Maşrikiâzam) teessüs etme- Şti, 1861 senesinden itibaren #- aya başlıyan localar; Fransız. #tikiazamına dahil olan (Rizorta İlya) ile, Etuval dö Bosfor), er- gönilerin (Ser) mahfellerinden iba ti, Masonlar, İstanbuldaki münev - erin güzide zümrelerini çarça elde etmişlerdi. Sadrazam Ali al Keçecizade Fuat Paşa, Mit - Nan gibi vezirler de dahil ol - üzere, elliden fazla zat, bu pu girmişlerdi. Masonluk, son derecede gizli tü “yordu. Daima hücra köşelerde mn aralarında yapılan mahfel & İR, sık sık yerleri değiştiriliyor Ayni zamanda localara dahil o- lar, defterlere değişik isimlerle a eüiliyordu... Meselâ, Namık üç Dal Bey (Mehmet Kemal Efen - e Om dö letr— diye tes- İ edilmişti. Diğerlerinin hüviyet niyetleri de, böylece gizlen - yil; Masonluk bu vaziyette iken, Murat Efendiye Prens E& me mektubu gelmiş; kısa bir Net #onra da, doktor Kapilyon . hususi kâtip Seyit Bey, kendi- müracaat ederek: ley NB Aİ 14 BESİNCİ MURADIN HAYAT | | , Yazan : ZİYA ŞAKİR Sultan Aziz Veliahtında Çok Şübhe Ediyordu Bu sırada İngiltere Veliahdi Prens Ed varttan kendisine bir mektup gelmişti — Kleanti İskalyeri isminde bir yat, sizi ziyarete gelecek. Demişlerdi. Iskalyeri, 1864 senesinde teşekkül eden (Prodos) mahfelinin müessisi ve bu mahfelin (Üstadı muhterem)i idi. Aslen Yunanlı olduğu halde, teş kilât için İstanbula gelmişti. Hav- yar hanında bir yazihane açmıştı. Bir taraftan Masonluğun neşir ve tamimine çalışırken, diğer taraf - tan da bu yazihanede zahire've şa rap komisyonculuğuna başlamıştı. Kleanti, Fransız Maşrıkı âzâ- mundan aldığı mektubu Murat E- #endiye göstermiştir. Bu mektupta, Osmanlı veliahdine 18 derece ve- rilerek, hususi merasimle Kardeş- Ver ersan elerreremme ENLİCİİERLEŞtiZ Murat Efendi bu teklifi büyük bir memnuniyetle kabul etmişti. Bir- kaç gün sonra, Beşiktaş sarayının rem Kleanti İskalyeri, üstatlardan tenha bir odasında, üstadı muhte- Giritli doktor Minos Volonaki, dok tor Yanis Eşamelos, Bursalı Epa- minondadan mürekkep bir heyet huzurunda Oswanlı veliahdi - her türlü merasimden âri bir şekilde, ve yalnız - tebliğ suretile Tekris e- dilmiş, Aziz biraderlik şahadetna- mesile bu dereceye mahssu olan silâhlar kordun ve tabliye (1) ken- disine verilmişti. Kemalettin birader tarafından yazılmış olan mason tarihinde, Mu- rat Efendinin ser - yani, muhab- bet locasında doğmuş olduğu kay- dedilmiş ise de yanlıştır. Murat E- fendiyi, son Zamanlarda Ziyayi Şark, unvanını alan mahfelin a- nası olan Proydos mahfeli doğur. muştur. ir akşam gazetesinde bazı fıkralar neşreden bir zat da, Murat Efendinin vefatından sonra, masonluğa ait eşyalarının oğlu Sa- lâhaddin Efendiye intikal ettiğini yazmış ise de, bu da doğru değil dir. Murat Mfendinin < derecesine mahsus olan silâhları, kordonu ve tabliyesini, eski masonlardan Yu- sifidis Elendi isminde bir zat uzun zaman muhafaza etmiş, ve günün birinde bu tarihi eşya, bir yangın- da yanıp gitmiştir. Mason olduktan