10 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5
——— 10.3.0938 T AN Gündelik Gazete İP TAN'ın hedefi: Haberde, fikirde, her- #eyde temiz, dürüst, samimi olmak, Karlin gazetesi olmıya çalışmaktır. e ABONE BEDELİ Türkiye Ecnebi 1400 Kr, 1 Sene 2800 Kr, 1 > GAy 1500 » 40 > SAy sw > 10 3 1Ay 300 > Milletlerarası posta ittihağma dahil ol- Beyan memleketler için 30, 16, 9, 3,5 lira dır. Abone bedeli peşindir: Adres değiş tirmek 25 kuruştur, Cevap için mektup kira 10 kuruşluk pal ilâvesi İâzsmdır, ——— GÜNÜN MESELELERİ Dayak Meselesinde En Doğru Karar IYazan: M. ZEKERİYA) Mekteplerde tatbik edilen bugün- kü terbiye sistemlerini kâfi görmiye- Yek daha otoriter bir dissiplin tesisi İâzimgeldiği hakkında ortaya atılan ir iddia gazetelerde ve muallimler arasında hayli münakaşayı mucip ol- Muştu. Nihayet Maarif Vekili Saffet Arı- kan bu dava hakkında en doğru ka- Tarımı verdi, Diyor ki: “Yeni terbiye ve yetiştirme esas- Yarına göre hazırlanmış olen mo- dern talimatnamelerimizin değiş tirilimesini icap ettirecek bir dis- #iplin meselesi yoktur. Bunları kâfi görmiyenler eski maarif haya- İ tımızla yenisini mükayese edemi- yenlerdir. İtaat korkudan değil, #evgiden doğmalıdır. İçtimai bir kiymet ifade eden hakiki itaat te böyle olur. Terbiye sistemimizde ileri adımları takibe mecburuz. Bir kaç dejenerenin, birkaç psikopatın #ebep oldukları hâdiseler yürün- den on binlerce yavru üzerinde müspet neticeleri ber gün gördü- Bümüz bu ileri sistemleri feda ede- meyiz.,, Bu cevap ortaya atılan dayak me- #elesini halle kâfidir. Na * OP KA Dünyanın her tarafında devletler İazla silâhlanmanın yükünü va- lara yükleterek vergileri art - rMiYa mecbur oluyorlar. Pransa ve Amerika gibi hazı mem- ketler de iktisadi buhranı karşıla” yak için yeni vergiler ihdasından | dilerini alamıyorlar. Biz vergileri nidirmeyi düşünüyo- Yüz, Türkiyenin refaha doğru gittiğine bundan iyi delil olamaz. Bu seneki tahsilâtımız geçen senekine nispetle 20 milyon fazladir. Bütçemiz her yıl az daha zenginleşmektedir. Tuttu- | wz iktisadi devletçilik sistemi ettikçe devletin | varidatı #rtmakta devam edecektir. Bundan SA ilk istifade cdenler vergi verenler İlk tedbir olmak üzere hükümet di maaşlı memurların istihkak - de dan kesilen buhran ve müvaze- vergilerini hafifletmiye, ve bazı delerden alınan vergileri kal -| Niya karar vermiştir. İyi taraftan hayatı ucuzlatmak, di in vatandaşın yükünü azalt Küm, Yolunda atılan bu adımlar, hü- etin (akip ettiği gayenin mükem- ve etini göstermiye kâfidir. de, Şandaşın refah ve rahatı her şey Üstün tutulmaktadır. * Polonyanın Kararı ai, olonya Hariciye Nazırnın Homa #teti, bu hükümetin beynelmilel , tayine hizmet etmiştir. a oaya ötedenberi Sovyet Rusya- üşmandır. Sovyet Rusyanın düş- irin dostudur. Bu menfi görüş army ovayı Almanyaya yaklaş- a turya meselesinin sön şekli iye JAYI daha esaslı bir karar ver- kya Keti. Ergeç Çekosle- meş ki Almanlar meselesinin bal- ony, vi bahsolacaktır. O vakit Po- mn hangi tarafta olduğunu bil- Baş pe Yüriyeti vardır. Roma ziya - Vürin olonyanın Roma - Berlin mih- ür teveceiih ettiğini göstermek - Bu Kidişle, Berlin - Roma mihveri Arkasına bir peyk takacak demektir. TAN Londrada çıkan News mecmuası, İngilterede vuku bulan son hâödiselerin iç sebeplerini anlatan bir makale yazmıştır. Bunu naklediyoruz : İngilteredeki on Buhranın İç Yüzü. $ ngiltere Başvekili Mister Chamber- İ Yain kadın meclislerinden pek hoş lanır bir adam