17 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

17 -5- 1938 Hükümet Teşebbüsü | Yasan: Ömer Rıza DOĞRUL *yrultan gelen bir habere gö- “e Lubnan hükümeti, buzün- nan rejimini yıkarak yerine rejimini iadeyi istihdaf ikast keşfetmiş ve suikas- iplerinden yetmiş kişiyi ki Sen bir guy A Müretti, etmiştir. Fi p yi hayretle karşılamamak ha- klar mümkün değildir. Çünkü is- > Yarı istiklâle kavuşan © ve ha zinde henüz yeni kur- cak gi kurtulmuş bile sayılamı- ami? bir memleket halkı içinde tikiai, » Mahkümiyeti hürriyet ve vaa Üstün tutan bir cemaat bu- ş ancak hayretle karşılanabi. | Mevkufların kim olduklarını bil “niZ, Yani Arap olup olmadık Müt tirmediğimiz için herhangi Lip,» ve muhakemeden çekinerek Yapı. vaziyetini aydınlatmıya “cak sözlerle iktifa edeceğiz. aşan ötedenberi Fransız kültü- İten en propagandasının fazla nü- Yran, #İ bir memleketiir. Fakat va 2 kültürüne ve propagandası- hüist, fazla kendini kaptıran unsur, had ya lardır. Müslümanlar ara- anlara ayni nisbette tesadüf isg, 7 Hattâ son zamanlarda bu hı- Depay irlar arasında yeni bir du, Gü, da cereyanı göze çarpıyor- Ülmiyle, bu hıristiyanlar Arap de-| tü, ŞT de Finikeli imişler ve kül şPokumından Bizans « Fransız xi tesiri altında imişler! Ya Münikle uzaktan yakından bir ha kaç tleri yokmuş. Gerçi bunla Mapç ttkları dil arapçadır. Fakat Maha JA kendilerine mahsus bir lehçe ile konuştuktan ve yaz iş fransızcayı da kendi öz i bildikleri için, - Araplık| hp mdan çıkmaları gayet | basit| Sayılmakta idi, bir zaman önce Londranın Peyap, (Times) gazetesinde de bu ce- ayan atan bir yazı gıkmış ve bu , Asıl Araplar ve Müslüman “ ba EE Taldığna gin, Araplar Lübnanda başgös- © ,” *ereyanı endişe ile takip et- Ve bundan kurtulmak için Bağl Suriye ile birleşmesinden kü m görememektedirler, Çün- Z ve; €Yan hiristiyanlarda alıp yü Lübnan kısa bir zaman İçinde Yüz, bir Sırsa netice Suriyenin, bü- Kite uğraması ve Suriye telek, halis Fransız bir müs- denize teessüs ederek Suriyeyi diy, A ebediyen mahrum etmesi- pi, 1 tai bürtiğe ar, çok feci saydıkları bu ih ve Saman Suriye ve Lübnan Tr v i 'Yanını takviyeye ehemmi- TİYor ve bunun için çalışıyor. ru Ni İse y dün bugün gelen haber doğ- in, bir müddet evel anlat da doğru saymak ve Arap- tikleri endişeler yüzünden k icap edecektir. Lübsan hükümeti. Müs- an Arabı uz teşekküldür. yan yg hanın elmhurreisi hirig. er Bry halde hükümet relsi telifi öç dir.” Böylece iki unsurun #ün, â Ne UĞraşılmaktadır. Sonra bu Mplarga Sinda bulunan hıristiyan A- Yer ye İaeniz Araplık ruhu yaşı- ven yp r Araplıktan ayrilmak r. Araplıktan ayrılmak is- Yili, yn belki bugün henüz 2a- da v, t Uzun yılların propagan- an ay lüne de güvenen bu unsu, sidir, “*€ bulması bir gün meselo- tar, aki, üye in Beyrut hükümetinin, bu #iyi terkip, olanlardan yetmiş ki- a zum görmesi bu unsu- » yeni bir kuvvet ka. Bel Eslermekidir “uru e. ünkü hökümet, bu un- * Muvaffak olur. Fakat a hâdisenin o Araplık çok derin olacaktır. P es Pol, Rotary Mite, ,P Fahri Reisi Bileği sında dostluk bağları nda k için Rotary adı tesekkü; E klâplerin Yugoslav Boslay, İahri reisliğine, Yu - tüh kayayı “* Balbi Prens Paul bü - *Müddeti için seçilmiştir. slk m | “ ALMANYA: Orduda da Nazi Selâmı Esas Oldu Berlin, 16 (A.A) — Zabitler, zabit vekilleri ve askerler bundan böyle, Führeri kollarını Hitlervari kaldır. mak suretile selâmlıyacaklardır. Führerin bu baptaki emirnamesi, manevralar esnasında ordu erkâni- nın kendisini diledikleri gibi selâm- lama yüzünden tahaddüs eden karga şalıklara bir çare bulmak zaruretin- den ileri gelmektedir. Führerin kararı, Alman ordusunun eski ananesi ile olan alâkayı katet- mekte ve nazileştirme yolunda yeni bir merhale teşkil eylemektedir. Hatırlardadır ki, Alman ordusu yüksek kumanda heyeti ile nazi fır- kası direksiyonu arasında noktai na- zar ihtilâfları tahaddüs ettiği zaman bir çokları halen teküde sevkedilmiş olan generallerin muhalefeti yüzün- den Hiter selâmı orduya ithal edilme mişti. Şimdiki emirname, eski askeri 8e- lâmın yekdiğerini selâmlıyan askeri erkân arasında meri kalacağını tas- rih etmektedir. Fakat Führere karşı gösterilecek hürmet nişanesine alt ni İzamnamenin yakında umumileştiri- lip umumileştirilmiyeceği suale şa- yan görülmektedir. Berlin, 16 (A.A.) — Birkaç hafta- danberi ev kadınları , soğandan mah Tum kalmışlardır. Soğan kıtlığı gele- cek hasat mevsimine kadar devam e- decektir. Gazeteler, Yahudileri bu madde üzerinde spekülâsyon yape- rak dünya piyasasında soğanı azalt- | makla itham etmektedirler. Ev kadınları, soğan yerine pırasa, sarmısak ve Almanyada bulunan di- ğer baharatı kullanmıya davet edil- möktedirler. sis edilecektir. FRANSA: Fransa 5 Milyarlık Paris, 16 (Hususi) müdafaa istikrazı, kâmilen kapatıl - mış sayılır. Hâdise istikraz namına büyük bir muvaffakıyet sayılmakta dır. Maliye nazırı Marşando bugün söylediği nutukta bu parlak netice karşısında halka müracaat değil, an- olarak tahdit edilmiş olması hakkın- da izahat vererek bizzat dece bir merhale teşkil etmesi için çaya hasredilmesinin zaruri olduğu- nu söylemiştir. Bir de piyasanın im- kânlarını tüketmemek lâzım geliyor du. Son haftalar zarfında tekrar mem lekete dönen sermayelerin tahacü - mü, piyasada onun çoktanberi mah rum bulunduğu bir huzur tevlit et- miştir. Hudutsuz bir istikraz bu su- retle tcessüs etmiş olan huzura niha- yet verebilirdi. İşte hükümet, bunun önüne geçmek istemiştir. Bu suretle salâhtan yalrız devlet müstefit ol - mıyscaktır. Memleketin bütün iktı- atının bu halâha büyük bir his- sesi olacak ve temin edilmiş kolay - Tıklardan istifade edecektir. Paris, 16 (A.A.) — Kabine bazına zırların iştirakiyle bir içtima akte - derek hafta sonunda nazırlar meeli- sinin tasdikine arzedilecek olan muh telif kararnameleri ikmal edecektir. Fransız deniz manevraları Lizbon, 16 (A.A.) — Senede iki de- fa yapmakta olduğu manevralarına başlamak üzere birkaç gün evvel Brest'ten hareket etmiş olan ve 26 cüzü tamdan mürekkep bulunan Fransız Atlantik filosu halihazırda Lizbonda bulunmaktadır. Fransız bahriyelileri şerefine muh telif merasim tertip edilmiştir. Istikraz Yapacak — Tk mili cak halka teşekkür edeceğini anlat - mış ve istikraz miktarının 5 milyar istikrazın arzetmekte olduğu fevait sebebiyle âmme kredisinin ıslahı yolunda &a - miktarı nisbeten zayıf bir tek par - Londra, 16 (Hususi) — İngiltere Avam kamarasında sorulan bir su- alo cevap veren hariciye müsteşa - rı Butler, Çekoslovakyadaki Südet- ler lideri Henlany'in Londra seya- hatinin tamamile hususi mahiyette olduğunu anlatmış ve hükümet er- kânından hiçbirinin kendisile görüş- mediğini söylemiştir. Bu suretle Mister Butler, Henlayn'in Mister Makdonald ile görüştüğüne dair in-| tişar eden gezete haberlerini tekzip | etmiştir. Anlaşılan Henlayn harici- ye başmüşaviri Vasirat'tan başka bir hükümet memuru ile görüşme miştir. Pragdan gelen haberlere göre Henleyn Çekoslovakyaya dönmüş, fakat henüz Praga gitmemiştir. Ken- dişi gazetelere İngilterede yaptığı konuşmalardan memnun olduğunu ve yarın bu bahse dair beyanatta bulunacağını söylemiştir. Henlayn'in Berlinde hariciye na - zırı İle görüştüğüne dair müsbet ma Yümat alınamamıştır. Çekoslovakya hükümeti tarafından hazırlanan ye- ni ekalliyetler statüsü nisbi temsil usulünü kabul etmekte ve umumi idarenin her şubesinde Almanlara yüzde 22 nisbetinde mevki vermek- tedir. Mahalli idarelerde, bu nis- beti nüfusun mikdarına tâbidir. TAN HARİCİ HABERLER. Henlayn Seyehatinden Memnun Çekoslovakyada Gizli BeyannamelerDağıtıldı Bu Beyannamelerin Basılış Tarzından Yabancı Memleketlerde Hazırlandığı Anlaşılıyor cümartesi ve pazar günü memleke- tin muhtelif noktalarında Çekoslo - vakyanın ittifakları ve bilhassa Fran sa ile olan ittifakı aleyhinde bir ta- kım risaleler dağıtılmıştır. Pizen'de bü gibi risaleleri dağıtan iki kişi kaçmağa muvaffak olmuş - tur. Treytnov'da Hofman adında bi- rinin evinde yapılan Araştırma neti- cesinde zabıta tarafından 2000 risü- le müsadere edilmiştir. Prag'da ve Bohemya ile Moravya'nın birçok yerlerinde paketlerle risaleler bulun muştur. Yarı resmi Çeteka ajansı, bu ri - zılmış olmasının bunların menşei İmakta olduğunu ve tabı hatalarının lunduğunu beyan etmektedir. * dir. Çek Yahudilerinin kongresi gresi toplanmış ve B.: Benes İle B Çekoslovakyanın muhtelif yerle - ber bunlar ehemmiyetle telâkki edile ö İdi: İTALYA: Romada Neden —JSURİYE: Hodza'ya sadakat telgrafları gön rinde Çeklerle Almanlar arasında | dermiştir. Bu telgraflarda Yahudi - müsademeler vuku bulmakla bera -İlerin ekalliyetlere ait statünün Çe- Yahudinin koslovakyadaki, 350. 1.000 Heryo BirFransız Büyük! Seyahatinden Elç'si Yok ? Paris, 16 (A.A) — Jur gazetesi, Romaya bir Fransız büyük elçisinin gönderilmesine © bazı manevreların mâni olduğunu bildiriyor ve diyor ki: “Daladiye, Bonne, İngiliz - İtalyan anlaşmasının imza edilmesini ve Fransız - İtalyan görüşmelerinin baş- Jamasını müteakıp Romaya, Fransız büyük elçisi olarak sabık Başvekil Flândeni göndermeyi takarrur ettir. mişlerdi. Fakat Heryo, nazır Mandel ve Reyno ve daha evvel Habeşistan meselesi hakkında Milletler cemiye- tinin fikrinin bilinmesini istiyen Le je, Masilyi ve Komer gibi yüksek ha- riciye memurları, Flândenin Romaya hareketine mâni olmuşlardır. Bu iş ten bilhassa müstemlekeler nazırı Mandel mesuldür, zira Mandel, Fran- sız - İtalyan antantına her vasıta İle mâni olmak İstemiş ve hattâ İspan- ya cephesinde bir tek İtalyan gönül Dönüyor Kudüs, 16 (A.A.) — Fransız mebu. san meclisi reisi Heryo, bugün İsken- deriyeden Marsilya vapuru ile Fran. saya dönmek üzere Suriyeden hare- ket etmiştir. Suriye parlâmentosu namına parlâ mektup göndererek Fransa - Suriye muahede sinin pek yakında Fransız parlâmen- tosu tarafından tasdik olunacağı hak- mento reisi, Heryoya bir kındaki ümitlerini izhar eylemiştir. Heryo, tahriren verdiği cevapta, Fransızlar tarafından da ayni arzu- Bun İzhar edilmekte olduğunu bildir. miş ve parlâmentonun tatil devresin- de eylâl ayında yeniden Suriyeye dö- neceğini ilâve eylemiştir. a m m lü kalmakta devam ettiği müddetçe İspanya - Fransa hududu üzerinde herhangi bir kontrolün konulmama- sını bile talep eylemiştir. salelerin fena bir Çek lisenile ya- İ hakkında şüpheye mahal bıraknıs - da bunların ecnebi bir memlekette basılmış olduklarını göstermekte bu- Çekoslovakyanın Südet Almanları meselesine müteallik olan cevabı ha | riciye nezaretinde tetkik edilmekte- Prag, 16 (A.A) — Çekoslovakya Yahudilerinin dördüncü umumi kon İSPANYA: Frankocular Yeniden İlerliyorlar Salamanka, 16 (A.A) — Fran - kist kıtaat, Teruel cephesinde ler - lemektedirler. Bu kıtaat Siyerra Gu dare'yi düşmanın muannidane muka- vemetine rağmen geçmişlerdir. Frankistler, o Cümhuriyetçilerin Kurbalan mıntakasında inşa etmiş oldukları betondan çemberi yarmış- lardır. Iglesela mıntakasında fena hava- lar ve arızalı arazi, Frankistlerin ilerlemelerine mâni olmaktadır. Zaptedilen manastır Salamanka, 16 (A.A.) — Umumi karargâhın tebliği: Düşmanın Kue- vas de Vineroma'da yaptığı bir mu- kabil hücum tardedilmiştir. 'Teruel mıntakasında, kıtalarımı - zın İleri hareketi, fena havalara rağ men, devam etmiş ve Korbalan'ın hemen yanı başında Santa Barbara manastırı ele geçirilmiştir. Allebus mıntakasında, kıtaları - mız, Kasilla tepesini, Gudar köyünü ve daha bir çok düşman mevzilerini zaptetmiştir. İSVİÇRE: Isviçre Tam Bir Bitaraf Kalacak Neuşatel “İsviçre” 18 (A.A) — Büyük bir vatani nümayişte nutuk en hariciye nezareti siyasi işler söylüy / yeli Giuseppe Motta, daki ârrusunü 1s'4f ettiğini söylermiş ve ezcümle demiştir ki: “Bitaraflığımızın tam olarak mu- hafaza edilmesi keyfiyetinin pakt ile kabili telif olduğuna karar veril- miştir. Bundan sonra fark gözeten bir bitaraflık takip etmekliğimiz mevzuu bahsolamaz. Daha az sıkı bir bitaraflığı tecrübe edeceğimizi hüsnüniyetle bildirdiğimiz zaman- dan bugüne kadar geçen kısa müd- detten sonra harici siyasetimiz tek- rar normal şekline avdet etmişlir. Uzun asırlardanberi tam ve dâlmi olarak tatbik ettiğimiz bitaraflık yine eskisi gibi teessüs etmiş bulun- maktadır. Motta, bundan sonra Milletler Ce- miyeti konseyinin bütün azalarına bu kararlarından dolayı teşekür et - miştir. Londra, 16 (A.A) — Lord Walifaks saat 18 de Cenevreden avdet etmiş ve beyanatta bulunmaktan imtina et miştir, Paris, 16 (A.A) — Daladiye bu sabah Bone ile Cenevrede vuku bu - lan son müzakerat ve harici siyaseti alâkadar eden muhtelif meseleler hakkında görüşmüştür. BELÇİKA: CENEVREDE KONSEY TOPLANTISI : Haile Selâsiye, Milletler cemiyeti konseyinin son toplantısında hazır bulundu. Bir muhtıra okuttu. Fakat, konsey, Habeşistan için hiç bir karar vermedi. Negüs bu resimde Cenevreye vasıl olduğu zaman görü- lüyor. Yeni Kabine Takdir Ediliyor Brüksel, 16 (A.A) — Gazeteler, İSpaak'ın sürat ve azimle bir rekor imüddeti içinde yeni hükümeti kur- duğunu kaydetmektedirler. Endepandans Belj gazetesi, Maks Leon Jerar'ın mütarekeden beri Bel- çikada Maliye Nozüretine gelen nazır ların en muktediri olduğuna şüphe etmemek lâzım geldiğini kaydettik. ten sonra şunları ilâve etmektedir: “Oldukça fırtınalı geçen siyast ha- yatının ilk zamanlarından sonra Spa- ak süratle bir devlet adam: olduğu- nu isbat etmiştir. Herkes onun Hari- ciye Nezaretinde kaldığım görmekle memnun “olacaktır. Çünkü Spaak. Belçikalıların yüzde doksan beşi ta- rafından tasvip edilen realist bir si- yaset takip etmiştir. Milletler Cemi giliz ölmüştür. Dy — ELEK Terbiyesizlik Bir Sporcu Monopolü Değildir (Yazan: B. FELEK)J Birkaç zamandır gazetelerimizde spor sahalarında veya spor lükırdısı edilen, yerlerde: — Ulan! — Yunu! — Beyâhü! Ve buna benzer yakışıksız lâflar i- şitildiğinden şikâyet edilmektedir. Bu şikâyetin bilhassa münevver ve binaenaleyh müsamahakâr olması lâ- zam gelen bazı arkadaşlar tarafından israrla tekeri gösteriyor ki, yazılar tam bir kanaat mahsulüdür. Dün de bunlardan birinin mizah şeklinde bir nümunesini gördüm. Mu harririnin “Sporca,, adını verdiği bu görüşme ancak eski Çeşmemeydanı veya Sandıkburnunun hiç terbiye kontrolu görmemiş köşe bucakların- da nadir tesadüf edilebilir bir kıvam- da idi. Muharrir, özenip, bezenmiş ve bir külhanbeyi taklidi yaparak adına “İsporca,, demiş. Her medeni adam gibi ben de tor- biyesizlikten nefret ederim. Hattâ ba zı ilân ve tebliğ levhalarında halka “sen!,, diye hitap edilmesini bile ne. zakete ve terbiyeye uygun bulmadığı mı bu sütunlara dökmüşümdür. Bi- naenaleyh böyle “Ulan,,lı, “Yöül,, Iu konuşmayı hoş görecek adam deği- lim. Bu ufak kaçamakla da bu yazı- mın bir külhanbeyliği müdafaa ya- zısı sanılmamasını sağlamak istiyo- rum, © Bu arkadaşlarımızın dedikleri gibi spor sahasında, spor lâfı edilen yer- lerde belki o tarzda sözlere tesadüf €- dilmiştir. Lâkin herkes gibi arkadaş. larımız da bilirler ki terbiyesizlik ve kabalık bir spor monopolü değildir. Ve terbiyesizler, sporcu olmadan ev- vel terbiyesiz olmuşlardır. Zaten a de değildir. İnsanlar hayatlarında ziyade maişetlerini veya şöhreti, temin eden vasıflarla anılırlar, Kaldı ki, bilhassa büyük şehrilerimizdeki spor klüplerine mensup olan sporcu- larımızın, diğer memleketlere naza- Jran, en büyük üstünlüğü en az lise tahsili görmüş olmasıdır. Hattâ Av. rupaya giden ve beynelmilel müsa- bakalara giren sporcularmızın vasati tahsil seviyesi daima ekseri rakiple- rinden üstündür. Bir tiyatroda seyircilerin: şaralop şeysin! diye artiste bağırma- sını duyarak sahne hayatımızın dili bozulduğuna mi hiikmedeceğiz. En güzide musiki üstatlarımızı din Uiyenlerin biribirlerile nasıl konuş” tuklarına şöyle bir kulak verirsek, varacağımız netice. musiki âleminde nezaket ve terbiye kalmamış hükmü mü olmalıdır? Gerçek diyorum! Haksızlık etmek- leyiz. Sporun memleketlere ne ka- dar az tanınmış ve ne kadar az tatbik edilmiş bir şey olduğunu biliyoruz, Bundan ufak bir istifade beklerken, şimdi muharrirlerin üstüste kalemi. ne takılan bu yazıları okuyunca ço- cuk babaları: — Aman! Çocuklarımıza spor yap tırmıyalım! Dilleri ve terhiyeleri ho- zulmasın! Demezler mi? Kaba sözlerden rencide olan arka- daşlar bir de sporcu olmıyan yerler- de nasıl görüşülüyor, onu dinleseler ve intibalarını yazsalar da bize mu- kayese imkânı verseler, FİLİSTİN ; Son Çarpışmalarda 53 Kişi Öldü Kudüs, 16 (A.A) — Filtstinin sima Dinde, Akkâ yakınında vukua gelmiş olan müsademede. tethişçilerden 20 kadar maktul düşmüştür. Diğer taraftan dün bir pusuda ya. lanmış olan iki İngiliz askeri ölmüş ir. Kudüs, 16 (A.A) — isi ile yerliler arası, kanlı hödiselerde ra tü Dün İngiliz po nda vukun gelen 23 Arap ve bir İn.