3 Şubat 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

N BUGÜ Mısırda Parlâmentonun Feshi Ömer Rıza DOĞRUL M" parlâmentesunda ekse- riyete hâkim olan Vefd par tsi lideri Nahus Paşanın esas ka- nun ruhuna uygunsuz hareketi se zilmesi dolayısile Başvekillikten azli üzerine, Mısır Tiberallerinin U- deri Mehmet Mahmut Paşa iş ba- şına geçmiş ve Mısır parlâmento- sunu bir ay müddetle tatil etmiş» &. Bu bir ay içinde mühimce hâdi- seler vukubuldu. Bunların birinci- si veen mühimi kırk, elli mebu- sun Vefd partisinden ayrılması ve muhalefet tarafına geçmesi Bu | ayrılma hareketi genişliyecek olur- sa, Vefd partisi ile muhalefet parti- leri arasında bir müvazene hâsıl olacak ve Vefdin hükümete karşı itimatsızlık göstermesi, hüküme- tin düşmesine salk olamıyacaktır. Geçen ay içinde hükümet partileri, bu maksadı gerçekleştirmek için çalışmış, hükümet te Misır halkını hoşmut edecek bir program hazır- lamakla meşgul olmuştu. Yeni htikümet, bü Misir hal- kına içecek su temin ederek bü * yük hastalıkların önüne geçecek, bilhassa yeni Mısır ordusunu kur mak için büyük müspet adımlar 8- tacaktı. Fakat alınan en son haber- | lere göre, Mısır hükümetinin, fır- kaların kuvvetleri arasında bir mü vazene vöcüde getirmek yolundaki teşebbüsleri boşa gitmiş, ve bu yüz den Mehmet Mahmut Paşa hükü- meti parlâmente ile karşılaşmıya cesaret edememiştir. Çünkü hükü- met hu karşılaşma neticesinde hü- kömet ekseriyetinin itimatsızlığı i- le karşılaşacak ve iş başından ay- rilmak mecburiyetinde kalacaktı. Ayrıldığı takdirde Nahas Paşanın yeniden iktidar mevkiine gelme- sinden başka çare kalamazdı. Meh met Mahmut Paşa, bu vaziyeti ha- zırlamak istemediği için Mısır e $as kanununun maddesinden isti ! : Le ha muvafık bulmuş ve Misir kra- ndan o yolda bir irade almıştır. ısır esas kanununa göre bu gibi vaziyetlerde iki ay zar fında yeniden umumi seçim yap- mak gerektir. Mısır Hükümeti esağ kanun hükümlerini tadil etmek fik rinde olmadığı için bu şekilde ha- reket edecektir. Fakat acaba umumi seçim neti- cesinde Mehmet Mahmut Paşa hü- kümeti ekseriyet kazanacak ve ik- tidar mevkiinde kalacak mı? Ya- ni Vefd partisi seçimi kaybederek mevkiini muhaliflerine bırakacak mı? Bu susllere cevap vermek çok müşküldür. Fakat son günlerde vu kubulan bazı hâdiseler, Nahas Pa- şanın Mısır halkı tarafından se - vildiğini ve halkın geniş müzahe- retini haiz bulunduğunu göster - miştir, Nahas Paşa, Misir kralının ev- lenme merasimi sırasında Kahire- den Potsaide gitmiş ve bütün yol boyunca tezahürat ile karşılanmış, Portsaitte bu tezahürler en geniş ve en canlı mahiyeti almıştı. Vefd liderinin ve kilâtınım yeni seçim sırasında şid- | detli bir mücadeleye girişeceği şüp he götürmez. Belki de Vefdin birtakım zi- Yalara uğrıyacağı görülecek, fakat ağlebi ihtimal Vefd Partisi yine kuvvetli bir netice alacaktır. SON HABER: Şimal Denizinde Bir Ada Halkı Açlıktan Ölüyor! Londra, 2 (A.A) — İzlandanın şi malinde bulunan Rathline adası halkı 4ç kalmak tehlikesindedir. Üç hafta danberi çok giddetli fırtınalar yüzün den hiçbir gemi bu adanın kayalık 9 lan sahillerine yanaşamamaktadır. Bu adadan gelen bir telsizde sen yiyecek Moklarının da tükenmek üzere olduğu Uzak Şark: Tazminat Uzak Şark ve İngiltere Londra, 2 (A.A.) — 9000 |! tonilâtoluk Birmingham ©- İ dındaki İngiliz kruvazörü Uzak Şarka gitmek