sonra, Murat E- fendinin vaziyeti, bir kat daha de- işmişti. Osmanl hanedani arasın» da ilk mason olmak itibarile ken- disine ecnebi mahfeller tarafından pek fazla ehemmiyet verilmişti. Gerek hayatına ve gerek resmi va- ziyetine çok büyük alâka gösteril mişti. Sultan Azizin veraseti tebdil ar- züsu hakkındak! fikir ve teşebbüs- lerine dair, Avrupa gazetelerinde ehemmiyetli makaleler yazılmış, her taraftan İtiraz sesleri yüksel mişti. Ayni zamanda bu İtiraz sa- daları memleket dahiline yayılarak her tarafta gizli ve tehditkâr bir ho murtu husule gelmişti. Hattâ işo dereceye dayanmıştı ki, Çarın İs- tanbul sefiri General İşmatiyet, Sul tan Azize müracaat ederek: — Şevketmasp! Eğer mutlaka bu işi yapmak istiyorsanız, derhal ya- pınız. Bu işin aleyhinde olan mu- heliflerinizden, katiyen korkma - yınız. Odesada bulunan altmış bin kişilik ordu, emrinize mühey- yadır. Demişti.. Fakat Sultan Aziz, memleket dahilinde ve haricinde- ki cereyanları nazarı dikkate ala- rak buna bir türlü cesaret edeme- miti. P adişah, aleyhirideki cereyan- ların günden güne arttığını hissediyordu. Bu cereyan karşısın- Masa sıAK YG OTUY YE hassa hassa ordusunu son derecede hoş tutuyordu. Büyük oğlu Yusuf İzzettin E- fendiye 1284 - 1967 senesinde kay- makamlık rütbesini vererek, hassa ordusuna memur etmişti. Böylece, (0) Merasim esnasında takılan önlük, (Devami var) İZMİRDE : Gondol Sefaları İlin Hazırlık Yapılıyor İzmir, (TAN) — F'usr komitesi ye- ni kararlar vermiştir. Suni göl yapıl- ması faaliyeti arttırılmıştır. Suni göl- de gondol sefaları ve motorbotlarla gezintiler yapılacaktır. Bu maksatla motorbotlar inşası için teşebbüslere gi rişilmiştir. CEMİYETLERDE: Garsonlar Arasında İhtilâf Yok Bakkal, mahallebici dükkânlarile kahvelerde çalışan çırak ve garsonla- rın meslek ve sanat itibarile Garson- lar Cemyietine kaydedilmeleri lâzım geleceği iddin edilmiştir. Bu sebeple Garsonlar Cemiyeti ile alâkadar diğer Cemiyetler arasında ihtilâf çıktığı ya- zılmıştır. Esnaf teşkilâtı direktörü Kâ zim böyle bir ihtilâfın mevcut olmadı ğını ve bu gibilerin kendi senatinin teşekkülü olan cemiyette kayıtlı olma larının nizamname icabından olduğu nu söylemiştir. Esnaf Dispanseri Hazırlandı Kasaplar Cemiyeti yeni açılacak o- lan esnaf dispanserine sekiz yüz lira» ya bir Diyatermi eihazı almışlardır. Balıkçılar Cemiyeti de Siyaletik bir Vimba alarak dispansere göndermiş» İtir. Bu Pazartesinden itibaren dis- ppanserde hasta esnafın muayenele- rine başlanacaktır. e ver BORSADA : Et Fiyatları Değişmedi Dün Hayvan borsasında 1440 beyaz karaman, 307 dağlıç, 203 kıvırcık, 46 karayaka, 2371 kuzu, 36 öküz; beş İ- nek, yedi dana, yedi manda İle on malak satılmış ve kesilmek üzere mez bahaya gönderilmiştir. Et fiyatları ay nidir, A — Fabrikacılar Yapak Alıyor Trakyanın kıvırcık yapaklarından iki yüz balya kadar kilosu 61 - 62 ku- Tuştan, Anadolunun renkli yapakla- rından yüz elli balya kilosu 45 - 46 ku