9 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

PROGRAMIN ANA HATLARI ŞÖYLE PLAN. RASYONEL CALIŞMA, KÜLTÜR cinsinin ıslahı bayvan mahsullen endüstrisinin iler İemesine ait ola 1, » sebze ihracati a bakımından teşkil dırmağı, bilhassa taze moyva ihraca- tımizi teşvik, himaye ve hızlandırma- yı lüzumlu ve faydalı görüyoruz. Zroşt ii bilhassa üzerinde mesgul olacağımız mevzu olacaktır. Bu aradı sütçültğe, süt sanayiine hususi önem vermekteyiz. Sırasile şe hir ve kasabalarımızın temiz ve ucuz süt ve mamulâtı ihtiyacmı temin e derek fabrikalar tesisine ve bunu; &henkli br surette köylerdeki si kıymetendiirecek ve satı Tacak konpera caktır. Ormancılık üfler teşkiline çalşıla- “orman servetimizin korun ması İüzumuna, ayrıca işaret etmek isterim. Ancak, bunda mühim olan, koruma esaslarını, memleketin türlü ağaç ihtiyaçlarmı devamlı ola- rak karşılaması icap eden ormanları- mızı muyazeneli ve teknik bir suretie işleterek istifade etmek esasile m kul bir suretle telif etmek mecburi- yeti vardır.., buyurmaktadır. Bu direktifi takdir edecek ve orman işletme ve idarelerine ucuzluğu, ko - Maylığı vücude getirecek esaslar ara” yacağız. Madeni istihsali programımıza göre #eneden seneye artacak olan sütun ve travers ihtiyaçlarını daha emniyetle abilmek için elverişli bölgeler de yeniden okaliptüs ormanları yetiş | tirmiye ve diğer bazı lüzumlu yerler politi miz ve tatbiline devam edeceğimiz yı şöylece hulasa edebiliriz: taraflı anlaşma yolu, har millet,, bul etmek, 3 zepesi farkı istemek. caret şartları içinde bizi kilring Halen ith varlak rakam At ve İhracat nunla Ee klirinğ behemebal aynen muhafaza İl bir arzumuz yoktur. $, ana maksadımızı temi £ ederse v ett va 1 — Karşılıklı kolaylık esası, iki 2 — “En ziyade müsandeye maz klozumu, ithalât rejimi itibarile ancak kayıtir olarak ka- vaziyetteki mem- leketlerden, lehimize ticaret muva- ünkü dünya ti yolu. zm yu üzde doksanı kliring U ve isimen değişir veya herhangi memleket bize decek bir şe milf ticareti - imiz menfaatler er Şefin tikiyetini da üz e madiyen ik B de de ağaçlıklar vücuda getirmiye ça Uışacağız. Parti programının devletçilik prens bi İçin başlıca tatbik mevzuu olarak işaret ettiği ormun İşletmelerinde ana olacak bir mali mü. önde sayıyoruz. Ziraat, yvandılik vö orman faa. lerinde bilgi ve İleri görgünün bü Töştet MUKOFELMMN bü bakımdan tedbirler almıya sevkedecek ssese kurmağı da liy Verimli, teknik, modem çalışmala. e çiftçilerimize en İyi nümune ve ber olacağında şüphe etmediği gölge çiftiiklerinde çiftçi çocuklarını yetiştirmek üzere pratik çiftçilik oku ları açmak kış kurslarile köylerde kız ve erkek çiftçi çocuklarını hazırla - mak ve muhtel on, fidanlık| rimizde m e mahsus ihtisas b tertip etmek #iraat orta ameliyat ve tatbikatı e bu okullardan çil | gilere hakiki yol göstericilik yapatil melerini temin at okullarında ciddi ve disiplinli akademik tahsil şartlarını tama mak ve ayrıca İl esaslı tatbikat işlerile uğraşacak mü- tehassıslar yetiştirmek için yi İhtisas merkezleri tesis etmek, tik bilgileri yayacsk neşr Emlerden istifadeye ve sergi ve Leş viklere ehemmiyet vermek bu tedbir lerden olacaktır. EKONOMO POLİTİKAMIZ: konomi Bakan'ığı Parti pro; mmm bu veki adar € den bütün direktifleri üzerinde faali yettedir. Bu faaliyetin esaslarını ç da toplıyabiliriz: © İç vediş konjonktüre uy. gin bir ticaret politikası. *© Plânlı endüstrileşme. © Radikal bir maden poli- tikası. guruplar © Toplu bir deniz progra © Rasyonel çalışma havası. vvetlendirme. POLİTİKAMIZ: Dış tcaret için par desi) zn 12 inci Bu dir 1 aydınlanarak niz'n. aktif ka rakterini mu Ticaret po mizin, milli ve bey gelmilel konjonktüre daima uyacak halde tutularak dinamik kalması, Şeklinde ifade edilmiş bulunmakta- dır. Bü esasları takiben tatbik ettiği - efin emri — Töşklatı — Muayyen tiple — Rasyonelleşme me cepheleri üzeri sifidir. “Kesi Zaruret öl direktifi verilmi Şef, “Tüccar mill retimi kıy v na emniyet , demişlerdi z Kemal bi mentleketin en yüksek | İn sinonimi o n'sbetlerde mesali nin ifadesidir. u, bütün ticari ve çok de mıştır. Kemalist rejim, mesaj ve çalışma mik politikasının a politikamız 24 bir şekle de git- işaret ettiği ima muhafaza €- der, man ve ihti uyan güdümlü e asıdır. volda dikkatle yürünecektir. İş Ticarette larımızm: anma, üzerine isleme, ve rasyonelleği inde bilhassa tek rhsdekça, piyasa | lara karışılmaz. Bun; İbir piyasa da başı b unla beraber, hiç boş , ana etin emeği ve ü eline edilen ve bu em st rejimin ryan gi, Türk tcca lan Şef tarafın - büyük ve wetli mili vazife. et âlemimiz, şik n bir huzür içi miükiyet, ferdi | kıymetini, ekono- esası olarak al. maktadır. Kemalist rejim, ekono. miyi bir teknik di tedir. Fakat Kem menfaate uymuya sal ve etmiyecektir. Bu a) ve m iye kabul etmek- salist rejim, mili a, devamlı bir enfaat kabul etmemektedir yenik duygusu daima şahsi varlık duygu miş olan büyük Türk dah ve engin Larihin W karakteridir. Bu ruhun ve bi ş e bur linde veriyor E çalışmalarının ma daha kuvvetli. da hı Türkiye,, idealine me hizmet etmekte olduğ ve hsmlelerini ona gör mecburdur. mil! n fışkıran mil. snbolü olan elime mlekette herkes, | önce “dal ha refah- pe derecelerde inu düşünmiye yar etmiye yde, alma Bir tücearm yalnız sahsi men - faatlerini düşünmesi demek, İsti-| smbar kurutması de- : kendisini bir ke (Ü Bu, ön lonide farzoden adam istinülebilir. Türkiye bü tarafından | te olma | için bu tarzda çalışmak !“* yenlerin hareketlerine mâni ola - cak tedbirleri almakta gecikmiye-| — Tüccar lan mini isti ili tücenr demek, meribal 0- sali daima fe - yizli tutmıya ve ayni zamanda onun p'y sa, kalite ve miktar bakımların. dan inkişafını her şeyden önce düşün meyi vazife edinmiş adam demektir, Milli tüccar demek, büyük kalkın ma gayaşında, rol almış adam demek tir. Milli tüccar demek, bu milletin te- miz, dürüst ahlâkının sözlerine ve imzalarına sadakatinin temiz çalış masmın modeli ve mümessili demek- tir. Hiçbir kimse, bir tüccar kadar mem leketi için İyi veya fena propaganda, iyi veya fena bir fikir vasıtası olmak imkân ve mevkiinde değildir. Şefin Türk tüctara hitabının fhtiva ettiği bu yüksek ideolojinin mühafâr za ve'ifikişafına bilhassa ehenimiet verilecektir. iyasalara kesin ihtiyaç olmadık- ça mydahale etmemek ve başı boş ta bırakmamak, Bu direktifin, İstihsale kadar uzâ he Üzerine ehemmiyetle tat takibi lâzım vazifeler de ver- mekte olduğu meydandadır. rasyonel çalışması lâ- ği: gibi müstahsilin İ rasyonel çalışması demek, istihssl &- dilebilen istihsal etmesi demek değildir, Piyasanın istediği şeyi iste- diği miktar ve şekillerde vücude ge tirmek ve değişmiyen vasıflar ile vaktinde piyasada hazir bulundur - İ maktır, Teşkilâtlanma Herhangi malı dünyada rakipsiz sanmak hatadır. Sureti umumiyede toprak mahsullerimizin ve sanayi ip- #dal maddelerimizin maliyetlerini ra kip memleketler fiyatma behemehal serbeslçe rekabete imkân verecek #8 viyede tutmak bu direktiften ayni 28 manda çıkan müânadır, Bu mülâhazalarladır ki sureti umu | ede rasyonel çalışmaya Şefin İ-| saret ettiği teşkilâtlanma ve teşki -| latlandırma, Lip Üzerine çalışma m6 #aisine hususi ehemmiyet vereceğiğ Teşwilâtlandırma oOve teşkilât lanma o kelimeleri Ole o kaste - dilen (o hareketin O rasyonelleş * me ve rağyonelleştirme, gayeli Ve münferiden ticari hedefli bilumum kurum şekilleri olduğunu tasrih et | memize lüzum yoktur. Yine bu maksalla ve ayni karakter de olmak fzere hükümetin yakm kon tro'u altında satış kooperatifleri Bir- likleri teşkiline ehemmiyet verece - ğiz. 1937 plânı bunlardan Iğdırda, Kars da ters edilecek! en ediyordu, Bunların teşkil ve faaliyete getiril dikleri malü: dur. Fındık ve Diğerleri Önümlzdeki yıl findıktan başlıya- rak diğer bellibaşlı mahsullerimize ait teşkilât mesaisile geçecektir. Bu meyanda, birlik teşkili fikrine tamamen müvazi bir inkişaf göster- mesi İlizrm gelen tarım kredi koope - ratiflerinin de tevessü ve taaddüdü, bir an evvel başarılarak Türkiyenin B. Celâl Bayar Başvekâlette vazife başında ve mevcutlarından İcap edenlerin tan | zim ve ıslahı için tedbirler almacak- tir. Ciddi ve sebatlı bir standardizas - yon politikası ciâdi ve rasyonal çalış marım bir zarureti olarak üzerinde ©- hemmiyetle durduğumuz ve duracağı mız bir mevzudur. “Mürakabe ni : mak namı sltmda bugün yapmakta. olduğumuz hareketlerin, ancak bu i#- | tikamette atılmış birer adım olduğu- nu ve hakiki standardizasyonun ne İ gibi başarılara da ihtiyaç gösteri ni bilmiyor değiliz. Bunları da bir an evvel temine €- hemmiyetle çalışıyoruz. Bugün yaptığımız şeyler, büzünkü vaziyetin ticaret bakmından zarıri ve bugünkü şartları tahakkuk bakı- mmdan mümkün gösterdiği işlerdir. Müstahsil arasmda bu tarzda çalış | malarm icap ettireceği fazla itinalar, tüccar arasinda alışılmış yolu tirimesindeki zorluklardan ler olmuştur ve biz bu istikamette i- lerledikçe ihtimal daha bahsedecek- ler de olacaktır. Bunlara karsı ş'mdiden söy imiz şey: standardizasyon işinin mil X mahiyeti ve milli işlerde hiçbir te- | reddüt ve müşkilâtım mevzuubahis 0- Jamıyacağıdır. Bir malin Üzerinde, Türkiye menşe ipin görülmesini hariç nazarında o malın kalitesinin teminatı hafne ge tirmek milli bir davadır, Bu bakım - dan kanuni mi leri ve kön'rol terkilâtımızı kuvvetlendireceğiz. Endüstrileşme imdi endistril, liyorum. lâyik olduğu refah ve emniyeti bulma sı Türk çiftçinin mahsulünü dahilde kıymetlendirebilmesi Türk müstetli kin mümkün olanı dahilde bulması inkânmun temin edilmesidir. Biz “Otarşist,, değiliz, fakat Tür kiyede ekonomik şartları mevcut ve milli ekonomi bakımından ya- pılması kabil veya zaruri her şeyi yapmak ve yaptırmak azmindeyiz. Sanayii Teşvik ört tarafından yapılabilecek iş- F lerin fertlerce yapılmasını hi- maye ve teşvik edeceğiz bu maksatla i teşvik siyasetimizde devam edeceğiz. Fakat, ferdi mesai veya sermaye- nin bugün için yetmediği veya gideme diği işlerde, milli korunmanm gerek- tirdiği hususlarda milli emniyeti ve | umumi menfaati temin etmek, ferdi mesaj ve sermayenin çeşitlenip büyü mesini kolaylaştırmak için devlet iş başma geçecektir. Bu bakımdan kemalist rejimin ka rekteri yapıcı ve yaptırıcı olması ve bazı memleketlerde olduğu gibi, mev cut çeşitli smıflar menfaati, arasında | ki mücadeleleri uzlaştırmak değil, u- # mi ve ferdi çalışmaya ve menfaat te hizmet gayesini gütmesidir. Temeli: Türk milletinin umumi menfaati, Türkiye ekonomik kabi Tiyeti ve imkânları ahenkli bir mil li ekonomi manzume ve cihazlan masınm Türk vatanmda doğup ser pilmesi milli idealdir. Şefin bize verdiği emir ve ideoloji | budur. Bildiğiniz gibi ik beş yıllık sanayi şme plânımız 1934 te neşredilmişti. Geniş mânasile en rasyonel çalışma esesmı da ihtiva eden bu ük plân, ba zırlıkları bitmiş ve onların da inşala rine geçilmesi, gün meselesi haline gelmiş bir iki fabrika istisna edilirse tamamen ve şimdiden retlize edilmiş tir denebilir. Yapılan İşlerden unların milli ekonomi bakımm dan temsil ettiği kudret hak. ir fikir vermek için reorgani ze ettiğimiz Bakırköy bez, ve inşaatı plân dahilinde ilerlemekte olan Kart bük demir ve çelik fabrikaları da da- hil edilmek suretile gayri safi ima- Iât kıymetlerinin 150,000,000, safi is tihsel kıymetlerinin 129,000,000, kul landıkları ham madde kıymetlerinin 21,000,000, tahsis olunmuş sermaye yekünunun 60000000 Türk “lirası olduğunu ifade edebiliriz. İ inci beş senelik program harici olarak Karabük demir - çelik fabri- kaları grupuna, şehirlerimizin mu - «yyen devre zarfında içme suyu trsi Mi İsatma malik olmaları hakkındaki ka davalarımız arasmda yer almakta -| dir. Çalışması ve yaşaması nomik elemanları memleketimizde İ mevcut olan büyük, kücük her çesit | sanayii kuraca başta vatan müdafaası olmak üzere, mehslllerimiyi - kıymetlendirmek ve en kısa yoldan en İleri ve en refahlı Türkiye idealine ulaşabilmek için bu bir zarurettir., Arkadaşlar; Büyük sanayi hareketinin on seki zinci. &sirda nasıl başladığımı ve o ta- rihlerde Avrupanm her hangi köşe sinden daha İleri olmak şartile mev cut ve bugün eserlerine ait nümüne ler müyelerimizde mahfuz Türk tez- gâh sanayiinin makine kurulmadığı kapitülâsyonlar yüzünden müdafaa da edilemediği için büyük ( endlistri m&mulât; seli karşısında nasıl silinip gittiğini bilirsiniz. Mutlaka istiklâlini temin sosyal ve | siyasal bünyesine ait inkilâplarmı ik mal ve bu bakımlardan bugün dünya da pek âz memlekete nasip olan istik rar ve emniyet durumunu tesis et - mis olan Türkiye, Lozanda yırtt kapitülâsyonların Türk topraklarına dalmış son meş'um izini de kökünden sökün atmak istiyor. Milli dava; bu kati tasfiyenin de nunu nazara alarak bir çelik boru fab. rikası da ilâve edilmiştir. Yine ilk beş senelik proğram hari İdi olarak san'i gübre imali, dolayısile memleketin zırai kalkınmasile g'âkalı | bir hamızı azot fabrikası doğu ve or ta Anadolu çimento ihtiyaçlarını kar şılamak Üzere 60,000,000 ton istihsal kudretinde bir çimento fabrikası, do ğuda 10.000 iğük bir iplik fabrikasi | kurulması hakkındaki mesaimiz hay li derlemiştir. Şefin emrettiği ikinci endüstrileş- me plânı için hazırız bütçe imknları | »ı temin ettikten ve tali tetkiklerini de tamamladıktan sonra huzurunuza geleceğiz. Kücük sanayie el sanayiine, turis- tik sanayie, büyük endüstri hamlemi ze muvazi bir ehemmiyet vereceğiz. Bu, zaten büyük sanayi karakterim! kendiliğinden de doğurup inkişe. fa götüreceği bir netice olacaktır. Bu bapta bir kanun lâyihası tak - dim edilmek üzeredir. Madencilik ndi Şefin işaret ettiği maden politikamıza geliyorum: Şet diyor ki: “Türkiyede devlet madenciliği mil. i liğ kalkınma hareketle yakmdan a- lâkak mühim mevzulardan biridir. 'Umumiğ endüstrileşme telâkkimiz- den başka mağden arama ve işletme işine her şeyden önce hariciğ tediye vasıtalarını döviz gelirimizi artırabil- mek için devama ve hususiğ bir ehem miyet vermiye mecburuz. Mağden Tetkik ve Arama Dairesi- nin çalışmalarına azamiğ inkişaf Ver mesini ve bulunacak mağdenlerin ran tabilite hösepları yapıldıktan sonra plânlı şekilde hemen işletmiye konul masını temin etmemiz lâzımdır, Elde bulunan mağdenlerin en mühimleri için üç yıllık bir plân yapılmalıdır. Tetkikata ve vesaike dayanarak vardığımız kanaat, Türkiyenin bü- günün en mühim maden sanayini tesise imkân verecek ham madde- lere ve mal ihtiyaçlarımız için ve ayni zamanda dış ticaretimiz için miihim toprak altı servetine malik olduğudur. Şefin emrettiği üç senelik plân der- hal yapılacak ve yine bu kürsüden emrettikleri kömür istihsulâlamızm üç senelik plân devresinde en az bir misli artırılması ve Divrikide bulun. muş olan yüksek tenörlü demir ma - deninin Karabük plânı haricinde ka» İlacak miktarmın ihracı işine başlana- caktır. Arama ve İşletme ürkiyeyi saha saha ve bir plân dahilinde aramak vazifesile İ maden tetkik ve arama enstitüsünü v ebulacağı madenlerden rantabilite besapları müsait olanları işletmek va sifesile Etibankı teşkil buyurmuştu- nuz. Bunlarm mesailerinin Şefin irşat ve işareti İstikametinde ilerleyiş tar- mı muhtasaren arzetmeme müsaa- de edeceğinizi ümit ederim. Memleketimizde mevcut maden servetleri hakkında hor gün bir gün evvele nazaran dâha etraflı malüms- $a malik bulunuyoruz. Bu suretle, geçmiş olan kısa müd» det zarfında Gülamanda bulduğu - muz enternisyöral Ülçüde kıymeti'ha iz krom madeni ile Kuvürshane bü- kır madenini ve ehemmiyeti hefkesğ6 malüm olan Efeğli kömürleri işletme sini, senelerdenberi muatfal duran Er ganideki zengin bakır madenlerimizin tesisatmı fkmal için ciddi faaliyete geçtik. Elde edilmiş neticeler, arama tet- ” kik ve işletme işlerimize yepyeni bir hız vermemizi teşvik edecek mahiye tedir, Bu bızı da verdik ve vereceğiz, Şef, “ Elde bulunan madenlerin eg ühimleri için üç yıllık bir plân, i- şareti verdiler. phe yok ki, kömür Türkiyenin © çeşitli bakımlardan bu maksatla göz önüne alacağı madenlerin başmda» dır. Ereğli kömür bavzamızm taş kö * mürü istihsalâtı, Türkiye Cümhuri- yetinin teessüsü tarihinden İtibaren 418 bin ton yıkanmış kömürden baş- kıyarak 1986 senesinde 1 milyon 588 £ bin tona baliğ olduğunu bilirsiniz. Kömür İstihsali u devami: artma, bizi memnun edecek bir netice olmakla be. raber memleketin günden güne artan. ganeyil, nakliyat ve ev mahrukatı ih- © tiyaçlarını önlemek ve yine dış piya sulardan gittikçe artan t ri kare © şılamak maksadile kömür istihsali « mizi daha geniş bir mikyasta artır mak llzumu aşikârdır. iğ Esasen kömür madenlerimizin des vamir istihsal imkânlarını korumak Oi için kömür havzamıza rasyonel istihi #al usullerinin soku dünya tekniğinin kat dır. Bunun için iptidat bir halde kalmış olan maden teçhizatımızı yenilemek © ve maden işçilerimize daha mükem- mel çalışma ve yaşama geraiti temin etmek onlara madenciliği sevdirmelr © lâzım gelmektedir. Programımıza göre büyük kömür © âmillerimizin istihsalâtı 1936 senesi: ne nazaran: 1988 senesinde yüzde 55 1989 senesinde yüzde 75 iğ 1940 senesinde yüzde 110 artmış o lacaktır. 1941 senesinde bu artış nisbeti yüzde 120 vi bulacaktır. (Lütfen sayfayı çeviriniz) icaplarından »