olmamakla beraber 8on hafta içinde bu meclislerin de kahramanı olduğunu gösterdi. İngilterenin kadın mebuslarından altmışlık bir nine vardır ki hâlâ golf oynar. Hattâ vaktile Dük dö Windor'uda bu oyunda yenmişti. Lady Astor namile meşhur olan bu Bayanın Cliveden'deki evi, bir diplomasi ocağıdır. “Ti- mes nehrinin kenarındaki bu evde verilen ziya- fetlerin siyasi bir kıymeti de vardır. Son za- manlarda bu evin toplantılarında konuşulan en mühim mevzu Almanya ile barış meselesi- dir: Mister Chamberlain'in Hitler ve Mussolini ile anlaşma siyasetini kararlaştırması, her yer- den fazla bu mahfili tatmin etmiştir. Lady Astor, Lord Astor'la evlenmeden ev- vel Nancy Langhorne adını taşıyordu ve Ame- Tikan tabiiyetinde idi Amerikan tabilyetinden çı kıp Ingiliz tabilyetine girdikten sonra 1919 da mebus seçildi ve o zamandanberi her seçimde muvaffak oldu. Lady Astor'un en bellibaşlı va- sıflarından biri içki düşmanlığıdır. Kocası Lord Astor Observer gazetesinin sahibidir. Ve ko- casının ardakaşi Jakob Astor da Times'in pat- ronudur. Bütün bu alâkalar Lady Astor'un si- yasi ehemmiyetini artırmaktadır. Ni Astor'ün büyük babası bir Alman viski taciri idi, Daha sonraları bu zat Amerika tabiiyetine geçmiş, İngilterede 2201 am rma zem tor olan oğlunu da Oxford'ta ökutnuştu. Lord- luk, bu zata Büyük Harbin son yıllarında tev- cih olunmuş ve bu Lord muhafazakörların en koyuları arasına girerek Lady Astor'un koca- sı olmakla gururlanmâğa ve İngiliz — Alman dostluğunu Avrupa sulhünün temeli olarak ö başlamıştı. Fakat İngilterenin milli işlerinde daha kuv- vetli bir âmil (Times) gazetesidir. John J. As- tor, Times neşriyat kumpânyasının şefidir, mil yonerdir ve 1922 denberi mebustur. Bu zat, 1923 te (Times) i, Lord Northeliffe'ten satın almış ve bu gazeteye hâkim olmuştur. Times ozamandanberi, Lady Astor'un Cliveden'deki siyasi mahfiline müzaheret ediyor. ver- L* Astor'un mahfilinde göze çarpan bir sima lord Londonderry'dir. Kendisi zengindir ve servetinin temeli kömürdür. En yakın ve en aziz dostu, Almanya Hariciye Nu- ırı Von Ribbentrop'tur. Von Ribbentrop'un kayınpederi şampanya taciri olduğu, ve kendisi bu zata damat olmadan evvel onun şampan- yaların #atmağa çalıştığı için London- derry'nin evinde misafirlerin Henkel şampan- yası ile izaz edildikleri daima görülür, Fakat Lord Londonderry'nin Almanya ile alâkası, hakkında çok hayirli olmamıştır. Çünkü bu zat, Baldwin'in kabinesinde Bahriye nazırlığı yaptığı sırada Alman hava kuvvetlerini yan- iş hesap etmiş ve bu yüzden istifaya mecbur kalmıştı. “Onun yeniden nüfuz kazanması Mister Chamberlain'in hükümet başına geçmesile baş- Türkkuşunun Fedakâr Bir Uzvu, Pervane Çarpmasile Öldü Ankara, 9 (A.A) — Türkkuşu mo- törlü tayyare kampında çalışarak ge- Bir doktor karısı, Bayan lar. Başvekil, Lord Lohdonderry'nin davetini kabul etmiş ve çok geçmeden, Lord muhafa- zakârlar partisi teşkilâtinn şefliğine getiril miştir. A” mehfile dahil, fakat ayni derecede nüfuzlu olmıyan bir sima Iskoçya mil- Wi bankası şefi ve bir zamanlar Milletler Cemi- yeti müdafii, fakat şimdi daha fszla Hitler da- vasına bağlı olan Lord Lothian'dır. Lord Ha- Hifux. Hitlerle görüşmek üzere Berehtesgaden'e gittiği zaman mülâkatın zeminini Lord Lothian hazırlamıştı. İngilterenin Berlin sefiri de bu mahfilin göz- delerindendir. Mister Chamberlain de Sıhhiye nazırlığı sırasında ayni vaziyette idi. Uady Astor'un bütün bu dostları, her şeyden fazla bolşevik