4 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: 'Ali Haydar Mithat (Teretime ve Uetibas hakkı mahfuzdur,) Abdülhamide Karşı Cephe Kuvvetleniyor e ondraya gidince yıne Fedıv Abbas Hilmi Paşa ile kar şlaştım. Hidiv ilk defa olarak İn. götereye geliyordu. Büyük mera simle karşılanmış, Bukingham sa rayma misafir edilmişti. İngiltereye varmasından birkaç gün sonra kendisinden bir tezkere aldım, Bukingbam sarayında ken disini görmemi istiyordu. Gi , Bânâ şunları anlattı: — Ingilterenin himayesi altında İstanbula dönmeniz için teşebbüs ler devam ediyor, Lord Salisbury sizi Hariciye Nezâretide &abul ede cek ve avdetin izin şeklini ve şârt. Jarıni bildirecektir, Cevap verdim: — Lord Salisbury Başvekhi ve Hariciye Nazırıdır. Kendisi beni ça ğırmadıkça ziyaretine nasıl gidebili rim? Istanbula avdetim gibi bir me geleden nasıl bah: şabilirim ? Kati bir ifade ile söylediğim bu #özler üzerine Hidiv birden bire tavrını değiştirdi. Dedi kiz — Lord Salisbury ile sizin hak kınızda bahis açılınca babanızı met hetmiye başladı. Başvekilin çok hür met ettiği bir şahsi dostu imiş. Hür riyete en taraftar Garp devlet a damları gibi düşünürmüş.. Bunlar bana birşey demez. İngilizler mem leketimde hürriyet veriyorlar da n6 oluyor? Topraklarımı çalıyor lar, u hayret verici sözleri Üzeri ne ayağa kalkarak şahsi hakkındaki hürmetimin nihayet bulduğunu söyledim ve salondan giktim. O.sıralarda Damat Mahmut Pa ga, oğullar: Prens Sebahattin ve Lütfullah ile beraber Istanbuldan kaçmıştı. Avrupa gazeteleri bu hâ dise hakkmda sütunlar dolduruyor Jardı, Mahmut Paşa ile görüşmek ve tanışmak için Cenevreye gittim. Mahmut Paşa hamiyetli ve s£ mimi bir adamdı. Memleketteki fe nalıklarm kalkmasmı candan İsti yordu. Fakat ümitsizdi. Böyle bir neticeyi beklemeyi boş saydığı her sözlinden anleş'İıyordu. Bütün ka bahati Abdülhamidin şahsında bu Tuyordu, Bunun için plânı, gazete lerde Abdülhamide kârşt şiddetli hücumlarda bulunmaktı. Bununla beraber mevcut şartlar altında mil letin uyanmasını ve Abdülhamidi haletmesini imkân haricinde sayı- yordu. Prens Sabahattin, Osmanlı hâne danma uzaktan, yakmdan mensup olanlar aramda bir istisna idi, Iyi tahsil görmüş, zeki, terbiyeli bir gat idi. Yalnız ademi merkeziyst fik rine taassup derecesinde saplan mıştı. Memleketin kurtulmasmı an cak bu düşüncenin tahakkukundan bekliyordu. Babam da idari bakım dan ademi merkeziyete taraftar bu Munmuştu. Fakat onun zamanımda azlıklar memlekete bu kadar yaban ci ve düşman bir hale gelmemişler âi, Abdül'hamidin istibdedı, 'Türk ve müslüman halkm cahil kalma sına, diğer unsurların serbestçe İn kişaf etmesine yol açmıştı. Bu şart lar altmda müsavi bir vatandaşlık esasına göre ademi merkeziyet fik rinin tatbikr, Türk ekseriyetin ken di memleketinde mahküm bir hale düşmesine yol açabilirdi. Zaten Av rupa devletlerinden her biri, bu ün surlardan birini alet diye kullan mayı tasarlıyarak himayesi altına almıstr. Prens Sabahattinin hüsnü niyetle düşündüğü ademi merkezi. yet, o zamanki şartlar altnda Türk lerden ziyade o yahancı devlet ve unsurların maksatlarına hizmet edebilirdi. Ayni sıralarda Ismail Kema! Bey de Avrupaya kaçmıştı. Abdülhami de karşı kurulan cephe kuyvetleni yordu. “is NY 900 senesinde tekrar Mısra döndüm. Orada garip bir va ka karşısında bulundum, Abdülba mit adında bir Kürdün gunun, bu nuri intikam