ruştan. yerli fabrikalarımız tarafın» dan işlenmek üzere mübayaa edil miştir, HEKİMİN OĞÜUTLER Güneşte Kararmanın İyilikleri Yazım güneşte kararmak, simdi- ki halde bir modadır. Güneş banyo- su yapanların bir çoğu bunu sade- ce modaya uymak, herkes gibi yapmak için yaparlar. Fakat gü- neş karşısında oturmanın faydası, güneşlenmenin pek iyi bir şey ol- duğu eski, en eski zamanlardanbe- ri bilinirdi. Kadınlar, kararmamak için, güneşten sakındıkları zaman- larda bile hekimler güneşin ışıkla. rını överler, zâten halk ta güneş girmiyen yerden hekim çıkmaz, di. onların sözlerini tasdik e- derdi. Güneşe karşı bu kadar teveceiih le beraber, güneşin deriyi karart- makla nasıl eg ettiği, pek yakın vakte gelinciy. doğrusu, iyi dolayı güneş ışıklarının fazlası vü. cndün içerisine geçemediğinden, cik kararmasının vücudün üzerin- de âdeta bir gölge hâsıl ettiğini söylemiye, kara renkli insanların “kendi gölgelerinin içinde gezdik- lerini,, iddia ederek bir de zarif- lik yapmıya karar vermişlerdi. Halbuki günesten kararmanın tesiri, yeni tetkiklerin neticesi- ne göre, tam ve aksinedir, Karar- mış eilt vücut üzerinde bir gölge yapmak değil, aksine olarak, gü- neş ışıklarının içeriye girmesine da ha müsait olur, Bayağı fizik hesap larına göre, beyaz bir cilt güneşin ışıklarından yüzde altmıştan fazla. Sını geri çevirir, vücudün içerisine tesir etmelerine mâni olur. Halbu- ki kararmış bir cilt güneş işıklarım- dan en çok yüzde otuzunu geri çe- virir, ışıkların üst tarafı vücude girer, Hem de kararmış cildin içindeki vücude en ziyade giren ışıklar, gü- neşin - gözlerimizle göremediği- miz - ültra viyole ışıklarıdır. Bilir- siniz ki bunlar vücudümüz için en faydalı ışıklardır. Zaten gözleri, le gördüğümüz renkli ışıkların da hepsi kararmış ciltten daha kolay- lıkla girerler. anın uzuvlarından her birinin işi, cilt üzerine tesir ettiği gibi, bu- nün esrar olarak, cilt üzerinde ge- < r şey de uzuvlara tesir eder. günesten kararması da onun üzerinde mühim bir iş olduğundan bu işin tesirile uzuvlarımızda likler olması da tabiidir. Bir kere güneşin tesirile cilt ü- zerinde hâsıl olan vitamialer, ye- meklerimizle mühim bir gıdı ola- rak yediğimiz madenden maddele- rin vücut içinde faydalı işlerini gör melerine hizmet ederler. Bundan başka, hep güneş ışıkla rile, cildin kararması üzerine da- hili gwddelerin ifrazları düzelir, Güneşten kararmış cildin kızıl, çiçek, zana gibi bulaşık hastalık Tara karşı âdeta bir müdafaa hattı olduğu iyice anlaşılmıştır. Güneşten kararmış bir cilt, ka- rTarması geçinciye kadar bir sağlık hazinesidir. Hastalık sebebi onun kıramıyacağı kadar kuvvetli olup ta hastalığın gelmesine mâni ol - masa bile, insanın çabuk iyi olma- sini temin eder, Güneş ışıklarile kararan cildin, beyaz ciltten daha yumnsak olma- $ı da güzellik bakımından bir iyi- liktir İnanmazsamız Arap bacının <ıplak kollarını biraz okşayınız, © vakit kendisine kadife kalfa dedik- lerine