düşmanıdırlar, Lord Halifax'in hariciye nazırlığına tayini bunların hepsini se- vindirdi. Halifex'ın tayini, bilhassa Times ta- rafından çok mükemmel bir intihap olarak al- kışlandı. Bu küçük fakat kuvvetli grupun müzahere- tini haiz olan Başvekil, hanedanının prestijini iade etmek üzere fasliyete geçti. Çünkü kar- deşi Sir Austen Chamberlain'in yaptığı Lo- karnoyu Almanların Ren havzasını işgal etme- leri berhava etmişti, OMistere N. Cham- berlain de bunun. üzerine yeni bir € er mi- sakı tasarladı. Muvaffak olduğu takdirde kar- deşinin eserini kısmen olsun ihya etmiş ola- caktır. Atılacak ilk adım Duçe fle bir Akdeniz paktı em b ALAŞIM EREAME NAZIM BENEK ava Perth derhal davet olundu ve Başvekitle, dip- İomat müşavir Vansittart ile saatlerce başba- şe kaldı ve talimat aldı. Mis Eden kariciye nazırlığı sırasında parlâmentoda İtalya, anlaşma Ssıra- sında borç para da verilip verilmiyeceği suali ne kati bir “hayır, cevabı vermişti. Eden'in ha- riciyederi ayrılması üzerine Italyanın bitkin bir halde olan hazinesine City'nin müzahereti me- selesi ortaya çıktı. Başvekil ayni sırada Eden'in ve Cranborn'un ayrılmaları dolayısile kabineyi yeniden tamir etmek lüzumunu hissetti, Sir Samuel Hoare'un telkini ile 35 yaşındaki Butler bariciye müs- teşarlığına getirildi. Çünkü Samuel Hoare bir kaç yıl önce Hindistan lâyihasını meclise tak- dim ederek Churchill'in hücumlarile karşılaş- tığı zaman Butler'den yardım görmüştü, But- ler'in mesai nezaretinde boş bıraktığı sahdal- yaya da Lennox Buyd getirildi. Mister Butler'in tayini, nazır zevcelerinin tesirini göstermeğe yardım ediyor. Kisa bir za- man önce Mister Chamberlain, mühim karar- lar vermek lâzım geldikçe karisile danıştığını söylemişti. Bayan Chamberlain Avam Kamara- sında mühim münakaşalar oldukça meclis re- isinin galerisinde bulunuyor ve Lady Hoare, Lady Saymon, Lady Duff - Cooper, Lady İns- kip, ve başkalarile görüşüyor. u kadın grupunu yeni hariciye müsteşa- rının karisi Bayan Butler takviye ede- cektir. Bu Bayan da milyoner Samuel Cour- Chamberlain ve Leydi Astor tauld'un kızıdır. Ve hatiplikteki kuvvetile ta- nınmış, hattâ seçim mücadelesinde kocasına yardım etmiştir. Lord Halifax'ın hariciyeye getirilmesi, s0s- yalistlerin hükümete karşı yeni bir hamle ha- zırlamalarına ve hariciye nazırının Avam Ka- marasından olması buna vesile teşkil etti. Sosyalistler, Avam Kamarası içinde muvaffak olamayınca meseleyi bir umumi seçim mese- lesi yapmak istediler. Fakat Mister Eden'in kendisi intihap dairesinde irat ettiği nutukta gerek Lloyd George, gerek amele gibi düşün- mediği, muhafazakirlar partisine sadakatini mühafaza ettiğini göstermekle, amelenin bu teşebbüslerini akim bıraktı; ihtihap dairesinin tam itimadı ile karşılandı ve hükümetin müd- deiumümisi sayılan Sir Terrace O'Connor bu münasebetle şu sözleri söyledi: “Uzak olmıyan bir zamanda Mister E- den'in büyük meziyetlerinden memleket- çe istifadeyi tekrar umarız.,, Bundan, Mister Edenin, yakında, selefi Sa- müel Höare gibi, kabinede bir başka mevke ge tirlieceği anlaşılıyor. ununla bersber Mister Eden'in bu hare- keti amele partisini kendisinden soğut- muş ve Eden şerefine çıkurılan şapkaların bo- deli birdenbire düşmüştür. Mısırda italyanca ile şu şekilde meler çıkmıştır: taziyetna- “Haile Selâsiyenin gizli müşaviri kah- Tamian Anthony Kaen müthiş kederlere uğ- ramak yüzünden 21 Şubatta Londrada ve- fat etmiş ve cenazesi, umumi sıhhat na- mma gizlice