üzere hareket etmiştir. Bu kruva- zör Uzak Şark sularındaki İng'liz filosuna iltihak ede- | cektir. — İNGİLTERE : Singapur Manevrası Dün Başladı Singapur, 2 (A-A.) — Muhtelif kuv vetlerle O kombine (o edilmiş © - lan deniz manevrsları bu - gün başlamıştır. Buay için - de küşat resmi yapılacak olan üssü bahrinin açılması münasebetiyle bu- raya gelecek olan üç Amerikan kru- vazörü hükümet makamatı ve halk tarafından alâka ile beklenilmekte - dir. Yeni Bir Tayin Londra, 2 (A-A.) — Resmen bildi- rildiğine göre, ana vatan filosu ku- mer eylülden ilbaren Amiraf Öke field'nin yerine birinci deniz lordlu ğuna tayin edilmiştir. RUSYA: Donanmasını Takviyeye iDevam Ediyor Moskova, 2 (A.A) — Pravda gaze- | tesi bahriye komiseri Smirnof'un bir makalesini neşretmektedir. Smirnol | diyor ki: Sovyetler Birliği büyük bir de-| niz devletidir. Deniz hudutlarımız binlerce kilometre tutmaktadır. Bü- tün dünya denizlerinde Sovyet tica- ret gemileri işliyor. Sovyet ticaret filosunun tonajı da her sene artmak tadır. Vatanımızı aç gözlü faşist te- cavüzlerinden korumak ve Sovyet bayrağı altında işliyen gemilerimizi himaye etmek vazifesi de harp filo- muza düşmektedir. Son seneler içinde pasifik ve şi- mal denizleri için yeni filolar yapıl- mış ve eski baltık ve Karadeniz filo| ları da çok kuvvetlendirilmiştir. Ay- ni zamanda Amur ve Dinyeper nehir | leri ile Hazer denizi filotillalarımız da takviye olunmuştur. Kendilerini büyük deniz devleti addeden ve Sov- yetler birliğine de eski Rusya gözüy| le bakan bir takım kapitalist devlet- ler fena halde aldanıyorlar. Yeni Sov yet filosu komşularını dikkatle tak bediyor ve onların kuvvetli ve zayif taraflarını tetkik eyliyor .. FİLİSTİN; Yüz Kişilik Çete Kudüs, 2 (Hususi) — Cenin civa- rında yüz kisiden mürekkep büvük bir Arap çetesi takip olunuyor. Şim- diye kadar çeteden on kişi maktul düşmüştür. Çete efradının her taraf tan abluka edilen bir mağaraya 8 ğındıkları anlasılıyor. Çete taarruzlarına karşı bir tedbir almak üzere bütün otobüslerin ayni renge boyanması kararlaştırılmıştır. Bu sayede otobüslere karşı taarruz» bildiritiyer, İkıran gemisi de tayyareleri yükle - vi Japonyadan İngiltereye 1500 İngiliz Lirası | | Verilecek | Londra, 2 (Hususi) — Uzak Şarkta Çin - Japon harbinin en mühim saf- hası Tienisin - Pukov demiryolu hat- tının cenup kısmında cereyen ediyor, | Hankovdan, muharebenin bu mıntakada (oazami (şiddetle de vam (ettiği (bildirilmekte, bil - İ hassa topçu ve tayyare #aaliye - tinin şiddetinden bahsedilmekte - dir. Çinliler Pengfu şehrinin cenu- bundaki bir köprüyü tahrip etmiş lerdir. Japohlar, bu şehri işgal ettik-! lerini bildiriyor ve Çinliler de bunu itiraf ediyorlar, Japonlar bu şehri iş- gal etmekle demiryolu mıntakasının yarısını ele geçirmişlerdir. Japonlar ayni demiryolu hattının civarındaki Fengyang şehrini de zaptettiklerini haber veriyorlar. Bu iki şehrin zaptı esnasında Çinlilerin ağır zayiat ver- dikleri anlaşılıyor. | Hankov üzerine uçan dört Japon tayyaresini dokuz Çin tayyaresi kar-| şılamış ve Japon tayyareleri gerile- mişlerdir. Mister Eden, Avam kamarasında sorulan bir suale cevaben Şanghay- da yaralanan İngiliz askerleri için Ja ponya tarafından tazminat olarak 1500 İngiliz lirası verijmesinin kabul olunduğunu bildirmiştir. Japon Hariciye Nazırı Hirota, Di- yette beyanatta bulunmuş ve Sovyet Rusya ile daha başka devletlerin Çi-, ne, harbe devam etmesi için $ilâh, mühimmat ve para verdiklerine dair neşriyatta bulunan bir gazeteden bah setmiş ve teminştsız yapılan ikraz- lara akıl erdiremediğini ilâve etmiş- tir, ir AAA Ye Himmet arr hariplere gönderilen harp malzemesi | kontrolünü takviye etmive matuf bir kanun lâyihasını parlâmentoya tevdi etmiştir. Parlâmento, Japonların Çindeki fa aliyetine karşı büyük bir husumet beslemektedir. Mebuslar Japonyaya ihraç edilen madenlere derhal ambar | go konmasını ve esasen pek azalmış olan Japon muhacertinin menedilme sini istemektedirler. ———- e Şimal Kutbunda: Rus Heyeti Tehlike Geçiriyor Moskova, 2 (A.A) — Şimal deniz- yolları idaresi (Şimali Kutup) istas- yonundan aşağıdaki telgrafı almış -| tır: “1 Şubat sabahı saat 8 de, altı gün süren şiddetli bir fırtına neticesinde istasyonun bulunduğu buz kütlesi parçalanmıştır. Şimdi 300 metre bo- yunda ve 200 metre genişliğinde bir parça üzerinde bulunuyoruz. İki de- po ile teknik yedek edevat mağaza- sından ayrıldık. Kıymetli olan her şe yi kurtarmıya muvaffak olduk. Şim- di çadırımızın bulunduğu yerde de yarıklar hâsıl olmıya başlamıştır. 74/16 derece arzı şimali ve 16/24 derece tulü garbideyiz.., Bugün heyet reisi Şmit, Murmans ka hareket etmektedir. Taimur buz- | miş, harekete hazır bulunmaktadır. | Buz kütlesinin kırılmış olması, Papa nin ve arkadaşlarının kurtarılmasını biraz müşkül kılacaktır. Çünkü tay- yareler istasyonun bulunduğu parça üzerine inebilecek müsait bir yer bu- lamıyacaklardır. Eğer buzlar dağınık kalırlarsa Taimur buzkıran gemisi is- tasyona yanaşabilir. Fakat rüzgâr değişir de buzlar tekrar sıkışırsa Pa- panin grupu tayyarelerin de inebile- İRİ ARNAVUTLUK KRALİÇESİ | ar... 2 , ;| , / .-—.» Arnavutluk Kralı Birinci Zor'u evlenmesi artık bir em idir. Maca ristasm en eski ailelerinden Aponyi ailesin'n henüz 22 güzel kızı kontes Jeraldin, yakında| Arnavutluk tahtma kraliçe olarak © turacaktir. Genç kontesin babası| Kont Aponyi Macarb#anda büyük emlâk sahibidir. Bu sile 1392 senesin denberi Macaristanda tanmmış bulu | nuyor. Bu sile büyüklerinden Lazar | Aponyi onsekizinci asırda bugünkü Leningrat şehrine (50) bin elitlik bir kütüphane hediye etmişti; Burada miistakbel Arnavutluk Kraliçesinin en yeni resmini görüyoruz. | MISIR: Mebusan Meclisi Feshedildi Kahire, 2 (Tan muhabirinden) — hükümet bugün, Kralın bir kararma mesi ile parlâmentoyu feshetmiştir. Bakvekii Mehmet Mahmut Paşa par Mmentoys çıkıp program: okuvarek ve itimat reyi istiyçeekti, Fakat| Mecliste ekseriyeti teşkil eden Veld partisi mebuslarınm gürültü etmele. | Ti ihtimalinden çekinerek Meclisi ilga keyfiyetini ti olan yaşmdaki zil O het Nahas Paşa ile arkadaşi den parlâmentoya gi de yerleşm arı erken- yerlerin- içecekler sına olursa olsun hü» karşılaşmaktı. Çünkü karşı- laşma neticesinde hükümeti düşüre- ! çeklerine katiyetle inanıyor! Hükümetin meclisle : karşılaşmak | niyetinde olmadığı anlaşıldıktan son» | ra Vefd partisi mebusları krala tak- dim olunmak üzer bir istida imzala mışlar ve Nahas Paşayı, istidayı tak- dime memur e İstidada | kralin meti iş başına getirm$i rica edilmek- tedir. Nahas Paşa, bu istidayı saraya sunmuştur, Meclisin feshi üzeri. ne bütün fırkalar Oyeni umumi seçime huzırlanmışlardır, Vefd par. tisi ekseriyeti yeniden kazanmıya| için faaliyete geçmiş bulunuyor. Ye- ni umumi seçim iki ay zarfında yapı- ceği daha müsait bir kütleye geçe-| ların eksileceği umulmaktadır. bilirler. lacak ve yeni meclis kralın kararna- mesinde gösterildiği gibi gelecek ni- JAMERİKA: İ rüşecektir. karaya 13 şubatta gitmesi ve siyasi birinci daire direktörü Kus 3 —— ELE Bize Bir Memur Mektebi Lâzım (Yazan: B. Felek) Fransız gazetelerinde okudum: O- rada hükümet memur yetiştirmek ü- zere bir mektep açmış. Gerçi bu ha- reketi bütün matbuat teşci etmiyor. Hükümete muarız olan sağ cenah ga zeteleri, dairelerde memurların 72 ten mektebe ihtiyaç kalmıyacak de- recede iyi yetiştiklerini, fakat hükü. met makinesinin iyi işlememesine memurların vukufsuzlukları değil, iltimas sebebile ileri sürülen nâchil- lerin sebep olduklarını yazmaktadır- lar. Vaziyetin Fransada ne şekil oldu- ğu bizi pek alâkadar etmez. Yalnız memur mektebi meselesi Üzerinde durmak istiyoruz. Yeni hükümetimizin programında ehemmiyetle üstünde durduğu şey- lerden biri olan devlet işlerindeki kırtasiyecilik denilen gayritabil ağır- lık ile mücadele mevzuubahis iken bu meseleyi mütalea etmeyi faydalı buluyorum. Bizde gerçi maliye mektebi, müs- tantik mektebi, kadastro mektebi gi- bi biraz da ihtısasa bağlı şubelere memur yetiştirecek mektepler var. dır. Benim bahsettiğim ve Fransız. ların açtıkları mektep bu çeşit değil, yalnız kalem kâtibi yetiştirecek mek tep. Eskiden, menşei küttap, yani (kö- tiplerin çıktığı yer) isminde bir mek» tep vardı. Bir çok eski hulefa or yetişmşilerdi. O tedbirin lüzumla bir şey olduğunu Fransa gibi me- dern bir hükümetin de ayni şeyi kop ye etmesile anlıyoruz. Belki başlan- gıcında İyi neticeler veren bu milesse se sonradan İdaresizlik yüzünden fayda vermez hale gelmiş olmalı ki, kapanıp gitti. Halbuki dairelerimiz. de bilhassa bu kırtasiye derdi bakı mından göze çarpan eksikler arasın- da bir kısım memurların çalıştıkları dnirelerin işine ve alelümum resmi dairelerin kalem müamelâtına ya- baneı oldukları görülür. Şimdi biz bize ve samimi olarak o görüşelim: Resmi dairelere bugüne kadar inti- sap etmiş olanların içinde âli mek- tep mezunu olanlar bu dairelerin a- sıl işini gören küçük maaşlı ketebe sınıfına pek dahil değildirler. Bu sınıfa en ziyade orta mektep mezunu olanlar veya liseyi yanda bırkanlar girer. Orta mektep ve lise programım düşününce de bu gençlerin o daire lerde resmi muamelâtı kavraması ve i ar bir hale gelmesi için birkaç sene çalışmaları icap edeceği netice» sine vrmak zarı İşte kırtasiyeci- lik denilen şey ekseri acemilik devri geçiren bu memurların sorup soruş- turması, arayıp taraması ve bu yüğ- muhaberata dökmesi ile doğ- muş, sonradan artık muamelâtın ta- bil sistemi halini almıştır. Değil liseden, yüksek mektepteh de mezun olan bir adam ilk girdiği bir kalem odasındaki muamelâtı öğ- renmek için muhakkak bir staj dev- resi geçirecektir. İşte bu devreyi mümkün olduğu kadar kısaltmak ve devlet memuru olmak isliyen orta mektep mezunu veya İlse talebesi ie çin bir senelik bir mektep açarak dos ya nedir? Müsvedde nasıl yapı Derkenar, müzekkere ne demektir? Muhasebei umumiye kanunu, mak- buzu, pul bizamnamesinin umumi bü kümleri, vergiler hakkında umumi malâmat, barem ve merci dereceleri, evrak kayıtları, kayıt defterleri gibi kalemlerimizin umumi avadanlığını işletmiye, yarıyacak malümat ile dev letin idari teşkilâtına ait ilmi bilgileri öğretmek, bunu yalnız Ankarada de- gil, İstanbul ve İzmir gibi memur kadrosu geniş yerlerde de açarak o- raya girecekleri çoğaltmak dan iyi derecede çıkanlara dairelerinde iş vermek, böylece dok- tor, nvukat, mühendis, baytar, rangoz, hattâ garson olmak tepten çıkmak şart iken devlet me- muru olacakların menselerini tesa- düfe bırakmamak, ileri mesaimiz & çin çok faydalı bir tedbir olacaktır, Zİ İ Silâhlanma Projesi Münakaşa Edildi şington, 2 (TAN) — Reisicüm- hur Roosevelt'in silâhları artırma hakkında verdiği muhtıra Amerika | Ayan meclisinde birtakım tefsirlere ve itirazlara uğramıştır. : lemleketin harici siyaseti hakkın da yapılan müzakere esnasında bü - tün dünyanın, İngütere ile Amerika ırasında donanmalarını artırmak İ çin zımni bir ittifak yapmış oldukla rı zannına kapılmasından korkan a- zadan Borah, İngiltere Hariciye Na- zırı Edenin Avam kamarasındaki be yanatının rsiz yapıldığı ve bunu cevapsız birakmak lâzım geldiğini söylemiştir. Ayan meclisindeki muhalifler, mil Wi müdafaa bütçesi ile birlikte Roose- velt'in gönderdiği mesajdan mem - nun olmamışlar ve Amerika hükü-! metinin elinde büyük bir askeri kuy- vet bulunduğu takdirde memleketi harbe sürükliyecek bir siyaset takip etmesinden korkmakta (olduklarını beyan etmişlerdir. Hariciye encümeni reisi Mister Bitman Amerika hükümetinin diğer devletlerle bir ittifak aktetmedi Amerikanın ecnebi memleketlerin İş lerine müdahale etmemek siyasetini takip ettiğini tasrih ederek demiştir ki: “— Roosevelt iktidara geldiğin- denberi Amerikanın siyaseti hiç de- ir. Diğer hükümetlerin is- ışmamak siyasetini takip maksatlarile herhangi bir ittifaktan çekinmektedir. B. (Johnson, B. Barah)ın sözlerine müzaheret etmiş Ve ecnebi devletler ması aleyhinde ştur Silâhlanma. projesini kongrenin | bahriye encümeninde müdafaa eden Amiral Leaty, Japonya muahedeler- le tayin edilmiş olan tonajın haddini tecavüz ettiği takdirde Amerikanın da 35 bin tonluk haddi tecavüz etmi- ye hazir bulunduğunu beyan etmiş- tir, Pm SURİYE : Suriye Dış Bakani Bağdada Gidiyor Kudüs, 2 (A.A) — Suriye harici ye nezaretinin bir tebliğine göre, Su riye Irak hududu bundan böyle pasa port vizesi olmaksızın geçilebilecek: tir, Suriye Hariciye Nazırı yakmds Bağdada giderek iki memleketi alâ - kadar eden meseleler hakkında gö- ÇEKOSLOVAKYA: Berlin ve Prag Anlaşma Gayretirde Prag, 2 (A.A) — Almanya ile Çe- koslovakya münasebatındaki gergin- liğin izalesi için sarfedilmekte olan gayretler artmıştır. Bundan böyle Al man tebaası, muhtelif Çek mahkeme lerinde una Jisanlarını okullanabile- ceklerdir. Idari formalitelerle adli usulde sü rat temin edilmiştir. Kültürel müba- deleler inkişaf etmektedir. Prag ve Berlinin radyo istasyonla- Tı bir teşriki messi plânı vücude ge- tirmişlerdri. YUNANİSTAN General Metaksas Ankaraya Geliyor Atina, 2 (A.A.) — Başvekil Metak- sas ve Yunan heyetinin Balkan An- tantı konseyinin toplantısı için An- muhte Karilerimizden Argun: ve mütekaltlerden Bay meldir. Mektubunuru aldım, İltitaticâr sözlerimi- Yunan heyeti orta elçi Papadakis za tepekkür ederim. İşsret buyurduğunur Iş için (TAN)a bir mektup gönderirseniz sanın 12 sinde toplanacaktır taş ile Başvekilin hususi kalem di- : derceder. Meseleyi kursalamış oluruz. Hür rektörü ve yaverinden mürekkeptir. metlar. — 8.