hak verirsiniz. i GÜNLÜK PIYASA Ziraat Banka dün yumuşak buğ daylardan 800 bin kilo 5,26 İcuruştan, 15 bin kilo İlgin Kızılca buğdayı 5.28 ve 45 bin kile sert buğday 820 ku. ruştan satmıştır. Tüccar mah Polat. b ekstra yumuşak 627,5 ve Samsun seri 5,30 kuruştan birer vağon satil. miştir, Bandırmanın çuvallı arpalarından bir miktar 4,25 kuruştan ve Konya arpaları 4.15 kuruştan, Bandırmanın sarı misırlarından sekiz bin kilo cu. vallı olarak 4.20 ve Adapazar misir- larından ser; 15 bin kilo 4.10 kuruş- *zn beyaz masırlardan 30 bin kilo 4,01 kuruştan satılmıştır. * Konya havaltsinden gönderilen on beş bin kiloluk bir parti çavdar ki- losa 6.05 kuruştan, Adapmzar havali sinden gelen keten (tohumlarından kırk beş bin kiloluk bir parti çuval iskele teslimi şartile kiloşu 8,35 ku- Tuştan satılmıştır. * Ekstra reylinyağlar 4120 kuruş - tan, birinci yemeklik o seylinyağlar 30-40 kuruştan satilmıştır. Sabun - Yuk zeytinyağları bir o haftadanberi Piyasa; getirilmemiştir. Yağ fiyat. larında 1-2 kuruş kadar düşüklük kaydedilmektedir. Tarra..... ANLAŞMALAR : Amerikalılarla Müzakere Tekrar Başladı sı için Ankarada bir müddet için du- ran müzakerelere tekrar başlanmış- tır. Amerika heyetine talimat gelmiş tir. Piyasamıza akseden haberlere gö- re Amerikalılar kuru üzüm, kuru in cir, tütün , deri ve av derilerimizin ihracı bakımından anlaşmanın esas- Târını kuvvetlendirmek için bazı tek- liflerin de müzakeresini istemişlerdir. Bu maddelerin arasına barsak ve ba- söyleniyor. e Tiftik Satışı Yapıldı Son üç gün içinde satılan tiftikler arasında yüz balya, kilosu 112,5 kuruş tan, Taşköprü malı yirmi dört balya 111,30 kuruştan deri malları sekiz bal ya kilosü 75 kuruştan verilmiştir. Dün oğlak tiftiklerinden bir parti ki- Tosu 117.5 kuruştan mal tiftik 106 » 110 kuruş arasında, deri malları 70 - 76 kuruş arasında satılmıştır. | BORSA | | 24-8-088 | ÇEKLER İ İ Açıl Karam | İ j Londra 8 0.2 İ New-York 12559 129195 Paris 35008 3S175İ İ dinâne 681 GM25İ Cenevre 20135 28975 | Amsterdam 69.605 60.94 ji Berlin 5041 50.8523 |! | Brüksel 21.3226 21425 | | Atina 14 Ollas İ | Sota 18873. 1545 Praz 43075 439 Madrid 64723 6955 Varşova 23605 2m | Budapeşte. 24102 2.04 İ İ Bükreş 0075 M3 İ Belgrad 28635 2875 | İ Yokohama 2637 36545 | Stokholm 321226 s22778| Moskova 20125 218375 : PARALAR | Alış Satış | İ Franke İ Dolar ii İ üret ş İ Beicika Pr, t İ Dram ğ © $ teviçre Pr. z Lava ; Plorin £ Eron Cek â “ $ Do Penep : İ ww i Dinar i Amerika - Türkiye ticaret anlaşma !* a,kuru meyvaların da ilâve edileceği |. | EKONOMİ İHRACAT: Şehrimizde Toplantılar Yapılacak 1705 ve 3018 numaralı kanunlara göre ihracı kontrol edilmekte olan fın dık, yumurta, çekirdeksiz üzüm, ku- Tu üzüm, ve palamut maddelerine k Tâve olarak, içinde bülunduğumuz 1938 mali yılı zarfında buğday, arpa, tiftik, yapak maddelerinin de kon- trol edilmesinin kararlaşmış olduğu İktisat Vekâletinden bildirilmiştir. Ye ni kontrole tâbi tutulacak bu madde- ler hakkındaki nizamnamelerin tan- zimi sırasında alâkadar tücgarların mütslealsrının alınması tasvip edil miştir. Tatbik mevkiine konmuş olan kontrol nizamnamelerinin dahi müs İtekâmil bir hale getirilmesini temin için alâkalı ihracatçılarla toplantılar yapılması tensip edilmiştir. Bu toplan tıların mevzuu kontrol tatbikatı, ya- banci memleketlerdeki alıcıların is- tekleri, ihraç mallarımızın kiymetlen dirilmesi bakımından rakip malların kalite ve ambalâj gibi meydana ko- nulan yeniliklerin tetkiki gibi husus- lardır. Bu maksatla yeni olarak, buğ- day, arpa, tiftik, yapak nizamname lerinin ihzari, mevcut ve mer'i nizam namelerin gözden geçirilmesi için üç toplantı yapılacaktır. Bu toplantılara pazartesi günü şehrimize gelecek o- lan Dış Ticaret Umum Müdürü Bay Mümtaz riyaset edeceXtir. İstanbul- da yapılacak toplantılardan başka mer'i nizamnameler hakkında görüş mek için de bazı toplantılar tesbit Şlunmuştur. Bunlardan fındık hakkın daki toplantı Karadeniz iskeleleri rasındaki merkezi vaziyet ve ehem- miyeti dolayısile, 1 Ağustos 1938 de Giresunda yapılacaktır. Çekirdeksiz kuru üzüm ve palamut için yapılacak toplantılar İzmir fuarının açılış tari- hi olan 20 Ağustosta İzmirde yapıla caktır. Yukardaki maddelerin Ihracı ticaretile meşgul ruhsatname sahibi her firma bu toplantılara iştirak e- debileceklerdir. Vekâlet -hazırlanan yani misamnemelerin ve Hüsrm gör dükçe yapflacak değişiklik için tüccar larımızın fikirlerinden istifade edil. mesini muvafık bulmaktadır. Sığır Derileri Rağbette Mersin ve Kayseri havalisinden pi- yasamıza gönderilen seksen yedi bal- ya sığır derisi kilosu elli beş kuruş- tan satılmıştır. Koyun derilerinin pi- yasası gevşek ise de oğlak ve keçi derilerinin piyasalarında devamlı iş- ler yapılmaktadır. ZİRAAT: Pamuk Mahsulümüz Çek İyi Adanadan gelen malümata nazaran pamuk mahsulünün vaziyeti çok iyi görülmektedir. Bu sene fazla mikdar da Akala cinsi ekilmiş olduğundan rekoltenin kalite ifibarile de yüksek olacağı tahmin edilmektedir. Randi- manın geçen seneye nisbetle fazlalığı halinde yerli pamuklarımızdan bü yük mikdarda pamuk ipliği yapılabi- lecektir. Halde Dünkü Satışlar KILO ILE SATILAN: İ İİ Bamye 24 — 25, Dolmalık biber 19 — 22, Sivri biber 26 — 30, Sakız İ kabağı 2.50 — 4, Yeşil fasulye 8—9, İ Çalı fasulye 7 — 10, Ayşekadın 9— 13, Kır domatesi 8 — 10, Bakla İ250 — 3, Araka 7 — 10,. Semizotu |2 — 2.50, Teze yaprak & — 12, Sa rımsak 2.50 — 3. ADETLE SATILAN: Enginar 2 — 5, Patlıcan baş 5—6, Orta 3 —4, Ufak 2—2.50, hıyar 050—2 DEMETLE SATILAN. Pancar 2—2.50, Soğan 1.50—1.75 Maydonoz 040 — 060, Derevto 0.40 — 0.60. Nane 0.40 — 0.60. MEYVALAR KILOSU: Kiraz 10 — 22, Caneriği 8 — 12, 'Türbeeriği 8 — 15, Yerli çilek 35— 50, Ereğli çilek 25 — 30, Kayısı 20— 35, Zerdali 7 — 13, Şeftali 10 — 20, Vişne 8 — 25, Dut 5 —? ADETLE SATILAN: Ecnebi limon 100 adet 200 — 350, Karpuz baş 40 — 50, Orta 20 — 30 Ulak 7— 14.