kaldırılmıştır.,, Mısır zabıtası bu neşriyatı müsadere etmiş- tir. Anlaşılan bunları Mısırdaki Italyanlar neş- retmişlerdir. Mister Eden hâdisesi, Londrada ve daha baş- ka yerlerde bir sürü toplantılara vesile teşkil etmişse de çok geçmeden bunların da arkası gelmiştir. pe anlaşılan kabinenin içinde daha başka bir ayrılık vardır, Siyasi müşa- hitlere göre kabinenin içinde miralsy Orms- bygore'un riyaseti alında bir grup vardır. Bahriye nazırı Duff - Cooper de bu grupa da- kildir. Bunlar Ingiltere, Fransa, ve Italyanın Almanyaya karşı bir grup teşkil etmelerine ta- raftardırlar. Halbur.i diğer nazırlarla Lady As- tor'un mahfiline mensup olanlar Almanya ile anlaşmak taraftarıdırlar ve Italyayı münferit birakmak üzerinde uzlaşmağa hazırdırlar. Bu dehili ayrılıklar Mister Chamberlain'in ribşesini biraz kaçırmıştır. Bilhassa Italyanın gönüllülerini geri alması meselesinin, daha ön- ce göze çarpmıyan, sert bir takım şartlara bağ- h olduğu bu neşeyi büsbütün kaçırmış bulunu- yor. Ote taraftan bütün Avrupa, İngilterenin Ro- ma ve Berlin ile anlağıp anlaşamıyacağını, bü- tün yapılan işin Berlin — Roma mihverini kı- rip vaziyete hâlim olmaktan ibaret olup olma- dığını düşünmektedir, GÖNÜL İŞLERİ Doktor İçin İdeal Kadın urun tecrübe- 6 — Kocası verilen randevulara kasına düştükçe o sizden kaçar, Erkeğin arkasına diyen, karşılık görmediği halde çen sene turizm brövesi almış olan öğretmen namzetlerinden Bay Musa Gürsel, bugün Etimesut tayyare meydanında, bir pervane çarpmasile yaralanmış ve nümune hastanesinde tedavisi yapılırken hayata gözlerini yummuştur. Türkkuşunun uyanık, çalışkan ve döğerli bir unsuru olan Gürseli bir yer kazasiyle kaybetme - miz çok teessür uyandırmıştır. Bu vazife kurbanının cenazesi yarın me rasimle kaldırılacaktır lerden sonra bir doktor için ideal kadının ne olabileceğini tespit et- miş ve şu kaideleri çıkarmıştır: 1 — Doktor karısı az para ile te- miz giyinmek ve şık görünmek sa- natını bilmelidir, 2 — Zeki olmalı ve kocasile ko- nuşabilecek seviyede bulunmalı. 3 — Sabırlı olmalı ve hayatı gü- lünç tarafından olabilmeli, . 4 — Diplomat olmalı, 5 — Hayatta onun şeref ve mev- /küni yükseltecek surette hareket et- meli. riayet etmezse gücenmemelidir. Çün kü doktor ayni zamanda oberkesin 77 — Telefoncu, hastabakıcı ve kâ- tip rolünü oynayabilmelidir. 8 — Kuvvetli sinir sahibi olmalı- dır. 9 — Doktora söylenen gizli şeyle- ri mahrem tutabilmelidir. 10 — Herşeyden evvel dediko- dudan kaçmalıdır. Acı Diken imzalı okuyucuya: Yanlıs hareket edivârsunuz, Siz onun ar- oan mektup ve haber gönderen kız, erike- ğin gözünde kiymetini kaybeder, Kendi- nizi biraz naza çekiniz. Sinirlerinize hâ- kin olunuz, Alâkadar görünmeriniz Onun sizi aramasını bekleyiniz. Bu yoldan eme- Mnize daha çabuk kavuşursunuz. Hare- ketlerinizle arkadaşlarınızın o hakkınızda ona söylediklerini tekzip ederseniz itiba- rınız düzelebilir. N.M. Alp imzalı okuyucuya: Tablatin önüne kimse geçemez. Baba- m kin zorl evlendiremez, Anlattığınıza güre, kız artık reşit olmak Mizımdir. Bu Yasta bir kız Üzerinde babanın nüfuzu ve İçtimai Merkez Ne Demektir ? Yazan: SABİHA ZEKERİYA Bir kariden mektup aldım. Dün, Fındıklıda “İsmet İnönü, ilkmekte - binde yapılan içtimai yardım teşkilâ- tıma dair yazdığım fıkrada, bu mek- tebin hafif tertip muhitinde bir “iç- timal merkez,, rolü oynamıya çalıştır ğını yazmıştım. Bu kari benden “içti. mai merkez,, in ne demek olduğunu soruyor. Bu sualin cevabını