fikirlerine âlet olarak beni öldürmiye hazırlandığını söy lediler. Derhal Lord Kromere mese leyi haber verdim. Lord, araştırna lar yaptırdı. Neticede Mısır Hidi vine şu tezkereyi yazdı: “Ali Haydar Mithat Beyin haya tı tehlikede olduğuna dair malü mat almiş bülunuyorum. Muhafa zası için polis müdürü Mansfilde e mir verdim. Bu ciheti sizce de ma lâm olması için bildiriyorum.” O günden başlıyarak polis mu hafazâsi altında bulunuyordum, 4 radan bir ay geçti. Bir gün ben © tel Şperdin merdivenlerinden iner ken, bir adam, ateş etmek Üzere ta bancasını üzerime çevirdi. Çekmi ye vakit bulmadan tevkif ve Har. tuma tebit ettiler. Zaten Parise giderek small Ke” işmeyi düşüyor dum. Bu hâdise üzeripe düşündü ğümden daha evvel yöla çıktım, #smail Kemâl Bey Tunada be, bamın beraberinde memuri yetle bulunmuştu. Kendisine çok bağlılığı ve sevgisi vârdı, Hattâ Avrupaya tebidi günü Babıâli cad desinde ortalığı gürültüye vermek te bile önayak olmuştu. Fakat pa yaya karşı büyük bir zaafı vard. Ayni zamanda Avusturya ve Italya devletlerinden tahsisat alırdı. Yu anistarı da kendisine maaş bağla. muştr. Yunan kralının malömat va tasdiki altmda İsmail Kemal Bey, İstanbul Yunan sefiri Prens Mav ro Kordato vasıtasile senede 10 bin draheni maaş'alıyordu. Bu maaşı bü tün hayatı müddetince alabileceği vadedilmişti: * Buns karşı İsmsii Kemal Beyin taahhüdü, Arnavutlukta bu devlet lerden her birine birer nüfuz mm takası ayırmaktı. Çok kurnazdi. Bu zıd menfaatleri seneleros hir & rada idare etmiye ve kendi menfa atini yürütmiye muvaffak olmuş tu (Arkası var) Hem Sövmüş, Hem de Tokat Savurmuş Evvelki akşam Alemdar sinema. | sında bir hâdise olmuştur: Aksaray. İda oturan Şevki, karısı Müzeyyenle beruber Alemdar sinemasma gitmiş, içeri girecekleri sırada Müzeyyen an sızan yere düşerek bayılmıştır. Şevki karısı ile meşgulken, Nihat isminde bir dorülâceze memuru Şevkiye yak aşmış, kadını kapınm önünden Ça- buk kaldırmasını söylemiştir. Şevki, karısının tedavisi ile uğraşırken bu şekikle bir ihtara kızmış ve bu hare ketinin doğru olmadığını hatırlatmış tir. Oteki buna büsbütün kızmış ve küfür savurarak tokat atmıştır, Ni. hat polisçe yakalanarak adliyeye ve. rilmiştir, Bürhanettinin Yeni Marifetleri Çıkıyor Birçok plâj hırsızlıklarının fali olarak yakalanan Burhanettin ismin deki gencin her gün bir çok yeni ma rifetleri meydana çıkıyor. Iâdisya göre, Burhanettin; yaka. anmadan birkaç gün evvel, Cerrah. paşa hastanesine gitmiş, Nâzım is. minde hiç tanımadığı bir haslanmn altın saatini çalmıştır. Birkaç gün evvel de Devlet Demiryolları mamur larından Tevfiğin elbiselerini aşırmış tır, Plâj mevsimi geçtikten sonra Bur. hanettinin ziyaret günlerinde hasta. | nelere girdiği, bircok palto ve par. desüler çaldığı anlaşılmaktadır, Po. Us, Burhanettinin hiç tanmadığı has talarla konuşarak yüzük ve saatleri ni aşırmıya teşebbüs ettiğini de tes bit etmiştir. Tahkikat neticelenmedi. ği için, suçlu henüz adliyeye verilme. miştir, Mısır Konsolosu Yeni Mısır oOKonsolosu Hafız Âmir Bey dün İstan- bul Valisini ziyaret etmiş- tir. Okayucularımıza yeni | konsolosun bir resmini ve- a1 ! | Hafız Âmir Bey İstanbulda Yeniden Lise Açılamıyor Orta tedrisat umum müdürü Avni, şehrimizdeki tetkiklerine devam edi yor. İstanbulun liseye ihtiyacı oldu. ğu anlaşılmış, fakat yeniden İise aç- mıya da bütçe ve bina itibarile im. kân bulunamamıştır. Bunun üzerine bu. işin halli için yeni bir çare düşü. | nilimüştür, Bu şekle göre, önümüz. deki ders yılından itibaren iselerin orta #smıflarma talebe kabul edilmi. yecek ve liselerin orta sınıfları ya. vaş yavaş kaldırılacak, bunlardan bo İ galan yerlere yeni lise şubeleri açı. lacaklır. Buna mukabil şebrimizde yeniden Wizümu kadar müstakil orta mektep kurulacaktır. Talebelerin saçları nasıl kesilecek? Maarif Vekâleti mekteplerdeki er. kek çocukların saçlarının mektep ii relerinin veya talebenin şahsi düşün. me ve arzularma göre kestirilip tu. valet ettirilmesini doğru bulmamış - tır, Bu hususta ne çok uzun ve ne de tamamile saçsız olacak derecede kısa olmamak üzere sıhhi bir formül | tesbit edilmiş ve Maarif müdürlük- lerine bildirilmiştir. Bundan sonra mekteplilerin saçları bu esasa göre, düzelttirilecektir. Bir Amerikalı Gazeteci Ankarada Amerikada çıkan Magazin Niyuz gâzetesinin muharrirlerinden B. Ro- bert Nevil, şehrimize gelmiş ve dün akşam Ankaraya gitmiştir. Amerikalı meslektaşımız dün ken disile görüşen bir muharririmize de- miştir ki: *.— 'Tetkiklerde bulunmak üzere Mısır, Filistin, Suriyeyi gezdikten sonra memleketinize geldim. Suri. yede, bilhassa Hatay meselesi etra. fında da tetkikat yaptım. Hatay isi için, Ankarada Matbuat umum mü- dürlüğünden icep eden malümatı al dıktan sonra gazetemde neşriyat yâ pacağım. Türkiyeye ilk defa geliyorum. Ben burada bir Asya memleketi bulaca. ğımı zannetmekte idim, Kanaatlerim de çok aldandığımı çabuk anladım. Pek kısa bir zaman zarfında mem leketinizde vücude getirilen büyük İ değişiklik bütün Amerikayı yakm - İ dan alâkadar eden bir hüdisedir,, İl — — — Heyetimiz Yarın Gidiyor Kahirede toplanalak olan beynel. milel birinci ceza hukuku kongresin. de Türkiye hükümetini temsil edecek olan profesör Tahirle İstanbul müd. delümum! muavinlerinden Sadrettin, yarın Toros ekspresile Mısıra gide. ceklerdir. Tarihi Eserler Tamir Ediliyor 4-1-98 acz Balıkbank Çenberlitaşta Yeniden Projesi Geri | Istimlaklar | Vakıflar müdürlüğü Çemberl'taşm atrafını açtırmış ve toprak te: tir. Ancak Çembe n yol üstündeki bazı dükânlar manzarayı bozduğu için bunların da istimlâki yapılacaktır, ivanyolunda Atik Alipaşa cami. nin etrafındaki duvar da tamir eğil miştir, Belediye fen işleri müdürlü. günün bulunduğu eski Maarif Neza reti binasının yanındaki Hatice Tur. han Sultana a't tarihi çiftehamam'a. Tin da tamamen meydana çıkarılma & karriştırılmıştır. Çifte hamamlarm etrafındaki sonradan yapılmış bina. lar yıktırılacaktır. Bu binalar doja. yesile Köprülü Fazıl Ahmet Pasa za mana &it Vezir hanmın da cephesi bozulmuştur. Vakıflar idaresi, evvelce tesbit et tiği programa göre, camilerin tami. rine devam etmektedir. Camilerin ta mirinde, tarihi kıymetlerinin bozul - mamasına dikkat edilmekteğr, Süley maniye-camilnin tamirine bilhassa i. tina edilecektir. Süleymaniye ve civa rı yapıldığı zamanki o hal'fTalacak, burada bir (Sinan Mahallesi) kurüt muş olacaktır. Şehrimizdeki çeşmelerden bir coğu mun da tam're muhtaç olduğu teshit edilmiştir. Tarihi kiymeti haiz çeş meler beş sene içinde tamailanacak tır. Müzeler idaresi, hangi çeşmele. rin tamire muhtaç olduklarını Maa. rif vekâletine bir cetvel halinde bil dirmiştir. Çeşmelerin tamirinde de Müzeler idaresi belediye ile beraber çalışacaktır. Yapılacak Etrafı kismen açıdan Çemberlitaş Fırtına Devam Ediyor Oturan Vapurun | Vaziyeti Evvelki gün başlıyan lodos fırtına sı dün, karayele çevirmiş ve akşama doğru tekrar kar başlamıştır. Gelen malâmâta göre, Karadenizde şiddetli bir fartma vardır. Dün Trakyada, Marmara havzasmda ve Ege denizin de rüzgâr çok kuvvetli esmiştir. Otuz yolcusu ile İmroz seferine çi. kan ve Büyükçekmece açıklarında saatlerce denizle mücadeleden Sonra | güçlükle dönebilen Tayyar vapuru,| hava dinmediği. için dün de seferine çıkamamıştır. Esasen Tayyar yolcu. ları da derhal vapuru terketmişler - dir. Dün yaptığımız tahkikata göre, Tayyar vapuru fırtmada mühim bir tehlike geçirmiştir. Esasen geminin şaftı dn çatlaktır. Yolu da çok az ol. duğundan süvari, selâmeti geriye dönmekte bulmuştur. Buna karar ve rilinee, #livari, alâkadarlara “dön. mek mecburiyeti vardır,, şeklinde bir zabıt tutturmuş ve öylece dönmüş. tür, İmroza gidecek yolcular carşam. ba günkü postaya kalmışlardır. Tay yar, dün tamir edilmek Üzere Halice almmıştır. Oturan İngiliz vapuru Fırtma yüzünden Çanakale Boğa. zmda Galata burnunda oturan İngi- iz Ardan vapurunun (kurtar. ması biraz gecikmiştir. Buna sebep te geminin ehemmiyetli surette otur muş olmasıdır. Türk gemi kurtarma şirketinin (Alemdar) vapuru, kaza zede gemiyi kendi başma kurtaramı- yacağın: anlamış, vaziyeti şirkete bil dirmiştir. Bumun üzerine Büyükdere de bekliyen (Hora) tahlisiye gemisi de Çanakkaleye gönderilmiştir. Oturan gemi yarım milyon lira kıy metindedir. 6000 ton benzin yüklü - dür ve bu benzinlerin kıymeti 250 bin Wra değerindedir. Geçenki fırtmada feci bir şekilde batmış olan Hisar vapuru kazazede. lerinden ikisinin dâha cesetleri bulun muş ve tahlisiye erleri tarafndan gömülmüştür. Bunlardan birinin yağ cı Yusuf olduğu anlaşılmıştır. Diğe- rinin hüviyeti henüz anlaşılamamış, fakat Zonguldaktan gemiye alınmış bir aşçı olduğu tesbit edilmiştir. Bun larla beraber bulunan cesetelerin 88. yısı ona çıkmıştır. Bu hafta Karadeniz seferini yâpan Tehlikeli Ege vapuru bugün saat İl de Kara. denizden gelecektir. Beklenen vapur lar arasmda Bartmdan (Mersin), Bandırmadan (Saadet) vapurları da vardır. Kocaeli, Bursa, Seyyar ve Könya vapurları dün büyük gecikme lerle gelebilmişlerdir. Bir evin üst katı çöktü Evvelki akşam, devamli: yağmur. ların tesiri ile Çurşıkapıda bir çökün tü hâdisesi olmuştur. Belediye me. murlarından Asımm . oturduğu evin İ üst katı, ansızm çökmüştür. Ev hal kından bir kısmı, âit katta, diğer kıs m: da sokakta bulundukları için nü. füsça zayiat olmamıştır. Vakadan sonra ev sahibi evi boşaltmak İsteme diği için zorla dışarı çıkarılmıştır. AL ERER B. Fadıl Ahmedin Oğlu Bir Kaza Neticesi Öldü Baylav şair B. Fazıl Ahmedin oğlu Galutasaray talebesinden Esat, ev - velki gece, Mısır apartmanının beşin rette yaralanmış ve Beyoğlu hasts- nesine kaldırılırken de yolda ölmüş- tür, Müddetumumilik, tabibiadil En ver Kuranı hastaneye göndererek ©€ sedi muayene ettirmiş ve gömülmesi. ne izin vermiştir. Esat 20 yaşlarında çalışkan, çok terbiyeli, babasmın bütün meziyetle, | rini taşıyan bir gençti. Bu şekikle ö- iimü kendisini tanıyanları ve geven leri teessüre uğratmıştır, Kederli ba basına ve ailesine taziyotlerimizi bü- diriri ci katından kazaen düşerek ağır su-| mi Kalacak! İktisat Vekületi tarafmdan kurt masıdüşünülen Bal:kbanka, ait pro je Meclise verilmiştir. Bu projeni mümkün olduğu kadar çabuk mecli ten ç:kartılmasına çalışılacaktır. Fakat, belediye bütün batık işlerin hale almak kararmda bulunuyordü Hattâ yeni yaptıracağı hal tesisatın! ait projede bir balık dairesi de ayi mişti. Belediye, Tktısat vekâletine müri caat ederek Balıkbank projesinin g ri birakılmasın: istiyecek ve bu işi şehrimizde, Belediye tarafından ay ni şekil ve esaslar dairesinde idaf edilmesi için teşebbilslerde buluna caktır. Yarım milyonluk tesisat Şimdiki hal binasından Galata kö) rüsünün Eminönü tarafina kadar U zatılacak yeni hal tesisatı için istin lâkler yapılmak Üzere, belediyeni 038 bütçesine yüz bin lira tahsisat konulmuştur. İstimlâk (bitirildiktel sonra tesisat ihale edilecektir. Burâ da büyük bir hel binası ile birkaç * ğ#uk hava deposu yaptırılacaktır. Bi tesisat belediyeye, yarım milyon İİ raya mal olacaktır. ————o Elektrik Abonelerine Gönderilen Faturalar Elektrik şirketi, abonelerinden #8 fiyat parasını her iki ayda bir tahsil ettiği halde, şimdi müşterilerinde! âğrıca bir de sarfedilecek elektrik ül retine mukabil bir para istemiye bal lamıştır. ŞiPket, müşterilerine gön | derdiği hbarnamelerde buna sebej olarak, müşteri gruplarınm taksit tarzının değiştirilmesi zarureti hâsi olduğunu ileri sürmüştür. Esas m8 sele; Nafra Vekâletinin içine para # tılarak yanan elektrik saatlerinin kW lanılmasını yasak etmesile meydani ya ve AKİN üeizkeiz.enel lerr bu işlere kâfi gelmemiş, şirkel te kadrosunu genişletmemiştir. Bu vaziyetten doğan karışıklığı dİ fazla mâsraf yapmıya lüzum madan abonelerin sırtna yükliyerei halletmek yolunu tutmuştur. Ya çok kisz bir zamana munhasır ai cak olan bu sekle, belediye şimdi itiraz etmemektedir. Ç ———— Künk Boru Fabrikası lediyeye Geçiyor Kanalizasyon tesisatında kullan lan künk borular için Kanalizasyö şirketi tarafından evvelce yaptırılı0! olan Unkapanmdaki fabrika, muki ele icabı olarak 938 de beledi devredilecektir. Yapılan mi üzerine şirket, devir işine hazır old bildirmiştir. Bu iş için bir # misyon Kurulmuştur. İ BİRKAÇ SATIRLA elediyenin yaptırdığı otomatik Gİ arabalarından bazı vilâye de mümüne istemiştir, . j Fn Akdeniz donanmasına sup bir filonun yakında lim siyaret edeceği haber veriliyor, . gom İşleri müdürü, dün, Sirketi , yapılan yeni yolen salonunu #İ9İ etmiştir, Salon yakmda açılacaktır, © Ol . Y* başı münasebetile | eumadanb kapalı olan resmi daire ve rff seler dün sabah tekrar açılmıştır, Mek ler de ba sabah açılacaktır, 7 Kd YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurdumuzda hava ümümiyetle fazla ba istlu ve yağışlı geçmiştir, Yağışlar Sinop Çanakkalede ve Zonguldaktn yağmur, Çor ia, Kocaeli, Eskişehir, Sivar ve Balıkesir de kar şeklinde olmuştur, Rüzgâr Trskya ve Marmara havzasında den kuvvet Hi, Ece ve cenubi Anadoluda ayni istika metten orta kuvvvette, orta Anadolu ile miş, şarki Anadoluda sakin kalmıştır, Şehrimizde Hava Istanbulda hava tamamen kapalı geçmiş sabahleyin başlıyan kar öğleye kadar de Arabi 1356 Zilkade: 2 Güneş: 7,26 — Öğle: Ikindi; 14,49 — Akşam: Yatsı: 18,30 — Imsâk: lamıştır, Saat 14 te barometre 761.2 metre İdi, Hararet €5 çok 1,9 ve en 0,4 santigrat olarak kaydedilmbtir, 24 at zarfında yağan YAğMUL ve Wir vam etmiştir, Rüzgür şimalden 8 ile 9 met | maribbama bıraktığı sü miktaı 21 Kİ re hızla eşmiş akşam Üzeri kar tekrar baş