3 Şubat 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: Ali Haydar Mithat (Tercüme ve iktibas hakkı mahfuzdur.) Rusya le lttifak Lâkırdıları Şe bir âdet vardı: Rusya Çarı yazı geçirmek için Yaltaya geldikçe Padişah nâ- mına Kırıma bir heyet giderdi. Bal- kan Harbinden bir müddet sonra Çar Yaltaya gelince bu eski an'a- ne yerine getirildi. Aralarında Ta- lât Bey ve Izzet Paşa da bulunan bir heyet Ertuğrul yatile Yaltaya gönderildi. Heyet yola çikmadan evvel Rus ya sefiri B. D. Giers Petersburga raporunu göndermişti. Bu raporda Rusya Hariciye Nezsretine Talât Beyin şahsı aleyhinde birçok ma- lümat verilmişti Heyet Livadya sarayında Hari- ciye Nazırı Sazanof ve İstanbul se- firi Giers tarafından kabul edildi ve Çarın yanma çıkarıldı. Çar ikinci Nikola hiç şüphesiz Rus hariciyesinin telkini ile şu sözleri söyledi: “Sultanın gösterdiği cemileden çok mütehassisim, Gerek kendine ve gerek milletine karşı sevgi besli yorum ve dalma terakki ve muvaf- fakıyetlerini istiyorum. “Türkiye- den yalnız bir şey bekliyorum ki, oda kendi hudutları dahilinde da- ima haricin hükmünden ve nüfu- zundan azade, müstakil ve hür 0- larak yaşamasıdır. Ancak Türkiye bu şekilde yaşarsa iki memleket a- rasındaki dostluk kuvvet bulabi- Ik kabulde Talât Bey çok mütevazi bir tayır takın- mıştı. Çar, bu sözler haricinde kendisine hiçbir şey söylemedi. Çar ikinci Nikolanın haricin nüfuzundan,, bahsetmesindeki se- bep, Liman Fon Dersin riyasetin- 'deki bir Alman heyetinin ordumu- zun ıslahına memur edilmesinden ibaretti. Bu hareket, Avrupada bü yük bir telâş ve gürültü uyandır. mıştı. Hattâ bu mesele hakkında Ruslar Almanları da tazyik etmiş lerdi. Çar Nikola, heyetin geri a- ınmasını bizzat imparator ikinci Vilhelmden rica etmişti. Hariciye Nazırı Sazanof, Talât Bey ve İzzet Paşa ile olan görüş melerde gerek Liman Fon Sanders ve gerek şark vilâyetleri meselele- rine dair bir şeyler söyletmiye çok uğraşmış, fakat bir neticeye vara- mamıştır. Her ikisi de, harici me- selelerle sadrazam Sait Halim Pa- şanın meşgul olduğunu ileri sü- rerek bu perde altında Siiküt et- mişlerdir YY sitemi hareket günü Er- tuğrul gemisinde bir ziya- fet verilmişti. Sazanaf, Giers im- parâtorun maiyeti erkâm davetli bulunuyordu. Sazanof, Talât Be- yin yanında oturmuştu. Yemek bi- tip kalkılacağı sırada Talât Bey Sozannfun kulağına eğilerek: “Si- 20 mühim bir sözüm var.,, dedi ve şü sözleri söyledi: — Acaba Rusya hükümeti bizim le ittifak aktedebilir mi? Sazanof şu cevabı verdi: — Bu mühim sualinizi münaka- şa için birçok boş vaktimiz vardı. Neden teklifinizi son dakikaya ka dar bıraktınız? — Maksadım sizin şahsi fikrini- Zi anlamaktır. — Madem ki, öyledir, üç güne kadar sefirimiz İstanbula dönecek» tir. Bu mühim mesele hakkında bütün noktalar tespit edilsin. Be- raber kaldığımız noktaları sefir bana bildirsin. Ben de ona göre hareket ederim, Herhalfe mesele- nin esasını reddetmiyorum. © Tes Bey. Sazanofun bu fik- rine iştirak etti. Bunun ü- zerine Sazanof sefir de Gierse Ta- 1ât Beyin fikrini anlattı. O da bu- nu ehemmiyetle karşıladı. Zira İt- tihat ve Terakkinin bazı uzuvları arasında Alman tahakkümünden korkarak Rusya İle ittilak imkâni- General Liman Von Sanders ni yoklamak tarzında bir cereyan vardı. Hatti Enver Paşa, Rus as- keri ataşesine böyle bir ittifak tek» lifinden bahsetmiş, o da bunun hâkkında Hariciye Nezeretine ha- ber vermişti. Talât Beyle Enver Paşanın Rus ya ittifakı hakkında söyledikleri sözler ciddi bir arzu mu ifade e diyordu?. Yoksa maksat, Rusyanın ileri sürebileceği şartları anlamak mı idi? Bu suallerin cevabini an- cak Talât Beyle Enver Paşa vere- bilir. dirme geri alındıktan son: ta memlekette para sik tısı vardi. Mali işlerimizde müşkü- lit çekiliyordu. Donanma Cemiyeti binasında “memleketin lanınmış bazı adamları, içtimai yardıma ait meseleleri konuşmak üzere topla- nıyorlardı. Heyetin verdiği karar- lardan biri, hasta düşen askerler i- çin Abdülhamit devrinde zengin olmuş adamlardan para toplamak- t. Bu maksatla bir liste hazırlan- dı. Müşir Fuat Puşa, Talât Bey ve ben de kapı kapı dolaşmıya ve pa- ra toplamıya memur edildik. Evvelâ mabeyinci Ragıp Paşa- ya başvurduk. Altı bin lira verdi ve ayrıca Şişlide yüz yirmi yafak- kik iki hastane kurmayı taahhüt etti. Diğer birkaç kişi yüz, iki yüz liralık ianelerde bulundular. Ge- ri kalanlar, evde bulunmadıklarını tan fayda olmadığını gördük. Otu rup vaziyetin icabmı konuştuk. Mü şir paşa şu tavsiyede bulundu: — Bir vakitler Midilliye nefye- dilenler arasında bir Cemil molla var. Gidip onunla konuşalım. Es- ki devir adamlarını ve devrin hal- lerini pek iyi bilir. Bize faydalı fi kirler verebilir. Bu tavsiye üzerine bir gün kalk tık, Cemil moflanın Beylerbeyin- deki köşküne gittik. (Arkası var) İmaarirre : Baltalimanında Bir Lise Açılacak Et Ucuzluğu İçin Hayvan Nakliye Ücreti n Hatlarda 1/, 65 Nisbetinde İndirildi Bü Etin ucuzlatılması yolunda veri- Ten kararların tatbikine geçilmiş, ilk olarak canlı hayvan nakliye tarifele- ri esaslı surette değiştirilmiştir. De- nizyolları idaresinin tesbit ettiği altı mintakanın her birinden İstanbula getirilecek hayvanların nakliye üc- retleri hayli indirilmiştir. Yapılan tenzilât, eski tarifeye nazaran bazı mıntakalarda yüzde elli ve bazıla - rında da yüzde altmış beş kadardır. Yeni, tarife, şubatın on beşinden İk tibaren tatbik olunacaktır. Denizyolları idaresi yeni tarife ile hayvan başına şu ücretleri alacak tar. Malak, dana ve buzağılardan bi- rinci mıntaka için hayvan başına yüz kuruş, diğer muntakalardan hayvan başına 150 kuruş, inek, manda ve öküzlerden bütün min- takalardan hayvan başına 250 ku- ruş, koyun ve keçi, koçlardan ve tekolerden birinci mıntaka için 25, ikinci mıntaka için 35ve diğer mın takalar için 40 kuruş, kuzulardan birinci mıntaka için 15, ikinci mın takadan geleceklerden 20 ve diğer mıntakalardan getirilecek olanlar için 25 kuruş. Limanımıza getirilmiş olan hay - reti de kaldırılmıştır. vanlardan evvelce alınan liman üc-| Saz VİLAYETTE; Bina Vergileri Tahsilâtı Mühim Miktarda Arttı Bina ve arazi vergilerinin hususi idareye devrinden sonra, bütün Yer- gi işlerinin bir şubede ve bir âmirin mesuliyeti altında toplatılması, çok faydalı neticeler vermiştir. Bu va ziyeti ve son altı aylık tahsilâtı göz İönünde bulunduran vilâyet, yeni yıl İ bütçesine bina vergilerini geçen yıl- İdan 108 bin lira fazlasile 3,445,000 İİ ve arazi vergilerini 50 bin lira fazla- Öğ |.sile 100 bin Wi larak koymuştur. Tol vergisi için yine 740 bin lira konul yauştur. Bunun 100 bin lirası Nafia İ bissesidir. Geri kalan miktar evvel- ce kabul edilen programa göre, İol ilışasına sarfedilecektir. Bu arada (938 bütçesile behemehal yapılacak İolan Kartal - Maltepe yolu için 28 İ| bim, Üsküdar - Şile yolunun tamiri İşim 40 bin, Bebek - İstinye yolunun İyeriden inşası için 330 bin, Üskü - Eldar - Beykoz yolunun ikmali için 33 ii Denizyolları vini yolcu tari- felerini tesbit edecek komisyon da yakında toplanacaktır. Bu toplantı da, muhtelif maddelerin, navlun üc- etleri hayli ucuzlatılacak, yolcu nak liye tarifelerinde de esaslı değişiklik ler olacaktır. BELEDİYEDE : Yeni Bir Usul Şehrimizde belediye ve mebus.se- çimleri, yapıldığı zaman mahalle mü messilleri seçim hakkını haiz olanla rın cetvellerini yapar, alâkadarlara #iraz müddeti ayırır, müntehip mik- tarının kati şekilde belli olması için birtakım kanuni merssim yapılırdı. Belediye, bundan sonra bu gibi merasime mahal vermemek için, şeh rimizde nümune mahiyetinde yeni bir sistem takip edecektir. Bu siste- me göre, mahalle mümessilleri her ailenin soyadı esasına göre birer kartonlarını yapacak, bunlarda nü- fus vaziyeti tesbit olunacaktır. Do- İğum, ölüm, evlenme vakaları bun- lara günü gününe behemehal kayde- dilecektir. Bu sistemden fayda görü- lürse bu şekil diğer vilâyetlerde de tatbik edilecektir. Otobüs Yolsuzluğu Tahkikatı Mülkiye müfettişleri otobüs tahki- katına dün de devam etmişler, bir ki- şiyi dinlemişlerdir. İşin tahkikat saf- hasınırni bu hafta sonuna kadar biti- Seçim Cetvelleri İçin | DENİZ VE LİMAN: İkinci 10 Milyonluk Vapur Siparişi Yeni posta vapurlarımız icin va- pılmeaik ikili vu milyonluk sipariş üzerindeki müzakerelere yakında başlanacaktır. Müzakereleri Deniz- bank umumi müdürü, resen yapacak tır. Ancak bankanın teşkilât hazır- lıkları henüz bitirilemediği için bu iş bir iki ay gecikecektir. Haber verildiğine göre, ilk sipa - rişleri üstüne alan Alman Krup fir- masından başka iki İngiliz gemi mü- cehhizi firması da müzakerelere gi- reckelerdir. Fırtma Devam Ediyor Bir müddettenberi lodos ve sıcak giden havalar iki gündenberi değiş miş ve rüzgâr karayele çevirmiştir. Hava, iki gün evveline nazaran adam akıllı soğumuştur. Karadenizden ge- len haberlere nazaran, zaman zaman fırtınalar geçiştirilmektedir. Fırtına- dan Karadenize çıkamıyan ve hava- nın yatışmasını bekliyen Türk ve ec- rilmesine çalışılmaktadır. POLİSTE : Arabanın Altında Kaldı, Yaralandı Mehmedin kullandığı öküz arabası Rıhtım caddesinden geçerken hay - vanlar birdenbire ürkmüş, alabildi- ğine koşmıya başlamışlardır. Hay- darpaşa garında hamallık eden Hü- Maarif müdürü Tevfik Kut, Bo. |9€Yİ. bu sırada nasılsa arabanin ö- ğazda açılmanı lâzım gelen yeni okul |Büre düşmüş. altında kalarak muh- lar için dün tetkikler yapmıştır. Verilen karara göre, gelecek ted- ris yık Balta limanında eski Damat Feridin yalısında bir lise açılacaktır. Emirgânda da bir orta mektep bu - telif yerlerinden yaralanmıştır. A- rabacı Mehmet, yakalanmıştır. Jiletle Parmağını Kesti Evvelki gece Sirkecide bir sinema- da garip bir hâdise olmuştur: Hüse- Munduğu için Sarıyerliler, senin ka-| yin isminde biri eski metresi Adale- zaları içinde açılmasını istemişlerdir. Köy Çocuklarına Kamp tin parmağını jiletle kesmiş, polis ta- rafından yakalanmıştır. Kadının fer yadı, sinemadakileri hayli heyecana Çocuk kampları bu yıl'altıdan ona |düşürmüştür. çıkarılacak, ilk defa olarak köy ço-| Hava Verirken Kolu Kırıldı cukları da kampa ahnacaklardır. Ortaköy Nakliyat şirketi şoförle - 4 İlkokul öğretmenlerine veril -| rinden Veli, Cemilin garajında kam mekte olan konferansların dördün-| yonun lâstiğine hava verirken lâstik cüsü, dün ispektör Nurettin ve Ce-| şiddetle patlamış ve zavallı şoförün mal tarafından İstanbul erkek lisesi| kolu iki yerinden kırılmıştır. Veli, Beyoğlu, hastanesine kaldırılmıştır. nebi bandıralı altı gemi, Büyükde- re önünde demirlemişlerdir. Kavak liman reisliği, iki gecedir elektrikle fırtına işareti vermekte - dir. Fırtına kuvvetli ve devamlı ol madığından büyük posta vapurları yollarına devam edebiliyorlar, mayi ÜNİVERSİTEDE : Birkaç Talebe Kafilesi İstanbula Gelecek Gençlerimizin Bükreş, Peşte Vi- yana ve Atinaya yaptıkları ziyaret- leri iade etmek üzere, Bükreş üni- versitesinden kalabalık bir tölebe ka filesi, paskalya tatilinde İstanbula ge lecektir. Peşte ve Viyanalı talebeler de yaz tatilinde rektör ve profesör- lerile beraber memleketimizi ziyaret edeceklerdir. Atina üniversite talebe lerinin Balkan festivali sırasında gel meleri muhtemeldir. Memleketimize gelecek misafir ta- ebelerin iyi bir şekilde ağırlanması | ,İiçin üniversite gezi bürosunda şim- diden faaliyete geçilmiştir. » bin, Kemerburgaz yolunun tamiri İ- İçin beş bin, Kazlıçeşme - Bakırköy yolunun bitirilmesi için 45 bin, Çek- mece - Çatalca yolunun yeniden ya- lunun vilâyetimize düşen hissesi için 80 bin lira ayrılmıştır. Bu Sene Yapılacak Yardımlar 938 vilâyet bütçesile yapılacak yar dımlar tesbit edilmiştir. Buna göre, Darüşşafakaya 150 bin, fakir talebe- nin İaşesine 5 bin, maarif cemiyetine 2 bin, ekalliyet mekteplerine 10 bin, Şile sıhhiyesine 3 bin ve Kartala 750 lira, Eminönü halkevine 30 bin, ye- ni paviyona 15 bin, diş tabipleri ce- miyetine 500, bakıcılara 500, idman ittifaklarma iki bin, köycülük büro- suna 12 bin, mülhakat kazaları & lektriğine 600, çocuk kütüphaneleri- ne beş bin lira verilecektir. MÜTEFERRİK : İş Dairesi Teşkilâtı Hayli Genişliyecek İktisat Vekâleti, iş dairelerinin kadrolarını önümüzdeki hazirandan itibaren genigetmiye karar vermiş- tir. Bundan başka henüz bölge âmir- liği kurulmıyan bazı mmtakalarda da haziranda yeni teşkilât yapılacak- tır. Bunlar 13 kadar olacaktır. Valide Hanmın Odaları Eminönü kaymakamlığı tarafın - dan bazı odalarının kapatılması is- tenen Valde haranda vilâyet sıhhat meclisinin yaptığı tetkikler bitmiş- tir, Meclis ikinci defa toplanarak ka. patılması icap den odaları tesbit ede- cek ve bunları kazaya bildirecektir. Türkkuşuna Aza Yazılanlar Türkkuşuna uçucu üye kaydolup ta şimdiye kadar muayene edilmiyen ler ve benüz kayıtlarını yaptırmı - yanlar cumartesi günü öğleden san- ra, İstanbul Hava kurumu merke - zinde muayene “edileceklerdir. Cu- martesi günü bütün muayene ve ka- yıt muamelesi tamamlanmış olacak- tir. Muhtelif Maddelerin Piyasa Vaziyeti Aydın, (TAN) — Şehrimizde son haftanın piyasası şudur: Zeytinyağı 20, zeytin 5, yerli pamuk 31, akala 40, yerli pamuk çekirdeği &, akala çe kirdeği 13, pamuk kozası $, tuzsuz te reyağ 80, birinci nevi ekmek 10,5, $- kinci ekmek 8,5, koyumeti 45, dana eti 27,5 kuruş BİRKAÇ SATIRLA — — eviet Demiryolları umum müdürü Ali Rıza Edem, dün akşam trenile Ankaraya gitmiştir, B leva civarlarına da teşmil olunacaktır. * * akırköy civarında yapılan gtma Ni Elik müdürlüğü, bapisana bina mm yıkılma iyimi bir müteahhide yirmi birinde yapılacaktır, * konser verecektir, İ fndan görülecektir. “Ankaradan Telefon ve Telgrafla Yeni Bir Takas Kararnamesi Neşredildi Ankara, 2 (Tan muhabirinden) — Dış ticaretteki takas muamelelerin tanzim, kontrol ve takas mevzuatı” | nı birleştirmek maksadile hazırla- nan şu kararnameyi hükümet bu- ğünkü resmi gazete ile ilân etti: 1 — Aramızda ticaret ve kliring anlaş ması olan memleketlerle yapılacak takas manmelârı Tktwat Vekâletince hazırlana | cak talimatname ve verilecek direktifler | dahilinde Merkez Bankasmca tedvir edile | cektir. 2 — Aramızda yalnız takan müstenit | anlaşmaları bulunan o memleketlerle yapı lacak rmsameleler Iktmat Vekiletince ba | zrlanacak ayrı bir talimainame esasları dahilinde aşağıda $ inci ve 6 ncı maddeler de mevruubahis takas tetkik heyetleri tara 3 — Aramızda ticaret ve kliring anlaş maları balunmıyan ve kendilerine, karşı | pasif vaziyeste olduğumuz memleketlerle yapılacak muameleler 2 inci fıkrada mev #uwbahis muameleler misilli intaç edile cektir, 4 — Türkiyede çalışan yerli ve yabancı örketlerin hariçte bulunan hissedar ve tahvilât bâmillerine ödeyecekleri dividant ve iniz veya bu girketlerin mübayassı ha | inde mübayaa bedelleri mukabilinde mert | hükümlere tevfikan yapılacak mal ihracatı Da sit müameleler sevk ve iştihiik memle sunda Iktımat Vekâleti Türkofin yabesi mü dürünün reisiği altnda aşağıda yazılı aza dan mürekkep birer takas tetkik heyeti teş kil edilmiştir. Kambiyo müdürü olmayan yerlerde mahallin en büyük maliye Âmiri Türkiye Cümhariyet Merkez Bankası mü dürü veya aamma harekete salâhiyettar bir mümessili, Gcaret ve sanayi odası umu mi veya başkâtibi, Bu heyetlerin göreceği muameleler eskiden olduğu veçhile vazife bakımından Iktisat Vekâletine bağlı bir kâtiple tedvir edilecektir. 6 — Iktat Vekâleti $ inci fıkrada yazı kk şehirler haricinde kalan yerlerde mahal Hin en büyük mülkiye âmirinin reisliği si tmda aşağıdaki azadan mürekkep birer ta kas tetkik beyeti teşkiline salâhiyettardır: Mahallin en büyük maliye âmiri, en büyük gümrük Amiri, ticaret ve sanayi odası baş kâtibi, Türkiye Zirast Bankasının en bü yük âmiri, Gcaret ve sanayi odasınca oda dan seçilecek bir aza. 1 — Takan terki beyetlerine ” dakes 8 — Bu kararın mevkii tatbike konduğu tarihe kadar takas tetkik heyetlerine mü racaat suretile başlamış olan muameleler mücadelesi Silivri, Çaralen, Şile ve vermiye karar vermiştir, Ihalesi, bu ayın k Konservatuvar orkestrası, cumartesi günü saat 17 de Fransız tiyatrosunda bir | fazla sicaklık Zf; ela 5.3 santigrat ©” tesçil tarihlerinde mer'i olan hükümler da | halinde ikmal olunacaktır, 9 — Bu karar birinci ve ikinci fıkralarda , Adliye Tayinleri Ankara, 2 (Tan muhabirinden) — İstanbul müddelumumi muavini Re- şat, sulh hâkimi Niyazi yerle rinde terfian, Abdurrahman Berga- ma ceza hikimliğine, Tevfik Afyon sulh hâkimliğine, Gerededen Saim Kırşehir sulh hâkimliğine, Gerzeden Hayri! Bergama hukuk hâkimliğine, teftiş heyeti mümeyyizi Kâzım An- kara sulh hâkimliğine, İspirden Ne- im Kemalpaşa müddelumumiliğine, sorgu hâkimlerinden Ekrem Seyhan kadastro hâkimliğine, Dörtyoldan Sıtkı Adana icra hâkim muavinliği- ne, Savurdan Halil Manisa hâkimli- ğine, Kırşehirden Hilmi Araç ceza hâkimliğine, Serikten Hamdi Gerze hâkimliğine, Bergamadan Ruşen h& kim muavinliğine, Keskinden Hasan Kayseri aza muavinliğine, Yenişehri den Celâl Mudanya sorgu hâkimliği- ne, Elmalıdan Kadri Buldan müddel Gemlik sorgu hâkimliğine nakil ve tayin edilmişlerdir. — e e 3 Şubat 1938 PERŞEMBE YURTTA HAVA VAZİYETİ Dün Yardün bütün mumuakalarında 5899 kapalı ve ürümüyetle girisi amet ve mevzii yağışlar kaydedilmiştir, a apalı geçmiş, Füze sizmalden $—8 metre hızla saat 14 &e hava tazyikli 761 milimetre, ©* rak kâydedilmiştir;