vermek benim için bir memnuniyettir, fakat bunun diğer mekteplerde de tatbiki- ni görmek bahtiyarlık olur. 2 “İçtimai merkez,, içtimat teşkilât ilerlemiş memleketlerde, tatbik edi- len bir teşkilât sistemidir. Her mem- leketin içtimai, beledi, kültürel, fikri terakkisini temin edecek devlet mü- esseseleri vardır. Fakat bunlar ma - ayyen bütçeler ve munyyen hudut - lar dahilinde inkişaf ettiği için, bü- tün bir memleketin ihtiyaçlarını kav rıyamazlar. Bu sebeple büyük mede- ni memleketlerde kısmen devlet teş» kilâtı olarak, kısmen hususi teşeb - büsler vasıtasile “içtimai merkez,ler tesis edilir. Her mahallenin veya mın tokanın bir içtimai merkezi vardır. Bu müesesenin faaliyeti muhtelif şubelere ayrılır. İçtimai yardım şü besi, o mahallenin bütün muhtaçla- rını tespit eder. Bunların ihtiyaçları na göre alınması icap eden tedbirleri kararlaştırır, hastalarını hastaneye yerleştirir, işsizlerine iş bulur, çocuk ların evlerinde bakımını, tahsilini, gıda noksanlarını evlerin temizliği. ni, ahlâki, içtimai yüksekliğini temi ne çalışır. Kültür şubesi, gece dersaneleri, konferanslar, sinemalar, tiyatrolar tertip ederek muhitin kültür seviye» sini yükseltir. Gençlik şubesi, gençle- re fikri inkişaflarına yardım edecek kültürel vasıtaları teminden başka, spor klüpleri yapar, eğlence teşkilât- ları vücuda getirir, mahalle gazetele- ri çıkarır, mahallenin meselelerini gençlere ve mahalle halkına miünaka şa ettirir. Hülâsa içtimai merkez, bu- Tunduğu muhitin, Ümranım, “temizli- ğini, kültürünü, içtimai yardımını, iktisadi yükselmesini takip ve kon- trol eden, temin eden bir vasıtadır. Bu içtimai merkezlerin, müşterek bir umumi merkezi vardır ki, buda bu merkezleri kontrol eder, biribirle- rine yardımını, kollektif bir şekilde içtimai yükselişini temine yardım ©- der. Bizde Halkevleri bugün tamamile birer “içtimai merkez,, rolünü oynü. yorlar. Mekteplerin tamamile bir iç- timai merkez olmasına imkân yok - tur. Fakat bizde Halkevlerinin yapa- mıyacağı birtakım işler vardır ki, bunları mektepler yapabilir, Meselâ “İsmet İnönü,, ilkmektebinin kendi çocuklarına gıda temini, giyimleri, o- kumaları için lâzım olan vasıtaları t6 min için mahalle halkile yaptığı iş- irak, bir nevi içtimai merkez rolü - dür, bu sebeple bu mektebin bu husu siyeti üzerinde durdum. Diğer mek- teplerde de fakir çocuklara yardım 0.3.35 İteşkilâtları vardır. Bunlar yalnız bir müsamere vererek veya diğer vasıta- larla yalnız para toplamayı istihdaf ederler, Mektep, muhitinden uzaktır; fakat mektep bu rolü de üzerine alır. sa, hem evle mektebi birleştirmek, çocukların tahsil ve terbiyeleri, ahlâ- ki kusurları ve sair noksanları hak- kında muallimlerle velileri beraber konuşup karar almak fırsatım verir, hem de muhtaç çocuklara yardımı temin eder, Mektebin içtimai bir mer ka ari lr la iz ur, “ —— sayetten İbaret kalır. Binsenaleyh kiz, ba basının bulduğu erkekle o evlenmemekte wrar edebilir ve etmelidir. Bir defa işin bu tarafı böylece halledildikten sonra ba- ba kızının ne İstediğini anlamak merski- na düşer. O vakit te kendisine anneniz ve- ya tanıdık dostlarınız vasıtasile kızım ha- kiki meramını anlatırsınız. Baba İster is- temez yumuşamağa başlar, ve kızının ar- rusunu yerine getirmek ihtiyacın duyar, Bu suretle davanız da halledilmiş olur. Kızla bu şekilde bir plin kurunuz, ba plâna annenizi de beraber alım. Ve hep birlikte bu pilinin tahakkukuna çalışınız. Muvaflakıyet sizindir. Gönül Doktor:
